Nˈokpudëjkëm pënaty atsënääytyëp parë agujk jotkujk tmëdundëdë Jyobaa

1, 2. 1) ¿Tijaty jotmay wyinguwäˈkëdëp näägë nmëguˈukˈäjtëm? 2) ¿Tijaty yajtëˈëwën nˈatsoowëmbitäˈänëm?

TUˈUGË nmëguˈukˈäjtëm diˈib xyëwˈäjtypy Lije, jyënaˈany: “Ko ja tsip tsyondaky jap Burundi, jamtsë nety nyajpäättë mëdëtsë nfamilyë mä tuˈugë asamblee. Nˈijxtëts ko ja jäˈäy jyantsy kyaˈaktë ets jyantsy tyujtë. Ojtsëts ngaˈaktë mëdëtsë ndääk ndeety ets nimäjkëtsë nmëgaˈax, ets kyajts nëgoo tijaty nmëtsoˈondë. Näägëtsë nmëguˈuk jam jyäjttë Malaui mä jäˈäy kyaktsoˈoktë diˈib wëˈëmp 1,600 kilometrë. Niˈamukë määyëmëts ngakjäjttë”.

² Abëtsemy nyaxwinyëdë ja jyaˈˈaty 65 miyongë jäˈäy diˈib wiink lugäär të kyaktsoˈoktë. Të tnikaˈaktë jyëën tyëjk mët ko japë tsip tyunyëty o mët ko yajpajëdittë. Të yaˈëxpëjkpëtsëmy ko ninäˈänëmë nety duˈunë mayjyaˈay kyakaktsoˈoktë wiink lugäär extëm tyam.a Ets milˈam diˈib kaktsoktëp, yëˈë Jyobaa tyestiigëty. Nimay të yˈooktë jyiiky myëguˈuk ets të tˈyajtëgooytyaˈaytyë tijatyë nety myëdäjttëp. ¿Tijaty jotmay të tpäättë? ¿Wiˈix mbäät nbudëjkëmë nmëguˈukˈäjtëm ets agujk jotkujk tmëdundëdë Jyobaa oyë duˈumbë jotmay tpäättë? (Salmo 100:2). ¿Ets wiˈix mbäät ndukmëtmaytyakëmë Diosë yˈayuk pënaty kyaj tˈixyˈattë Jyobaa?

WIˈIX TˈYAJNAXTË JYUKYˈÄJTËN PËNATY KAKTSOKTËP

3. ¿Tiko Jesus ojts yajmëgeˈeky ets tiko ja yˈëxpëjkpëty ojts kyaktsoˈoktë wiink lugäär?

³ Ko ja Jyobaa yˈanklës ttukˈawäˈänë José ko ja rey Herodes yaˈoogaambyë Jesus, ta tsyoˈondë ets ojts kyaktsoˈoktë Egipto. Jam yˈijttë axtë ko ja Herodes yˈoˈky (Matewʉ 2:13, 14, 19-21). Ko kanäk jëmëjt nyajxy, ta ja Jesusë yˈëxpëjkpëty “pyëtsëëmdë jap Jerusalén es nyaywyäˈxtääyëdë mä nyaxëtyë Judeeë esë Samaaryë” (Apostʉlʉty 8:1). Jesus nyijäˈäwëbë nety ko nimay ja yˈëxpëjkpëty tmastuˈudäˈändë jyëën tyëjk. Pes duˈun jyënany: “Ko mbajëditëdët mä tuˈugë käjpn, nëjx wiinktsoo” (Matewʉ 10:23). Per xëmë tsyiptaˈaky ko nëjkxëm wiinktsoo.

4, 5. 1) ¿Tijaty jotmay wyinguwäˈkëdëp pënaty kaktëp mä ja yˈit lyugäär? 2) ¿Tijaty jotmay pyattëp mä ja lugäär mä kyaktsoˈoktë?

⁴ Ko jäˈäy kyaˈaktë wyinguwäˈkëdëbë amay jotmay nëˈääy tuˈääy o mä ja lugäär mä nyipattë pënaty kaktsoktëp. Lije yˈutsy diˈib xyëwˈäjtypy Gad, jyënaˈany: “Jatsë netyë njëmëjt 12. Kanäk sëmäänëts ojts nduˈuyoˈoytyë ets mëgoˈpxˈamëtsë oˈkpë nˈijxtë. Kiixëˈktääyëtsë ndeky axtë nˈanmääyëtsë nfamilyë etsëts xynyikaˈaktët. Perë ndeetyëts kyajts xyyajwëˈëmany axëkjäˈäy kyëˈëjoty, tats xypyudëjkë. Näˈäty, yëˈëyëts njëˈxtë mangë diˈibëts nbattë nëˈääy tuˈääy. Per diˈibëts xypyudëjkëdë parëts ojts ntsokwëˈëmdë, yëˈë kots nmënuˈkxtaktë Jyobaa ets kots ndukˈijxpajttë” (2 Korintʉ 4:7).

⁵ Niganääk ja Lije fyamilyë kanäk jëmëjt jap yˈijttë mä ja lugäär diˈibë Naciones Unidas pyëjtaktë mä jäˈäy kyaktsoˈoktë. Per nan tapˈäjtpë netyë jotmay. Lije diˈib tyam tuump sirkuitë, jyënaˈany: “Kyaj nety nëgoo pën tmëdatyë tyuunk, etsë jäˈäy jeˈeyë tiempë tˈyajtundë parë pyiˈtsˈëw pyiˈtskäjpxtë, yˈuuk myuˈugëdë, myaatstë, tniˈëyëˈëktë meeny sentääbë ets axëëk yˈit tsyëënëdë”. Per ja nmëguˈukˈäjtëm jamë xyëëw tiempë tˈyajtuundë mä Diosë tyuunk parë kyaj yˈadëtstë extëm ja jäˈäyëty (Ebreeʉsʉty 6:11, 12; 10:24, 25). Ets parë oy yˈittët mëdë Jyobaa, yajxon tˈyajtuundë tiempë ets nimay tyuundëjkëdë prekursoor. Nayjotkujkmooyëdë ko ja näˈä pyëtsëmdët mä tadë lugäär, duˈun extëm ja israelitëty pyëtsëëmdë mä ja lugäärë äänëˈëk tëtsëˈëkpë. Tyäˈädë yëˈë diˈib pudëjkëdë parë twinmaytyët diˈib oy ets kyaj axëëk nyayjawëdët (2 Korintʉ 4:18).

NˈOKˈYAJNIGËXËˈKËM KO NTSOJKËM PËNATY KAKTSOKTËP

6. ¿Ti ndunäˈänëm mët ko xytsyojkëmë Dios?

⁶ “Diosë tsyojkën” yëˈë xypyudëjkëm parë nanduˈun ntsojkëmë nmëguˈukˈäjtëm, ets mas niˈigyë pën yajnäjxtëbë ayoˈon jotmay (käjpxë 1 Fwank 3:17, 18). Extëm nˈokpëjtakëm, mä primer siiglë jamˈäjt tëgokë yuu, ets ja Dios mëduumbëty kyuˈayoˈowëdë. Pääty ja myëguˈuktëjk tyuknigajxëdë naybyudëkë (Apostʉlʉty 11:28, 29). Ja apostëlë Pablo etsë Pedro nan yˈanmääytyë ja myëguˈuktëjk ets yˈoyjyaˈaytyäˈäktët (Romanʉs 12:13; 1 Peedrʉ 4:9). Pën nˈagëˈë nˈaxäjëm tsuj yajxon ja nmëguˈukˈäjtëm diˈib xynyimiˈinëm, pes mas niˈigyë mbäät jantsy oy nˈagëˈë nˈaxäjëm pënaty pyattëbë ayoˈon jotmay o pënaty yajpajëdijttëp mët ko Dios mëdundëb (käjpxë Proverbios 3:27).c

7. Nimaytyäˈäk tuˈugë ijxpajtën ti näägë nmëguˈukˈäjtëm të ttundë.

⁷ Tyää näämnëm, milˈamë Jyobaa tyestiigëty të tnikaˈaktë jyëën tyëjk mä tuk pëkyë lugäär jap Ucrania mët ko jäˈäy tsyiptundë ets mët ko yajpajëdittë nmëguˈukˈäjtëm. Jotmaymyëët njënäˈänëm ko ojts näägë jäˈäy yaˈoogëdë. Per nimay jap jyäjtaktë mä nmëguˈukˈäjtëmë jyëën tyëjk diˈib tsënääytyëp wiinktsoo jap Ucrania ets Rusia. Tyäˈädë nmëguˈukˈäjtëm diˈib Ucrania ets Rusia, kyaj ti ttuktëjk ttukwäˈkëdë ets duˈun ojts tˈyajnigëxëˈëktë ko kyaj dyuˈunˈattë “extëm ja naxwinyëdë jäˈäyëty”. Nan yˈëwäˈkx kyäjpxwäˈkxtë “Diosë yˈayuk” xondaˈakyˈääw xondaˈakyjyot (Fwank 15:19, Ja Oibyʉ Tʉiˈya̱jtʉn; Apostʉlʉty 8:4).

NˈOKPUDËJKËM PËNATY TË KYAKTSOˈOKTË ETS MËK TˈYAˈITTËDË MYËBËJKËN

8. ¿Tijaty jotmay pyattëp pënaty kakjäjttëp mä paˈis diˈib kyaj tˈixyˈattë?

⁸ Näägë jäˈäy diˈib kaktsoktëp, jamyë mä pyaˈis tsyënääytyëgatstë, per nimay wiink paˈis nyëjkxtë mä kyaj tˈixyˈattë. Ets oyë gobiernë jyamoˈoyëdë kyaˈay yˈukën, wyit xyox etsë jyëën tyëjk, duˈunyëm twinguwäˈägëdë amay jotmay. Extëm nˈokpëjtakëm, waˈan apenë tˈijxwëˈëmäˈändënëm ja käˈäy ukën diˈib kyaj tˈixyˈattë. Ets nääk jam tsyoondë mä jyantsy yˈany ets kyaj tnijawëdë diˈibë wit xox pyëjtäˈäktëp mä jyantsy tyëtykyëty o xyuxy, etsë wiinkpë tsojkëp tjattët wiˈix tyunyë aparatë diˈib jëënmëët.

9. ¿Tiko jyëjpˈamëty nbudëjkëm maˈkxtujkën myëët pënaty kaktsoktëp?

⁹ Näägë gobiernëtëjk yajjaˈäjttëbë programë parë yajpudëkëdët pënaty kaktsoktëp ets tˈijxwëˈëmdët ja jukyˈäjtën. Per yaˈˈawijxp ets këˈëm tˈijxnëdët ja jyukyˈäjtën ko nyaxët tuk poˈo majtsk poˈo. Mbäät mëk tsyiptakxëdë, pes tsojkëp kanäk pëky tijaty tjattët. Extëm nˈokpëjtakëm, tsojkëp tjattëdë wiink ayuk ets tˈijxwëˈëmdët ja kostumbrë. Nan tsojkëp tnijawëdët tijaty ley jaˈäjtp mä yajˈyakyë kugëbety ets mä resiibë, wiˈixë uˈunk ënäˈk yajkexy eskuelë ets axtë wiˈix yajjëjwijtsëmbittët. Pën ja nmëguˈukˈäjtëm pyattëbë duˈumbë jotmay, ¿wiˈix mbäät nbudëjkëm mëdë maˈkxtujkën etsë wintsëˈkën? (Filipʉs 2:3, 4).

10. ¿Wiˈix mbäät nbudëjkëm pënaty kakjäjttëp mä ja nlugäärˈäjtëm parë kyëktëkët ja myëbëjkën?

¹⁰ Pënaty myëdäjttëbë kutujkën kyaj näˈäty tnasˈixëdë ets ja Testiigëty diˈib të kyaktsoˈoktë tˈëxtäˈäytyët ja myëguˈuktëjk diˈib jam tsënääytyëp. Axtë atsëˈkëdëbë gobiernëtëjkë tyuumbë ko kyaj nyekypyudëkëyäˈänëdë pën yˈëxtääytyëp ja myëguˈuktëjk. Axtë mbäät yˈanëˈëmxëdë parë tkupëktët tuˈugë tuunk ets kyaj nyekynyëjkxtët mä reunyonk, ets pën kyaj tkupëktë, ta pyëtsëmdët mä ja paˈis. Näägë nmëguˈukˈäjtëm kyupëjktëbë duˈumbë tuunk mët ko tsyëˈëgëdë o wyinmaytyë ko kyaj mbäät ti tnekytyundë. Päätyën jyëjpˈamëty ets nëjkx nˈëxtäˈäyëm ja nmëguˈukˈäjtëm jantsy jeˈeyë jyäˈttët mä ja nlugäärˈäjtëm. Tsojkëp ndukˈijxëm ko nmëmäˈäy nmëdäjëm, pes ko duˈun naytyukjotmaytyuˈunëm ets nbudëjkëm, ta nëjkx kyëktëkë ja myëbëjkën (Proverbios 12:25; 17:17).

NˈOKˈIJXËM TIJATY MBÄÄT NDUKPUDËJKËM

11. 1) Ko tyim jäˈttë ja nmëguˈukˈäjtëm diˈib kaktsoktëp, ¿ti naybyudëkë yajtëgoyˈäjttëp? 2) ¿Wiˈix mbäät tˈyaˈixëdë ko myëjjäˈäwëdëp ja naybyudëkë?

¹¹ Ko tyim jäˈttë ja nmëguˈukˈäjtëm, mbäät nmoˈoyëm ja käˈäy ukën, wit xox ets tijaty yajtëgoyˈäjttëp.d Axtë mbäät mëjwiin kajaa tmëjjawëdë diˈib kyaj tyim mëjwiin tyim kajaajëty, extëm ko namoˈoyëm tuˈugë korbatë. Wenë, ja nmëguˈukˈäjtëm diˈib të kyaktsoˈoktë kyaj mbäät tˈawixtë ets yajmoˈoytyët tijaty tyim tsojktëp. Jëjpˈam ets tmëjjawëdët ko yajpudëkëdë, net ja myëguˈuktëjk tijaty myoˈoyëdët xondaˈakyˈääw xondaˈakyjyot. Per jëjpˈam ets ko ja tiempë nyaxët, këˈëm tˈijxnëdët ja jyukyˈäjtën. Ko duˈun ttundët, ta kyaj nyayjawëdët ko ajuˈu atsijptëp ets xëmë oy yˈittët mët ja myëguˈuktëjk (2 Tesalónikʉ 3:7-10). Per oydyuˈunëty, jëjpˈam ets nbudëjkëm.

12, 13. 1) ¿Wixaty mbäät nbudëjkëm pënaty kaktsoktëp? 2) Nimaytyäˈäk ti tyuundë näägë mëjjäˈäytyëjk.

¹² Kyaj tsyokyëty mëjwiin kajaa nmëdäjtëmë meeny sentääbë parë nbudëjkëm pënaty kaktsoktëp. Diˈib yajtëgoyˈäjttëp, yëˈë ets mëdë xëëw tiempë nyajnäjxëm ets ndukˈijxëm ko ntsojkëm. Extëm nˈokpëjtakëm, mbäät ndukniˈˈijxëm diˈibë karrë myatsëp ko muum nyëjkxäˈänët o mä tjuy tkëbattëdë jëˈxy pëkyë oybyë diˈib kujënaky. O mbäät ndukˈawäˈänëm mä tjuytyëdë tuumbajn diˈib yajtunandëp parë myeeny syentääbë tpäättët, extëmë makinë diˈib yajtukwitxuupy, tijaty tuump kamoty ets diˈib yajtuundëbë pojtspë. Per diˈib mas jëjpˈam mbäät nduˈunëm, yëˈë ko kyaj jagam ëxkëˈëm nyajnayjäˈäwëm mä nduˈukmujkëm. Ets pën mbäät, nˈoknëjkxëm mëët tuˈugyë mä reunyonk. Nan mbäät ndukniˈˈijxëm wiˈixë jäˈäy ttukmëtmaytyäˈägëdë Diosë yˈayuk ets nëjkxëm mëët ëwäˈkx käjpxwäˈkxpë.

¹³ Min nˈokˈijxëm nimäjtaxkpë yaˈayˈënäˈkë yˈijxpajtën diˈib kaktsoktë. Ko jyäjttë mä tuˈugë tuˈukmujkën, ta niganääk ja mëjjäˈäytyëjk pyudëjkëdë, tyukniˈˈijxëdë yajkarrëyoˈoytyët, ttukjäˈäytyëdë komputadoorë ets wiˈix tˈyajtuktuktët tuˈugë solisitud mä myëdunäˈändë. Nan tukniˈˈijxëdë wiˈix yajxon ttukniwitsëdët ja tiempë parë jëjpˈam tpëjtäˈäktëdë Diosë tyuunk (Galasyʉ 6:10). Ko waanë tiempë nyajxy, ta nimäjtaxk tyuundëjkëdë prekursoor. Ets ko tpëjtaktë wyinmäˈäny tmëdunäˈändë niˈigyë Dios ets ko pyudëjkëdë ja mëjjäˈäytyëjk, ta wyimbajttë ets jagam nyayaˈijtëdë mä tijaty tyuundëbë naxwinyëdë jäˈäy.

14. 1) ¿Ti mbäät tjëjpkudijëdë pënaty kaktsoktëp? 2) Nimaytyäˈäk tuˈugë ijxpajtën.

¹⁴ Duˈun extëm ttundë niˈamukë Dios mëduumbë, nanduˈun pënaty kaktsoktëp, tsojkëp nyaygyuentˈatëdët parë kyaj jëjpˈam tpëjtäˈäktët ja meeny sentääbë ets kyaj yˈokduˈunˈäjnë ko oy yˈittët mëdë Dios.e Lije mët ja myëgaˈaxëty jyamyajtstëp ko mientrësë nety kyaˈaktë ojtsë tyeety tyukniˈˈixëdë wiˈix tmëdattëdë mëbëjkën. Duˈun tnimaytyäˈäktë: “Ja ndeetyëts yˈëxkäˈts tuˈuk tuˈuk diˈib kyaj tyim jëjpˈamëty. Ets ok, tats xytyukˈijxtë ja bolsë tukwäˈäts, tats xymyëtxiktë ets jyënany: ¿Mˈijxtëp? Kyaj tyim jëjpˈamëty mä jukyˈäjtën tijaty të nmëtsoˈonëm” (käjpxë 1 Timotee 6:8).

NˈOKMOˈOYËM DIˈIB MAS JËJPˈAM YAJTËGOYˈÄJTTËP PËNATY TË KYAKTSOˈOKTË

15. ¿Wiˈix mbäät nbudëjkëmë nmëguˈukˈäjtëm parë tˈyajkëktëkëdët ja myëbëjkën?

¹⁵ Pënaty kaktsoktëp kyaj yëˈëyë tˈyajtëgoyˈattë käˈäy ukën etsë wit xox, nan yajtëgoyˈäjttëp njotkujkmoˈoyëm ets ndukpudëjkëmë Diosë yˈAyuk (Matewʉ 4:4). Yëˈë mëjjäˈäytyëjk mbäät tpudëkëdë ko tmoˈoytyëdë ëxpëjkpajn mä yˈayuk ets ko ttukniwowdëdë nmëguˈukˈäjtëm diˈib kyäjpxtëbë duˈumbë ayuk. Jëjpˈam ets duˈun ttundët, pes pënaty kaktsoktëp të tmastutäˈäytyë tijatyë nety myëdäjttëp, extëm ja fyamilyë, nyax kyäjpn ets ja myëguˈuktëjk diˈibë nety mëët tyuˈukmuktë. Yajtëgoyˈäjttëp ets ndukˈijxëm ko Jyobaa tsojkëdëp ets paˈˈayoowëdëp. Pes pën kyaj duˈun nduˈunëm, mbäät tˈëxtäˈäytyë naybyudëkë mä ja myëgugäjpn diˈib kyaj tmëdundë Jyobaa (1 Korintʉ 15:33). Ko kyaj nyajnayjäˈäwëm jagam ëxkëˈëm, ta nbudëjkëmë Jyobaa diˈib “kyuwaampy pënaty atsënääytyëp” (Salmo 146:9).

16. ¿Wiˈix mbäät njotkujkmoˈoyëm pënaty të kyaktsoˈoktë?

¹⁶ Jesus mët ja tyääk tyeety kyaj mbäät jyëmbijttë mä ja nyax kyäjpn mientrësë nety yˈanaˈamdë pënaty yaˈooganëp. Nan mbäät duˈun jyattë pënaty tyam kaktsoktëp, nääk kyaj mbäät nyekyjëmbittë mä ja yˈit lyugäär, etsë wiinkpë ni jeˈeyë kyanekyjëmbitäˈändë. Lije jyënaˈany ko nimayë tääk teety yˈijxtë wiˈix nääk ja jyiiky myëguˈuk yaˈˈaguanëˈattë o yaˈoˈkëdë jäˈäy, pääty kyaj nyekyjëmbitäˈändë mä ja pyaˈis mët ja yˈuˈunk yˈënäˈk. Pën nbudëkëyäˈänëm ja nmëguˈukˈäjtëm, tsojkëp nduˈunëm extëmë Biiblyë jyënaˈany: “Naytsyokëdë nixim niyam mët winë mjot, paˈˈayowdë jäˈäy, es tudaˈakyˈattë” (1 Peedrʉ 3:8). Näägë nmëguˈukˈäjtëm diˈib të kyaktsoˈoktë, të yajpajëdittë, pääty tsyiptakxëdë nyaymyaaybyëkëdët mëdë wiink jäˈäy. Waˈan tsyoytyundë tnimaytyäˈäktët wiˈix të jyat të kyëbattë ets mas niˈigyë pën jamë yˈuˈunk yˈënäˈk yajpäättë. Pääty, oy ko nnayajtëˈëwëm: “Koxyëbëts ëjts duˈun të nˈokˈayoy, ¿wiˈixxyëbëts ntsojkënyëˈaty xyyajnayjawëdët ja nmëguˈuktëjk?” (Matewʉ 7:12).

KO NDUKMËTMAYTYAKËMË OYBYË AYUK PËNATY TË KYAKTSOˈOKTË

17. ¿Wiˈix pyudëkëdë pënaty të kyaktsoˈoktë ko ngäjpxwäˈkxëm?

¹⁷ Mayë jäˈäy diˈib tyam kaktsoktëp, tsyoondë mä it lugäär mä kyaj yajnaˈixtë nmëguˈukˈäjtëm kyäjpxwäˈkxtët. Pääty ko yajmëtmaytyäˈäktë, ta milˈam tmëdowdë tim ogäˈän ko yajnimaytyaˈaky “ja tsäjpotmëdë kutujkën” (Matewʉ 13:19, 23). Mayë tyäˈädë jäˈäyëty myëdäjttëbë amay jotmay, pääty ko nyëjkxtë mä nduˈukmujkëm, pyattëbë agujkˈäjt jotkujkˈäjtën. Ets netyë jyënäˈändë ko Dios jyantsy yajpääty mët ëtsäjtëm (Matewʉ 11:28-30; 1 Korintʉ 14:25).

18, 19. Pën ijtëm wijy, ¿ti nëjkx nduˈunëm ko nmëtmaytyakëm pënaty të kyaktsoˈoktë?

¹⁸ Tsojkëp nˈijtëm wijy ko ndukmëtmaytyakëmë oybyë ayuk pënaty të kyaktsoˈoktë (Proverbios 22:3; Matewʉ 10:16). Ko nmëtmaytyakëm, tsojkëp nmëdoowˈijtëm maˈkxtujkën myëët, per kyaj yëˈë nimaytyakëmë politikë. Nˈoktuˈunëm duˈun extëm xytyuˈumoˈoyëmë Betel ets wiˈix jyënaˈany ja kuduunk justisë parë nipën ngapëjtakëm jotmay jëjpˈam. Pënaty të kyaktsoˈoktë wiˈixëm ja relijyonk diˈib myëdäjttëp ets wiˈixëm ja kyostumbrëty, pääty oy ko nnijäˈäwëm wiˈix wyinmaytyë ets wiˈix nyayjawëdë, etsë net nwingutsëˈkëm. Extëm nˈokpëjtakëm, mä näägë paˈis të jäˈäy tˈyajnaxkëdäˈäktë anaˈamën mä wiˈix mbäädë toxytyëjk nyaywyit nyayxyoxëdë. Pääty ko ndukmëtmaytyakëmë Diosë yˈayuk, jëjpˈam ets nnaywyit nnayxyojxëm extëm kyaj tˈyajpoktët.

¹⁹ Niˈamukë jäˈäy nbudëkëyäˈänëm diˈib pyattëbë ayoˈon jotmay, duˈun diˈib Testiigë ets diˈib kyaj. Ko nbudëjkëm, yëˈë nety nbanëjkxëmë yˈijxpajtën ja samaritanë diˈibë Jesus myaytyak (Lukʉs 10:33-37). ¿Wiˈix mbäät mas oy nbudëjkëm? Ko ndukmëtmaytyakëmë Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën. Tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm diˈib tuump mëjjäˈäy ets të tpudëkë mayë jäˈäy diˈib kaktsoktëp, jyënaˈany ko jëjpˈam ets netyë nˈanmäˈäyëm ko ëtsäjtëm Testiigë, ets ko pääty ninëjkxëm parë ndukmëtmaytyäˈägäˈänëm ja jotkujkˈäjtën diˈib yˈawäˈänëbë Biiblyë, kyaj yëˈëjëty parë nyakäˈänëmë naybyudëkë.

OY WYIMBËTSËMY KO NYAˈIJXËMË TSOJKËN

20, 21. 1) ¿Wiˈix wyimbëtsëmy ko ntsojkëm winë ääw winë jot pënaty kaktsoktëp? 2) ¿Ti nnijawëyäˈänëm mä jatuˈukpë artikulo?

²⁰ Jantsy oy wyimbëtsëmy ko ntsojkëm winë ääw winë jot “pënaty atsënääytyëp”. Tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm tnimaytyaˈaky ko ojtsë fyamilyë kyeˈeky ko jäˈäy pyajëdijtëdë jap Eritrea. Ja nimäjtaxkpë yˈënäˈk ja ojts tyuˈuyoˈoytyë tuktujk xëëw parë ttuknäjxtë lugäärë äänëˈëk tëtsëˈëkpë axtë jyäjttë Sudán. Yëˈë jyënaˈany: “Ja nmëguˈukˈäjtëm duˈun ojts yˈagëˈë yˈaxäjëdë extëmë fyamilyë, mooyëdë käˈäy ukën, wit xox, jëën tëjk ets pyudëjkëdë mëdë kyarrëty. ¿Jadaa wiink jäˈäy diˈib duˈun yˈaxäjëbë jabyoˈkxyjyaˈay mët ko tuˈugyë ja Dios diˈib yˈawdäjttëp? Yëˈëyë Jyobaa tyestiigëty” (käjpxë Fwank 13:35).

²¹ ¿Ti mbäät nduˈunëm parë nbudëjkëmë yˈuˈunk yˈënäˈk pënaty të nyëjkxtë tsënaabyë wiink lugäär? Mä jatuˈukpë artikulo nnijawëyäˈänëm wiˈix mbäät nbudëjkëm parë agujk jotkujk tmëdundëdë Jyobaa.