Nianatra Nankahala Izay Tiako Taloha Aho

Efa fiainako ny miady. Nankafiziko ny nahavita namely totohondry tamin’ny heriko rehetra ny mpifanandrina tamiko, sy ny nahita azy nitsirara teo an-tongotro. Nampientam-po ahy ny fijoroana teo afovoan’ny ringa fanaovana ady totohondry sy ny fandrenesana ilay mpanambara niantso mafy ny anarako ho mpandresy tamin’ilay fifaninanana. Tiako dia tiako ny ady totohondry! Izao anefa, ny fieritreretana fotsiny ny herisetra dia mankarary ahy. Nianatra nankahala izay antsoiko ankehitriny hoe lalao feno fanaovana heloka bevava, dia ny ady totohondry, aho.

TAMIN’NY 1944, fony aho fito taona, dia nipetraka tany Lares, any Porto Rico, toerana nahaterahako aho. Tamin’izay aho no voadona mafy noho ny namoizako ny reniko tamin’ny fahafatesana. Maty noho ny homamiadana izy teo amin’ny faha-32 taonany. Nanjary tsy tanty ilay fahoriana, fotoana kelikely taorian’izay, rehefa tonga tao an-trano avy nianatra aho ka nahita vehivavy iray nipetraka teo am-pofoan-draiko. Tonga renikeliko izy io.

Noho ny fahatsapany ny tsy fankasitrahako azy, dia nitondra ahy tamin’ny fomba henjana ny renikeliko. Koa dia nandositra niala ny trano aho. Nitsofoka mangingina tao anaty kamiao feno arintany sy voasary aho ary dia resin-tory. Akory ny fahatairako rehefa nifoha aho ka nahita fa tao amin’ny tanànan’i San Juan, teny amin’ny ilany hafa amin’ilay nosy ny tenako!

Mpiady teny amin’ny arabe

Nirenireny teny amin’ny araben’i San Juan aho nandritra ny valo volana. Nanorisory ahy tsy an-kijanona ireo ankizy hafa. Nanatsoaka hevitra aho fa tsy maintsy miady mba ho tafita velona. Rehefa afaka valo volana dia hitan’ny polisy aho ary nalefany hody. Tsy neken’ny saiko mihitsy ilay hevitra hoe nanana renikely ka dia nandany ny ankamaroan’ny fotoanako tany ivelan’ny trano aho. Saiky isan’andro aho dia voarohirohy tamin’ny ady iray. Rehefa folo taona aho, dia nandositra indray.

Rehefa afaka herinandro vitsivitsy, dia voasambotry ny polisy indray aho. Tamin’io indray mitoraka io, dia tsy nety nilaza tamin’izy ireo ny anarako sy ny toerana niaviako aho. Rehefa tsy nahita ny toerana nisy ny fianakaviako izy ireo dia nandefa ahy tany amin’ny toerana fitaizana zaza kamboty an’ny fanjakana, tao amin’ny tanànan’i Guaynabo. Tany aho no nanisy gan-tanana fanaovana totohondry voalohany. Tany koa no nahitako voalohany teo amin’ny fiainako ny anarana hoe Jehovah teo amin’ny takelaka nisy soratra iray. Nanontany ny amin’io aho ka dia nilazana fa anaran’ny Andriamanitry ny Jiosy ny hoe Jehovah. Tsy nohadinoiko mihitsy izany anarana izany.

Rehefa 15 taona aho, dia nandao ilay toerana fitaizana zaza kamboty, ary tsy niverina tany intsony. Mba hamelomako tena, dia nanomboka nivarotra gazety aho. Ny arabe rehetra anefa dia samy efa lalana fizaran’olona gazety avokoa. Tsy nisy afa-tsy fomba iray ihany azoko nanorenana ny lalana fizarako gazety: ny ady! Ary dia tena niady tokoa aho.

Roa taona tatỳ aoriana, dia niditra tao amin’ny Tafika Amerikana aho, ary nahazo ny fiofanan’ny zazavao tany Arkansas, any Etazonia. Tsy ela dia tonga mpikambana tao amin’ny ekipa iray mpanao ady totohondry aho. Avy eo aho dia nafindra tany amin’ny sampan-draharaha momba ireo Asa Manokana. Ny anjara asako dia tao amin’ny trano fanaovana fanatanjahan-tena, ary ny serizà nifehy ahy dia mpanazatra teo amin’ny ady totohondry.

Lalao feno halozana

Nahazo fiofanana ny amin’ny fomba fampiasana ny totohondriko mba handratrana ny mpifanandrina tamiko aho. Nampiofanina aho mba tsy hiraharaha ny fisakaizana teo ambony ringa. Rehefa naneno ny lakolosy, ny namana iray dia tonga fahavalo tokony hazera, ary tsaratsara kokoa raha hatao jenjina tanteraka ka tsy afaka manohy ny lalao intsony.

Naniry ny hitoetra tao amin’ny tafika aho, fa ilay serizà nifehy ahy dia nilaza tamiko hoe: “Mialà amin’ny tafika raha vantany vao afaka manao izany ianao. Ataovy fototr’asa ny ady totohondry, ary ao anatin’ny taona vitsivitsy aho dia hahita anao ao amin’ny televiziona manao ady totohondry ao amin’ny Madison Square Garden, any New York City.” Sarotra ninoana izany! Izaho, ilay zazalahy mahantra sy tsy manan-kialofana iny ve dia ho tonga mpanao ady totohondry malaza?

Rehefa afaka roa taona dia niala tao amin’ny tafika aho ary niverina tany Porto Rico indray. Indray andro, tamin’ny 1956, dia nahita filazana iray momba ny fifaninanana ho an’ny mpitia ady totohondry, dia ny Golden Gloves, aho. Niditra tao amin’ilay fifaninanana aho ary tonga tompon-dakan’ny Golden Gloves teo amin’ny mi-moyen, tao Porto Rico. Avy eo aho dia nalefa fiaramanidina nankany New York City mba handray anjara tamin’ilay fifaninanam-pirenena nataon’ny Golden Gloves. Nanavatsava ny lalako tamin’ny vely totohondry aho hatrany amin’ny lalao nanasa-dalana. Tsy nahavita nahazo ny naha-tompon-daka anefa aho. Na dia izany aza, tsy ela dia nisy tolotr’asa avy tamin’ireo nety ho manager sy mpanazatra. Koa nanaiky fanolorana hijanona tao New York City aho, ary nanao fanazaran-tena mba hanao ny ady totohondry ho fototr’asa.

Tamin’ny 1958, dia tonga mpanao ny ady totohondry ho fototr’asa aho. Ary marina ny an’ilay serizà nifehy ahy. Tamin’ny 1961, dimy taona taorian’ny nandaozako ny tafika, dia niseho teo amin’ny televizionam-pirenena aho, nanao ady totohondry tao amin’ny Madison Square Garden. Natao tao amin’io kianjam-panatanjahan-tena malaza io ny maro tamin’ireo fifaninanana ady totohondry nataoko.

Ny vely totohondriko dia namarana ny asa nofidin’ny mpanao ady totohondry maromaro hatao teo amin’ny fiainany. Jamba tanteraka ny mpanao ady totohondry iray avy tany Meksika vokatry ny vely totohondry tsy nifaditra ovana nataoko. Ady hafa iray nanjary enta-mavesatra ho an’ny feon’ny fieritreretako koa ilay natao niaraka tamin’ny tompon-dakan’ny Repoblika Dominikanina teo amin’ny poids moyen. Talohan’ilay ady, dia nasiany ady hevitra be ny lanjako nanan-tombo antsasa-kilao noho ny azy. Naharomotra ahy ny fihetsiny. Tsy mba nidrikina mihitsy aho rehefa nisy mpifanandrina nanana tombon-danja tsinontsinona toy izany. Nilaza taminy aho hoe: “Miomàna fa hamono hahafaty anao aho rahalina!” Rehefa nankeo ambony ringa aho, dia nomarihin’ny gazety iray fa nanana “endrika toy ny an’i Satana”. Tsy ampy roa minitra, dia nitsitra tsy nahatsiaro tena teo amin’ny karipetra ilay lehilahy. Simba aoka izany ny aty sofiny, hany ka tsy nanao ady totohondry intsony izy.

Ny fomba nianarako nankahala ny ady totohondry

Nanintona ny saina sy ny fisakaizan’ireo mpilalao an-tsehatra sy mpitendry zavamaneno ny lazako. Indray mandeha aza, dia nanana an’i Joe Louis, ilay tompon-daka eran-tany teo amin’ny poids lourd taloha mihitsy aho, nandamina ny iray tamin’ireo ady nataoko. Nanao dia lavitra betsaka aho, nanana fiara nihaja maro, ary nanan-javatra ara-nofo maro hafa. Toy ny ankamaroan’ireo mpanao ady totohondry anefa, dia nihelina ihany ny fahombiazako. Tamin’ny 1963, dia naratra mafy aho tamin’ny ady maromaro ary tsy afaka niady intsony.

Tokony ho tany amin’izany fotoana izany no namakiako tao amin’ny lahatsoratra an-gazety iray fa lasa Vavolombelon’i Jehovah ny mpanao ady totohondry malaza iray. Tsy fantatro fa rehefa avy namaky ilay lahatsoratra aho dia toa nihevitra fa natao ho an’ny mpanankarena ihany ny fivavahan’ny Vavolombelon’i Jehovah.

Nandritra ireo taona vitsivitsy nanaraka, dia nahita zava-nanahirana ara-pahasalamana maromaro aho. Nizaka fe-potoam-pahaketrahana mafy koa aho. Nandritra ny fihetsehan’aretina toy izany, dia natohoko teo amin’ny foko ny basy iray ary dia nitifi-tena aho. Navilin’ny taolan-tehezana iray ilay bala, ka nitsimbina ny aiko. Velona aho, saingy tena tsy sambatra sy narary mafy. Tsy nisy vola intsony, tsy nisy laza intsony, tsy nisy ady totohondry intsony!

Avy eo, indray andro, i Doris vadiko dia nilaza tamiko fa nianatra ny Baiboly niaraka tamin’ny Vavolombelon’i Jehovah izy, ary naniry ny hanatrika fivoriana tany amin’ny Efitrano Fanjakana. “Tsy fantatro, ry Doris a”, hoy aho. “Isika anie ka olona mahantra e, ary ny Vavolombelon’i Jehovah dia olona mpanankarena sy ambony.” Nilaza tamiko izy fa tsy marina izany, ary ilay Vavolombelona niara-nianatra taminy dia nipetraka teo amin’ny manodidina anay ihany. Koa dia nanaiky ny fanapahan-keviny hanatrika fivoriana àry aho. Indray mandeha, raha teo am-piandrasana azy teo ivelan’ny Efitrano Fanjakana aho, dia nisy Vavolombelona iray nanasa ahy handroso. Akanjo fitondra miasa naloto no teny an-koditro, kanefa dia nisisika izy. Noraisina tsara aho na dia teo aza ny fisehoako ivelany. Nanohina ahy lalina ilay rivo-piainana feno fisakaizana.

Tsy ela aho dia nanomboka nianatra ny Baiboly niaraka tamin’ireo Vavolombelona. Nianarako fa hay i Jehovah tsy Andriamanitry ny Jiosy fotsiny araka ny nolazaina tamiko, fa izy no ilay hany Andriamanitra marina, ilay Tsitoha, ilay Mpamorona ny zava-drehetra. Nianarako koa fa mankahala ny herisetra i Jehovah Andriamanitra. Izao no lazain’ny Baiboly ao amin’ny Salamo 11:5: “Jehovah mizaha toetra ny marina; fa ny ratsy fanahy sy ny mifaly hampidi-doza dia samy halan’ny fanahiny.” Koa notapahiko ny zava-drehetra nisy nifandraisana tamin’ny ady totohondry. Fantatro tamin’ny fanandraman-javatra hitako fa feno herisetra aoka izany io lalao io. Rehefa avy nianatra ny fomba fijerin’Andriamanitra azy io aho, dia tsy nisy fisalasalana tao an-tsaiko fa ratsy ny ady totohondry, lalao feno fanaovana heloka bevava. Eny, nianatra nankahala ilay lalao tiako taloha aho.

Ilay tombontsoa lehibe indrindra

Tamin’ny 1970, dia nanapa-kevitra ny hanolotra ny fiainako ho an’i Jehovah aho. Ny Oktobra tamin’io taona io, dia natao batisa izahay sy i Doris. Hatramin’izay, dia nanana ilay tombontsoa hitory tamin’ny hafa aho. Tamin’ny naha-mpitory ny Filazantsara manontolo andro ahy, dia nandray anjara tamin’ny fanampiana olona 40 teo ho eo mba ho tonga mpivavaka amin’i Jehovah aho.

Mampalahelo fa izao aho dia mijaly noho ireo ratra izay nihatra tamiko nandritra ireo taona feno herisetra niainako. Nahazo vely totohondry an-jatony maro aho teo amin’ny lohako, ka izany dia nahatonga fahasimbana maharitra tamin’ny atidohako. Maty arika aho ary misy fahavoazana ny aty sofiko, ka izany dia misy fiantraikany eo amin’ny fahaizako mijoro tsy mivembena. Raha manetsika ny lohako haingana loatra aho, dia mety ho fanina. Tsy maintsy mihinam-panafody tsy tapaka koa aho noho ireo zava-manahirana ahy momba ny fahaketrahana. Mahatakatra ny mahazo ahy anefa ireo Kristiana namako, ary manampy ahy mba hahazaka izany. Velom-pisaorana aoka izany an’i Jehovah aho noho ny nanomezany ahy ny tanjaka handraisana anjara tsy tapaka amin’ny fanambarana ny anarany sy ny fikasany amin’ny hafa.

Mifaly amin’ilay tombontsoa lehibe indrindra aho — dia ny fananana fifandraisana manokana amin’i Jehovah, Andriamanitra Tsitoha. Fony aho mpanao ady totohondry, dia nampalahelo ny fon’i Jehovah aho tamin’ny ady tsirairay nataoko. Izao aho dia afaka mampifaly ny fony. Tsapako ho toy ny hoe miresaka amiko manokana izy rehefa miteny hoe: “Anaka, hendre, ary ampifalio ny foko, mba hamaliako izay miteny ratsy ahy.” — Ohabolana 27:11.

Tsy ho ela i Jehovah dia hamarana ireo asan’i Satana, voafaoka amin’izany ireo herisetra rehetra sy ireo izay mampandroso izany. Velom-pankasitrahana an’i Jehovah toy inona moa aho noho ny nampianarany ahy, tsy vitan’ny hoe ho tia ny tsara fotsiny fa hankahala ny ratsy koa! Izany dia mahafaoka ny fankahalana ilay lalao feno fanaovana heloka bevava, dia ny ady totohondry. (Salamo 97:10). — Notantarain’i Obdulio Nuñez.

[Sary, pejy 29]

Obdulio Nuñez