Fihaonana Hafakely 30 Taona Tatỳ Aoriana
SENDRA tafaraka ny tovolahy roa tamin’ny 1967. Niray efitrano izy ireo tao amin’ny Oniversite Teknikan’i Michigan, tany Etazonia. Avy any Lima, any Ohio, i Dennis Sheets, izay 18 taona tamin’izay. Vao nanomboka ny fianarany momba ny ala izy. I Mark Ruge kosa 20 taona, ary avy any Buffalo, any New York. Telo taona izao no nianarany ho injenieran’ny asa vaventy.
Toa fotoana fohy ihany no naha mpinamana azy ireo tamin’izany fotoana izany. Samy tsy nanohy ny fianarany teny amin’ny oniversite izy roa lahy, fa nisaraka ka samy nanana ny fiainany. Lasa teny ny telopolo taona mahery. Indray andro, dia nihaona tany amin’ny Repoblika Dominikanina izy roa lahy. Kisendrasendra ihany aloha no nahatonga ilay fihaonana tsy nampoizina, kanefa nisy anton-javatra hafa koa. Inona moa izany? Mba hahalalana izany, dia andeha hojerentsika ny fiainan’izy ireo rehefa nisaraka.
Nandeha tany an’ady i Dennis
Nody i Dennis rehefa nahavita herintaona teny amin’ny oniversite. Voantso ho anisan’ny Tafika Amerikanina izy tamin’ny Desambra 1967, ary nalefa tany Vietnam tamin’ny Jona 1968. Tany no nahitany ireo zava-nahatsiravina nateraky ny ady. Niverina tany Etazonia izy tamin’ny 1969, rehefa vita ny raharaha miaramilany, ary nahita asa tao amin’ny kompania lehibe iray tany Ohio. Mbola tsy afa-po anefa izy.
Nanazava i Dennis hoe: “Ny mba nofinofiko tamin’izaho mbola kely, dia ny hankany Alaska, ary hamboly any.” Nanomboka nanatanteraka izany nofinofiny izany àry izy sy ny mpiara-mianatra taminy iray, tamin’ny 1971. Tsy namboly anefa izy, fa nanao asa an-tselika kely maro be. Efa nipetraka tao anaty lay izy, ary niaro ny ala tsy ho may no asany. Nohalavainy ny volombavany sy ny volony, ary nanomboka nifoka rongony izy.
Niala tany Anchorage i Dennis tamin’ny 1972, mba hamonjy ny fetin’ny Mardi Gras tany Nouvelle-Orléans, any Louisiane. Nanao trano kely tany anaty alan’i Arkansas izy taorian’izay. Niasa tamin’ny fanamboarana vatan-kazo lehibe sy simenitra ho an’ny trano izy tany. Tamin’ny Jona 1973, dia nanao auto-stop i Dennis, ka nivezivezy eran’i Nouvelle-Orléans, nitady izay mba zava-kendrena amin’ny fiainana.
Anisan’ireo nanohitra ny ady i Mark
Nijanona volana vitsivitsy tao amin’ny oniversite i Mark, taorian’ny nandehanan’i Dennis, kanefa tapa-kevitra izy fa tsy hiditra ho anisan’ireo nampirisika ny ady. Niverina tany Buffalo àry izy, ka mpanara-maso ny mpiasa tao amin’ny orinasa mpanefy vy no asany. Tsy afa-po ihany izy, satria mbola nifandray tamin’ny ady ihany izany, ka nialany ny asany. Nividy môtô izy, ary nankany San Francisco, any Kalifornia. Tsy fantatr’i Dennis sy Mark fa samy tany San Francisco izy mirahalahy tamin’izay.
Nanalava volo sy volombava toa an’i Dennis koa i Mark, sady nifoka rongony. Tafiditra lalina tamin’ny fanoherana ny ady anefa i Mark, ka nandray anjara tamin’ny fihetsiketsehana sy ny filaharana an-dalam-be mihitsy. Nitady azy ny FBI, polisy amerikanina manao famotopotorana miafina, noho izy tsy nanao raharaha miaramila. Niovaova anarana àry izy nandritra ny taona vitsivitsy mba tsy ho tratra. Nanao fiainana hippies izy tany San Francisco. Tany, dia nisy Vavolombelon’i Jehovah roa tonga teo am-baravarany, tamin’ny 1970.
Nanazava i Mark hoe: “Niverina izy ireo satria noheveriny fa liana aho. Tsy tratrany tao an-trano aho, nefa namelany Baiboly maitso iray sy boky telo.” Variana loatra tamin’ny politika sy ny fialam-boly anefa izy, ka tsy nanam-potoana hamakiana azy ireo. Nanenjika azy foana koa ny polisy miafina. Niova anarana indray àry izy, ka nankany Washington. Nanaraka azy tany avy eo i Kathi Yaniskivis, ankizivavy niaraka taminy tany amin’ny oniversite.
Tratran’ny polisy miafina ihany i Mark tamin’ny 1971. Polisy miafina roa no niaraka taminy nandeha fiaramanidina avy tany Washington nankany New York, ary avy eo nalefan’izy ireo tany Toronto, any Kanada, izy. Mazava fa tsy nieritreritra azy ho mpanakorontana ny filaminam-bahoaka akory ny polisy miafina, fa tian’izy ireo handeha fotsiny izy. Nivady izy sy i Kathi, herintaona taorian’izay, ary nifindra tany amin’ny Nosy Gabriola, any Kanada, izy ireo. Te hiala tamin’ny fiaraha-monina nisy azy izy ireo, kanefa tsapany fa tena tokony hisy dikany ny fiainana.
Lasa Vavolombelon’i Jehovah izy ireo
Tsaroanao angamba fa nivezivezy nanao auto-stop eran’i Nouvelle-Orléans i Dennis, mba hahitana zava-kendrena ho an’ny fiainana. Tonga tany Montana izy, ka niasa tamin’ny mpamboly iray nandritra ny fanangonam-bokatra, tany ivelan’ny tanànan’i Chinook. Vavolombelon’i Jehovah ny vadin’ilay rangahy sy ny zanany vavy. Nomeny gazety Mifohaza! i Dennis. Tsy ela dia niaiky izy fa manaraka ny fivavahana marina ny Vavolombelon’i Jehovah.
Nitondra Baiboly i Dennis, ary niala tao amin’ilay toeram-pambolena, ka nankany Kalispell, any Montana. Tany izy no nanatrika ny fivorian’ny Vavolombelon’i Jehovah voalohany. Nangataka ny hampianarina Baiboly izy tany amin’io fivoriana io. Tsy ela taorian’izay dia notapahiny ny volony, ary noharatany ny volombavany. Tamin’ny Janoary 1974 izy no nitory voalohany indrindra, ary natao batisa tao anaty tavy fisotroan’ny biby rano izy tany Polson, any Montana, tamin’ny 3 Martsa 1974.
Nipetraka tany amin’ny Nosy Gabriola ry Mark sy Kathi tamin’izay, ary nanapa-kevitra izy ireo fa hiezaka handalina ny Baiboly, satria nanam-potoana. Nanomboka namaky ny Baiboly Dikan-tenin’ny Mpanjaka Jacques izy ireo, kanefa sarotra taminy ny nahazo izany, satria tranainy be ny teny anglisy tamin’izy io. Tadidin’i Mark avy eo fa mbola tao aminy ilay Baiboly sy boky nomen’ny Vavolombelona azy, taona maro lasa izay. Nijery Baiboly i Mark sy Kathi rehefa namaky ny boky Ny Fahamarinana Izay Mitarika ho Amin’ny Fiainana Mandrakizay, sy ilay hoe Tenin’Andriamanitra Tokoa ve ny Baiboly? (anglisy). Tena nampiaiky azy ireo ny zavatra nianarany.
Nanazava i Mark hoe: “Ny tena nanaitra ahy indrindra tao amin’ny boky Fahamarinana dia hoe misy antokona Kristianina tsy manaiky handeha hiady mihitsy. Niaiky aho fa ireo no tena Kristianina marina.” Taoriana kelin’izay dia niverina tany Houghton, any Michigan, i Mark sy Kathi, mba hitsidika ny fianakavian’i Kathi, na dia nety ho voasambotra aza izy ireo. Nanatrika ny fivorian’ny Vavolombelon’i Jehovah izy ireo, na dia mbola toy ny hippies aza. Nanaiky hampianarina Baiboly izy ireo nandritra ilay volana nipetrahany tany Michigan.
Rehefa niverina tany amin’ny Nosy Gabriola izy ireo, dia nahita Vavolombelona iray teny an-dalana, tany Nanaimo, any Kolombia Britanika, ka nangataka hampianarina Baiboly. Tamin’ny 11 ora antoandro tamin’izay. Tamin’io andro io ihany dia nisy Vavolombelona tonga tamin’ny baka mba hiresaka tamin’izy ireo, ary natomboka ny fianarana Baiboly. Nanomboka nitory i Mark sy Kathi, telo volana tatỳ aoriana. Afaka telo volana indray, tamin’ny 10 Martsa 1974, dia natao batisa izy roa. Herinandro taorian’ny nanaovana batisa an’i Dennis izany!
Lasa mpanompo manontolo andro i Dennis
Lasa mpisava lalana, na mpanompo manontolo andro, i Dennis, tamin’ny Septambra 1974. Hoy izy: “Tiako ny asan’ny mpisava lalana, saingy mbola naniry hanompo bebe kokoa aho. Nanao fangatahana àry aho tamin’ny Jolay 1975 mba hiasa any amin’ny Foibe Maneran-tanin’ny Vavolombelon’i Jehovah any Brooklyn, any New York. Voantso hankany aho ny volana Desambra.”
Ny fanendrena voalohany azon’i Dennis dia ny hanampy amin’ny fanovana ireo Hotely Towers taloha ho trano fonenan’ireo mpiasan’ny foibe. Nanara-maso ny fanaovana taila izy nandritra ny taona maro. Te hanambady izy avy eo, ka nankany Kalifornia. Anti-panahy tao amin’ny fiangonan’i Cathedral City izy tamin’ny 1984, ary nanambady an’i Kathy Enz, mpisava lalana iray.
Tapa-kevitra ny hihazona fiainana tsotra foana i Dennis sy Kathy mba hiasana ho an’ny Fanjakan’Andriamanitra. Imbetsaka àry i Dennis no tsy nanaiky hanao asa mety ho nahazoany vola be, na dia tena niroborobo aza ny asa fanorenana tany amin’ny faritra atsimon’i Kalifornia. Nanao fangatahana hiasa tamin’ny fanorenana iraisam-pirenen’ny Vavolombelon’i Jehovah izy sy i Kathy tamin’ny 1988. Voatendry hiasa tamin’ny fanorenana ny sampana tany Buenos Aires, any Arzantina, izy ireo tamin’ny volana Desambra tamin’io taona io.
Lasa mpiasa maharitra amin’ny asa fanorenan’ny Vavolombelon’i Jehovah i Dennis sy Kathy tamin’ny 1989. Indroa izy ireo no niasa tany Suriname sy Kolombia, tamin’io endriny manokana amin’ny fanompoana manontolo andro io. Niasa tamin’ny fanorenana ny sampan’i Ekoatera sy Meksika koa izy ireo, ary koa tany amin’ny Repoblika Dominikanina.
Lasa mpanompo manontolo andro i Mark
Tamin’ny 1976, dia nahazo famotsoran-keloka tamin’ny Fanjakana amerikanina ireo tovolahy an’arivo nitsoaka tany Kanada mba tsy hanao raharaha miaramila, ka anisan’izany i Mark. Naniry hihazona fiainana tsotra koa izy sy i Kathi vadiny, mba hananana fotoana betsaka kokoa hanaovana fanompoana. Nanao asa tapa-potoana nandrefy tany àry i Mark, ka afaka nandoa tsikelikely ny trosan’izy sy Kathi talohan’ny nanaovana batisa azy.
Rehefa nikasa hanorina sampana iray vaovao teo akaikin’i Toronto, any Ontario, ny Vavolombelona tany Kanada, tamin’ny 1978, dia afaka nanolo-tena hanampy tamin’izany i Mark sy Kathi. Koa satria efa za-draharaha tamin’ny fandrefesana tany i Mark, dia nasaina handray anjara tamin’ilay fanorenana izy ireo. Niasa tamin’ilay tetik’asa tany Georgetown izy ireo mandra-pahavitan’izy io tamin’ny Jona 1981. Niverina tany Kolombia Britanika indray izy ireo avy eo, ka nanampy tamin’ny fanorenana ny Efitrano Fivoriamben’ny Vavolombelon’i Jehovah tany, nandritra ny efa-taona nanaraka. Rehefa vita izany, dia nasaina niverina tamin’ny asa fanitarana ny sampan’i Kanada izy ireo.
Voatendry ho mpiasa maharitra tao amin’ny sampan’i Kanada i Mark sy Kathi tamin’ny 1986, rehefa avy niasa volana vitsivitsy tany Georgetown. Mpiasan’ny sampan’i Kanada izy ireo hatramin’izay, sady nahazo tombontsoa maro be hanao fanorenana any an-tany hafa. Za-draharaha amin’ny fandrefesana tany i Mark, ka nasaina nandrefy tany ho an’ny tranon’ny sampana sy ny Efitrano Fivoriamben’ny Vavolombelon’i Jehovah tany Amerika Atsimo sy Afovoany, ary tany amin’ireo nosin’i Caraïbes.
Efa niasa tany Venezoela, Nikaragoay, Haïti, Guyana, Barbade, Bahamas, Dominique, Etazonia (Floride), ary ny Repoblika Dominikanina izy ireo. Io endriny manokana amin’ny fanompoana manontolo andro io no nahatonga an’i Mark hihaona indray tamin’i Dennis.
Nihaona tany amin’ny Repoblika Dominikanina
Tsy fantatr’i Mark sy Dennis fa niara-niasa tamina tetik’asa nitovy izy ireo tany amin’ny Repoblika Dominikanina. Indray andro, dia nihaona tany amin’ny tranon’ny Sampan’ny Vavolombelon’i Jehovah tany Santo Domingo izy ireo. Azonao an-tsaina fa tena faly tokoa izy ireo nifankahita indray. Efa 33 taona tokoa mantsy no tsy nihaonan’izy ireo, ka nanan-javatra maro hotantaraina izy ireo. Talanjona izy ireo nifampitantara ireo zava-nitranga maro tamin’ny fiainany, izay voalaza teo ambony. Ny tena nahagaga azy ireo sy ny olona nitantarany ny zavatra niainany anefa, dia ireo zavatra maro nitovy tamin’ny fiainan’izy ireo.
Samy nanao fiainana hippies izy ireo, ary nandeha lavitra ny taniny mba hialana tamin’ny fomba fiaina maoderina sy tia vola loatra ary ireo fanahiana aterak’izany. Kathy no anaran’ny vadin’i Dennis, ary Kathi koa no anaran’ny vadin’i Mark. Samy nanaiky hianatra Baiboly izy ireo raha vao nanatrika ny fivorian’ny Vavolombelon’i Jehovah. Samy natao batisa tamin’ny Martsa 1974 koa izy ireo. Samy nanjary mpiasan’ny sampan’ny Vavolombelon’i Jehovah izy ireo, i Dennis any Etazonia ary i Mark any Kanada. Samy niezaka nihazona ny fiainany ho tsotra izy ireo mba hanatratrarana tanjona ara-panahy. (Matio 6:22) Samy anisan’ny mpanao fanorenana iraisam-pirenena izy ireo ary nasaina niasa tany amin’ny tany maro samihafa. Mbola tsy nifankahita tamin’ny namany taloha nanaiky ny fahamarinana ara-baiboly izy ireo, raha tsy rehefa sendra nihaona tany amin’ny Repoblika Dominikanina.
Mihevitra ve i Mark sy Dennis fa ny anjara no nahatonga ireny fifanandrifian-javatra mahagaga ireny? Tsy izany velively. Eken’izy ireo ilay voalazan’ny Baiboly hoe “ny fotoana sy ny sampona dia samy mahazo [antsika] rehetra”, ary tena hafakely mihitsy ny vokatr’izany indraindray. (Mpitoriteny 9:11) Fantatr’izy ireo koa anefa, fa ny tena nahatonga azy hihaona indray dia satria samy nitady ny zava-kendren’ny fiainana izy ireo, no samy tia an’i Jehovah Andriamanitra.
Manasongadina lafin-javatra itovizan’ny olona tso-po rehetra, mianatra ny fahamarinana ara-baiboly, ny tantaran’i Dennis sy Mark. Hoy i Dennis: “Asehon’ny zavatra niainanay sy i Mark fa hitan’i Jehovah ny toe-javatra misy ny olona, ka raha manana fo tsara izy ireo, dia taominy hanatona azy.”—2 Tantara 16:9; Jaona 6:44; Asan’ny Apostoly 13:48.
Hoy koa i Mark: “Nianaranay tamin’ny zavatra hitanay fa rehefa manaraka ny fitsipik’i Jehovah ny olona iray, ka manolotra ny fiainany ho azy, ary vonona hiasa ho azy, dia azon’i Jehovah ampiasaina ny talentany sy ny fahaizany mba hampandrosoana ny fivavahana marina, ho fanasoavana ny vahoakany.”—Efesiana 4:8.
Asehon’ny tantaran’izy ireo koa fa mamaly soa ny vahoakany i Jehovah Andriamanitra, rehefa manompo azy amin’ny fo manontolo izy ireo. Tena nahatsapa ho nahazo fitahiana i Dennis sy Mark. Hoy i Dennis: “Tena voninahitra izany hoe manompo manontolo andro ho an’ilay Fanjakana izany. Afaka nifampahery tamin’ireo rahalahy sy anabavy avy any amin’ny tany samihafa izahay rehefa niara-niasa tamin’izy ireo.”
Hoy koa i Mark: “Tena mitahy ireo mametraka ny Fanjakana eo amin’ny toerana voalohany i Jehovah. Fitahiana manokana ho ahy ny fanompoana eto anivon’ny fianakaviana eto amin’ny sampan’i Kanada, sy ny mandray anjara amin’ny asa fanorenana iraisam-pirenena.”
Hafakely ve ilay fihaonana? Izany tokoa, satria hoy i Mark: “Ny tena antony nahafaly be anay rehefa nifankahita indray, dia satria izahay samy mahalala sy tia ary manompo an’i Jehovah, ilay Andriamanitra tsy manan-tsahala.”
[Sary, pejy 19]
Dennis, 1966
[Sary, pejy 19]
Mark, 1964
[Sary, pejy 21]
Dennis tany Dakota Atsimo, 1974
[Sary, pejy 21]
Mark tany Ontario, 1971
[Sary, pejy 22]
Dennis sy Mark, niaraka tamin’ny vadiny, fotoana fohy taorian’ny nifankahitan’izy ireo tamin’ny 2001