Fizarana faharoa

1. Iza no tena ilazan’i Jehovah ireo teny fihaikàna ireo?

RAHA niteny ny amin’ny firenena sy ny olombelona Jehovah, dia nanontany hoe: “Iza aminareo no mahalaza izany? Iza no nanambara amintsika ny fahiny taloha? Aoka havoakany ny vavolombelony hanamarina azy amin’ ireny, ny teny nataony.” Iza no tena tiany ho lazaina tamin’izany? Ireo andriamanitry ny firenena sy ny olona no teneniny tamin’izany teny toa fihaikana izany. Antsoina samy hamoaka vavolombelona afaka hanamarina tsara amin’ ny fanambarana hataony, ireny andriamanitra hanome porofo fa andriamanitra mahay milaza ny ho avy amin’ny faminaniana izy, marina, mendrika ivavahana ary afaka manadio ny tenany amin’ny ratsy nahosotra azy hoe: andriamanitra sandoka. Aoka hiaro ny voninahiny ireny andriamanitra ireny amin’izao ady ifandafarany amin’i Jehovah izao!

2. Rehefa tsapa fa misy elanelam-potoana tokony hanatanterahina ny tenin’i Jehovah, inona avy no fanontaniana mifanentana amin’izany, mety apetraka amin’ ireo andriamani-kafa, voafaoka ao anatin’ireo koa ny andriamanitra telo nefa tokana fikirin’ny fitambaramben’ny kristiana anarana?

² Teo amin’ny faraparan’ny taon-jato voalohany amin’ny fanisan-taona arahintsika ity, no nifarana ny fanoratana ny Tenin’i Jehovah. Nalalaka tsara ny fotoana hahatanteraka ny faminaniana nampiraketiny tao amin’ny Teniny, sady nosoniaviny amin’ny anarany, nandritra izay taon-jato valo ambin’ny folo nandalo hatramin’izay no ho makaty. Fa mba ahoana kosa ary ny amin’ireto andriamanitry ny firenena, ny andriamanitra telo fa tokana ivavahan’ny fitambaramben’ny kristiana anarana koa ao anatin’ ireo? Misy va, sa nisy anankiray amin’ ireny noheverin’ny firenena maro ho andriamanitra ireny mba “nahalaza amintsika ireny zavatra ireny”, dia ny zavatra rehetra izay nampanoratin’i Jehovah tao amin’ny Teniny voasoratra? Mahay “manambara amintsika ny fahiny taloha” va ireny andriamanitry ny firenena ireny, dia zavatra voalaza mialohan’ny fotoana elabe? Mba efa nanao faminaniana va izy ka tanteraka, taty aoriana? Mba nanome fanambarana mialoha momba izao fotoana ankehitriny be hotakotaka izao va izy ireny? Farany, izao toe-piainana manjaka eo amin’izao tontolo izao, hatramin’ny taona 1914 izao ve manaporofo fa nilaza ny fahamarinana ireny andriamanitra ireny, mahay maminany izy ary manana hery ampy hanatanterahany ny faminaniana rehetra nomeny?

3. Inona no iantsoana ireny andriamanitra tsy izy ireny hataony?

³ Aoka hanangana izay vavolombelony amin’ ireo firenena marobe misy mponina efa ho telo arivo tapitrisa mahery ankehitriny, ireny andriamanitra ireny. Tokony hahita olona roa na telo amin’ireo marobe ireo ny andriamanitra, ho vavolombclona hanohana ny maha-andriamanitra azy. Aoka hihaino izay lazain’ny andriamaniny azy ao amin’izay bokiny masina ny vavolombelona toy izany, ka ho hita raha afaka hilaza hoe: ‘‘Marina izany! Nilaza ny marina ny andriamanitray!” momba ny faminaniana ataon’ireny andriamaniny ireny.

4, 5. a) Firy amin’ireo andriamanitry ny firenena no afaka nanangana vavolombelona hanamarina azy? b) Ahoana hoy Jehovah?

⁴ Fa aiza moa no hahitan’ireny andriamanitra ireny vavolombelona hantsangana, sahy hihiaka hoe: “Marina izany” voalazany izany, eo anivon’izao tontolo izao feno tebiteby ity. Iza amin’izy ireny no nanambara elabe tany aloha izao fahoriana mampijaly ny zanak’ olombelona izao, ka nanome fanazavana sy naminany izay ho fiafarany? Tsy misy afaka mamoaka ny isan’ny vavolombelona ilaina amin’izany, na iray aza ireny andriamanitra ireny. Na iray aza tsy nisy afaka hijoro hanamarin-tena, amin’ny porofo avoakan’ny vavolombelona hita maso. Kanefa kosa, misy Andriamanitra iray afaka namoaka porofo toy izany hiorenan’ny maha-Izy Azy. Toy izao no tenin’io Andriamanitra io amin’ireo nisolon-tena Azy eo amin’ny fitsarana:

⁵ “Hianareo no vavolombeloko, hoy Jehovah, sady mpanompoko izay efa nofidiko, mba hahafantaranareo sy inoanareo Ahy. Ka ho azonareo tsara fa Izaho no Izy; talohako dia tsy nisy andriamanitra voaforona, sady tsy hisy handimby Ahy. Izaho dia Izaho ihany no Jehovah, ary tsy misy Mpamonjy afa-tsy Izaho. Izaho efa nilaza sy namonjy ary nanambara: tsy mba Andriamani-kafa eo aminareo; dia hianareo no vavolombeloko, hoy Jehovah; ary Izaho no Andriamanitra!” — Isaia 43:10-12, AC.

6. Iza moa no vavolombelon’ Ilay Andriamanitra marina, ary ahoana no hahatonga azy ho vavolombelona?

⁶ Ny olona rehetra manan-tsaina, dia hanaiky fa izay mitsangana hiaro an’Andriamanitra amin’io ady ara-panahy resahina io, dia vavolombelon’i Jehovah, na tiany na tsy tiany. Mariho tsara anefa fa tsy ny fisaloranao io anarana io sy ny fisehoana ivelany ho izany fotsiny, dia hanamarina fa vavolombelon’i Jehovah hianao! Koa tamin’ny taona 1931, taona nanaovan’ny mpianatry ny Baiboly, izay kristiana vita fanoloran-tena daholo, fivoriambe niraisam-pirenena tany Columbus any Etazonia, no nitokanany io anarana io tamin’ny fanapahan-kevitra niezinezina, fanapahan-kevitra naely sy neken’ny fikambanana eran’izao tontolo izao. Koa dia nanambara miharihary, ampahibemaso izany ireo kristiana ireo, fa mitondra izany anarana izany. Ankehitriny dia misy 22.761 ny fikambanan’ny vavolombelon’i Jehovah any amin’ny tany 194 samihafa. Ny fanekena izany fanapahan-kevitra momba ny anarana izany fotsiny anefa, dia tsy ampy hahatonga azy ireny ho tena vavolombelon’ Andriamanitra. Jehovah mihitsy no nanova azy ho tonga vavolombelony ary tsy maintsy hahafeno ny fepetra ilaina izy vao ho isan’ny voafidiny.

7. Ahoana no hampisehoana fa vavolombelon’ny Andriamanitra marina ny tena?

⁷ Tokony hanolo-tena tanteraka ho an’i Jehovah Andriamanitra amin’ny alàlan’i Jesosy Kristy, ilay Mpanalalana tamin’ny fanekena vaovao, ireo vavolombelona ireo ho tonga isan’ny Isiraely ara-panahy. Koa arak’izany anarana izany, dia tsy maintsy mandeha ho azy ny andraisany ny adidy maha-vavolombelon’i Jehovah ny tenany, satria mitondra ny anarany izy. Ny anaran’Andriamanitra mihitsy no antsoina eo aminy. Tokony hanaporofo izany izy ka hijoro hankalaza ny anarana entiny ary haneho ny finoany amin’ny asany. Efa nisy olona nanome porofo velona toy izany va talohan’ny taona 1931?

8, 9. a) Inona no azon’ ireo tsy matoky atao? b) Nahoana no diso ireo miampanga ny vavolombelon’i Jehovah ho mandika ny Isaia 43:10 araka ny safidiny?

⁸ Raha misy tsy matoky, aoka izy handinika ny tantaran’ireo vavolombelon’i Jehovah tamin’ny taona 1919, indrindra ny tamin’ny taona 1931 izay nitokanany io anarana io, dia ho tsapany fa nanana tokoa ny toetra maha- mendrika rehetra tian’i Jehovah ho hita eo amin’ny vavolombelony, ireo kristiana vita fianianana sy batisa ireo. Ao amin’ilay boky mitondra ny lohateny hoe: “Religion in the Soviet Union” (na ny Fivavahana any amin’ny Firaisana Soviatika), Walter Kolarz, mpanoratra fanta-daza amin’ny politika sy ny gazety, dia nilazalaza ny fomba nentin’ny Rosia kaominista handringanana ny vavolombelon’i Jehovah (pejy faha-338 ka hatramin’ny faha-344). Kibokiboin’ny rariny anefa ka nilaza tsy anontaniana amin’ny fanombohany ilay taratasy, toy izao:

Hatramin’ny taona 1931 no nampiasany ny anarana hoe: “Vavolombelon’i Jehovah”. Manonona an-dalan-teny betsaka ao amin’ny Baiboly izy ireo, adikany araka ny safidim-pony, indrindra ilay andininy faha-10 ao amin’ny bokin’i Isaia 43 ilazany ny niandohan’io anarana io: “Hianareo no vavolombeloko, hoy ny Mandrakizay, hianareo dia ny mpanompoko izay nofidiko (...)” Dia hovàny toy izao izany andininy izany: “Hianareo no vavolombeloko, hoy Jehovah.” Jesosy mihitsy no “filohan’ny vavolombelon’i Jehovah” amin’izy ireny. Talohan’ny taona 1931, dia ny anarana hoe: “Mpianatry ny Baiboly na Russellistes” no nahafantarana Ireo mpkambana tao amin’io antoko io (...).

⁹ Diso anefa Kolarz niampanga ny vavolombelon’i Jehovah ho manonona “andininy ao amin’ny Baiboly ka mandika azy araka ny safidiny” ary nilaza fa nosoloany hoe: “Jehovah” ny hoe: “Mandrakizay”. Tsy nanova na inona na inona izy, fa ny fandikan-teny vaovao sasantsasany toy ny fandikan-teny nataon’ny abbé Crampon, ilay natonta tamin’ny taona 1905 no nandraisany izany, na ny American Standard Version amin’ny teny anglisy. Tsy nampiasa kosa ny fandikan-teny nataon’ ny mpanjaka Jacques izy, izay voadika tamin’ ny teny anglisy efa tranainy be, na ireo dikan’ny Baiboly amin’ny teny frantsay izay sahy nanolo ankitsirano ny anaran’Andriamanitra amin’ny hoe: “Mandrakizay”, izay dikan-teny vilana na tsy marina velively.

VAVOLOMBELONA HO AN’NY MESIA

10. Filazana an’iza koa no tokony ho tanan’ireo kristiana marina amin’ny maha-vavolombolena azy?

¹⁰ Ny tena marina dia izao: ny tena kristiana dia tokony ho vavolombelon’i Jehovah amin’izao fotoana izao. Taloha kelin’ ny niakarany ho any an-danitra, dia niteny tamin’ ny mpianany toy izao Jesosy: “Tokony ho vavolombelon’izany zavatra izany hianareo.” (Lioka 24:48, MN). Ary koa: “Ho vavolombeloko any Jerosalema sy eran’i Jodia sy Samaria ary hatramin’ny faran’ny tany hianareo.” (Asan’ny Apostoly 1:8, MN). Ny boky farany ao amin’ny Baiboly dia milaza ny kristiana marina hoe: “izay mitandrina ny didin’Andriamanitra sy mitàna ny filazana an’i Jesosy.” (Fanambarana 12:17; 1:9; 19:10; 20:4). Izany sy izany ary no mbola tsy nitsaharan’ ireo vavolombelon’i Jehovah nilaza an’i Jesosy, na dia hatreo amin’ny taona 1931 aza, satria “mitandrina ny didin’Andriamanitra” izy raha ny tena marina.

11, 12. a) Nahoana ny vavolombelon’i Jehovah no tokony hanambara an’i Jehovah sady hanambara an’i Jesosy? b) Inona no nanohosorana an’i Jesosy ary iza no nanao izany?

¹¹ Ny apostoly Jaona, mpanoratra ny boky farany ao amin’ny Baiboly, dia nilaza izao ny amin’ny tenany, amin’ny maha-kristiana azy: “Jaona, izay nanambara ny tenin’Andriamanitra sy ny filazana an’i Jesosy Kristy” (Apokalypsy 1:1, 2, Da). Izay kristiana marina mantsy, dia tokony ho vavolombelona hanambara an’Andriamanitra sy ny Kristiny na ny Mesia. Zavatra tsy azo adinoina na azo afenina koa, fa ny anaram-boninahitra hoe: Kristy na Mesia, dia “Voahosotra” no dikany. Koa raha misy hosorana, dia tsy maintsy misy ny manao ny hosotra. Koa mandeha ho azy arak’izany, fa raha te-hanambara ny filazana tanteraka an’i Jesosy Kristy isika, dia tsy maintsy mankalaza indrindra koa izay nanosotra an’i Jesosy sy nanova azy ho Kristy na Mesia. Tsy ho vavolombelona hanao filazana ny amin’ny Voahosotra ihany isika, fa ho an’izay nanosotra azy koa. Koa iza ary no nanosotra an’i Jesosy, ary nanosotra azy tamin’inona? Diloilo ve sa zavatra hafa inona? Jesosy ihany no mamaly ny fanontaniana toy ireny. Raha tao amin’ny synagoga izy indray andro, dia notolorana ny bokin’Isaia, ary namaky ny andininy roa voalohany tamin’ny teny hebreo, ao amin’ny toko faha-iraika amby enim-polo hoe:

¹² “Ny fanahin’i Jehovah Tompo no ato amiko, satria Jehovah efa nanosotra ahy hitory teny soa mahafaly amin’ny malahelo; efa naniraka ahy (...) hitory taona ankasitrahan’i Jehovah.” (Isaia 61:1, 2, AC) Rehefa nanonona ireo teny ireo tao amin’ny soratra hebreo izay ahitana ny anaran’Andriamanitra amin’ ny litera hebreo ( יהוה )izy, dia nanomboka ny lahateniny tamin’ny Jiosy, toy izao: “Androany no efa tanteraka eto anatrehanareo izany Soratra izany” (Lioka 4:16-21). Nolazain’i Jesosy ampahibemaso tamin’izany fa Jehovah Tompo no nanosotra azy ny fanahy masina. Tsy afaka nanosotra ny tenany samirery tamin’ny fanahy masina nidina avy any an-danitra izy, tamin’ny fandalovany teto an-tany. Nefa marina fa telo taona sy tapany taty aoriana, dia nandefa ny fanahy masina avy an-danitra izy ary nanao batisa ny mpianany tamin’izany; kanefa tsy afaka nanao batisa ny tenany tamin’ny fanahy. Avy tamin’i Jehovah Tompo no nandraisany ny batisa toy izany ary nolazainy marina fa ny Tompo Jehovah, no naniraka azy hitory teny sy “taona ankasitrahan’i Jehovah”. Mazava amin’izany koa fa tsy vatana na olona iray Jesosy sy Jehovah. Jehovah no mpaniraka, Jesosy no nirahina. Jehovah no nanao ny hosotra ary Jesosy no ilay Voahosotra na Mesia.

13. Vavolombelon’iza moa Jesosy, ary inona no porofo omeny?

¹³ Jesosy aloha dia nankalaza mandrakariva ilay nanosotra azy, dia Jehovah Tompo izany. Vao teo amin’ny nahaterahany aza, dia efa vavolombelon’i Jehovah izy, satria nateraky ny virijiny jiosy iray atao hoe: Maria, teo amin’ny firenena izay nilazan’Andriamanitra mihitsy, tamin’ny alalan’i Isaia mpaminany hoe: “Hianareo no vavolombeloko, hoy Jehovah, sady mpanompoko izay efa nofidiko.” (Isaia 43:10, AC). Raha teo anatrehan’ny governora romana Pontio Pilato izay afaka nanameloka azy ho faty aza Jesosy, dia nilaza marimarina hoe: “Izao no nahaterahako, ary izao no nahatongavako eto amin’izao tontolo izao: mba ho vavolombelona hanambara ny marina.” (Jaona 18:37, MN). Hanambara ny marina inona moa? Tao amin’ilay vavaka farany niarahany tamin’ny mpianany, dia hoy Jesosy tamin’ny Rainy izay any an-danitra: “Manamasina azy amin’ny alalan’ny fahamarinana; ny teninao no fahamarinana.” (Jaona 17:17, MN). Ny fahamarinana araka an’i Jehovah Tompo izany no notondroina tamin’ izany.

14. Inona no nosoratan’i Jaona ny amin’ny maha-Vavolombelona an’i Jesosy?

¹⁴ Koa rariny loatra ny nanondroan’i Jaona an’i Jesosy Kristy hoe: “Ny Vavolombelona marina sy Lahimatoa amin’ny maty ary Lehiben’ny mpanjaka amin’ny tany (...) sady efa nanao antsika ho fanjakana, dia mpisorona ho an’Andriamanitra Rainy.” (Apokalypsy 1: 5, 6). Mbola io apostoly io ihany koa no namerina ireto tenin’iJesosy ireto hoe: “Izao no lazain’ny Amena, dia ilay Vavolombelona mahatoky sy marina, izay niadohan’izao zavatra noharin’Andriamanitra izao.” — Apokalypsy 3:14.

15. Inona avy koa no porofo manondro an’i Jesosy ho tsy maintsy vavolombelon’i Jehovah?

¹⁵ “Vavolombelona mahatoky sy marina” an’ iza ary Jesosy Kristy? Tamin’ny nipoirany tamin’ny firenena izay nanambarana ireo tenin’i Isaia amin’ny toko 43:10-12 ireo fotsiny, Jesosy Kristy dia efa vavolombelon’i Jehovah ho azy. Ary niantsoroka izany andraikitra izany tamim-pahamendrehena izy, satria ny boky rehetra mirakitra ny teniny sy ny an-dalan-teny maro noraisiny avy ao amin’ny Soratra hebreo, dia mampiharihary fa niaina toy ny vavolombelon’i Jehovah izy. Koa raha azo natao lahy ny nanontany an’i Jesosy Kristy hoe: Vavolombelon’ny Andriamanitra iza moa hianao?”, dia ho namaly izy hoe: “An’i Jehovah”. Efa “Vavolombelona mahatoky sy marina” ho an’“Andriamanitra Rainy” izy ary mbola hitohy izany na dia any an- danitra aza. — Apokalypsy 1:5, 6.

16. Ankoatry ny kristiana jiosy, dia iza koa no ampiharana ireo teny ao amin’ny Isaia 43:10-12?

¹⁶ Koa ny mpianany rehetra, na Jiosy na Jentilisa, dia tokony hanahaka azy ny amin’ izany (I Korintiana 11:1). Tsy hafa noho ireo kristiana jiosy, ny kristiana jentilisa, dia tokony ho vavolombelon’i Jehovah koa. Izany antony izany no nampiharan’ny apostoly Jakoba tamin’ny kristiana jentilisa, ilay faminaniana ao amin’ny Amosa 9:11, 12, ary nataony alohan’izany an-dalan-teny izany, ity fanazavana ity: “Simeona efa nanambara tsara izay nitsinjovan’Andriamanitra ny jentilisa tamin’ny voalohany hanalany olona aminy hankalazana ny anarany. Ary mifanaraka amin’izany ny tenin’ny mpaminany, araka ny voasoratra” (Asan’ny Apostoly 15:14, 15, MN). Koa arak’izany, ny anaran’Andriamanitra hoe: Jehovah dia antsoina eo amin’ny kristiana rehetra na Jentilisa izy na Jiosy ara-nofo niova ho kristiana. Izany koa no manazava fa ny tenin’i Isaia 43:10-12, dia tsy natao ho an’ny Jiosy tonga mpianatr’i Jesosy Kristy ihany, fa ho an’ny kristiana jentilisa avy amin’ny firenen-kafa koa izay mandray anjara amin’ny Isiraely ara-panahy.

17. Raha tena kristiana ny fitambaramben’ny kristiana anarana, tokony hanao ahoana ny olona ao anatiny?

¹⁷ Koa raha lazaina izany, tsy fitadiavana fotsiny “andininy samihafa ao amin’ny Baiboly hadika araka ny safidim-po” araka ny filazan’i Kolarz, no anankinana ny niandohan’ ny anarana hoe: vavolombelon’i Jehovah. Ny fanahy masin’Andriamanitra no nampiseho, avy tamin’ny alalan’i Jakoba mpianatra, fa tsy maintsy misy olona manao ny asan’ny vavolombelon’i Jehovah. Raha tena kristiana tokoa ny fitambaramben’ny kristiana anarana, araka ny hambony, dia tsy maintsy ho vavolombelon’i Jehovah ny olona rehetra ao anatiny, izay efa nihevi-tena ho kristiana rahateo! Tsy azo lavina izany.

TSY NISY ANDRIAMANITRA VOAFORONA NA TALOHANY NA TAORIANY

18. Fanazavana manao ahoana no mba entin’ny filohan’ny fitambaramben’ny kristiana anarana mirehaka, fa Izy koa dia vavolombelon’i Jehovah ary ahoana no amoasany ny Isaia 43:10, 11?

¹⁸“Tsy afaka hanary dia ny mpitarika ny fivavahana ao amin’ny fitambaramben’ny kristiana anarana ka hanodikodina izany fanazavana izany, hilazàna fa vavolombelon’i Jehovah, satria vavolombelon’i Jesosy. Izy ireny mantsy dia mampianatra fa hoe: ny Jehovah dia anarana ilazana an’i Jesosy ao amin’ny Testamenta taloha ihany, ary Jesosy dia tsy iza fa Jehovah ihany. Lazainy fa ny anaran’i Jesosy ny azy no ampiasainy mahazatra azy, fa tsy ny anaran’i Jehovah. Asain’ireo pretra sy ireo pastora marihina koa fa ao amin’io Isaia 43:10 io, dia tsy nanambara hoe: ‘‘Hianareo no vavolombeloko” fotsiny Andriamanitra, fa mbola notohizany hoe: “Talohako dia tsy nisy andriamanitra voaforonaa, sady tsy hisy handimby Ahy.” Raisiny koa ilay andininy faha-11 izay vakina (araka ny nandikan’ny abbé Crampon azy, natonta tamin’ny taona 1905), hoe: “Izaho dia Izaho no Jehovah, ary tsy misy mpamonjy afa-tsy Izaho.” Araka ny hevitry ny klerjy, dia manamarina izany fa Jehovah sy Jesosy dia Andriamanitra iray ihany, satria eto mantsy Jehovah Tompo, dia manambara fa: “Tsy misy mpamonjy afa-tsy Izaho”, ary mazava ny Testamenta vaovao hoy izy, fa Jesosy no Mpamonjy.

19. Raha mivaofy io andininy io, arak’izany ny filohan’ny fiambaramben’ny kristiana anarana, inona no hadinony?

¹⁹ Fa raha manamarin-tena ohatr’izany izy, dia hadinony angaha fa ny faminaniana nomena taloha an’i Obadia, dia milaza fa: “Fa hisy mpamonjy hiakatra eny an-tendrombohitr’i Ziona hitsara ny tendrombohitr’i Esao. Ary ny fanjakana dia an’ilay Mandrakizay”, eo amin’ny andininy faha-21 (Da; jereo koa Jé n. m.). Mazava tsara sy tokony ho marihina amin’izany fa misy mpamonjy hafa (maro) ankoatry ny Tompo Jehovah. Tandreman’ ireny mpitondra fivavahana ireny fatratra ny tsy hanonona andininy milaza mpamonjy hafa toy itony hoe: “Ary ny Mandrakizay nanome mpamonjy iray ho amin’ny Isiraely, ka afaka tamin’ny tanan’ny Syriana izy.” (II Mpanjaka 13:5, Da). “Ary araka ny haben’ny fiantranao dia nomenao mpamonjy maro izy, ka namonjy azy tamin’ny tanan’ny fahavalony ireo.” (Nehemia 9:27, Jé). “Ary ho famantarana sy vavolombelona ho an’i Jehovah, Tompon’ny maro (...); ary haniraka mpamonjy sy mpiaro ho ao aminy Izy hamonjy azy.” (Isaia 19:20, AC). Hita amin’ izany fa mahay manangana mpamonjy hafa arak’izay tiany Jehovah.

20. Azavao kely ny maha-mpamonjy ny olombelona an’i Jesosy.

²⁰ Amin’io lafiny io indray, ny Soratra Masina dia milaza an’i Jesosy Kristy ho ny fiasàna nentin’i Jehovah hamonjena ny olombelona. Araka ny Asan’ny Apostoly 5:30-32, dia nanao antso avo teo anoloan’ny Synedriona jiosy toy izao, ireo apostoly kristiana: “Ny Andriamanitry ny razantsika efa nanangana an’i Jesosy, izay novonoin’ny tananareo, nahantonareo teo amin’ny hazo. Izy nasandratry ny tanana ankavanan’Andriamanitra ho Tompo sy Mpamonjy, hanome fibebahana sy famelan-keloka ho an’ny Isiraely. Ary izahay dia vavolombelon’izany zavatra izany.” Ny apostoly Paoly dia manambara izao, ao amin’ ny Asan’ny Apostoly 13:23: “Avy amin’ny taranak’izany lehilahy izany no nitondran’ Andriamanitra an’i Jesosy, araka ny teny fikasana, ho Mpamonjy ny Isiraely.” Ao amin’ ny epistiliny voalohany toko faha-4:4 kosa, ny apostoly Jaona, dia nanoratra hoe: “Ary izahay efa nahita ka manambara fa ny Ray efa naniraka ny Zanaka ho Mpamonjy izao tontolo izao.” Raha olona mamadibadika ireo andininy maro ao amin’ny Baiboly ireo no mbola hihazona, fa Jesosy Kristy no hany Mpamonjy dia efa mitsipaka ny fisian’Andriamanitra, ny Rain’i Jesosy Kristy ho Mpamonjy izany. Andriamanitra, ny Ray anefa dia ny Loharanom-pamonjena tokana, satria Izy no naniraka ny Zanany lahitokana ety an- tany, ho tonga Jesosy Kristy olombelona ka ho faty toy ny fanati-panavotana. Ary Andriamanitra, ny Ray, nanangana ny Zanany tamin’ny maty ka nanavotra azy. — Hebreo 5:5- 8.

21, 22. Inona indray no hevitra hafa aposaky ny klerjy hanazavana ny Isaia 43:10, kanefa inona no hiharihary amin’ny fiheverana toy izany?

²¹ Azo antoka fa tsy hanaiky izany fanazavan-kevitra izany velively ny filohan’ny fitambaramben’ny kristiana anarana ka hanondro ny Isaia 43:10, izay itenenan’i Jehovah amin’ny vavolombelony hoe: “Talohako tsy nisy Andriamanitra [El] voaforona, ary tsy hisy handimby Ahy.” Dia ho raisiny koa ny Isaia 9:5 izay anononana an’i Jesosy Kristy ho “Andriamanitra [El] mahery, Ray mandrakizay, Andrian’ny fiadanana”, ka hampiditra tsangan-kevitra toy izao izy: raha tsy nisy Andriamanitra voaforona talohan’i Jehovah, ary tsy misy Andriamanitra hafa taoriany, Jesosy sy Jehovah dia tokony ho iray ihany na Andriamanitra iray fotsiny ary amin’izany, Jehovah dia tsy iza fa Jesosy ihany. Hifahatra mafy amin’izay heviny izay ny klerjy, ka mba handiso ilay Fandikan-tenin’izao tontolo izao vaovao namoaka ny Jaona 1:1 toy izao: “Tamin’ny voalohany ny Teny, ary ny Teny dia tao amin’Andriamanitra, ary ny Teny dia andriamanitra”, izany hoe: andriamanitra iray hafa noho i Jehovah.

²² Tsy mandinika mihitsy ny teny eo aloha sy aorian’io tenin’i Jehovah hitany ao amin’ny Isaia 43:10 io, ny mpitondra fivavahana miankina amin’ny trinite, ary miseho amin’izany ny nafeniny fa tsy takany velively izay nampilazain’i Jehovah ny mpaminaniny.

23, 24. Inona no lazain’i Jehovah amin’ny Isiraely ao amin’ny Isaia tokoa faha-43? Ary ahoana no tokony andraisana ny andininy faha-10 sy ny faha-11?

²³ Eo amin’ny andininy voalohany amin’io toko faha-43 io, Jehovah dia manambara amin’ ny firenen’i Isaia fa Izy no nahary ny firenen’i Jakoba, ary namorona ny Isiraely. Jehovah no nahary sy namorona io firenena io. Tsy ny firenen’Isiraely akory no nahary sy namorona an’i Jehovah ho Andriamaniny. Ireo firenena hafa kosa, na ny firenena jentilisa izany, dia nahary ny andriamanitra ivavahany sy namorona sary ho azy ireny; hafa noho izany ny amin’ny firenen’Isiraely sy Jehovah Andriamanitra izay tompoiny. Ary noho izany antony iankinan’ny aina izany indrindra no hiaikan’i Jehovah ireo andriamanitra marobe eo amin’ny firenena ka iantsoana azy ireny hamoaka ny vavolombelony, raha misy afaka hanohana sy hanome porofo fa andriamanitra marina izy, ka mahafantatra mialoha sy maminany ny amin’ny ho avy. Fa ny firenen’Isiraely, dia afaka hanome porofo tsy toko tsy forohana eo amin’ny tantarany fa Jehovah no Andriamanitra marina sady velona, na dia tsy mba mamela ny olona hanao sary enti-mampiseho azy, ho hitan’ny maso sy iankohofana toy ny sampy aza Izy. Izany no nilazany tamin’ny Isiraelita fa izy no vavolombelony ary ny mpanompony izay nofidiny. Inona no antony?

²⁴ Izao no teny fanazavana nomeny momba izany: “Mba hahafantaranareo sy hinoanareo Ahy, ka ho azonareo tsara fa Izaho no Izy. Talohako dia tsy nisy andriamanitra voaforona, sady tsy hisy handimby Ahy. Izaho dia Izaho ihany no Jehovah, ary tsy misy Mpamonjy afa-tsy Izaho.” (Isaia 43:10, 11, AC). Hita arak’izany fa Jehovah, Andriamanitry ny olom-boafidiny, dia tsy misy itoviany mihitsy amin’ireo andriamanitra noharina sy noforonin’ny firenena jentilisa ho an’ny tenany. Jehovah tsy milaza hoe: “Tsy nisy andriamanitra nohariko talohako, ary tsy nisy noforoniko taoriako”. Tsia! marihintsika tsara fa mazava ny filazany: “Talohako dia tsy nisy andriamanitra voaforona”, izany hoe: noforonin’ny hafa. Ireo andriamanitra noforonin’ny olon-kafa no tiany ambara tamin’izany

25-27. Ahoana sy ahoana no ilazan’Andriamanitra ny maha-tsinontsinona ireo andriamanitra vy na vato, na hazo?

²⁵ Ny teny eo aloha sy aorian’ny Isaia 43:10, dia mampiharihary fa ny firenena tsy Jiosy, izay mamorona andriamanitra ho an’ny tenany ka manao sary na sampy amin’ny vy sy ny vato ary ny hazo, no tenenin’i Jehovah eo. Amin’ny tohin’ny toko fahatelo amby efapolo, dia milaza ny fanafahany ny mpanompony avy any Babylona izy, avy amin’ny fahababoana noho ny nanotany taminy, ka nandikany ny didiny. Amin’ny toko manaraka, dia mbola manohy ny teniny Jehovah ka milaza hoe:

²⁶ “Fa ankehitriny dia mihainoa ry Jakoba, mpanompoko, sy hianao ry Isiraely izay nofidiko. Izao no lazain’i Jehovah, Izay nahary anao sy namorona anao hatrany am-bohoka [izay nanorotoronina sy namoronana anao] (...): Aza matahotra na mangovitra hianareo. Tsy efa nampandre anareo hatramin’ny fahiny va Aho ka nanambara taminareo? Hianareo no vavolombeloko. Misy Andriamanitra afa-tsy Izaho va? Tsia, tsy misy Vatolampy hafa; tsy mahalala mihitsy Aho.

²⁷ “Izay mamorona sarin-javatra voasokitra, dia zava-poana avokoa, ary ny zavatra tiany indrindra dia tsy mahasoa; ny vavolombelon’ireny dia tsy mahita na mahalala, mba hahamenatra azy. Iza no namorona andriamanitra, iza no nanao sarin-javatra an’idina izay tsy mahasoa akory? Izay nivavaka taminy rehetra, dia hangaihay, fa ny mpiasa dia olona ihany! (...) Ny mpanefy manamboatra ny vy amin’ny fiasana, alefany amin’ny afo izy ary amboariny amin’ny tantanana; miasa azy amin’ny sandriny matanjaka izy; nefa noana ihany izy ka ketraka ny heriny; tsy misotro rano izy ka reraka [ilay mpamorona andriamanitra amin’ny vy izany]!” Ahoana ary no hiheverana fa ny mpanefy izay mety hangetaheta sy ho reraka, ho noana sy ho trotraka, dia hahay mamorona andriamanitra vy tsy mba ho reraka na ho trotraka kosa!

28. Ahoana no ampisehoan’i Jehovah, fa hadalana be vava ny miankohoka amin’ny andriamanitra hazo?

²⁸ Miteny ny amin’ny mpandrafitra, izay mamboatra andriamanitra amin’ny hazo indray Jehovah amin’ny alalan’i Isaia mpaminaniny ihany. Mifidy ny hazo ilainy izy. “Anaovany andriamanitra izany ka dia ivavahany; eny, anaovany sarin-javatra voasokitra koa izany, ka dia iankohofany! (...) Ary miondrika sy miankohoka eo anatrehany izy ka mivavaka aminy hoe: ‘Vonjeo aho, fa Andriamanitro hianao!”’ Fa ny sisa amin’ny hazo tsy dia hanamboarany andriamanitra daholo akory. Ny sasany ho dorany amin’ny afo hamindroany sy hanendasany mofo ary handrahoany hena. Tsy mba mieritreritra akory mantsy izy ka hisaina hoe: “Ny sasany [hazo] mantsy nodorako tamin’ny afo; eny, efa nanendy mofo tamin’ny vain’afony aho; efa nanatsatsika hena aho ka nihinana; koa ny sisa va hataoko fahavetavetana [sampy]!” Ahoana no hanekena fa sarin-javatra noforonina tamin’ny hazo mety may toy izany, ka hiankohofana toy ny andriamanitra? — Isaia 44:1-20, AC.

29, 30. Inona no famporisihana omen’i Jehovah ny vavolombelony ary inona koa no nambarany ho fanamarinana fa Izy, dia Andriamanitra mahay maminany ny ho avy?

²⁹ Rehefa nampiseho izany fanaporofoana tsotra izany Jehovah Andriamanitra, dia mitodika amin’ny olony, dia ireo nofidiny ary miantso azy hoe: “Tsarovy izany, ry Jakoba, dia hianao, ry Isiraely, fa mpanompoko hianao; noforoniko hianao [fa tsy hianao no namorona Ahy] ka mpanompoko; tsy ho hadinoiko hianao, ry Isiraely ô! Izaho efa nandevona ny fahadisoanao tahaka ny fandevona ny zavona, ary ny fahotanao tahaka ny rahona; [mba tsy hahitako azy any amin’ny lanitra avo], Koa miverena amiko fa efa nanavotra anao Aho.” — Isaia 44: 21, 22, AC.

³⁰ Rehefa izany, Jehovah Ilay Mpanavotra, dia nilaza mialoha elabe, sivy folo amby zato taona mahery tany aloha, ny anaran’ilay hanongana ny herim-panjakana babyloniana ary hanome alalana ny olony hiverina amin’ny taniny ka hanangana indray an’i Jerosalema sy ny tempoly. Kyrosy no anarana nomen’i Jehovah io mpitari-tafika persa io, ary ny tantaran’ny olombelona ivelan’ny Baiboly, dia manamarina izany fa tamin’ny taona 539 talohan’i J. K., dia azony Babylona ary novotsorany ireo babo jiosy, kelikely taorian’izay. Toy izany no fomba nanavotan’Andriamanitra ny olony. (Isaia 44:23-28). Tsy porofo iray, toy ny marobe hafa koa va izany, manamarina fa Jehovah no Andriamanitra, dia ny Andriamanitra mahay maminany sy mitazana ny ho avy ary izay lazainy tsy misy mihodivitra fa tanteraka avokoa? Marina indrindra izany!

31. a) Ahoana no fomba tsara andraisana ny hevitry ny Isaia 43:10? b) Na izany aza, dia inona no nokasain’i Jehovah atao ho an’ ny Zanany lahitokana?

³¹ Raha miverina amin’ny Isaia 43:10 isika izao, dia mahalala fa tsy nisy talohan’i Jehovah ireo firenena jentilisa mpanompo sampy, ary noho izany, tsy azontsika lazaina fa izy dia nahay namorona andriamanitra ho tranainy noho Jehovah izay tsy nanana fiandohana akory (Salamo 90: 2). Hitantsika koa fa nandritra ny 4300 taona taorian’ny safodrano tamin’ny andron’i Noa, dia tsy nisy firenena afaka namoronana nanangana andriamanitra iray ho velona sady marina, mahay manao faminaniana azo itokiana. Tsy nisy na iray aza. Koa arak’izany, dia tsy nisy Andriamanitra mitovy amin’i Jehovah taoriany. Kanefa kosa, araka ny faminaniana nomen’ny tenany ihany ka nampilazainy an’i Isaia ao amin’ny toko faha-9:5, efa valon-jato taona talohan’i Jesosy Kristy, ny fikasany hanao ilay Zanany lahitokana ho “Mpanolo-tsaina mahagaga, Andriamanitra mahery, Ray mandrakizay, Andrian’ny fiadanana”. Tsy tamin’ ny andron’i Isaia akory na tamin’ny fotoana nilazany ny teny nosoratana ao amin’ny Isaia 43:10 anefa, no nanatanterahan’i Jehovah io faminaniana io. Koa oviana ary no nanatanterahany io faminaniana nomeny ao amin’ny Isaia 9:5, 6 io? Tamin’ny taon-jato voalohany amin’izao fanisantsika taona izao tamin’ ny nanirahany ny Zanany ho tonga Jesosy Kristy olombelona, no tanteraka izany.

32. Inona no fara-hevitra azontsika lazaina ny momba an’i Jehovah Andriamanitra?

³² Misy Andriamanitra mitovy amin’i Jehovah, ny Rain’ny Tompo Jesosy Kristy ve? Tsia, ary afaka manome fanazavana ny amin’ izany isika. Hatramin’izao andro izao, dia mitoetra ho marina tsy miova fenitra, fa amin’ ny maha-Andriamanitra Tsitoha Azy, Izay tokana mahay maminany ny ho avy, dia Jehovah no ny Voalohany sy ny Farany ary tsy misy zava-boahary na any an-danitra ambony na ety amin’ny tany ambany, afaka mamorona andriamanitra ka sahy hifandrefy Aminy! Tsy misy zava-boahary koa, na iray aza, hahazo hanandratra ny tenany ho andriamanitra mitovy amin’i Jehovah. Izao no voasoratra ao amin’ny Isaia 44:6, 7 (AC) ny amin’izany: “Izao no lazain’i Jehovah, Mpanjakan’ny Isiraely, dia Jehovah, Tompon’ny maro, Mpanavotra azy: Izaho no voalohany, ary Izaho no farany; ka tsy misy Andriamanitra afa-tsy Izaho. Ary iza moa no mba mahantso tahaka Ahy, hatrizay nampitoerako ny firenena fony fahagola? Aoka hanambara sy handahatra izany amiko izy! Ary ny zavatra ho avy sy ny mbola ho tonga, dia aoka hambarany koa izany!”

33. a) Misy andriamanitra afaka namely ilay fihaikàna nalefan’i Jehovah hanamarina ny maha-andriamanitra azy va? b) Inona no fahatapahan-kevitsika?

³³ Hatramin’izao andro izao, dia tsy nisy andriamanitra na iray aza teo amin’ny firenen’ izao tontolo izao sahy nijoro hamaly io fihaikana nataon’Andriamanitra io. Tsy nisy na iray aza ny andriamaniny nanana vavolombelona azo naseho hanamarina fa andriamanitra izy. Fa eo andanin’izany kosa, Jehovah izay nanao izao fihaikana izao dia nanaporofo tamin’ireo solontenany, fa Izy no Andriamanitra. Ny Baiboly sy ny tantaran’ny zanak’olombelona eo ivelany, dia miray feo ka manambara fa Jehovah no Andriamanitra. Porofo maro no manamarina izany. Raha tsy mpanohitra ny fisian’Andriamanitra hianao na isan’izay mino fotsiny fa tokony hisy hery tsy takatry ny sain’olombelona ihany ka, efa mijoro eo amin’ny antokom-pinoana iray araka ny fitambaramben’ny kristiana anarana, na mankasitraka finoana hafa ankoatr’izany, dia tokony handini-tena hianao ka hamaly ity fanontaniana ity: Vavolombelon’ny andriamanitra iza moa hianao? Tsy hampaninona antsika izay havalin’ny olona sisa rehetra eo amin’izao tontolo izao izany fanontaniana miezinezina izany; fa, isika kosa, amin’ny maha-mpianatra sy mpanara-dia ny Tompo Jesosy Kristy antsika, dia haka tahaka azy ka hiredona hoe: “Vavolombelona kristian’i Jehovah izahay!”

[Fanamarihana ambany pejy]