“Ary ny Teny tao amin’Andriamanitra, ary ny Teny dia...”?
VITSY ny teny ao amin’ny Baiboly nitana ny sain’ireo Fiangonana ao amin’ny fivavahana lazaina fa kristiana sahala amin’ny Jaona 1:1. Fandikan-teny maro no mandika azy sahala amin’ny ataon’ny Bible Segond, toy izao: Ny Teny niaraka tamin’Andriamanitra [ὁ θεός], ary ny Teny dia Andriamanitra [θεός].”
Ny ankamaroan’ny olona izay mino ny Trinite na Andriamanitra telo izay iray dia manonona an’io andinin-teny io mba hanamarinana an’io fampianarana io. Hafa anefa ny nandikana an’io soratra io ao amin’ny fandikan-teny sasany, noho ny fahatsapan’ireo mpandika teny fa ny soratra grika tamin’ny voalohany dia mampiharihary tsy fitoviana izay tsy hita ao amin’ireo fandikan-teny karazan’ilay noraisina eo ambony.
Ao amin’ny famoaboasana momba ny Baiboly nataony (Das Johannesevangelium. Ein Kommentar), amin’ny teny alemana, dia toy izao no nandikan’i Ernst Haenchen ny Jaona 1:1: “Tamin’ny voalohany ny Logos, ary ny Logos dia niaraka tamin’Andriamanitra, ary araka an’Andriamanitra [iray karazana amin’Andriamanitra] ny Logos.”
Raha mampitaha ny Genesisy 1:1 amin’ny andininy voalohany amin’ny Filazantsara araka an’i Jaona io famoaboasana io dia manao izao fanamarihana izao: “Ny Jaona 1:1 dia miresaka ny amin’ny zavatra efa nisy tao anatin’ireo taona voalohandohany; zava-mahatalanjona fa tsy ‘Andriamanitra’ akory izany (...). Amin’izany ny Logos (tsy manana teny alemana mifanitsy amin’ny fitaran’ny hevitry ny teny grika rehetra isika) dia asandratra ho avo aoka izany ka manjary mila hahasosotra. Tsy nanjary azo ekena ilay fitenenana raha tsy noho izay voalaza manaraka, manao hoe: ‘Ary ny Logos dia teo anatrehan’Andriamanitra’, izany hoe tao anatin’ny fifankazarana taminy, tafaray manokana tamin’Andriamanitra.”
Milaza ve izany fa ilay mpandinika Baiboly atao hoe Haenchen dia mahita ao amin’ny teny grika, fiavahana amin’ny hoe Andriamanitra sy ny Logos na ny Teny? Eo aoriana kokoa ilay mpanoratra dia manantitrantitra ny amin’ny hoe ao amin’ny tapany farany amin’ny fehezanteny, amin’ny teny grika, fiteny tamin’ny voalohany, dia tsy misy mpanoritra anarana (article) miaraka amin’ny teny hoe théos na andriamanitra. Manome izao fanazavana izao i Haenchen:
“Mba hanalavirana izay rehetra mety ho fifandisoan-dresaka, dia azo atao ny manampy teny eto fa tsy nanondro zavatra iray ihany ny hoe θεός [théos] sy ὁ θεός [ho théos] (andriamanitra, araka an’Andriamanitra sy ‘ilay Andriamanitra’ tamin’izany fotoana izany. Izao tokoa no nosoratan’i Philon: Ny λόγος [Logos] dia θεός (‘araka an’Andriamanitra’) fotsiny fa tsy ὁ θεός (‘Andriamanitra’), satria ny logos tsy Andriamanitra amin’ny heviny hentitra (...). Toy izany koa, Origène dia manome izao filazana hevitry ny teny izao: Tsy milaza akory ilay Mpanoratra filazantsara fa ‘Andriamanitra’ ny logos, fa hoe ‘araka an’Andriamanitra’ fotsiny ny logos. Raha ny marina, tamin’ilay mpanoratra ny fihirana [ao amin’ny Jaona 1:1], toy ny tamin’ilay Mpanoratra Filazantsara, dia ny Ray ihany no ‘Andriamanitra’ (ὁ θεός; jereo Jaona 17:3); teo ambany fahefany ‘ny Zanaka’ (jereo Jaona 14:28). Atsipy fotsiny anefa izany hevitra izany ao amin’io andinin-teny io satria soritana eo ny fifandraisana akaiky eo amin’izy ireo.”
Avy eo dia manao izao fanamarihana hafa izao i Haenchen: “Tena azo natao tao amin’ny fivavahana amin’ny Andriamanitra tokana jiosy na kristiana, ny niresaka ny amin’ny fisiana araka an’Andriamanitra misy eo anilan’Andriamanitra sy eo ambany fahefany, kanefa tsy mitovy aminy. Fil. 2:6-10 dia manaporofo izany. Ao amin’ireo andinin-teny ireo i Paoly dia milazalaza fotsiny ny amin’ny fisiana araka an’Andriamanitra toy izany izay ho tonga olombelona amin’ny tenan’i Jesosy Kristy (...). Noho izany, na ao amin’ny Filipiana na ao amin’ny Jaona 1:1 dia tsy misy firesahana ny fifandraisana voaporofo tsara eo amin’ny olona roa tonga iray, fa ny amin’ny olona roa miavaka tafaray.” — Pejy 109, 110.
Araka izany, ny Jaona 1:1 dia tsy milaza akory fa ny Logos (Jesosy) dia niaraka tamin’Andriamanitra sady Andriamanitra koa, fa manazava hoe ny Logos dia niaraka tamin’ilay Andriamanitra Tsitoha ary ny tenany dia araka an’Andriamanitra na andriamanitra.