Fanontanian’ny mpamaky
■ Ao amin’ny 1 Korintiana 15:5, iza moa ireo “roa ambin’ny folo lahy” nisehoan’i Jesosy?
Ny fisehoana resahina ao amin’ny 1 Korintiana 15:5 dia toa tena ilay tantaraina ao amin’ny Jaona 20:26-29, anamarihana fa teo Tomasy. Manondro ny fitambaran’ny apostoly anefa ilay fitenenana ary azo inoana fa mahafaoka an’i Matia.
Raha niresaka ny amin’ny fananganana ny maty i Paoly dia mampiseho fa taorian’ny nahatafatsangana azy, dia niseho tamin’ny olona sasany i Jesosy. Nanambara ilay apostoly fa Kristy dia “niseho tamin’i Kefasy (...) dia vao tamin’ny roa ambin’ny folo lahy koa. Rehefa afaka izany, dia niseho tamin’ny rahalahy tsy omby diman-jato Izy”. — 1 Korintiana 15:5, 6.
Nifidy apostoly 12 tamin’ireo mpianany i Jesosy (Matio 10:2-5). Namadika azy i Jodasy, anankiray tamin’ireo 12, avy eo dia nananton-tena (Matio 26:2-25; 27:3-10). Noho izany antony izany, tamin’ny andro nahafatesan’i Kristy sy nitsanganany tamin’ny maty, dia 11 sisa ny apostoly nahatoky tamin’ireo 12. Teo anelanelan’ny fotoana nananganana azy tamin’ny maty sy ny niakarany ho any an-danitra, dia niseho tamin’ny mpianatra samy hafa i Jesosy. Taorian’izany fisehoan-javatra izany anefa vao takatr’ireo apostoly fa nilaina ny hanoloana an’i Jodasy. Noho ny fitarihan’Andriamanitra, dia nofidina Matia, ary “lany ho isan’ny [nanampy ny, MN ] Apostoly iraika ambin’ny folo lahy”. — Asan’ny apostoly 1:6-26.
Noho izany, ny sasany dia manontany tena hoe nahoana i Paoly no nilaza fa niseho tamin’ny “roa ambin’ny folo lahy” i Jesosy, satria tamin’izany fotoana izany dia efa maty Jodasy ary mbola tsy voafidy Matia. Raha ny tena marina, dia tsy nisy afa-tsy “Apostoly iraika ambin’ny folo lahy” tamin’izay tamin’ireo izay notendren’i Jesosy voalohany sy nirahiny. — Lioka 6:13-16.
Ara-dalàna ny hiresahana mitambatra ny amin’ny antokon’olona iray, na dia tsy eo aza ny anankiray amin’ireo mpikambana eo aminy. Araka izany dia lazaina hoe: “nanapa-kevitra ny fiadidian-draharaha...” “hivory ny kolejin’ny loholona...” Mety ho nampiasaina àry io fitenenana hoe “roa ambin’ny folo lahy” io mba hanondroana ny fitambaran’ireo apostoly na dia tsy teo aza ny anankiray na ny anankiroa tamin’izy ireo (jereo Asan’ny apostoly 6:1-6).
Rehefa niseho voalohany tamin’ireo mpianatra tao amin’ny efitrano iray nihidy mafy i Jesosy, “Tomasy, anankiray tamin’ny roa ambin’ny folo lahy (...) dia tsy mba teo aminy”. Rehefa afaka havaloana, dia teo izy ka nisava ny fisalasalany rehetra (Jaona 20:19-29). Na dia tsy mbola notendre hisolo an’i Jodasy aza Matia, dia mpianatr’i Kristy hatramin’ny ela be izy (Asa. 1:21, 22). Noho izy nifanerasera akaiky tamin’ireo apostoly voalohany ka fotoana fohy taorian’izany dia “nanampy” ho isan’izy ireo izy, dia azo inoana fa voafaoka tao anatin’ny “roa ambin’ny folo lahy”resahin’ny fitantarana nosoratan’i Paoly tatỳ aoriana momba ny fisehoan’i Jesosy, izy.