Fitenenana Amin’ny Fiteny Tsy Fantatra — Fisehoan-javatra Tsy Mitsaha-mitombo

“NISY hery nifehy ny lelako ary nikoriana toy ny rano fotsiny ireo teny. Fifaliana toy inona moa izany! Nisy fahatsapan-tena ho faran’izay madio tamin’izany. Mbola tsy toy izany mihitsy aho hatramin’izay”, hoy ny fihiakan’ny olona iray nanana ilay fanandraman-javatra niavaka hiteny tamin’ny “fiteny iray tsy fantatra”.

Hitanao eo ny filazalazana nataon’ny olona iray mikasika ny fanandraman-javatra voalohany tsapany tamin’ny fitenenana amin’ny “fiteny iray tsy fantatra”. ‘Fa inona anefa izany e?’, hoy ny mety ho fanontanian’ny sasany ara-drariny. Izany dia mahakasika fanao iray, na finoana any amin’ny fiangonana sasany, izay isian’ny lehilahy sy vehivavy mihambo ho natosiky ny fanahin’Andriamanitra hiteny amin’ny fiteny vahiny na fiteny hafahafa izay tsy fantany.

Fisehoan-javatra ara-pivavahana tsy mitsaha-mitombo izy io. Taloha, dia noheverina fa fitrangan-javatra teo amin’ireo mpino Pentekotista ihany ny fitenenana amin’ny fiteny tsy fantatra. Izao anefa izy io dia nihoatra ny fefy nahazatra teo amin’ny antokom-pivavahana, ka nahatafiditra ny Batista, ny Episkopaliana, ny Loterana, ny Metodista, ny Presbyteriana, ary ny Katolika Romana. Nolazalazaina fa mahazo ny olona iray ao anatin’izany toe-javatra izany ny fihetseham-po mafy mitarika fahatorantoranana, ny fikorontanana mafy eo amin’ny fihetseham-po sy ny saina, ny fandraikiraikena, ary ny faharendremana. Misy aza miantso izany mihitsy hoe fanandraman-javatra mahatonga fahataitairana mafy arahin’ny fihetsiketsehana be sy vazavaza. Misy rivo-piainana mifono zava-miafina sy mampiraikiraiky miaraka amin’ny fitenenana amin’ny fiteny tsy fantatra.

Nahoana no irina amin’izao andro izao ny fahaizana miteny amin’ny fiteny tsy fantatra?

Ao amin’ny bokiny hoe Tongues of the Spirit, dia manipy hevitra i Cyril G. Williams fa mety hisy “fifandraisana eo amin’ny fahatsapana tsy fahombiazana sy ny faniriana hahay ‘hiteny amin’ny fiteny tsy fantatra’ ”. Milazalaza azy io ho toy ny fomba mitondra fanamaivanana izay misy “vokany ara-pitsaboana amin’ny maha-mpampihena ny fihenjanana” sy “mpandamina ireo ady anaty” izy. Ny fahakiviana eo amin’ny asan’ny fiangonana, ny fihenjanana ara-pihetseham-po, ny tsy fahombiazana eo amin’ny asa, ny alahelo noho ny fahafatesana, ny fihenjanana ao an-tokantrano, ny tsy fahasalamana ao amin’ny fianakaviana dia tononina ho anton-javatra mandray anjara amin’ny fitenenana mandritra ny fahatorantoranana toy ireny.

Toy izany koa, ao amin’ilay boky hoe The Psychology of Speaking in Tongues, dia milaza i John P. Kildahl fa “ny fitebitebena dia zavatra tena ilaina mialoha, mba hampitomboana ny fahaizana miteny amin’ny fiteny tsy fantatra”. Tamin’ny alalan’ny fikarohana manokana sy fanadinadinana tamim-pitandremana, dia hita fa “85% mahery amin’ireo mpiteny amin’ny fiteny tsy fantatra no voan’ny fitebitebena mafy dia mafy voafaritra tsara talohan’ny nitenenan’izy ireo tamin’ny fiteny tsy fantatra.” Ny renim-pianakaviana iray, ohatra, dia naniry ny hiteny tamin’ny fiteny tsy fantatra mba hahafahany hivavaka ho an’ny zanany lahy izay nararin’ny homamiadana. Nanomboka niteny tamin’ny fiteny tsy fantatra ny lehilahy iray nandritra ny fotoana nisalasalany teo anoloan’ny fanolorana fisondrotana teo amin’ny asa fivelomany. Nanomboka niteny tamin’ny fiteny tsy fantatra ny vehivavy iray tao anatin’ny herinandro nanaraka ny nidiran’ny vadiny tany amin’ny fikambanana iray manampy ireo mpimamo ho afaka amin’ny fahazaran-dratsiny.

Inona no tsapan’ny tena?

Nitantara toy izao ny olona hafa iray izay vao sambany no niteny tamin’ny fiteny tsy fantatra: “Nahatsiaro namaivay izany aho nanerana ny tenako manontolo, ary narikoditra sy tera-tsemboka, nipararetra ary nahatsapa karazana fahosana tany amin’ny ratsam-batako.” Miaraka amin’ny fitenenana amin’ny fiteny tsy fantatra mazàna, dia misy fihetsika tsy mahazatra izay hitan’ny sasany fa mampiahiahy. Ohatra, “saiky kofona tamin’ny rorany ny zazavavy iray raha nihinjitra teo amin’ny seza, ny tendany niankina tao an-damosin’ilay seza, ny voditongony teo amin’ny ngorodona, ary ny tongony iray manontolo nihenjana.” Nandritra ny fivoriana iray nataon’ny antokon’olona mpivavaka, “dia nanao tsingolobatita tsy an-kijanona avy teny amin’ny andaniny iray amin’ilay fiangonana ka hatreny amin’ny andaniny ilany, ny lehilahy iray.”

“Ho an’ny olona sasany”, hoy ny Profesora William J. Samarin, “ny fitenenana amin’ny fiteny tsy fantatra dia fepetra takina mba hahafahana hatao batisa amin’ny Fanahy Masina.” Raha tsy misy azy io, dia “natao izay hahatsapan’izy ireo fa misy tsy ampy kely ao aminy”. Heverina “ho valim-bavaka sy antoka ny amin’ny fitiavan’Andriamanitra ary ny fankasitrahany” koa izy io. Milaza ny sasany fa mamela ao aminy fahatsapana fahatoniana sy fifaliana ary tsy fananana ahiahy anaty izy io, ary “lehibe kokoa ny fahatsiarovan-tena ho mahery” sady “mafy kokoa ny fahatsiarovan-tena ho miavaka amin’ny hafa” entiny.

Moa ve ny fitenenana mandritra ny fahatorantoranana tena porofon’ny fiasan’ny fanahy masina tokoa? Moa ve ny fitenenana amin’ny fiteny tsy fantatra anisan’ny fanompoam-pivavahana azo ekena amin’izao andro izao? Mendrika ny hahazo valiny lalina ireo fanontaniana ireo. Nahoana? Satria irintsika hahazo sitraka sy fitahiana avy amin’Andriamanitra ny fanompoam-pivavahana ataontsika.