Januwale

Lino Yesu waweni nyina wa mwana papo kwene sile “wamuvwilile uluse.” (Luka 7:13) Yesu atalangiliile sile ukuti uvwilile uluse nyina wa mwana, lelo wacisilepo vimwi ivyalangilile ukuti wamuvwilile uluse. Wamunenyile ni zwi ilitekele ukuti: “Leka ukulila.” Lyene wamucitiile na vyuze. Watutuutulwile umwanakwe nupya “wamupeezile kuli nyina.” (Luka 7:14) I vyani vino tungasambilila kuli vino Yesu watutuutulwile umwana wakwe mukamfwilwa? Tukasambililako ukuti tulinzile ukuya nu uluse kuli yayo aakuloosya. Wakwe vino Yesu wacisile, tufwile ukwika sana mano kuli yayo aakuloosya. Tungaitandikilako ukulanga icikuuku ukupitila umu kucita nu kulanda amazwi aangazwa nu kuteekezya aakuloosya. (Mapi. 17:17; 2 Kol. 1:​3, 4; 1 Pet. 3:8) Ukulanda amazwi aanono nanti sile ukuyacitila utuntu tunono nako kwene kungayakomelezya. w23.04 5-6 ¶13-15

Nanti icakuti Yesu wamanyile ukuti cuzakwe watafwa, papisile amanda yaili pakuti akatuke ukuya uku Betaniya. Fwandi lino Yesu wafisile uku Betaniya, ala pano Lazalo wafwilile ipapita na manda 4. Cii calenzile ukuti Yesu acitepo cimwi icalenzile ya cuza yakwe ukuvwa ningo nupya calenzile Leza ukulumbanyiziwa. (Yoa. 11: 6, 11, 17.) Ukwi lyasi lii, tukasambilila isambililo ilya kuya na ucuza. Elenganyini pali ci: Lino Maliya na Malita yatumile uwakuyanena Yesu ukuti Lazalo umulwale, yatamunenyile ukuyanena Yesu ukuti aye uku Betaniya. Yamutumile ukuyalanda sile ukuti ‘cuzakwe umulwale.’ (Yoa. 11:3) Yesu nga atemwa, nga watuutulwile Lazalo ukwaula nu kuya uku Betaniya. Nomba wasolwile ukuya uku Betaniya pakuti akaye pamwi na ya cuza yakwe kuli kuti Maliya na Malita. Uzye mwakwata cuza winu aangamwazwa ukwaula ukuti mumulenge uwazwilizyo? Ndi cakuti mwakwata, ale mungasininkizya ukuti angamwazwa na lino muli ni ntazi izipisye. (Mapi. 17:17) Wakwe Yesu, Lekini twaya ya cuza asuma kuli Yauze. w23.04 10 ¶10-11

Ndi cakuti tuli ni ntazi, limwi tungatandika ukwelenganya ukuti insi ipya yakwe Yeova italatala iize. Uzye nga tukwelenganya vii, ala cikupiliula ukuti tutakweti utailo? Awe foo. Elenganyini pa cilangililo cii. Nga tuli umu cisiku, cikaloleka kwati kutalatala kuye icisanya. Nomba ala kulaya icisanya. Vikwene avino cikaya, ndi cakuti itusakamikwa sana tungatandika ukwelenganya ukuti kutalatala kuye insi ipya. Ndi cakuti tukweti utailo ukome, tulamanya ukuti amalayo yakwe Yeova yalafikiliziwa. (Masa. 94:​3, 14, 15; Aeb. 6:​17-19) Ukumanya vii, kulalenga lyonsi twakolezya ukuombela Yeova umu umi witu. Ukuomba umulimo wa kusimikila nako kwene kukalondekwa ukuya nu utailo ukome. Antu aingi yakalola “ilyasi lisuma” ilyakuti likwene kwasya kuye insi ipya yakwe Leza, ukuti vitanga vicitike. (Mate. 24:14; Ezek. 33:32) Tutalinzile ukulatwisika vino Yeova akatusambilizya wakwe vino yene yakatwisika. Pakuti ica musango uu citakacitike, tulinzile ukutwalilila ukulakomya utailo witu. w23.04 27 ¶6-7; 28 ¶14

Uzye mukatala imuyuvwapo ukuti Yeova asikwasuka mapepo inu? Ndi cakuti avino mukayuvwa, ale mutaya mwenga. Aina na ya nkazi aingi yakayuvwa wakwe vikwene, sana sana nga yakwata intazi izitale sana. Naswe kwene nga tukucuula cingatutalila ukulola vino Yeova akaasuka mapepo itu. U mulandu ci uno tungasininkizizya ukuti Yeova akaasuka mapepo aa yaomvi yakwe? Malembo yakatwazwa ukumanya ukuti Yeova watutemwa sana nu kuti twacindama sana kuli aliwe. (Hag. 2:7; 1 Yoa. 4:10) Ali mulandu kwene uno akalondela twalenga uwazwilizyo kuli aliwe ukupitila umwi pepo. (1 Pet. 5:​6, 7) Akalonda twapalama kuli aliwe nupya akatwazwa ukuzizimizya intazi zino tukakwata. Lino tukubelenga Baibo, tukazana malyasi akalanda pali vino Yeova wasukanga mapepo aa yaomvi yakwe. Uzye mwamanyako yamwi yano vii vyacitikiile? w23.05 8 ¶1-4

Maliya wakweti ucuza ukome na Yeova, utailo wakwe utaasintilile pali vino Jozefu wacitanga. Wamanyile ningo sana Malembo. Nupya wakwatanga insita iya kwelenganya pali vino waisambilizyanga. (Luka 2:​19, 51) Ukwaula nu kutwisika, ucuza uno Maliya wakweti na Yeova walenzile aye umuci umusuma sana. Ndakai, aci aingi yakaezya ukukolanya vino Maliya wacitanga. Nkazi Emiko watiile: “Lino nali umusimbe, naisambilizyanga Baibo. Lelo lino nizile intwalwa, nilwike ukuti pa mulandu na vino ya wane yatupepelanga na vino yatungululanga pa mapepo ya lupwa, vyalenzile ukuti utailo wane usintilile pali aliyo. Nizile iniluka ukuti nalondekwanga ukukomya ucuza wane na Yeova nemwineco. Lyene ndakai, nkapatulako insita iya kuya nenga pakuti inkwata insita ya kupepa kuli Leza, ukubelenga Malembo, alino nu kwelenganya pali vino akalonda.” (Gala. 6:5) Mwe yaci, ndi cakuti mukutwalilila ukukomya ucuza winu na Yeova, ya winu yalamutemelwako nupya yalamucindika.—Mapi. 31:30. w23.05 22 ¶6

Tusivyalwa ala tukatiina Yeova; lelo tulinzile ukuombesya pakuti twamutiina. Inzila yonga ino tungacitilamo vivyo u kwelenganya pa uumbo. Nga tukwelenganya pa mano yano Leza wakwata, amaka, alino nu kutemwa kuno watulanga ukukalolekela umu “vintu vino waumba,” tulamucindika sana alino nu kutemwa kuno twamutemwa kulaakulilako. (Loma 1:20) Icintu na cuze icingatwazwa ukuya na katiina kuli Leza u kulapepa insita zyonsi. Ndi cakuti tukupepa lyonsi, tulaamanyilako Yeova. Lyonsi lino twamulenga ukuti atupeele amaka aakutwazwa ukuzizimizya intazi, cikatwiusyako ukuti Yeova wakwata amaka. Ndi cakuti tukumutaizya pa upe uno watupeezile uwa Mwanakwe, cikatwiusyako ukuti Yeova watutemwa. Nupya ndi cakuti tukulenga Yeova ukuti atwazwe umu ntazi zino tukweti, tukaiusya ukuti wakwatisya sana mano. Amapepo ya musango uu yakalenga twacindika sana Yeova. Nupya yakalenga ukuti tutaacita icili consi icingonona ucuza witu na aliwe. w23.06 15 ¶6-7

Yeova ali wino wakwata insambu izyakupanga masunde nupya masunde yano akapangila antu yakwe yakaya aangupale. (Eza. 33:22) Wakwe, umu manda ya Ina Klistu aakutandikilako iumba ilikatungulula lyalanzile pa vintu vitatu vino umwina Klistu alinzile ukucita pakuti atwalilile ukuya umusipe, kuli kuti (1) kukanapepa utulubi nu kulapepa sile Yeova, (2) kulauvwila isunde ilikalanda pa kucindika uwazi, na (3) ukulalondela masunde aakalanda pa kutaluka uku uzelele. (Mili. 15:​28, 29.) Uzye Aina Klistu ndakai yangacita uli pakuti yatwalilile ukuya ni cuvwila kuli Yeova umu vintu vii vitatu? Tutalinzile ukulapepa utulubi, lelo tulinzile ukulapepa sile Yeova. Yeova wanenyile Aina izlaeli ukuti ali wino yalinzile ukulapepa sile. (Malan. 5:​6-10) Lino Ciwa watusinsile Yesu, Yesu walangilile ukuti tulinzile ukulapepa sile Yeova. (Mate. 4:​8-10) Ali mulandu uno tusipepela utulubi. Nupya tusipepa antu, wakwe ukucindikisya intunguluzi zya mapepo, intunguluzi zya mauteeko, nanti ya kimba ya nyimbo aalumbuka nanti aakateeya ivyangalo nu kulayalola kwati aya leza. Tukapepa sile wenga pano aliwe “waumvile ivintu vyonsi.”—Kuso. 4:11. w23.07 14-15 ¶3-4

Antu aa mu nsi ii yakwe Satana yakalola ukucita uzelele alino nu kutamba ivikope ivya ucizelele ukuti kwaya sile. (Efes. 4:19) Fwandi icicindama sana ukutwalilila ukuya na katiina kuli Leza alino nu kutaaluka uku viipe.. Cipande 9 icaya umwi buku lya Mapinda, cikalondolola pa Aanaciaakaama “iviwelewele.” Cila mwanaci walandanga ukuti , ‘Izini ukwane mulye icakulya.’ (Mapi. 9:​1, 6, 13, 16, 17) Nomba ivyacitikiile yayo aazumile ulwamo kuli cila mwanaci, vyapusine. Lekini tulande pa lwamo luno ‘umwanaci umuwelewele’ wamanga. (Mapi. 9:​13-18) Wapundanga nu kusipa kuli yonsi aatakweti mano ukuti, “kaize kuno” tulye pamwi nayo. I vyani ivyacitikiile yayo aazumile ulwamo? ‘Antu ayanga ukwakwe yaitwalanga sile uku mfwa.’ Yatucelula ukuti tulinzile ukucenjela uku “mwanaci cizelele, nu ku mwanaci cipitepite.” Tukabelenga ukuti: “Wensi akaya uku ng’anda yakwe, ale akulowa.” (Mapi. 2:​11-19) Pa Mapinda 5:​3-10 paya ukucelula na kuze ukwa “mwanaci cipitepite” wino “intampulo zyakwe zikatungulula ku mfwa.” w23.06 21-22 ¶6-7

Ya eluda yalinzile ukuya icilangililo icisuma umu kukanaumilila sile kuli vino yakwelenganya. (1 Tim. 3:​2, 3) Wakwe, insita zimwi eluda atalinzile ukwenekela ukuti vyonsi vino amalanda yamavizumila kuli ya eluda yauze pa mulandu wakuti u wikolo. Alinzile ukulaiusya ukuti umupasi wa muzilo ungaazwa eluda ali wensi ukulanda ivingayazwa ukupingula ningo pali vimwi. Nupya ndi cakuti ya eluda aingi iyazumilizyako kuli vino watalanda nupya vitapusine ni visinte ivya muli Baibo, eluda muze angalondela vino ya eluda aingi iyazumila nanti cakuti vino wene akwelenganya ivipusanako. Ndi cakuti tusikumilila pali vino tukwelenganya tukaipakizya ivintu ivingi sana. Tukaipakizya ucuza usuma na ina na ya nkazi nupya umu cilongano mukaya umutende. Tukaipakizya ukuya pamwi na ina na ya nkazi aakwata imiyele ipusanepusane alino ni ntambi izipusanepusane. Ni cacindamisya i cakuti tukaya ni nsansa pa mulandu wakuti tukakolanya Yeova, Leza asiumilila sile pali vino akwelenganya. w23.07 25 ¶16-17

Danieli wamanyile umulandu uwa kusambililila pa masesemo, kuli kuti ukumanya icumi. Danieli wali umuicefye, nupya wamanyile ukuti Yeova wali nu kumwazwa ukuvwikisya masesemo ndi cakuti watwalilila ukulondela amasunde yakwe. (Dan. 2:​27, 28) Danieli walangiliile ukuti wali umuicefye lino watailanga muli Yeova. (Dan. 2:18) Nupya Danieli wikangako sana mano lino akuisambilizya. Walondelezyanga sana umu Malembo yano yaliko pa nsita iya. (Yele. 25:​11, 12; Dan. 9:2) Mungacita uli pakuti mwakolanya Danieli? Mwamanya umulandu uno mukusambililila amasesemo. Uzye mukuisambilizya pa masesemo amuli Baibo pa mulandu wakuti mukulondesya ukumanya icumi? Nga vino cili, ale Yeova alamwazwa ukuvwikisya amaseseno amuli Baibo. (Yoa. 4:​23, 24; 14:​16, 17) Limwi yamwi yangaisambilizya masesemo amuli Baibo pakuti yazane ngayangakwata vimwi ivikalangilila ukuti Baibo itafuma kuli Leza. Pa mulandu na vino yakaelenganya, yakalola kwati yangaipangila masunde aakalanda pa cisuma ni cipe nu kulalondela masunde kwene yayo. Nomba, tulinzile ukukwata umulandu usuma uwa kuisambilizya amasesemo amuli Baibo. w23.08 9 ¶7-8

Ukuikolanya kuli yauze kungalenga tutoovoke. (Gala. 6:4) Ndi cakuti lyonsi tukuikolanya kuli yauze, tungaya nu uzuwa nupya tungacimvyanya. (Gala. 5:26) Tungaika umu uzanzo ndi cakuti twatandika ukucita vino yauze yakucita nanti cakuti itumanya ukuti tutanga tukwanisye ukucita vivyo. Nupya elenganyini pali cii: Baibo ikatunena ukuti ukuloleela cimwi kukawavya umwenzo. (Mapi. 13:12) Fwandi ukuloleela ivintu vino tutalatala tukwate, kungatutoovola sana. Nupya cii cingalenga ukuti tutasimula ningo umu lwilo lwa ku umi. Mutalondesya ukucita ivintu ivingi vino Yeova asienekela kuli mwemwe. Asienekela ukuti mwacita ivintu vino mutanga mukwanisye ukucita. (2 Kol. 8:12) Mwaiusya ukuti Yeova asilinganya vino mukacita kuli vino yauze yakacita. (Mate. 25:​20-23) Akamutaizya pali vino mukaombesya nu mwenzo onsi umu mulimo wakwe, vino mwaya acisinka, na vino mukazizimizya. w23.08 29 ¶10-11

Yeova waswike Samusoni lino wamupeezile amanzi umu cizungusyo. Lino Samusoni wamwile, “maka yawezile nupya wapupulwike.” (Yakapi. 15:19) Kafukoka kaa katwalilile ukuyako ukufika lino kasesema Samweli walemvile ibuku lyakwe Yakapingula. Lyonsi lino Aina Izlaeli yalola kafukoka kaa kafwile kaiusyangako ukuti ndi cakuti yataila sana Yeova, wali nu kulayazwa lyonsi lino yalondekwa uwazwilizyo. Naswe kwene tulinzile ukulasintilila sana pa kwazwa kwakwe Yeova asi mulandu ni vintu vino twamanya nanti vino twacita umu mulimo wakwe. Tulinzile ukuicefya nu kuzumila ukuti tungakwanisya sile ukucita vino Yeova akalonda ndi cakuti twamutaila. Wakwe vivi kwene vino Samusoni wakweti amaka pa cisila ca kumwa manzi yano Yeova wamupeezile, naswe kwene tungakoma muli vyakwe Leza ndi cakuti tukuomvya ivintu vino Yeova watupeela ivya kutwazwa muli ukapepa.—Mate. 11:28. w23.09 4 ¶8-10

Uzye tungacita uli ndi cakuti umwi watusosya, wakwe ukulanda iviipe pali Leza alino na pali Baibo? Tulinzile ukulenga umupasi wa muzilo kuli Yeova na mano akutwazwa ukuya afuuke lino tukwasuka umuntu wiyo. Nga ndi cakuti pa cisila cakumwasuka twazana ukuti tutaali twamwasuka ningo? Tulinzile ukupepelapo nu kwelenganya pali vino tulinzile ukucita ndi cakuti ica musango uwo cacitika nupya. Yeova nawe alatupeela umupasi wakwe uwa muzilo uwa kutwazwa ukutwalilila ukuya afuuke. Amalembo amuli Baibo yangatwazwa ukusoolola ningo amazwi akuomvya ndi cakuti yamwi yatusosya. Umupasi wakwe Leza ukatwazwa ukwiusya amalembo yayo. (Yoa. 14:26) Wakwe, ivinsite vino tukazana umwi buku lya Mapinda vingatwazwa ukuya afuuke. (Mapi. 15:​1, 18) Ibuku lii likatwazwa ukumanya cino cacindamila ukuya aicefye nga yamwi yatusosya.—Mapi. 10:19; 17:27; 21:23; 25:15. w23.09 15 ¶6-7

Umutumwa Petulo wamanyile ukuti wali umupipi nu kufwa. Waombiile Yeova na ucisinka pa myaka iingi, waombile pamwi na Yesu ukusimikila nu kupanga asambi, nupya waomvileko nu mwi umba ilikatungulula. Nomba ii itaali ali milimo sile ino Petulo waomvile. Muli ya 62-64 C.E., Yeova wamuomvizye ukulemba amakalata yaili, kuli kuti ibuku lyakwe 1 na 2 Petulo. (2 Pet. 1:​13-15) Petulo walemvile makalata yaa lino Aina Klistu yauze yali na “mezyo apusanepusane.” (1 Pet. 1:6) Antu yamwi yatandiike ukuleta ivisambilizyo vya ufi ni miyele ipe umu cilongano ca Ina Klistu. (2 Pet. 2:​1, 2, 14) Aina Klistu aikalanga umu Yelusalemu yali nu kukwata intazi pa mulandu ni “impela ya vintu” kuli kuti ukononwa kwa musumba alino na asilika Aina Loma ukupoka uwene wa ya Yuda. (1 Pet. 4:7) Ukwaula nu kutwisika, amakalata yano Petulo walemvile yazwile Aina Klistu ukulola vino yali nu kucita pakuti yazizimizye intazi zino yakweti na zino yali nu kukwata uku nkoleelo. w23.09 26 ¶1-2

Wakwe Yesu, ilingi tukasambilila ukuya ni cuvwila lino ivintu ivitala. Wakwe, lino kwali icikuko cakwe COVID-19, yatunenyile ukuta ukulonganila pa Mang’nda ya Wene nu kusimikila uku ng’anda ni ng’anda, uzye vii vyamutalile ukuvwila? Lelo icuvwila cinu camucingilile, calenzile icilongano ukutwalilila ukuya icilemane, nupya mwazanzizye Yeova. Swensi kwene lyene ituipekanya ukulondela vyonsi vino yalatunena ukulondela lino kulaya ucuzi ukalamba. Kuvwila vino yalatuneena u kulalenga tupusuke. (Yobo 36:11) Tukauvwila Yeova pa mulandu wakuti twamutemwa nupya tukalonda ukumuzanzya. (1 Yoa. 5:3) Tutatanga tulipile Yeova apa vintu vyonsi vino watucitila. (Masa. 116:12) Lelo tungamuvwila nu kuvwila yayo aakatutungulula. Ndi cakuti tuli ni cuvwila, tukalanga ukuti twaya na mano. Nupya ukuya na mano, kukazanzya Yeova.—Mapi. 27:11. w23.10 11 ¶18-19

Ndi cakuti malaika walandanga namwe, uzye mungakutika kuli vino akulanda? Ndakai, malaika akulanda “ku nko zyonsi ni mitundu ni ndimi nu ku yantu.” I vyani vino akulanda? Akuti, “Tiinini Leza nu kumupeela umucinzi . . . Pepini uwaumvile iyulu ni nsi.” (Kuso. 14:​6, 7) Yeova ali Leza wa cumi wino antu yonsi yalinzile ukupepa. Tukataizya sana api syuko lino watupeela ilya kumupepa umwi tempele lyakwe ilya unkolanya. Uzye itempele ilya unkolanya i cani, nupya aekwi kuno tungazana ivyeo ivikalondolola itempele lii? Itempele ilya unkolanya asi cikuulwa ca cumi cumi. Lelo a mapekanyo yakwe Yeova akupepa kwa cumi ukwasintilila api lambo lyakwe Yesu. Umutumwa Paulo walondolwile itempele lii muli kalata ino walembiile Aina Klistu akutandikilako Aebele aaikalanga umu Yudeya. w23.10 24 ¶1-2

Umu 522 B.C.E., alwani ya Ayuda yanenyile umwene wa ku Pesya ukwikako isunde ilyakuti Ayuda yate ukukuula cipya cipya itempele lyakwe Yeova. Nomba Zekaliya wazwile Ayuda ukutaila ukuti Yeova wali nu kuomvya umupasi wakwe uwa muzilo ukuyazwa ukutwalilila ukuomba umulimo uu asi mulandu ni ntazi zino yakweti. Umu 520 B.C.E., Umwene Dalyusi wazumilizye Ayuda ukutandika ukukuula itempele nupya, nu kuyapeela impiya izyakuomvya nupya wanenyile na alasi aali umu mpanga izyayazingulwike ukuti yalinzile ukulayazwa. (Ezila 6:​1, 6-10) Yeova walavile aomvi yakwe ukuti wali nu kuyazwa ndi cakuti yakolezya umulimo wa kukuula itempele cipya cipya. (Hag. 1:​8, 13, 14; Zaka. 1:​3, 16) Vino ya kasesema yakomelizye Ayuda, vyalenzile yatandike ukukuula itempele cipya cipya umu 520 B.C.E. nupya yamazile ukukuula umupipi ni myaka 5. Pa mulandu wakuti Ayuda yakolezyanga ukucita ukulonda kwakwe Leza, Yeova wayapeezile vino yalondekwanga Na cii calenzile yapepa Yeova ni nsansa.—Ezila 6:​14-16, 22.w23.11 15 ¶6-7

Nanti cakuti antu aingi yuvwapo pali Abulahamu, yatamanya ivingi pali aliwe. Lelo mwemo, mwamanya ivingi pali Abulahamu. Wakwe, mwamanya ukuti Abulahamu wamilwe ukuti a “isi wa yantu yonsi autailo.” (Loma 4:11) Lelo limwi mungayuzya ukuti, ‘Uzye ningaya wakwe Abulahamu nu kuya nu utailo ukome uno wakwetiko?’ Ee. Inzila yonga ino tungakwatilamo utailo wakwe Abulahamu u kuisambilizya api lyasi ilikalanda pali aliwe. Abulahamu wacitanga vyonsi vino Leza wamunenanga ukucita, wafumile ukupanga ino wikalangako nu kusya ing’anda isuma nu kutandika ukwikala umu matenti apa myaka ingi, nupya walondanga nu kupeela umwanakwe wi lambo. Vyonsi vii vikalangilila ukuti wali nu utailo sana. Utailo uno Abulahamu wakweti alino ni milimo isuma vyalenzile ukuti aye cuza wakwe Leza. (Yako. 2:​22, 23) Yeova akalonda swensi, ukwikako namwe kwene ukuya ya cuza yakwe. Ukwene uli mulandu uno walengile ukuti Paulo na Yakobo yalembe pi lyasi lyakwe Abulahamu. w23.12 2 ¶1-2

Ya nkazi, mwamanya ivyakulanzyanya ningo na antu. Kucita vii kwacindama uku Ina Klistu. Umutumwa Yakobo walanzile pa cisinka umu mazwi ali umwi lembo lilelo. Ndi cakuti mukwikako mano kuli vino yamwi yakulanda, ala mukulanga ukuti ‘mukuyalangulukilako.’ (1 Pet. 3:8) Ndi cakuti mutamanyile ningo vino yakulanda nanti ukuyuvwa mwauzya amauzyo nu mucizi. Lyene mwatekela lino mutatala mwavwanga. (Mapi. 15:28.) Mwayuzya muti: ‘Uzye vino nkulonda ukulanda ivya cumi nupya ivya kukomelezya? Uzye muli umucinzi ni cikuku?’ Mwasambilila kuli ya nkazi amanya ivya kulazyanya ningo na antu. (Mapi. 31:26) Mwaika mano kuli vino yakalanda. Ndi cakuti mwasambilila ivya kulanzyanya ningo na antu, cilamwangukila ukupanga ivyuza alino nu kupanga umutende na yauze. w23.12 21 ¶12

Ndakai, Yeova angaomvya ya lupwa, ivyuza, alino na ya eluda pa kutwazwa. Lelo ndi cakuti itusakamikwa sana, tusilonda ukuya pamwi na antu. Tukalonda sile ukuya swenga. Caya sile ningo ukuyuvwa vivyo. Nomba i vyani vino tulinzile ukucita pakuti Yeova atwazwe? Mwaezya na maka ukukanaya mwenga. Ndi cakuti tukuya swenga, tungaelenganya sile pali sweineco na pa ntazi zino tukweti. Nupya ukucita vii kungalenga tutapingula ningo pa vintu. Ukuya kwene, swensi tukalonda ukuya swenga, sana sana ndi cakuti twakwata intazi. Lelo ndi cakuti twatwalilila ukuya swenga pa nsita itali, antu yano Yeova akaomvya apa kutwazwa yangavilwa ukutwazwa. Fwandi mwapokelela ukwazwa ukufuma kuli ya lupwa, ivyuza, alino na ya eluda. Mwayalola ukuti ali yano Yeova akuomvya apa kumwazwa.—Mapi. 17:17; Eza. 32:​1, 2. w24.01 24 ¶12-13

Anazili yalafile umulapo uwakuti yatali nu kulapela inyele. Cii calangililanga ukuti yaipeezile kuli Yeova. Nomba icaulanda icakuti kwayanga insita zimwi zino Aina Izlaeli yalanganga ukuti yatatungililanga nanti ukucindika Anazili. Insita zimwi, Umunazili walondekwanga ukuya umusipe pakuti twaliile ukwikalilila uku mulapo alino nu kupusanako kuli yauze. (Amo. 2:12) Pa mulandu wakuti twasoolola ukuombela Yeova, antu yamwi yakalola ukuti twapusanako nayo. Tukalondekwa ukuya asipe pa kulondolwela yauze ukuti sweswe ya Nte Yakwe Yeova lino tuli ku sukulu nanti ukuncito. Nupya pa mulandu wakuti insi ikuya ikwipilako sile cilatutalila sana ukulondela ivisinte vya muli Baibo alino nu kunenako yauze api lyasi lisuma. (2 Tim. 1:8; 3:13) Lelo mwaiusya ukuti ndi cakuti mwatwalilila ukuya asipe alino nu kupusanako na antu asiombela Yeova mulalenga “umwenzo” wakwe ukuzanga.—Mapi. 27:11; Malaki 3:18. w24.02 16 ¶7; 17 ¶9

Umu cilongano ca mu Loma mwali antu apusanepusane. Umu cilongano cii mutaali sile Ayuda yano yasambilizye ukulondela Masunde yakwe Mose, lelo mwali na antu amu nko zyuze nupya mwali na antu akweti intambi izipusaneko. Aina Klistu yamwi yafwile yali azya, yauze nayo yali antungwa nupya yamwi yakweti azya. Uzye Aina Klistu yaa yali nu kucita uli pakuti yatwalilile ukutemwana asi mulandu na vino yapusinemo? Mutumwa Paulo wayakomelizye ukuti “mwapokelelana.” Uzye walozizye mwi? Izwi lyakuti “mwapokelelana” likapiliula ukuti ukupokelela umwi cikuuku cikuuku, wakwe ukupokelela umwi pa ng’anda nanti ukuya pamwi ni vyuza. Wakwe, Paulo wanenyile Filimoni ukuti ‘apokelele ningo’ umuzya Onesimasi. (Filim. 17) Nupya Pulisila na Akwila yapokelile ningo Apolo wino ataamanyile ivingi muli vyakwe Leza wakwe vino yene yamanyile nupya “yamusenzile.” (Mili. 18:26) Aina Klistu aakutandikilako yatisile mano kuli vino yapusinemo ivingayapatukanya lelo yapokelelananga. w23.07 6 ¶13

Icilalenga muipeele kuli Yeova apa mulandu wakuti mwamutemwa. Mutamutemwa pa mulandu na vino mukayuvwa sile. Lelo mwamutemwa pa mulandu wakuti “mwamanya ningo ukulonda kwakwe” nupya mwamanya nu “kwiluka kuno umupasi wa muzilo ukapeela” fwandi vino mwasambilila pali aliwe ivyalenga mu mutemwe sana. (Kolo. 1:9) Ukubelenga amalembo kwalenga (1) mumanye ukuti Yeova uwa cumi cumi, (2) Ukumanya ukuti ali mwineco wakwe Baibo na (3) Akaomvya icilongano cakwe pa kutungulula antu yakwe ndakai. Aakuipeela kuli Yeova yalinzile ukumanya amasambililo ya kutandikilako aya muli Baibo nupya yalinzile ukulalondela vino Baibo ikalanda. Yalinzile ukulaezya na maka ukunenako yauze vino yakusambilila. (Mate. 28:​19, 20) Yalinzile ukutemwa sana Yeova nu kumupepa wenga sile. Ukwaula nu kutwisika namwe kwene avino mukalonda. w24.03 4-5 ¶6-8

Abigeo wali amuka Nabali, wino Baibo yalondolola ukuti wali umunkalwe nupya umusepukilwe. (1 Sam. 25:3) Limwi catalile sana Abigeo ukwikala nu muntu wa musango uu. Uzye Abigeo wakweti isyuko lya kutaana na Nabali? Ee wakweti. Wakweti isyuko lii lino Devedi wizile umu kukoma iya pa mulandu na vino wacisile. (1 Sam. 25:​9-13) Abigeo atemwa nga wapuusile nu ukuleka Devedi akome iya. Nomba asi vino wacisile wapaapasile Devedi ukuti atakoma Nabali. (1 Sam. 25:​23-27) I cani camwazwile ukucita vii? Abigeo watemilwe Yeova nupya wacindike amasunde yakwe Yeova akalanda pa cupo. Wamanyile ukuti Yeova wacindika icupo. Walondanga ukuzanzya Leza, nupya cikwene icalenzile ukuti acingilile ulupwa lwakwe kumwi na iya. Ukwaula nu kusumba insita Abigeo waile kuli Devedi nu kuya mu paapata ukuti atakoma Nabali. w24.03 16-17 ¶9-10

Uzye kuli yamwi umu cilongano cinu akwezya ukwangupazya umi pakuti yangaombesya umu mulimo wakwe Leza? Uzye kwaya acance yamwi yano mwamanya akaombesya ukucita ivintu ukupusanako na yano yakasambilila nayo nanti icakuti cisiyangukila ukucita vivyo? Uzye kuli yamwi yano cikutalila ukutwalilila ukuya acisinka pa mulandu ni ntazi zya mu lupwa? Lyonsi mwalondesya ukukomelezya nu kutaizya antu yamusango uu pali vino yakaipeelesya, nu kuombesya umu mulimo wakwe Yeova. (Filim. 4, 5, 7) Yeova wamanya ukuti tukalonda ukumuzanzya nu kuti tukaipeelesya ukwikalilila uku milapo ino twalafile. Akalanga ukuti watutemwa ukupitila muli vino watuzumilizya ukuya ivyuza vyakwe. (Mapi. 23:​15, 16) Fwandi lekini twalondesya ukutwalilila ukuombela Yeova nu mwenzo witu onsi. w24.02 18 ¶14; 19 ¶16

Elenganyini ivyacitiike uku kusila kwakwe 29 C.E. lino Yesu watandike umulimo wa kusimikila. Yesu na nyina, Maliya, yalaalikwe uku winga uwayelile umu Kana. Maliya wali a cuza wa lupwa lwakwe yano yapisyanga uwinga nupya wazwilizyanga ukupokelela aenyi. Nomba lino yazevyanga uwinga, waini izile isila. Zuwa zuwa Maliya waile uku mwanakwe nu kumunena ukuti: “Yatakweti waini.” (Yoa. 2:​1-3) I vyani vino Yesu wacisile? Wasenwile amanzi ukuya “waini umusuma.” (Yoa. 2:9) Yesu wacisile ivizungusyo ivingi lino waombanga umulimo wakwe. Waomvizye amaka yakwe aakucita ivizungusyo uku kwazwa antu aingi sana. Wakwe ivizungusyo viili vino wacisile, waliisizye aonsi 5,000 nupya pa cisila wizile alisya aonsi na yauze 4,000 yano yonsi pamwi izile iyafika ukucila uku cipendo cakwe 27,000 ngu kuminkanya kumwi anaci na ana. (Mate. 14:​15-21; 15:​32-38) Nupya pa miku yonsi iili wapozizye na alwale aingi.—Mate. 14:14; 15:​30, 31. w23.04 2 ¶1-2

Ndi cakuti kwacitika iviipe vimwi, insita zimwi tungauvwa umwili ukutonta alino nu mu melenganyo. Wakwe vino cali kuli Eliya, naswe kwene cingatutalila ukukatuka nupya tungalonda sile ukulaala. (1 Yamw. 19:​5-7) Tukalondekwa Yeova ukutwazwa pakuti tutwalilile ukumuombela. Lino twakwata intazi, Yeova watunena Umwene Devedi waweni vino Leza wamwazwanga. Lino wakweti intazi alino na alwani, wanenyile Yeova ukuti: “Ikasa lyako, ilyakwe ndilo lyancindamika.” (Masa. 18:35) Yeova akatwazwa ukuomvya antu yauze ndi cakuti twakwata intazi. Wakwe, lino Devedi uvwile ukutonta, cuzakwe Yonatani wamutandalile pakuti akamukomelezya alino nu kumwazwa. (1 Sam. 23:​16, 17) Umu nzila ili imwi, Yeova wasoolwile Elisya pakuti akakomelezye Eliya.—1 Yamw. 19:​16, 21; 2 Yamw. 2:2). w24.01 23-24 ¶10-12

Yeova a kapekape nupya akatupeela ivintu ivingi. Imiyele ii ikalolekela umu mwanaci uwa ‘mano ya cumi cumi’ uwalondololwa umu Mapinda icipande 9. Ivikomo vii vikalanda ukuti umwanaci wataama aenyi uku ng’anda ukwakwe pakuti yakalye ivyakulya ivisuma ni nyama alino nu kumwa waini. (Mapi. 9:2) Umu vikomo 4 na 5 umwanaci aakaimililako mano akwama awelewele ati: “Izini mulye icakulya cane.” U mulandu ci uno tulinzile ukuya uku ng’anda ya mwanaci uwa mano nu kuyalya ivyakulya vino watapekanya? Yeova akalonda anakwe ukuya na mano nu kuya aacingililwe. Asilonda twacita ivintu ivingatuletela intazi. Ali mulandu uno “wene akaazwilizya antu akacita vyaololoke.” (Mapi. 2:7) Ndi cakuti twacindika Yeova, tulaacita ivintu ivya kumuzanzya. Tukaya ni nsansa nga tukulondela ukusunda kwakwe.—Yako. 1:25. w23.06 23 ¶14-15

Nanti cakuti insita zimwi tutanga tuombe ukulingana na vino tukulonda ukuombela Yeova, tungasininkizya ukuti Yeova akataizya pali vino tukaombesya ukucita ukulonda kwakwe. Twamanya uli vivyo? Umu manda yakwe Zekaliya, Yeova wanenyile kasesema wakwe ukupanga icisote ca wene ukuomvya goldi na siuva vino Ayuda aasile umu Babiloni yasangwilileko. (Zaka. 6:11) Icisote cii ica wene cali nu kuya ‘icakwiusizyako’ imisangulo yao iya kuitemelwa. (Zaka. 6:14.) Tungasininkizya ukuti Yeova atalilila vino tukatwalilila ukumuombela nu mwenzo onsi na lino ivintu ivitala. Umu manda yaa akusyalikizya tulatwalilila ukuya ni ntazi, nupya ivintu vilaya vikwipilako sile uku nkoleelo. (2 Tim. 3:​1, 13) Lelo tutalinzile ukulasakamikwa sana apa ntazi zino tukakwata. Mwaiusya amazwi yano Yeova wanenyile antu yakwe umu manda yakwe Hagai, akuti: “Namayanga namwe lyonsi . . . Mutuvwa intete.” (Hag. 2:​4, 5) Naswe kwene tungasininkizya ukuti Yeova alaya naswe ndi cakuti twatwalilila ukuombesya ukucita ukulonda kwakwe. w23.11 19 ¶20-21

Vino umutumwa Petulo waluvyanyanga nga vitalemvilwe muli Baibo. Lelo vyalemvilwe pakuti twasambililako. (2 Tim. 3:​16, 17) Ukusambilila pali vino Petulo waluvyanyanga na vino wayuvwanga, kumatwazwa ukumanya ukuti Yeova asienekela twacita ivintu wa yantu amalilike. Akalonda ukuti twatwalilila ukumuombela asi mulandu na vino tukaluvyanya. U mulandu ci uno cacindamila ukutwalilila ukuombela Yeova? Pa cisila cakuti twata iciyelezyo cimwi iciipe, insita zimwi tungaswilizyapo icili cimwi. Lelo tukatwalilila ukuombesya ukuzifya imiyele itu. Swensi kwene insita zimwi tukalanda nu kucita ivintu vino tukalanguluka pa cisila, lelo nga twakana ukutoovoka, Yeova alatwazwa. (1 Pet. 5:10) Vino Yesu walanganga Petulo uluse asi mulandu na vino waluvyanyanga vingatwazwa ukutwalilila ukuombela Yeova. w23.09 20-21 ¶2-3

I cacumi ukuti Yesu nga wapozizye Lazalo, wakwe vino Malita walanzile umu mazwi ali umwi lembo lya wanda wi lelo. Nomba Yesu welenganyanga pa kucita icintu cimwi icindamisye. Wamulavile ukuti: “Kalume wako amaya nu umi.” Nupya wamunenyile ati: “Nene kutuutuluka nu umi.” (Yoa. 11:​23, 25) Leza wapeela Yesu amaka aakutuutulula aafwe. Ukucisila, watuutulwile kakazyana na kalumendo ala patatala palengela ukufuma pano yafwilile. (Luka 7:​11-15; 8:​49-55) Nomba uzye angatuutulula nu muntu uwakuti iipapita amanda 4 ukufuma pano wafwilile nupya nu mwili wakwe ala iutandika nu kuola? Maliya na kaci muze, yaile umu kukomenkanya Yesu. Maliya walanzile vino nkazi muze walanzile watiile: “Mwene, ndi cakuti uya kuno, kalume wane nga ataafwile.” (Yoa. 11:32) Lino Yesu waweni kuno Maliya na yano wali nayo yakulila, uvwile sana ulanda. Yesu walizile pa mulandu wakuti uvwilile uluse ya cuza yakwe. Akamanya vino cikauvwisya uyi ndi cakuti wino twatemwa wafwa. Ukwaula nu kutwisika, akalondesya ukufumyapo vyonsi ivikalenga twaloosya. w23.04 10-11 ¶12-13