Maaci

Insi ipya itatala iiza. Nomba tale elenganyini pa vintu vimwi vino tukaalola wakwe intanda, imiti, inyama, alino na antunze. Kusi aangatwisika ukuti ivintu vii visi vya cumi nanti cakuti pa nsita imwi vitaaliko. Nomba lyene akuno vyaya pano Yeova waviumvile. (Utan. 1:​1, 26, 27) Leza witu watulaya ukuti kulaya insi ipya. Alafikilizya ulayo uu uno walaya. Umu nsi ipya, antu yalaipakizya umi umaliilike. Tungasininkizya ukuti kulaya insi ipya ukulingana na vino Leza watantika. (Eza. 65:17; Kuso. 21:​3, 4) Pa nsita ii, mwacita vino mungakwanisya pakuti sile mukomye utailo winu. Mwataizya api lambo. Mwaelenganya pa maka yano Yeova wakwata. Mwacita ivintu ivingalenga mupalame kuli Yeova. Ukucita vii kulalenga muye pa yantu “yano yapokelile vino Leza walavile pa mulandu wa utailo nu kuteeka imyenzo.”—Aeb. 6:​11, 12. w23.04 31 ¶18-19

Lyene Yesu walolekisye umwi yulu nu kupepa ala na antu yakuvwako. Walondanga ukupeela ululumbi lonsi kuli Yeova pali vino vyali nu kucitika. Lyene wizile apunda ni zwi likulu ati: “Lazalo, fuma!” (Yoa. 11:43) Nupya Lazalo wafumile umwi lindi. Yesu wacisile icintu cino antu yalolanga ukuti citanga cicitike. Ilyasi lii ilyalembwa umwi buku lyakwe Yoani icipande 11 likakomya utailo witu uwakuti kulaya ukutuutuluka. U mu nzila ci? Iusyini vino Yesu walavile Malita, watiile: “Kalume wako amaya nu umi.” (Yoa. 11:23) Wakwe Isi, Yesu akalondesya ukufikilizya vino walaya nupya wakwata amaka ya kucita vivyo. Ivilamba vino waponyizye vikalangilila ukuti akalondesya ukufumyapo imfwa ni vintu vyonsi ivikalenga antu yacula. Lino Lazalo wafumile umwi lindi, Yesu walangilile ukuti wakwata amaka aakutuutulula aafwe. Elenganyini pali vino Yesu wiwiisye Malita, watiile: “Uzye ntakunenyile ukuti nga wataila umalola ululumbi lwakwe Leza?” (Yoa. 11:40) Twakwata ivingi ivingalenga tusininkizye ukuti Leza alafikilizya ulayo wa kutuutulula antu. w23.04 11-12 ¶15-16

Insita zimwi tungalondekwa ukusenuka muli vino tukapepelapo ndi cakuti twalola vino Yeova akulonda twacita. Tulinzile ukulaiusya ukuti Yeova alafikilizya ukulonda kwakwe ukulingana ni nsita ino umwineco wimika. Ukulonda kwakwe u kwa kufumyapo intazi zyonsi izikatucuzya ndakai wakwe mazanzo akaiponela, kulwala alino ni mfwa. Yeova alaomvya Uwene wakwe ku kufikilizya ukulonda kwakwe. (Dan. 2:44; Kuso. 21:​3, 4) Lino insita iyo itatala yafika, Yeova wazumilizya Satana ukulatungulula insi. (Yoa. 12:31; Kuso. 12:9) Ndi cakuti Yeova afumyapo zuwa intazi zyonsi izyayako pano nsi, nga caloleka ukuti Satana a kateeka musuma. Nanti cakuti tulinzile ukuloleela ukuti Yeova akafikilizye malayo yamwi, ala cisikupiliula ukuti Yeova asitwazwa. Lelo Yeova alatwazwa ndi cakuti twaya ni ntazi. w23.05 8 ¶4; 9-10 ¶7-8

Tungazwa uli yauze ukuipakizya Iciusyo? Ica kutandikilapo, ukuyama uku Ciusyo. Ukulunda pali yano tukazana umu mulimo wa kusimikila, tungalemba mazina ya antu yano twamanya yano tukulonda tukaame. Pa yantu yayo pangaya ya lupwa, yano tukaomba nayo, yano tukasambilila nayo, alino na antu yauze yano twamanya. Ndi cakuti tutakweti utupepala utwingi utupulintwe utwakwamilapo antu, tungaomvya linki. Tungazunguka ukulola vino antu aingi yangatemwa ukwizazanwako. (Kasa. 11:6) Tulinzile ukulaiusya ukuti yano tukaama yangakwata mauzyo, sana sana ndi cakuti yatatala yazanwapo uku kulongana kwitu. Fwandi tulinzile ukwelenganyizizya limwi pa mauzyo yano yanguzya na vino tungasuka. Na pa cisila ca kuzanwa uku Ciusyo, apya aatiyazanwako limwi yangakwata mauzyo nayuze. Tukalonda ukucita vyonsi vino tungacita, lino Iciusyo citatala catandika, pa Ciusyo, na pa cisila ca Ciusyo, pakuti twazwe ‘yonsi aakalondesya’ ukuvwa ukuipakizya Iciusyo.—Mili. 13:48. w24.01 12 ¶13, 15; 13 ¶16

Baibo ikalanda pa yantu 8 aatuutulwilwe. Mwaikako sana mano lino mukubelenga pa malyasi yaa. Lino mukubelenga, mwaiusya ukuti ivintu vii vyacitikiile antu aa cumi cumi kuli kuti aonsi, anaci, alino na ana. Mwalola vino mungasambililako. Lino mukubelenga cila lyasi, mwaelenganya pali vino likulangilila ukuti Yeova wakwata amaka aakutuutulula aafwe nupya akalondesya ukucita vivyo. Nupya mwaelenganya sana na pa kutuutululwa ukwacindama kuli kuti ukutuutuluka kwakwe Yesu. Mwaiusya ukuti pa cisila cakuti Yesu watuutululwa, walolekiile uku yantu aingi nupya cii cikalenga tutaile ukuti kulaya ukutuutuluka. (1 Kol. 15:​3-6, 20-22) Tukataizya sana Yeova pa ulayo wakuti kulaya ukutuutuluka. Twasininkizya ukuti ulayo uu ulafikiliziwa pano Yeova wakwata amaka nupya akalondesya ukufikilizya ulayo kwene uu. Lekini twatwalilila ukukomya utailo witu umu ulayo uu ucindame. Nga tukucita vii, tulapalama sana kuli Leza witu uwatulaya swensi wenga na wenga ukuti, ‘Atemwikwa itu yalatuutuluka!’—Yoa. 11:23. w23.04 8 ¶2; 12 ¶17; 13 ¶20

Ndi cakuti twaicefya, tutalailola ukuti twacindama ukucila yauze nupya tulaiusya ukuti kwaya vimwi vino tutanga tukwanisye ukuomba. Ndi cakuti twaicefya, tulaacindika yauze nupya tulayalola ukuti yacindama ukutucila. (Filipi 2:3) Tungalanda sile ukuti umuntu aataya ni cilumba ala waicefya.Gidyoni ataali ni cilumba nupya wali u muicefye. Lino malaika wakwe Yeova wanenyile Gidyoni ukuti ali wino Yeova watasoolola ukuyapususya Aina Izlaeli uku Ina Midyani aakweti amaka, Gidyoni waicefizye nu kulanda ukuti: “Uluko lwane ululi lutemboke sana mu mutundu wakwe Manase, nupya nene ndi nkwangu.” (Yakapi. 6:15) Gidyoni wayuvwile ukuti atanga akwanisye ukuomba umulimo, lelo Yeova wamanyile ukuti wali nu kukwanisya. Nupya pa mulandu wakuti Yeova wazwilizye Gidyoni, calenzile ukuti aombe ningo umulimo uno wapeezilwe. Ya eluda yakaezya apapezile amaka yao pakuti yaye aicefye na pakuti yataya ni cilumba. (Mika 6:8; Mili. 20:​18, 19) Yasiyuvwa pali milimo ino yamanya nanti pa milimo ino yaombapo. Nupya yasiilola ukuti yatacindama pa mulandu na vino yakaluvyanya. w23.06 3 ¶4-5

Usesemo wa kufwanta Satana uku mutwe ulafikiliziwa umu myaka 1000 uku nkoleelo. (Kuso. 20:​7-10) Baibo ikatunena pa vintu vya kuzunguka ivilacitika lino Satana alaya umupipi nu kononwa. Ica kutandikilapo, amu nko yalapunda ukuti yakwikala “umutende nupya acingililwe!” (1 Tesa. 5:​2, 3) Lyene ucuzi ukalamba ulatandika lino mauteeko yalazanza mipepele yonsi iya ufi. (Kuso. 17:16) Pa cisila cakwe vii, Yesu alapingula antunze yonsi, kupatukanya imfwele ni mbuzi. (Mate. 25:​31-33, 46) Pa nsita ii, Satana alatwalilila ukulwisya Yeova. Pa mulandu wakuti wapata sana antu yakwe Leza, alalenga inko zino Baibo ikaama ukuti Gogi wa ku mpanga ya Magogi ukulemana nu kuzanza ya kapepa yakwe Yeova. (Ezek. 38:​2, 10, 11) Pa nsita imwi apakwe asyala pano nsi yalakomenkana ukwi yulu nu kuya pamwi na Kistu alino na asilika yauze akwi yulu uku kulwa inkondo iya Amagedoni, nupya ikwene ilaya impela ya ucuzi ukalamba. (Mate. 24:31; Kuso. 16:​14, 16) Lyene Ukuteeka Kwakwe Klistu Ukwa Myaka 1,000 pano nsi kulatandika.—Kuso. 20:6. w23.10 20-21 ¶9-10

Ndakai aomvi yakwe Yeova aingi yakaikala umu mpanga muno umulimo witu waindwa. Wakwe Obadiya, aina yaa na ya nkazi yakakana ukuta ukuombela Yeova, lelo yakatwalilila ukucindika aamu uteeko. (Mate. 22:21) Yakalanga ukuti yakatiina Leza lino yakumuvwila ukucila ukuvwila antu. (Mili. 5:29) Yakalanga ukuti yakuvwila Yeova lino yakutwalilila ukusimikila ilyasi ilisuma na lino yakutwalilila ukulalongana ca pamwi umu umfisolo. (Mate. 10:​16, 28) Aina yauze yakasinkizya ukuti aina na ya nkazi aaya umu mpanga muno yainda umulimo witu yakukwata ivya kuyazwa muli ukapepa pakuti yatwalilila ukukomya ucuza wao na Yeova. Lekini tulande pali ya Henri aakaikala umu mpanga imwi umu African muno pa nsita imwi umulimo witu wainzilwe. Pa nsita iiya, ya Henri yazwilizyanga ukupeela aina na ya nkazi impapulo izikalanda pali Baibo. Yalemvile ukuti: “Kuya kwene nakwata insonyi. . . . Yeova u kwalenzile ukuti inje umusipe.” Uzye namwe mungasipa wakwe vino ya Henri yasifile? Mungaya aasipe ndi cakuti mwakwata katiina kasuma kuli Leza. w23.06 16 ¶9, 11

Lino Adamu na Eva yapondwike, limwi cii cifwile calenzile Satana ukulaelenganya ukuti casila Leza atalafikilizya ukulonda kwakwe ukwakulenga antu acuvwila nupya amalilike ukuzula insi. Satana afwile welenginye ukuti Yeova ataali nu kufikilizya vino walavile. Limwi welenginye ukuti Leza wali nu kukoma Adamu na Eva nu kuumba atwalane yauze amalilike aali nu kufikilizya ukulonda kwakwe. Lelo Leza acita vivyo, Ciwa nga walanzile ukuti Leza uwa ufi. U mulandu ci? A pa mulandu wakuti pa Utandiko 1:​28, Yeova wanenyile Adamu na Eva ukuti ana yao yali nu kuzula insi. Satana afwile welenginye ukuti Yeova wali nu kuleka Adamu na Eva ukukwata ana yano yataali nu kuyapo amalilike. (Kasa. 7:20; Loma 3:23) Vii ivicitika, Ciwa nga walanzile ukuti Leza atafilwa ukufikilizya ukulonda kwakwe. U mulandu ci? Pano vii vyali nu kulenga Leza atafikilizya ukulonda kwakwe, kuli kuti, ukulenga ana yakwe Adamu na Eva acuvwila nupya amalilike ukuzula umu Paladaise pano nsi. w23.11 6 ¶15-16

Yeova akatunena vino tulinzile ukulondela ukupitila umwi Izwi lyakwe alino nu mwi iuvi lyakwe. Tutakwata insambu izya kulunda masunde kuli vino Yeova akatunena. (Mapi. 3:​5-7) Fwandi, tutalinzile ukucila muli vino vyalembwa muli Baibo nanti ukupangila aina na ya nkazi masunde pali vino yalinzile ukuipingwila. Satana akaomvya “ucenjezi” ni “visambilizyo vya sile sile ivya muno nsi” pakuti aponzye antu nu kuyapatukanya. (Kolo. 2:8) Umu manda ya Ina Klistu aakutandikilako, Satana waponzyanga antu nu kuyapatukanya ukupitila umu mano ya untunze aasintilile pa myelenganyizizye ya mu nsi, kusambilizya ukusi ukwa mu malembo, alino nu kusambilizya ukuti Aina Klistu yalinzile ukulalondela Masunde yakwe Mose. Antu yaa yali asomvi pano yalenganga antu ukuta ukwika mano kuli Yeova, Intulo ya Mano. Ndakai, Satana akaponzya antu nu kuyapatukanya ukuomvya mawebusaiti aapa intaneti pa kusalanganya ufi nu kubepezya uteeko umwi ndi cakuti kumwi kwacitika vimwi. w23.07 16 ¶11-12

Yeova wakweti inzila isuma iyakufikilizizyamo ukulonda kwakwe nanti cakuti Satana alino na Adamu na Eva yamupondokiile. Satana atatazile aelenganyapo apa nzila ii ino Yeova waomvizye. Yeova wazumilizye Adamu na Eva ukukwata ana nupya cii calenzile vino Yeova walanzile ukucitika. Nupya Yeova walangilile ukuti nga walanda ukuti alacita vimwi, kusi icili consi icingamulesya ukufikilizya vino walanda. Wasininkizye ukuti ukulonda kwakwe kukacitike lino wapeezile “mwanakwe” uwali nu kupususya ana yakwe adamu na Eva acuvwila. (Utan. 3:15; 22:18) Satana atelenginyepo ukuti Leza angapeela umwanakwe uwali nu kupeela umi wakwe ilambo pakuti apususye antunze. U mulandu ci? Pano wapeezile ilambo pa mulandu nu kutemwa kwa cumi. (Mate. 20:28; Yoa. 3:16) Satana wene atakwata ukutemwa kuu. Nomba i vyani ivilacitika pa mulandu ni lambo lii? Pa cisila ca Myaka 1,000 iya Kuteeka Kwakwe Klistu, ana yakwe Adamu na Eva acuvwila nupya amalilike yalikala umu paladaise pano nsi wakwe vino Yeova walondanga pa kutandika. w23.11 6 ¶17

Tukalondela masunde akalanda pali vino umi nu wazi vyacindama. U mulandu ci? A pa mulandu wakuti Yeova walanda ukuti uwazi ukaimililako umi, uwaya u wila ukufuma kuli aliwe. (Levi 17:14) Lino Yeova wazumilizye antu ukulalya inyama, wayanenyile ukuti uwazi wene mutalinzile ukulya. (Utan. 9:4) Nupya waswilizye isunde lii lino wapeezile Aina Izlaeli Masunde ukupitila muli Mose. (Levi 17:10) Nupya wanenyile iumba ilikatungulula ilyatungululanga umu manda ya aina Klistu aakutandikilapo ukunena Aina Klistu yonsi ‘ukutaluka ku wazi.’ (Mili. 15:​28, 29) Tukalanga ukuti twaya asipe nga tukulondela isunde lii lino tukupingula pa milwazizye ino tungazumila. Nupya tukalondela masunde yakwe Yeova akalanda pa kuya ni miyele isuma. Paulo watukomelizye ukukanaleka imili itu ukulatutungulula, kuli kuti ukuombesya pakuti tute ukuya na melenganyo aipe. Tusilonda ukulola nanti ukucita ivintu ivingalenga tucite uzelele.—Kolo. 3:5; Yobo 31:1. w23.07 15 ¶5-6

Pa mulandu wakuti Samusoni watemilwe sana Delila, wavizilwe ukumanya vino Delila walondanga ukucita. Delila wapatikizyanga Samusoni ukumunena icalenzile ukuti akwate sana amaka nupya Samusoni wasusile amunena. Ca ulanda icakuti vino Samusoni wacisile vyalenzile ate ukuya na maka nupya Yeova watile ukumutemwa pa nsita imwi. (Yakapi. 16:16) Pa mulandu wakuti Samusoni wataile Delila kucila ukutaila Yeova, calenzile akwate intazi iipisye. Aina Filisti yalemile Samusoni nu kumutonkola manso. Yamunyefile uku Gaza, nupya yamupeezile umulimo wa kusya ingano. Lyene pa cisila Aina Filisti izile iyamuzewanya lino yakolongine uku kuzevya. Yapeezile malambo kuli Dagoni leza wao, pano yalandanga ukuti u walenzile yaleme Samusoni. Lyene yaile iyasenda Samusoni ukufuma umu cifungo pakuti ‘aize ayuvwisye ningo.’—Yakapi. 16:​21-25. w23.09 5-6 ¶13-14

Limwi yano tukaomba nayo nanti yano tukasambilila nayo yangatuzya umulandu uno tukauvwila amasunde aya muli Baibo. Tukaezya ukuya nu mucinzi lino tukwasuka yamwi vino twazumilamo nu kulanga ukuti twacindika vino yazumilamo. (1 Pet. 3:15) Ukucila ukulaelenganya ukuti yakutwezya, tulinzile ukulilola ngi syuko ilyakumanya vino yacindika umu umi. Asi mulandu ni caticilenga umwi ukutuuzya iuzyo, tulinzile ukumwasuka umu nzila isuma. Vino tungayasuka vingalenga limwi yasenule imyelenganyizizye yao. Wakwe, ndi cakuti uno tukaomba nawe watuuzya umulandu uno tusizevezyako uwanda wa kuvyalwa, tulinzile ukwelenganya pali vii: Uzye akwelenganya ukuti tutazumiliziwa ukukwata utusita utwakwizizya pamwi na yauze? Tulinzile ukutandikilapo ukutaizya uno tukaomba nawe pali vino watwalilila ukwika amano uku yantu yauze. Limwi ukucita vii kungalenga tukwate insita isuma iyakulondolola pali vino Baibo ikalanda pa kuzevya uwanda wa kuvyalwa. w23.09 17 ¶10-11

Isyuko sana ukuomvya insita ii iyatisyalako uku kusimikila antu yonsi umu nsi. Umutumwa Petulo watunenyile ‘ukulaelenganya sana’ pa kuyapo kwa wanda wakwe Yeova. (2 Pet. 3:​11, 12) Tungacita uli vivyo? Cila wanda twaezya ukwelenganya pali vino umi ulazipa umu nsi ipya. Elenganyini ukuti mu kupeema umuza usuma, mukulya ivyakulya ivisuma nupya mukuzengela ya lupwa ni vyuza alino nu kusambilizya antu aliko mpiti apa masesemo amuli Baibo afikiliziwa. Ukwelenganya pa vintu vii kulamwazwa ukuteeka umwenzo lino mu kuloleela ukuti ivintu vii vikacitike nu kumanya ukuti tukwikala umu manda akusyalilizya. Nga “mwamanyila limwi ivintu vii” cilalenga ukuti mutaca muponge ni visambilizyo vya ufi. w23.09 27 ¶5-6

Acance yakazanwa na acance yauze “aasiuvwila avyazi yao.” (2 Tim. 3:​1, 2) U mulandu ci uno aingi yasiuvwila avyazi yao? Avyazi yamwi yakanena ana yao ukulacita ivintu vino yene yasicita. Nupya ana yao yakatandaka ukwelenganya ukuti uu usomvi. Yamwi yakaelenganya ukuti vino ivintu vikusenuka umu nsi, vino avyazi yao yakayanena vitanga viyazwe nanti vikuyalenga ukukanaya nu untungwa. Ndi cakuti mwemwe acance, uzye namwe ali vino mukayuvwa? Aingi cikayatalila ukuvwila isunde lyakwe Yeova ilili umwi lembo lya wanda wi lelo. I vyani ivingamwazwa ukulauvwila isunde lii? Mungasambilila ivya kuya ni cuvwila kuli Yesu. (1 Pet. 2:​21-24) Nanti cakuti wali umumalilike, avyazi yakwe yene yatali amalilike. Lelo Yesu wacindikanga avyazi yakwe na lino yaluvyanya nanti lino yavilwa ukumuvwikisya.—Kufu. 20:12. w23.10 7 ¶4-5

Umutumwa Paulo walondolwile ukuti malambo yano yapeelanga umu Masunde yakwe Mose, yatalenganga imembu zyonsi ukufumiziwapo. Pa mulandu na vii, Isunde lii “lyafumiziwapo.” Lyene Paulo watwalilile ukuyasambilizya icumi icicindame. Wiwisyeko Aina Klistu yauze pa “upaalilo usuma” uno yakweti pa mulandu ni lambo lyakwe Yesu ilyali nu kuyazwa ‘ukupalama kuli Leza.’ (Aeb. 7:​18, 19) Paulo walondolwelile Aebele umulandu uno ukupepa Yeova nga Aina Klistu kwacindamile ukucila vino yapepanga mpiti. Vino yacitanga umu mipepele ya Ciyuda vyali sile i “cinzingwa ca vintu iviliza, lelo Klistu ali wa cumi.” (Kolo. 2:17) Icinzingwa cikalangilila sile icintu ca cumi cumi icayako. Vikwene ali vino cali nu ku mipepele iya Ciyuda, yali sile icinzingwa ica vintu vya cumi ivyali nu kwiza. Tulinzile ukuvwikisya vino Yeova watantika ivintu pakuti twelelwe imembu zitu nu kulamupepa ukulingana na vino akalonda. w23.10 25 ¶4-5

Cipande 11 cakwe Danieli cikalanda pa ene nanti mauteeko yaili aakalwisyanya. Ndakai nga twalinganya usesemo uu uku masesemo yauze aya muli Baibo, tukazana ukuti “mwene wa ku katutu” i mpanga ya Russia ni mpanga zyuze izikatungilila impanga ii nupya “umwene wa ku kaeya” uuteeko wa Maka Sana umu Nsi uwa Anglo-America. Antu yakwe Leza aakaikala umu mpanga zino “mwene wa ku katutu” akateeka yakacuziwa nu mwene wii. Ya Nte yamwi yakayuma nu kuika umu vifungo pa mulandu nu utailo wao. Vino “mwene wa ku katutu” akacita visilenga aina na ya nkazi ukutoovoka, lelo vikalenga utailo wao muli Yeova nu mwi Izwi lyakwe ukukomelako. U mulandu ci? Pano aina na ya nkazi yamanya ukuti kucuziwa kuno yakacuziwa kukafikilizya usesemo uwaya umwi buku lyakwe Danieli. (Dan. 11:41) Ukumanya vii kungatwazwa naswe kwene ukukomya utailo witu nu kutwalilila ukuya acisinka kuli Yeova. w23.08 11 ¶15-16

Pa mulandu wakuti Yeova watutemwa, akalondesya ukutucingilila. Akauvwa uyi ndi cakuti tuli ni ntazi. Fwandi tungasininkizya ukuti amaasuka nga twapepa ukuti: “Unsunge wakwe vino ungacingilila nyinalinso uwi linso lyako.” (Masa. 17:8) Ilinso lyacindama sana nupya likalondekwa ukulisakamala sana. Fwandi vino Yeova watukolanya ukwi linso lyakwe, caya kwati walanda ukuti, ‘Wensi uwazanza mwemwe, mwe yantu yane, ala wazanza icintu cimwi ica mutengo.’ Yeova akalonda tumanye ukuti watutemwa sana swensi wenga na wenga. Lelo Yeova wamanya ukuti pa mulandu ni vyatucitikiile mpiti, limwi tungaelenganya ukuti atanga atutemwe. Nanti limwi ivikutucitikila vingalenga twatwisika ndi cakuti Yeova watutemwa. I vyani ivilatwazwa ukutaila sana ukuti watutemwa? U kusambilila pali vino Yeova akalanga ukutemwa kuli Yesu, ku yapakwe, alino na kuli swensi. w24.01 27 ¶6-7

Ezila waweni vino Yeova wazwile antu yakwe lino yali ni ntazi. Imyaka iingi uku cisila, umu 484 B.C.E., Ezila afwile wali umu Babiloni lino Umwene Aasuwelo wafumizye isunde ilyakulovya Ayuda yonsi umu wene wa Pesya. (Esita 3:​7, 13-15) Ezila na Ayuda yonsi yali umu uzanzo. Lino Ayuda “mu vitungu vyonsi” yuvwile vii, yaali sana nu ulanda icakuti yatiile ukulya nupya yalilanga, ala yakupepa kuli Yeova kuti ayazwe. (Esita 4:3) Elenganyini vino Ayuda yonsi yuvwile lino aalondanga ukuyakoma yakomilwe. (Esita 9:​1, 2) Vii ivyacitiike vifwile vyazwile Ezila ukuipekanya uku ntazi izyali nu kwiza uku nkoleelo nupya vifwile vyakomizye nu utailo wakwe muli Yeova ukuti akacingilila antu yakwe. w23.11 17 ¶12-13

Umutumwa Paulo walandanga sana pa “kulondela masunde” yakwe Mose yano Leza wamupeezile pa Mwamba wa Sinai. (Loma 3:​21, 28) Cikaloleka ukuti umu manda yakwe Paulo catalilanga Aina Klistu Ayuda yamwi ukuzumila ukuti Masunde Yakwe Mose alino na vino yalondekwanga ukulacita umu masunde yaa vyata ukuomba. Fwandi Paulo walanzile pali Abulahamu pa kulenga yasininkizye ukuti umuntu asiya umulungami pa mulandu nu “kulondela masunde.” Lelo umuntu akaya umulungami pa mulandu nu utailo. Ukumanya vii kukatukomelezya nu kutwazwa ukusininkizya ukuti tungapalama kuli Leza. Cii cikupiliula ukuti tungaya nu utailo muli Leza nu kutaila Klistu, nupya ukucita vii kungalenga Leza atutemwe.Lelo vino Yakobo walanzilepo umu Cipande 2 asi u “kulondela masunde” kuno Paulo walandangapo. Yakobo walanzile pa milimo nanti ivintu vino Aina Klistu yakacita cila wanda. (Yako. 2:24) Imilimo ii iikalanga ndi Umwina Klistu wataila Leza umu cumi nanti foo. w23.12 3 ¶8; 4-5 ¶10-11

Ya nkaziakulonda ukutwalwa yalinzile ukusoolola ningo uwa kutwalana nawe. Mwaiusya ukuti nga mwatwalwa, mulatungululwa nu monsi wino mulatwalwako. (Loma 7:2; Efes. 5:33) Fwandi mwayuzya ukuti: ‘Uzye wakula muli vyakwe Leza? Uzye akakolezya ukucita ukulonda kwakwe Yeova umu umi wakwe? Uzye akapingula ningo pa vintu? Uzye akazumila nga waluvyanya? Uzye wacindika anaci? Uzye alangazwa ukutwalilila ukuya cuza wakwe Yeova, alansakamala muli vino nkalondekwa na muli vino nkayuvwa? Ndi cakuti mukulonda ukutwalwa uku muntu uwaya ni miyele isuma mulinzile ukuya ni miyele isuma. Umuci umusuma ‘akaazwa’ iya nupya akaya ‘cuza’ wakwe. (Utan. 2:18) Nupya pa mulandu wakuti umuci watemwa Yeova, akacita ivintu ivingalenga antu yacindika iya. (Mapi. 31:​11, 12; 1 Tim. 3:11) Mungaipekanyizizya limwi ndakai ivya kuya umuci musuma ukupitila umu kukomya ucuza winu na Yeova, alino nu kulaazwa yauze umu lupwa nu mu cilongano. w23.12 22-23 ¶18-19

Yeova walaya ukuti alatupeela amano yano tukalondekwa pakuti twapingula ningo pa vintu. Tukalondekwa mano akafuma kuli Leza lino tukupingula pa vintu ivicindame umu umi witu. Akatupeela amaka yakuzizimizya. Wakwe vino Yeova wacisile ku mutumwa Paulo, naswe kwene akatupeela amaka akutwazwa ukuzizimizya intazi zino tukakwata. (Filipi 4:13) Akaomvya aina itu na ya nkazi. Usiku lino Yesu atatala wafwa, wapefile ukufuma pansi ya mwenzo. Wapefile kuli Yeova ukuti alenge antu yatalola ukuti wapontelanga Leza nu kuti yatamupeela umulandu pali cico. Lelo Yeova atacisile vino Yesu wamulenzile, wamutumiile malaika pakuti amukomelezye. (Luka 22:​42, 43) Nupya Yeova angatukomelezya ukupitila umu ina na ya nkazi ndi cakuti yatutumila foni nanti lino yatutandalila. Swensi kwene tungasyukila kasita akakunena aina na ya nkazi “amazwi ya mutembo.”—Mapi. 12:25. w23.05 10-11 ¶9-11

Aatonte aakazanwa uku Ciusyo limwi yangatiina ukuti yatalayapokelela ningo umu cilongano. Fwandi mutayuzya mauzyo angalenga yuvwe insonyi nanti ukulanda vimwi ivingalenga yuvwe uyi. Aina na ya nkazi yaa aa kapepa yanji. Tukaya ni nsansa ukupepela pamwi nayo nupya. (Masa. 119:176; Mili. 20:35) Tukataizya pali vino Yesu watunenyile ukulaiusya imfwa yakwe cila mwaka nupya twamanya umulandu uno ukucitila vii kwacindamila. Nga twazanwako, tukaipakizya ivintu ivisuma nupya tukaazwa yauze ukuipakizya umu nzila izipusane pusane. (Eza. 48:​17, 18) Tukatemelwako Yeova na Yesu. Tukalanga ukutaizya pali vino yatucitila. Tukakomya ucuza witu na ya kapepa yanji. Nupya tungazwa na yauze ukumanya vino yangacita pakuti yakaipakizye mapaalo yano ilambo likalenga twaipakizya. Fwandi lekini tucite vyonsi vino tungakwanisya ukucita pakuti tuipekanyizizye limwi uku Ciusyo ca uno mwaka, uwanda ucindamisye umu mwaka. w24.01 14 ¶18-19

Uzye Yeova akatutungulula uli? Akaomvya izwi lyakwe Baibo. Nupya akaomvya na antu. Wakwe akaomvya “umuomvi mutailwe nupya uwa mano” ukutupeekanyizizya ivyeo ivya kutwazwa lino tukupingula pa vintu. (Mate. 24:45.) Yeova akaomvya na onsi yano watupeela ukukutwazwa. wakwe, angalizi ya viputulwa na ya eluda yakatukomelezya nu kutupeela utunguluzi uwa kutwazwa umu nsita ii lino ivintu ivitala. Tukataizya sana pali vino yakatwazwa umu manda ya atale sana. Ivyeo vino tukapokelela vikatwazwa ukutwalilila ukuya ya cuza yakwe Yeova alino nu kutwalilila ukuipakizya umi. Insita zimwi cingatutalila ukulondela utunguluzi wakwe Yeova.. Ndi cakuti avino cili, ukutaila ukuti Yeova aliwe akutungulula antu yakwe nu kumanya ukuti ukulondela amasunde yakwe mukafuma ivisuma kulatwazwa ukulalondela utunguluzi. w24.02 20 ¶2-3

Tungatwalilila ukutemelwako Leza ndi cakuti tukuisambilizya sana Izwi lyakwe. Lino mukubelenga Baibo, mwalola vino cila ciputulwa cikumusambilizya pali Yeova. Mwayuzya imuti: ‘Uzye ivyeo vii vikulangilila uli vino Yeova wantemwa? Uzye ivyeo vii vikulangilila ukuti u mulandu ci uno ndinzile ukutemwa Yeova?’ Inzila na yuze ingalenga tutemelweko sana Yeova u kulapepa sana kuli aliwe ukufuma pansi ya mwenzo. (Masa. 25:​4, 5) Yeova alaasuka mapepo itu. (1 Yoa. 3:​21, 22) Nupya tulinzile ukutemwa na antu yauze. Lino umutumwa Paulo wizile aya umwina Klistu, wazanyile umulumendo uwacance uwali ni miyele isuma uwi zina lyakuti Timoti. Timoti watemilwe Yeova na antu. Paulo wanenyile Aina Filipi ukuti: ‘Pano ntakweti ali wensi uwaya wakwe Timoti aangamukomelezya monsi muno mukulondekwa.’ (Filipi 2:20) Paulo watemilwe Timoti pa mulandu na vino Timoti watemilwe aina na ya nkazi. Ukwaula nu kutwisika amu vilongano vino Timoti watandalilanga yalondesyanga ukuti akawele nupya.—1 Kol. 4:17.w23.07 9 ¶7-10

Lino kwasyazile panono kuti Aina Izlaeli ingile mu mpanga ya ulayo Mose wafwile. Uzye Yeova watiile ukwazwa antu yakwe apa cisila ca mfwa yakwe Mose? Awe. Nga yatwalilila ukuya acumi Yeova wayazwanga. Lino mose atatala wafwa Yeova wamunenyile ukunena Yoswa ukuti uwali nu kutandika ukutungulula antu. Mose wasambilizyanga Yoswa umulimo uu apa myaka ingi. (Kufu. 33:11; Malan. 34:9) Kwali aonsi na yauze aingi aatungululanga wakwe, yamwi Yatungululanga maumba umuli antu 1,000, yauze umuli antu 100, yauze umuli antu 50, yauze nayo umuli antu 10. (Malan. 1:15) Antu yakwe Leza yasakamalwanga ningo sana. I lyasi lii lyakolana ni lyasi lyakwe Eliya. Waombisye pa myaka ingi ukwazwa aina izlaeli ukutwalilila ukupepa Yeova. Nomba kwali insita ino Yeova wapeezile Eliya umulimo uze lino wamutumile ukuya uku Kaeya ka mpanga ya Yuda. (2 Yamw. 2:1; 2 Mila. 21:12) Uzye antu ali ni cisinka amu mitundu 10 ya Ina Izlaeli yalekeleziwe? Awe. Eliya wasambilizyanga Elisya pa myaka ingi. Yeova watwalilila ukufikilizya ukulonda kwakwe nupya watwalile ukusakamala aomvi yakwe acisinka. w24.02 5 ¶12

Aina Efeso izile iyamanya icumi nu kuya umu luswepo. (Masa. 119:105) Yafumile uku mipepele ya ufi nupya izile yata ukucita iviipe. Fwandi izile yatandika ‘ukukolanya Leza.’ Nupya yatandike ukumupepa nu kucita ivintu ivya kumuzanzya. (Efes. 5:1) Wakwe vino cali uku ina Efeso, naswe kwene lino tutatala twasambilila icumi twali umu mipepele ya ufi nupya twali ni miyele iipe. Yamwi yazevyanga ama olide afuma uku mipepele ya ufi. Nomba lino twasambilile pali vino Yeova akalonda na vino wapata twizile tusenuka. Twatandike ukucita ivintu ukulingana nu kulonda kwakwe. Cii calenga twaipakizya ivintu ivingi. (Eza. 48:17) Nanti icakuti ndakai tukakwata intazi, Tulinzile ukutaluka kuli vino twasya nu kulapita wa “yana ya luswepo.” Tungacita uli vivyo? w24.03 21 ¶6-7

Limwi mukauvwa kwati mucili ukulinga ukuipeela nu kubatiziwa. Limwi muli muno mulinzile ukuombela pakuti mwacita ivintu ukulingana na vino Yeova akalonda nanti Limwi mukulondekwa insita pakuti mukomye utailo winu. (Kolo 2:​6, 7) Asambi yasilundulukila pamwi nupya asi acance yonsi akalinga ukuipeela nu kubatiziwa pa musinku uli umwi. Mwaezya ukulola muno mulinzile ukuombela nupya mutailinganya kuli yauze. (Gala 6:​4, 5) Nanti sile alino mukulola kwati mutatala mwalinga ukuipeela kuli Yeova, mwatwalilila ukwelenganya pa kuipeela. Mwapepa kuli Yeova pakuti amwazwe ukulola muno mungaombela pakuti mungaipeela. (Filipi 2:13) Ukwaula nu kutwisika Yeova alasuka ipepo linu nu kumwazwa.—1 Yoa. 5:14.w24.03 5 ¶9-10

Apa nsita imwi, Sala wanenyile Abulahamu pali vino wasosile nupya wapeezile Abulahamu umulandu pali vino vyacitiike. Abulahamu wamanyile ukuti Sala wakweti sana umucinzi nupya wali u muci musuma. Abulahamu wakutike kuli Sana nupya wezizye ukuti amale intazi. (Utan. 16:​5, 6) I vyani vino tungasambilila kuli Abulahamu? Mwe ya iya, mwakwata amaka ya kupingwila aamu lupwa lwinu ivyakucita. (1 Kol. 11:3) Nomba, icintu icisuma cino mungacita u kuvwa kuli vino ya winu yakwelenganya, sana sana ndi cakuti vino mukupingulapo iviyakuma. (1 Kol. 13:​4, 5) Pa nsita na yuze, Abulahamu wapokeliile aenyi. Wanenyile Sala ukuti ate ukucita vino wacitanga nu kuyapekanyizizya ivyakulya ivingi. (Utan. 18:6) Papo kwene sile, Sala wacisile vino Abulahamu wamunenyile. Mwe yaci, mungakolanya Sala nga mukutungilila vino ya winu yapingulapo. Nga mukucita vivyo, ala mukukomya icupo cinu.—1 Pet. 3:​5, 6. w23.05 24-25 ¶16-17

Lino Gidyoni wasonsilwe ukuya kapingula umu Izlaeli, icuvwila cino wakweti nu kusipa vyeziwe. Wapeezilwe umulimo ukome uwa konona ulambo uno isi wapanzile apa kupepela Baali. (Yakapi. 6:​25, 26) Lino Gidyoni wakolonganike asilika, Yeova wamunenyile imiku iili ukucefya impendwa iyayasilika. (Yakapi. 7:​2-7) Lyene wamunenyile ukuyazanza aalwani yakwe pakasi ka usiku. (Judg. 7:​9-11) Ya eluda yalinzile ukuya ni “cuvwila.” Eluda uwaya ni cuvwila akalondela vino Malembo yakalanda nu utunguluzi ukufuma ukwi iuvi lyakwe Leza. Na cii cikalenga ukuti yauze yamukolanya. Nomba nanti ciye vivyo, icuvwila cino wakwata cingeziwa. Limwi cingamutalila ukulondela utunguluzi uno wapokelela. Nupya insita zimwi zyene, angaelenganya ukuti utunguluzi uno wapokelela usi ningo nu kuti utanga uombe. Limwi yangamupeela umulimo ungalenga ukuti limwi nu umi wakwe uye umu uzanzo. Uzye ya eluda yangakolanya uli vino Gidyoni wali umusipe ndi cakuti ivya musango uu vyayacitikila? Mwauvwila nu kulondela utunguluzi. w23.06 4-5 ¶9-11