“Jen Kalaplok Ar Kejbãrok”
“Kin men in, emõn jen kalaplok ar kejbãrok men kein j’ar roñjaki ñe j’ab elãlok jen ir jabrewõt ien.”—DRI HIBRU 2:1.
1. Kamelele kin wãwen mad emaroñ tellok ñan jorrãn.
JORRÃN KO rej walok jen wan ettõr ko rej bõk mour an jet armij 37,000 kajjojo yiõ ilo United States wõt. Ri kabel ro rej ba bwe elõñ wõt ian mij kein remaroñ kar bõpraiki elañe ri kattõr ro ear laplok air kejbãrok ilo ial ko. Jet ri kattõr wan ettõr ko rej mad kin sign ko im sign ko rej jeje kareelel ko ie ak kajerbal cell phone ko air. Ebareinwõt wõr ro rej kõnan mõñã ñe rej ettõr. Ilo aolepen wãwen kein, mad emaroñ tellok ñan jorrãn.
2, 3. Ta nan in kõketak eo Paul ear lelok ñan Christian ri Hebrew ro, im etke nan in kakabilek eo an ekkar?
2 Iturinlok 2,000 yiõ ko mokta jen air kar kõmman wan ettõr ko ilo ial, ri jilek Paul ear kile juõn kain menin kamad eo ear kamol an kõmman jorrãn ñan jet ian Christian in Ri Hebrew ro. Paul ear lukkun kalikar bwe Jesus Christ eo ear jerkakbiji kar lelok ñan e juõn bed eo eutiejlok jen enjel ro otemjej, bwe ear jijet ianbwijmaroñ in Anij. Inem ri jilek eo ear ba: “Kin men in jen kalaplok ar kejbãrok men kein j’ar roñjaki ñe j’ab elãlok jen ir jabrewõt ien.”—Dri Hibru 2:1.
3 Etke Christian ri Hebrew ro rar aikwij “kalaplok kejbãrok men ko rar roñjaki” kin Jesus? Kinke enañin 30 yiõ ko emwij air ellãlok jen ien eo ke Jesus ear ilok jen lalin. Ilo an jako Master eo air, jet Christian ri Hebrew rar jino ellok jen tõmak eo emol. Rar mad kin kabuñ in Judaism eo, wãwen kabuñ eo air mokta.
Rar Aikwij Kalaplok Air Kejbãrok
4. Etke jet Christian ri Hebrew ro remaroñ kar kabo ir ñan air jeblaklok ñan kabuñ in Judaism?
4 Etke juõn Christian emaroñ kar bõk kabo ñan an jeblaklok ñan kabuñ eo an Judaism? Eokwe, wãwen kabuñ eo iumin Kien eo ear ekkeijaklok ibben men ko ealikar loi. Armij ro rar maroñ lo Priest ro im ãtbwin menin katok ko kin kijeek. Bõtab, ilo jet wãwen ko, mour in Christian ear einjuõn. Christian ro ear wõr juõn air Priest eo Elap, Jesus Christ, ak rar jab loe ion lal ilo jilñul yiõ ko. (Dri Hibru 4:14) Ear wõr juõn air temple, ak jikin eo an ekwojarjar kar ilo lañ. (Dri Hibru 9:24) Ilo an jab einwõt mwijmwij eo ilo kanniek iumin Kien eo, mwijmwij eo an Christian kar “eo an buru ilo jitõb.” (Dri Rom 2:29) Kin menin, ñan Christian ri Hebrew ro, mour in Christian emaroñ kar ijjino im einwõt kar jab alikar wãwen.
5. Ewi wãwen an kar Paul kwalok bwe jukjuk im bed eo an kabuñ Jesus ear ejaake ear kajurlok jen eo iumin Kien eo?
5 Christian ri Hebrew ro rar aikwij kile juõn men eo ear kanuij lap melelen kin wãwen kabuñ eo Christ ear ejaake. Elaplok an kar bedbed ion tõmak jen ilo loe, ak ear laplok jen Kien eo kar letok ikijen ri kanan Moses. “Bwe elañe bõtõktõkin kau koman ko im goat ko, im brij in ubaj in kau kokõra, ke rej kabõtũktũk ro rebrijrij kake, r’ar kokwojarjar ñõn karreoik kõniek,” Paul ear je, “Bõtõktõkin Kraist, eo E kwojarjar wõt im E ar mõke katok kin E ñõn Anij ilo Jitõb Kwojarjar ej in drio, e jamin kanuij laplok an karreo ami bõklikõt jen kõmõn ko remij bwe komin jerbal ñõn Anij ej mour ke?” (Dri Hibru 9:13, 14) Aet, ewõr jeorlok bwid ikijen tõmak ilo katok in binmour eo an Jesus Christ elap an lap ilo elõñ wãwen ko im kõmman an maroñ ikijen menin katok ko kar lilok iumin Kien eo.—Dri Hibru 7:26-28.
6, 7. (a)Ta wãwen eo ear kõmman an menin ekaiuriur bwe Christian ri Hebrew ro ren “kalaplok [air] kejbãrok” men ko rar roñjaki? (b) Ke Paul ear je letter eo an ñan ri Hebrew ro, ewi joñan ien eo ar bed ñan Jerusalem? (Lale footnote eo.)
6 Ear bar wõr juõn unin an Christian ri Hebrew ro kar aikwij kanuij kejbãrok men ko rar roñjaki kin Jesus. Ear kanan lok iman bwe Jerusalem enaj kar jorrãn. Jesus ear ba: “Bwe ran ko re naj itok iom, ñe ami dri kijirãt re naj kõmõn worwor im kabol yuk, im bar yuk iturõm otemjej, im jolok yuk ñõn brij, im ro nejõm iloam; im re jamin likit iloam juõn ejman ion dron; bwe kw’ar jaje ien Aõ lale yuk.”—Luk 19:43, 44.
7 Ñããt eo enaj kar walok menin? Jesus ear jab kalikar ran im awa eo. Ak, ear lelok nan in jiroñ in: “Im ñe kom naj lo jeran dri tõrinae ro rej kabol Jerusalem, inem kom naj jela ebak kejeebeplok e. Inem ro rej ber i Judia ren ko ñõn tol ko: im ro rej ber i ene ko iturin ren jab dreloñ iloan.” (Luk 21:20, 21) Ilo 30 yiõ ko elikin an Jesus konono nan kein, jet Christian ro ilo Jerusalem rar luji air kalmenlokjen kin ekaiuriur eo im rar oktak im mad. Rar erreilok jen ial eo, einwõt ñe rar mad ke rar ettõr ilo wan ettõr ilo ial. Elañe rar jab kajimwe air lemnak, enaj kar wõr jorrãn. Meñe kar eindein air lemnak ak jab, jorrãn eo an Jerusalem ear bojak in walok!a Kejatdikdik, bwe nan in kakabilek eo an Paul ear lelok juõn kakõlle in kakkõl ñan Christian ro ilo Jerusalem rar kiki ilo jitõb.
“Kalaplok Ad Kejbãrok” Rainin
8. Etke jej aikwij “kalaplok ad reilok” ñan mol ko kin Nan in Anij?
8 Einwõt Christian ro ilo ebeben eo kein kajuõn, jej aikwij “kalaplok ad kejbãrok” mol ko kin Nan in Anij. Etke? Kinke kij bareinwõt jej jelmae juõn jorrãn eo ej bojak in walok, ejjab baj ñan juõn wõt ailiñ, ak aolepen jukjuk im bed in. (Reveles̃õn 11:18; 16:14, 16) Bwebõta, jejjab jelã jejjet in ran im awa eo ñe Jehovah enaj kõmmane men in. (Matu 24:36) Mekarta, jej ri kamol kin mejed ñan jejjet in kanan ko ilo Bible me rej lukkun kalikar bwe jej mour ilo “ran ko eliktata.” (2 Timote 3:1-5) Kin menin, jej aikwij kanuij lale jabdewõt men eo emaroñ kamad kij. Jej aikwij reilok ñan Nan in Anij im debij wõt juõn eñjake in ekaiuriur. Ad kõmman wõt eindein jenaj “maroñ in ko jen men otemjej men ko re naj walok.”—Luk 21:36.
9, 10. (a) Ewi wãwen ad maroñ kwalok kij make bwe jej lale wãwen ko ilo jitõb? (b) Ewi wãwen an Nan in Anij ‘juõn lamp ñan need’ im juõn meram ñan ial eo ad’?
9 Ilo ien kein raorõk, ewi wãwen ad maroñ kwalok bwe jej “kalaplok ad kejbãrok” ñan men ko ilo jitõb? Juõn wãwen ej ilo ad ekkeini bed ilo kwelok ko an Christian, assembly ko, im convention ko. Jej bareinwõt aikwij ri school in Bible ro reniknik bwe jen maroñ ruaklok ñan Ri Jeje eo an, Jehovah. (Jemes 4:8) Elañe jej bõk jelãlokjen eo kin Jehovah ikijen ad katak im kwelok ko, jenaj einwõt ri jeje sam eo ear ba ñan Anij: “Am in nan e lamp ñõn neiõ, im maram ñõn aõ ial.”—Sam 119:105.
10 Bible eo ej jerbal einwõt ‘juõn maram ñan ial eo ad’ ñe ej jiroñ kij kin karõk ko an Anij kin ran ko rej itok. Ej bareinwõt ‘juõn lamp ñan need.’ Einwõt ba, ej maroñ jibañ kij kin buñten nee eo tok juõn ad ñe jej jelmae abañ ko rej menin melejoñ ilo mour. Eñin unin eaorõk bwe jen “kalaplok ad kejbãrok” ñe jej kuktok ibben don ñan bõk nan in katak ibben ri tõmak ro mõttad im ñe jej read Nan in Anij. Melele eo jej bõke enaj jibañ kij kõmman bebe ko remeletlet im wõr tokjeir im rej kamõnõnõik Jehovah im kalañliñ buruen. (Jabõn Kennan Ko 27:11; Aiseia 48:17) Ewi wãwen ad maroñ kalaplok ien ad maroñ kalmenlokjen ilo kwelok ko im ilo ien ko jej make katak bwe jen bõk tokjen eo elaptata jen menin letok ko an Anij ilo jitõb?
Kõmanmanlok Ad Liñõri Katak ko ilo Kwelok ko
11. Etke kanuij roñjake ilo kwelok ko an Christian ejjab bidodo jet ien?
11 Jet ien, kanuij roñjake ilo kwelok ko an Christian ejjab bidodo. Emaroñ mad ad lemnak, bõlen kin an juõn ajiri jañ ak juõn eo erumijtok ej bukõt juõn an jea. Elikin juõn ran in jerbal eo eaetok, jemaroñ mõk. Eo ej konono jen platform eo emaroñ jab juõn ri konono eo ekaitoklimo, im mokta jen ad kile, emad lemnak eo ad kin elõñ men ko jej lemnaki—bõlen mõdenlok! Kin an aorõk melele eo rej kwalok, jej aikwij kate kij kõmanmanlok kajur in kalmenlokjen eo ad ilo kwelok ko an congregation eo. Ak ewi wãwen ad maroñ kõmmane menin?
12. Ta eo emaroñ kõmman an bidodolok ñan kanuij roñjake ilo kwelok ko?
12 Ebidodolok ad kanuij roñjake ilo kwelok ko elañe emõn ad kar kebojak. Inem, etke, jejjab kõmman ien ñan lemnaklok iman kin katak eo jenaj etale? Ej bõk jejjo wõt minute kajjojo ran ñan read im kalmenlokjen kin juõn mõttan chapter ko emwij karõki ñan read Bible ilo week eo. Kin jet karõk, jemaroñ bareinwõt lo ien ñan kebojak ñan Book Study im Katak Imõniaroñroñ eo an congregation eo. Jabdewõt schedule eo jej kãlete, juõn men emol: Kebojak enaj jibañ kij kanuij roñjake menin katak eo jej etale ilo kwelok ko an congregation eo.
13. Ta eo emaroñ jibañ kij bed wõt im lale katak eo rej konono kake ilo kwelok ko?
13 Ijellokin kebojak eo emõn, jet rej lo bwe elaplok air kanuij roñjake ilo kwelok ko ñe rej jijet ebaklok tumanin Kingdom Hall eo. Kalimjeklok wõt ri konono eo, lale ilo Bible eo ñe ej read juõn eon, im jei melele ko men kein rej bar jet wãwen ko ñan kejbãrok wõt lemnak eo ad jen an mad. Bõtab, juõn buru eo ear bojak elaplok an lap tokjen jen jabdewõt kilen kalmenlokjen. Jej aikwij melele kin unin ad kwelok ibben don. Jej kwelok ibben ri tõmak ro mõttad elaptata ñan kabuñ ñan Jehovah. (Sam 26:12; Luk 2:36, 37) Kwelok ko rej juõn wãwen eo elap tokjen im jej mõñã ekan ko ilo jitõb. (Matu 24:45-47) Bareinwõt, rej letok ñan kij ien ko remõn ñan ‘kõketak don ñan yokwe im jerbal ko remõn.’—Dri Hibru 10:24, 25.
14. Ta eo ej lukkun kõmman bwe juõn kwelok en juõn eo ewõr tõbrak ie?
14 Jet remaroñ iten ekajete aorõk eo aorõkin juõn kwelok ikijen maroñ in katakin eo an ro rej bõk kunair. Elañe ri konono ro elap air wejepedik, kwelok eo remaroñ watõke juõn kwelok emõn. Ak elañe katak eo ekeie einwõt ejabwe, jemaroñ iten bõk juõn lemnak eo eoktak. Emol bwe ro rej bed ilo program eo rej aikwij kõmman joñan wõt air maroñ ñan kajerbal kabel in katakin eo im elaptata ñan tõbar buru ko. (1 Timote 4:16) Ak, kij ro jej roñjake jej aikwij jab le jen joñan ad lo likjap ko. Meñe maroñ in katakin eo an ro rej bõk kunair elap tokjen, ejjab men eo ej kõmman an wõr tõbrakin juõn kwelok. Kwoj jab errã ke bwe men eo elaptata ad lemnak kake ej aikwij, jab wãwen an ri konono eo kwalok katak eo an, ak ej ewi emõnin ad roñjake? Ñe jej bed ilo kwelok ko im kanuij roñjake men eo rej kwalok kake, jej kabuñ ñan Anij ilo ad errã ibben ankilan. Eñin men eo ej kõmman bwe kwelok eo en juõn eo ewõr tõbrak ie. Elañe jej kõnan bõk jelãlokjen eo kin Anij, jenaj bõk tokjen jen kwelok ko, jekdon ewi joñan maroñ ko an ri konono eo. (Jabõn Kennan Ko 2:1-5) Inem, kin jabdewõt men, jen beek ñan “kalaplok ad kejbãrok” ilo kwelok ko ad.
Bõk Likieo in Tokjen Jen Am Katak
15. Katak im kalmenlokjen ewi wãwen an wõr tokjeir ñan kij?
15 Jej bõk tokjen jen ad ‘kalaplok ad roñjake’ ilo ien katak eo ad ibbed make im kalmenlokjen. Read im kalmenlokjen kin Bible eo im publication ko an Christian enaj letok ñan kij ien ko raorõk ñan kabin ilo buruõd mol ko kin Nan in Anij. Menin, enaj jelet wãwen ad lemnak im kõmman ilo juõn wãwen emũlal. Emol, enaj jibañ kij lo mõnõnõ ilo kõmanman ankilan Jehovah. (Sam 1:2; 40:8) Kin menin, jej aikwij ejaake kajur ko ilo kalmenlokjen eo ad bwe en maroñ wõr tokjeir ñan kij ñe jej katak bareinwõt. Ekanuij bidodo ñan ad mad! Kabõjrak ko redik—juõn kir ilo telephone ak juõn ainikien emaroñ kõmman menin ad mad. Ak meñe ejelok kain menin kamad rot kein jemaroñ lo bwe ebin ñan ad kalmenlokjen ilo ien ko raetoklok. Jemaroñ jijet kin karõk ko remõn ñan mõñã ekan ko ilo jitõb, ak ejjabto lemnak eo, emaroñ etal em belok ak mad. Ewi wãwen ad maroñ “kalaplok ad kejbãrok” ilo ien ad katak kin Nan in Anij?
16. (a) Etke elap tokjen ñan ad karõk ien ñan ad katak? (b) Ewi wãwen am kar kõmman ien ñan katak Nan in Anij?
16 Ewõr tokjen kõmmane juõn schedule im kãlet juõn wãwen emõn ñan katak. Ñan elõñ wõt iad, ekanuij dik ien ñan kij make. Jemaroñ eñjake einwõt ñe menin ekaiuriur ko rej walok ran otemjej rej itok iod einwõt juõn ra dikdik ej belok ilo juõn lwe eo eaetet. Emol, jej aikwij tarinaik aet eo, ilo nan in kõkkar, im bukõt ien eo emõn ilo mour ko ad reboub ñan katak. Jejjab maroñ baj kõttar wõt ñan juõn ien eo emõn ñan katak ñan an make walok. Jen an eindein, jej aikwij beek wãwen eo ilo ad kõmman ien ñan katak. (Dri Epesõs 5:15, 16) Jet rej kajenolok juõn ien eo ekadu ilo jibboñ ñe bõlen edik menin kamad. Ro jet rej lo bwe ilo jota ej letok juõn ien eo emõnlok. Melele eo ej bwe jej aikwij jab kajekdon aikwij eo elap tokjen ñan bõk jelãlokjen eo ejimwe kin Anij im Nejin. (Jon 17:3) Kin menin jen karõk ien ñan ad katak inem eddeb ñan karõk in.
17. Ta in kalmenlokjen, im ewi wãwen an maroñ wõr tokjen ñan kij?
17 Kalmenlokjen—ej wãwen eo ñan etale men eo emwij ad katak kake ikijen katak—elap aorõkin. Ej jibañ kij bõk lemnak ko an Anij jen alen ko emwij jei im ñan loan buruõd. Kalmenlokjen ej jibañ kij lo wãwen jerbale kakabilek eo ilo Bible bwe jen oktak im “dri kõmõnmõn nan eo, im jab dri roñjake wõt.” (Jemes 1:22-25) Bareinwõt, kalmenlokjen ej jibañ kij ruaklok ñan Jehovah, bwe ej kamaroñ kij ñan kwalok kadkad ko kadkadin im wãwen air kalikari ilo katak eo rej etale ilo ien katak ko.
18. Ta wãwen ko rej menin aikwij ñan kalmenlokjen eo ekeie?
18 Ñan bõk tokjen ilo likieo in jen katak im kalmenlokjen, jej aikwij kejbãrok lemnak eo ad bwe en erreo jen menin kamad ko. Ñan bõk melele eo ekãl ñe jej kalmenlokjen, jej aikwij jolok menin kamad ko ilo mour eo ran kein. Kalmenlokjen ej bõk ien im make lok iad, ak, emenin kaemololo ñan bõk mõttan mõñã eo ilo jitõb im den in mol ko jej loi ilo Nan in Anij!
19. (a) Ikijen an juõn katak ibben make, ta eo ear jibañ jet ñan air kalaplok ien air roñjake? (b) Ta eo ej aikwij lemnak eo ad kin katak, im ta tokjen ko jemaroñ bõki jen makitkit in elap tokjen?
19 Ta elañe ekadu ien ad katak im lemnak eo ej jinotak jebwãbwe elikin juõn ien katak eo ekadu? Jet emwij air lo bwe remaroñ kalaplok kajur ko in kalmenlokjen eo air ilo ien eo ke rej katak ilo air jino kin ien katak ko rekadu im tokelik kaetoklok. Mejenkajjik eo ad ej ñan kajerbal ebwe ien ilo katak im jab ñan ekaiuriur ilo katak eo. Jej aikwij ejaake juõn kõnan eo ewõr itoklimo ie ilo katak eo jej etale. Im jemaroñ kalaplok ad etale katak eo ilo ad kajerbal elõñ menin kamelele ko class in ri karejar eo etiljek im meletlet ej litok. Ewõr aorõk eo elap ilo ad reilok ñan loan “men ko re mũlõl an Anij.” (1 Dri Korint 2:10) Ad kõmman eindein ej kamaroñ kij ñan kalaplok jelãlokjen eo ad kin Anij im ejaake kajur in jelãlokjen ko ad. (Dri Hibru 5:14) Elañe kij jej ri school ro reniknik kin Nan in Anij, jenaj bareinwõt “maroñ in katakin ro jet.”—2 Timote 2:2.
20. Ewi wãwen ad maroñ ejaake im kejbãrok juõn kõtan jimjera eo ebak ibben Jehovah Anij?
20 Bed ilo kwelok ko an Christian im bõk kunad ilo ad katak enaj lap an jibañ kij ñan ejaake im kejbãrok juõn kõtan jimjera eo ebak ibben Jehovah. Ealikar, bwe eñin kar wãwen eo ibben ri jeje sam eo ear ba ñan Anij: “O e nañin lap aõ yokwe kiõm! I kalomõnlokjen kake iomin aolepen ran.” (Sam 119:97) Inem, kin melele otemjej, jen ekkeini bed ilo kwelok ko, assembly ko, im convention ko. Im jen wiaik ien ñan katak Bible im kalmenlokjen. Jenaj bõk ãjinkij eo emõn im kin menin “kalaplok ad kejbãrok” Nan in Anij.
[Kamelele ko itulal]
a Letter eo ñan Ri Hebrew ro einwõt kar je ilo 61 C.E. Elañe eindein, kar jet wõt yiõ ko lalem tokelik ke jar in tarinae eo an Cestius Gallus ear kabol Jerusalem. Ejjabto jar in ri tarinae ro rar jenliklok im jeblak, im kõtlok ien an Christian ro rar ekkõl ko. Emen yiõ ko elikin ien eo, jar in ri tarinae ro an Rom iumin tel eo an General Titus ear kajeebeplok Jerusalem.
Kwoj Kememej Ke?
• Etke jet Christian ri Hebrew ro rar belok jen tõmak eo emol?
• Ewi wãwen ad maroñ bed wõt ilo ad roñjake ilo kwelok ko an Christian?
• Ta eo enaj jibañ kij ñan bõk tokjen jen katak eo ad make im kalmenlokjen?
[Pija eo ilo peij 9]
Christian ri Hebrew ro rar aikwij ekkõl kin jorrãn eo an Jerusalem ear bojak in walok
[Pija eo ilo peij 11]
Jemen im jinen ajiri ro remaroñ jibañ ajiri ro nejiir ñan bõk tokjen jen kwalok ko an Christian