Nan eo an Jehovah Ej Mour Wõt
Katak ko Relap Jen Letter ko ñan Dri Tessalonika im ñan Timote
CONGREGATION eo ekãl ilo Thessalonica ear jelmae matõrtõr jen ien eo ear jino jutak ke ri jilek Paul ear loloke. Inem ke Timothy ear 20 jima an yiõ ej jeblaktok jen Thessalonica kin juõn ennan emõn. Men in ear kamakit Paul ñan an jeje juõn letter ñan nebar im rejañ Ri Thessalonica ro. Bõlen ilo jemlokin yiõ eo 50 Paul ear je letter in an kein kajuõn ian letter ko jet ear je me rej kakõrmol in Anij. Ejjabto tokelik, ej je letter eo an kein karuo ñan Ri Christian ro ilo Thessalonica. Ilo ien in, ej kajimwe lemnak eo ebwid an jet armij ro im rejañ ro jimjãn jimjatin ñan air jutak bin ilo tõmak.
Enañin joñoul yiõ tokelik, Paul ej bed ilo Macedonia im Timothy ej bed ilo Ephesus. Paul ej jeje ñan Timothy, im rejañ e ñan bedwõt ilo Ephesus im jibañ ro jein im jatin ñan kejbãrok kõtan eo air ibben Jehovah meñe rej jelmae ri katakin ro rewan ilo congregation eo. Ke rar matõrtõre Ri Christian ro elikin an kar juõn kijeek kokkure Rome ilo yiõ eo 64, Paul ej kab je letter eo an kein karuo ñan Timothy. Eñin ej letter eo an eliktata kin jeje ko rekakõrmol. Rainin jemaroñ bõk tokjen jen nan in rejañ im kakabilek ko kar litoki ilo letter kein emen an Paul.—Hib. 4:12.
“JEN EMMIJ”
Paul ej nebar Ri Thessalonica ro kin ‘air jerbal in tõmak, kab yokwe, im air kijenmij.’ Ej jiroñ ir bwe rej an ‘kejatrikrik im lõñliñ im belin kimjãje.’—1 Tes. 1:3; 2:19.
Elikin an rejañ Ri Christian ro ilo Thessalonica ñan kainemõn don kin kejatdikdik eo kin jerkakbiji, Paul ej ba: “Ran eo an Iroij [Jehovah] ej itok einwõt dri kwot ilo boñ.” Ej kakabilek ir ñan air “emmij” im ekkõl wõt.—1 Tes. 4:16-18; 5:2, 6.
Emwij Uaki Kajitõk ko Rej Bedbed ion Bible:
4:15-17—Wõn ro rej “bõkliñlok . . . bwe [ren] wõnmae Iroij i mejatoto,” im ewi wãwen men in ej walok? Rein rej Christian ri kabit ro rej mour ilo ien bed eo an Christ ke ear bõk maroñ eo ñan Iroij ilo Ailiñ eo. Rej “wõnmae Iroij” Jesus ijo ilañ. Bõtab, ñan air maroñ ion men in, rej aikwij mij mokta im jerkakbiji einwõt jitõb ro. (Rom. 6:3-5; 1 Kor. 15:35, 44) Bed eo an Christ emwij an jino, inem Christian ri kabit ro me rej mij rainin rejjab aikwij bedwõt ilo mij. Rej “bõkliñlok,” ak jerkakbiji ilo mõkaj.—1 Kor. 15:51, 52.
5:23—Ta melelen jar eo an Paul ke ear ba, “kejbãrok aolepen ami jitõb, im ami, kab enbwinemi”? Paul ear konono kin jitõb, aan, im enbwinin ilo kõkkar kin ro uan congregation eo an Christian, me ej kitibuj Christian ri kabit ro ilo Thessalonica. Ijellokin an jar bwe congregation eo en bõk kejbãrok, ear jar bwe ren kejbãrok “jitõb,” ak lemnak ko air. Ear bareinwõt jar kin ‘an,’ ak bed eo an Christian congregation eo, im kin ‘enbwinin’ ak ro uan Christian ri kabit ro einwõt juõn kumi. (1 Kor. 12:12, 13) Jar eo an Paul ear kalikar lemnak eo an ekajur kin congregation eo.
Tokjen Katak ko ñan Kij:
1:3, 7; 2:13; 4:1-12; 5:15. Wãwen eo emõn ñan lelok nan in kakabilek ej ilo ad lelok nan in nebar im rejañ ir ñan kakõmõnmõnlok mwiliir im kõmman ko air.
4:1, 9, 10. Ien otemjej ri kabuñ ro an Jehovah rej aikwij kakajurlok kõtan eo air ibben Jehovah.
5:1-3, 8, 20, 21. Ke ran eo an Jehovah ej ebaktok, jej aikwij ‘ekkõl im jen kõnak tõmak im yokwe bwe ren ad kein binjen ob, im ad kõjatdrikdrik kin lomor en kein binej bõrad einwõt juõn helmet.’ Elaptata, jej aikwij lukkun eoroñ Nan in kanan eo an Anij, Bible eo.
“JUTAK BIN”
Ilo air ukõt melelen ta ko Paul ear ba ilo letter eo an jinoin tata, alikar jet ilo congregation eo rar jumae im ba bwe “an . . . Iroij itok” ej ebak. Ñan kajimwe lemnak in, Paul ej kwalok kin ta eo ej aikwij itok “mokta.”—2 Tes. 2:1-3.
Paul ej lelok nan in rejañ in: “Komin jutõk im bin im kejbãrok men ko emwij katakin kom kaki.” Im ej jiroñ ir, “komin mõkelok iami jen ro jeõmi im jãtõmi otemjej rej etetal im jelomene.”—2 Tes. 2:15; 3:6.
Emwij Uaki Kajitõk ko Rej Bedbed ion Bible:
2:3, 8—Wõn “armij in jerawiwi” eo, im ewi wãwen an naj jako? “Armij” in ej jitõñlok ñan kumi in ri tel ro an kabuñ ko rewan me rej ba rej lor Christ. Eo kar lelok maroñ eo ñan an kwalok nan in ekajet eo an Anij nae ro renana im lelok nan in jiroñ ko ñan kokkure rein ej “Nan eo” ak Ri Konono eo Elap an Anij, Jesus Christ. (Jon 1:1) Kin men in, jemaroñ ba bwe Jesus enaj kokkure armij in jerawiwi eo “kin atloõn.”
2:13, 14—Ewi wãwen kar kãlet Christian ri kabit ro jen jinoin ñan bõk lomor? Jehovah ear bebe lok iman bwe kumi in ri kabit ro renaj bõk lomor ilo ien eo ear karõk bwe inen kõrã eo en kokkure bõran Satan. (Jen. 3:15). Jehovah ear bareinwõt kwalok ta ko rej aikwij kõmmani, ta jerbal eo air, im melejoñ eo renaj jelmae.
Tokjen Katak ko ñan Kij:
1:6-9. Ekajet ko an Jehovah rejjab nae aolep armij ro.
3:8-12. Jen jab jekben im ba bwe kin an ebak ran eo an Jehovah jejjab aikwij kate in jerbal ñan kabwe aikwij ko ad ilo jerbal in kwalok nan. Ilo ad bed bajjek emaroñ kõmman ad jowan im erom juõn eo ej “wãlok ilo men ko an armij ro jet.”—1 Pit. 4:15.
“KWON KEJBAROK MEN KO EMWIJ LIWÕJ KWONAM”
Paul ej rejañ Timothy ñan an “tõrinae kin tõrinae eo emõn; im kejbãrok tõmak im bõklikõt emõn.” Ear bareinwõt kõlajrak menin aikwij ko emaan ro rej aikwij kõtõbraki mokta jen air maroñ jitõñ ir ñan tel ilo congregation eo. Im Paul ear rejañ Timothy bwe en “jab arõki bwebwenato ko rej jumae Anij.”—1 Tim. 1:18, 19; 3:1-10, 12, 13; 4:7, UBS.
Paul ear je, “kwon jab konono eddro ñõn juõn emman eo eritto jen yuk.” Ear rejañ Timothy : “Kwon kejbarok men ko emwij liwõj kwonam. Ellok jen konono ko retton im akwel ko rewan, ko jet armij rebwid im naetan ‘Jelãlokjen.’”—1 Tim. 5:1; 6:20, UBS.
Emwij Uaki Kajitõk ko Rej Bedbed ion Bible:
1:18—Ta “nan in kanan ko” kar kwalok kin Timothy? Emaroñ kar jet kanan ko ikijen jerbal ko tokelik an Timothy ilo congregation eo, me Anij ear kamakit Paul ñan an kwalok kaki ke ear lolok Lystra ilo trip in missionary eo an kein karuo. (Jerb. 16:1, 2) Bedbed ion “nan in kanan” kein, elder ro ilo congregation eo rar ‘likit peiir’ ion Timothy, im ilo wãwen in kar kajenolok e ñan juõn jerbal ejej uan.—1Tim. 4:14.
2:15—Ewi wãwen naj ‘lomoren juõn kõrã ilo an keutak ro nejin’? Ñe ej keutak ro nejin, kakajiririk ir, im lale family eo an, men kein remaroñ “lomoren” juõn kõrã jen an ‘ñiremij im bareinwõt erom juõn dri jerbal bata.’—1 Tim. 5:11-15.
3:16—Ta men eo etino ilo jerbal in Anij? Eto an kar jab alikar elañe armij ro remaroñ kar lukkun tiljek ñan Iroij Bõtata eo an Jehovah ak jab. Jesus ear letok uak eo ilo an debij wõt an tiljek ñan Anij mae ien eo ear mij.
6:15, 16—Nan kein rej jerbal ñan Jehovah Anij ke ak ñan Jesus Christ? Nan kein rej kwalok kin wãwen ko an Jesus Christ. (1 Tim. 6:14) Ñe keidi ibben armij ro me rej king im iroij, Jesus wõt ej Iroij “im ejelok bar juõn,” im e wõt ejamin bar mij. (Dan. 7:14; Rom. 6:9) Jen ien eo ear wanliñlok ñan lañ, ejelok juõn armij ‘emaroñ in loe’ kin lukkun mejen.
Tokjen Katak ko ñan Kij:
4:15. Jekdon elañe jaar erom Christian ro kiõ ak ilo ien ko remotlok, jej aikwij in kate kij ñan kõmman wõnmanlok ko im kakajurlok kõtan eo ad ibben Jehovah.
6:2. Elañe boss eo ad ej juõn ri tõmak eo mõttad, en jab nana ad jerbal ñan e. Jen an eindein, ej aikwij laplok ad mõnõnõ im bojak in jerbal ñan e jen ñe jenaj kar kõmman ñan juõn eo ilikin congregation eo.
“KWON KWALOK NAN, KWON KATE YUK”
Ñan keboj Timothy ñan ien ko rebin rebed iman, Paul ear je: “Anij e ar jab letok ñõn kij jitõb in lelñoñ, a jitõb in kajur im yokwe im kajime.” Kar kakabileklek Timothy: “Dri korijeran Iroij, en jab akwail, a en joij ñõn armij otemjej im pojõk in katakin armij.”—2 Tim. 1:7; 2:24.
Paul ear rejañ Timothy: “Kwon berwõt ilo men ko kw’ar katak im rel buruõm kaki.” Kin an jededlok katak ko rebwid an ro rej jumae Anij, Paul ear kakabileklek Timothy: “Kwon kwalok nan, kwon kate yuk. . . , kajime, im enoik, im kowe.”—2 Tim. 3:14; 4:2.
Emwij Uaki Kajitõk ko Rej Bedbed ion Bible:
1:13—Ta in “wãwen nan ko remol”? “Nan ko remol” rej “nan ko an ar Iroij Jisõs Kraist,” ak katak ko an remol. (1 Tim. 6:3) Men ko Jesus ear katakin kaki im kõmmani rar errã ibben Nan eo an Anij, kin men in “nan ko remol” remaroñ bareinwõt jitõñlok ñan aolep katak ko ilo Bible. Katak kein remaroñ jibañ kij ñan jelã ta eo Jehovah ekõnan bwe jen kõmmane. Jej debij wãwen nan ko remol ilo ad jerbale ta ko jaar katak kaki jen Bible eo.
4:13—Ta kar “book ko kõmmõn jen kilin sheep”? Paul emaroñ kar kajitõk kin booklemlem ko kin Jeje ko ilo kajin Hebrew bwe en katak kaki ke ear bed ilo kalbuj ilo Rome. Jet ian booklemlem ko kar kõmman jen menin eddek eo etan papyrus ak ko jet jen kilin menin mour.
Tokjen Katak ko ñan Kij:
1:5; 3:15. Unin Timothy ear wõr an tõmak ilo Christ Jesus, juõn tõmak me ear jelet men otemjej ear kõmmani, kar kinke jinen im jibwin rar katakin e kin Jeje ko jen ke ear ajiri. Inem elap an aorõk bwe ro jemen im jinen ren lemnak kin ewi wãwen rej kajejjet eddo in ñan Anij im ajiri ro nejiir!
1:16-18. Ñe ri tõmak ro jeid im jatid rej iion melejoñ ko, matõrtõr, ak bed ilo kalbuj, jen jar kin ir im kõmman joñan wõt ad maroñ ñan jibañ ir.—Ken. 3:27; 1 Tes. 5:25.
2:22. Christian ro, elaptata jodikdik ro, ren jab mad ilo air kamineneik enbwiniir ak ekotak, mad kin ikkure ko, kajañjañ ko, menin kamõnõnõ ko, jambo, bwebwenato bajjek, im men ko eierlok wõt, me remaroñ kõmman bwe en dik air ien kin makitkit ko an Christian.
[Pija ilo peij 31]
Ta kar letter eo eliktata ekakõrmol an Anij Paul ear je?