Watchtower ONLINE L̦ÃIBRÃRE
Watchtower
ONLINE L̦ÃIBRÃRE
Kajin M̦ajel̦
O̦
  • N̦
  • n̦
  • M̦
  • m̦
  • L̦
  • l̦
  • O̦
  • o̦
  • BAIBÕL̦
  • BOK IM KEIN KATAK
  • KWEILO̦K KO
  • w03 12/1 p. 21-26
  • Kõmman Bwe Jehovah Ej Men In Liki Eo Am

Ejjañin wõr pija in ilo tõre in.

Jol̦o̦k bõd, ewõr juon problem ej kõm̦m̦an an jab jo̦ pija in.

  • Kõmman Bwe Jehovah Ej Men In Liki Eo Am
  • Imõniaroñroñ Ej Kwalok kin Ailiñ eo an Jeova—2003
  • Unin Tõl Jidikdik Ko
  • Katak ko Jet
  • Anjo ion juõn Abañ ñan Liki Jehovah
  • Etke Jehovah Ej Kõtlok Eñtan?
  • Ta Melelen Liki Jehovah
  • Etke Anij Ej Kõtl̦o̦k bwe Armej Ren Bũrom̦õj im Eñtaan?
    Ta eo Baibõl̦ Ej Lukkuun Katakin Kõj?
  • Etke Anij Ej Kõtlok An Wõr Eñtan?
    Jelãlokjen eo Ej Tellok ñan Mour Indio
  • Etke Ejjabto Eñtan Otemjej Renaj Jemlok
    Imõniaroñroñ Ej Kwalok kin Ailiñ eo an Jeova—2007
  • Etke Eñtaan im Men ko Renana Rej Wal̦o̦k?
    M̦õn̦õn̦õ kõn Mour ñan Indeeo!​—Kein Katak Baibõl̦
Ebar Wõr
Imõniaroñroñ Ej Kwalok kin Ailiñ eo an Jeova—2003
w03 12/1 p. 21-26

Kõmman Bwe Jehovah Ej Men In Liki Eo Am

“Bwe Kwe aõ kejatrikrik, O Iroij Anij, im aõ men in liki jen ke I ar ajiri.”​—SAM 71:5.

1. Ta aitwerõk eo David ladik eo ej lale sheep ear jelmae?

EMAAN eo ke ear jutak ear ratimjuõn ne aetokin. Ejjab juõn men in bwilõñ bwe ri tarinae ro an Israel rar mijak in wõnmaik e! Iumin elõñ week ko, ilo ran im boñ otemjej, Ri Pilistin ri inea eo Goliath ear kakũtõtõik jar in tarinae eo an Israel, ear kajitõkin ir bwe ren jilkinlok juõn ri tarinae eberan bwe en tarinaik e. Ilo jemlokin, armij eo ear uake aitwerõk eo, ear jab juõn ri tarinae, ak juõn jodikdik bajjek. David ladik eo ej lale sheep ear lap an kadu ñe jej keidi ibben ri inea eo. Emol, emaroñ kar meralok jen kein tarinae ko an Goliath! Ak, jodikdik in ear jelmae ri inea eo im ear erom juõn joñok emõn kin beran ñan indio.​—1 Samuel 17:​1-​51.

2, 3. (a) Etke David ear maroñ jelmae Goliath ilo beran? (b) Ta buñten ne ko ruo jenaj bwebwenato kaki ñan kõmman bwe Jehovah ej liki eo ad?

2 Ta eo ear kaberan David? Lale jet nan ko David ear jei jejjo yiõ ko tokelik: “Bwe Kwe aõ kejatrikrik, O Iroij Anij, im aõ men in liki jen ke I ar ajiri.” (Sam 71:5) Aet, einwõt juõn jodikdik, David ear liki Jehovah kin aolepen buruen. Ear jelmaik Goliath, im ba: “Kwoj itok iba, im eor an jãji, im mõri, im mõri jolok: a ña ij iwij ilo etan Jeova an inelip eo, eo Anij an jar in tõrinae ko an Israel, Eo kwar kejeioklok E.” (1 Samuel 17:45) Meñe Goliath ear atartar ion kajur eo an im kein tarinae ko an, David ear liki Jehovah. Kin an Iroij Bõtata eo ijoko otemjej jutak iturin, etke David en kar mijake juõn armij bajjek, jekdon elañe ear juõn ri inea im elõñ kein tarinae ibben?

3 Ñe kwoj read kin David, kwon kar kõnan ke bwe liki eo am ilo Jehovah en kajurlok? Emol, elõñ iar jekõnan kõmman men in. Inem jen etale buñten ne ko ruo jemaroñ kõmmani ñan liki Jehovah. Moktata, jej aikwij anjo ion juõn men ej kabañ liki eo ad. Kein ka ruo, jej aikwij katak kin ta eo ej kitibuj ad liki ilo Jehovah.

Anjo ion juõn Abañ ñan Liki Jehovah

4, 5. Etke elõñ armij ro ebin air liki Anij?

4 Ta eo ej bõpraek armij jen air liki Anij? Ekkã an walok bwe, jet rej bwok kin etke men ko renana rej walok. Elõñ emwij air katak bwe Anij ej kaeñtan armij. Ñe juõn jorrãn ewalok, ri tel ro an kabuñ rej ba bwe Anij ear “bõk” armij ro bwe ren bed ilañ ibben. Bareinwõt, elõñ ri tel ro an kabuñ rej katakin bwe ilo ien etto Anij ear karõk kadede bwe wãwen otemjej​—ekoba jorrãn im kõmman ko renana​—ren walok ilo lal in. Enaj kar bin bwe juõn armij en liki kain Anij rot in ebin buruen im ejjab kea. Satan, eo ej telbiloik lolãtãt ko an ro rejjab tõmak, ej kijoror in kowõnmanlok kain katak rot kein “katak ko an dimon.”​—1 Timote 4:1; 2 Dri Korint 4:4.

5 Satan ekõnan bwe armij ro ren jab liki Jehovah. Ri kijirãte in an Anij ejjab kõnan bwe jen jelã kin un ko remol unin an armij ro eñtan. Im elañe emwij ad katak jen Bible eo kin un ko unjen eñtan, Satan ekõnan bwe jen melokloki. Inem, ej juõn men emõn ñan kij bwe jen elij jen ien ñan ien jilu un ko relap unin an wõr eñtan ilo lal. Ilo ad kõmman eindein, jenaj kabin buruõd im tõmak bwe Jehovah ear jab bõktok abañ ko jej jelmae ilo mour eo ad.​—Dri Pilippai 1:​9, 10.

6. Ewi wãwen 1 Piter 5:8 ej kalikar juõn unin an armij ro eñtan?

6 Juõn un eo unin an armij ro eñtan ej kinke Satan ekõnan rupe tiljek eo an armij ro retiljek an Jehovah. Ear kajeoñ in kokkure tiljek eo an Job. Satan ear jab tõbrak, ak ear jab ebwer. Einwõt iroij in lal in, ej bukõt wõt kilen ñan “kõñi” ri karejar ro an Jehovah. (1 Piter 5:8) Ekoba kij aolep! Satan ekõnan kabõjrak kij jen ad karejar ñan Jehovah. Inem, ekkã an ejaak matõrtõr. Meñe elap metak eñtan eo, ewõr un ko unin ad aikwij kijenmij. Ilo ad kõmman eindein, jej kamol bwe Satan ej ri riap im jej kamõnõnõik Jehovah. (Job 2:4; Jabõn Kennan 27:11) Ñe Jehovah ej kakajur kij ñan kijenmij, ej kalaplok liki eo ad ilo e.​—Sam 9:​9, 10.

7. Dri Galetia 6:7 ej jibañ kij kile ta un eo unin an wõr eñtan?

7 Un eo kein ka ruo unin eñtan jej loe ilo eon in: “Jabrewõt eo armij ej jeor e, men in naj bareinwõt marmir e.” (Dri Galetia 6:7) Jet armij ro rej jeor ilo air kãlet ial ko renana im marmir eñtan einwõt tokjen jokãlet eo. Remaroñ iim im ejabde air kattõr wa eo wair, im jemlok ilo juõn lanwõtwõt. Elõñ rej beek in kõbatat, im ilo jemlokin rej bõk nañinmij in menono ak cancer ilo addid. Ro rej beek in mour in ejej rej bed ilo kauwatata in kokkure kõtan ko an family eo, luji lemnak emõn kin emake, bõk nañinmij in jiroñ im likao, im rej bõroru ilo air jab kõnan. Armij ro remaroñ naruõn Anij kin eñtan kein, ak rej jorrãn kin air kõmman bebe ko renana.​—Jabõn Kennan 19:3.

8. Ekkar ñan Ekklisiastis 9:​11, etke armij ro rej eñtan?

8 Un eo kein ka jilu unin an wõr eñtan ej bed ilo Ekklisiastis 9:​11: “I ar jeblaktok, im reilok iomin al, bwe iaikwij e jab ñõn eo e mõkõj wõt, ak keitak ñõn eo e jajur wõt, ak bareinwõt ekõn ñõn ro dri meletlet wõt, ak mweiuk ko ñõn armij rekabel wõt; a ien im men in walok rej itok ñõn ir otemjej.” Jet ien, armij ro rej baj bed ilo jikin eo ebwid ilo ien enana. Jekdon elañe jej kajur ak mõjno, eñtan im mij rej buñõt jabdewõt iad ilo ien eo jejjab kõtmene kake. Ñan wanjoñok, ilo ran eo an Jesus juõn imõn bar ilo Jerusalem ear buñ im 18 armij rar mij. Jesus ear kwalok bwe Anij ear jab mõn ir kin jerawiwi ko rar kõmmani mokta. (Luk 13:4) Jaab, eñtan kein rejjab jen Jehovah.

9. Ta eo elõñ armij rejjab melele kake kin eñtan?

9 Ej aorõk bwe jen melele kin ta un ko unin an wõr eñtan. Bõtab, ewõr juõn men ikijen eñtan im ebin an elõñ armij melele kake. Eñin: Etke Jehovah Anij ej kõtlok eñtan?

Etke Jehovah Ej Kõtlok Eñtan?

10, 11. (a) Ekkar ñan Dri Rom 8:​19-​22, ta eo enaj walok ñan aolep “men in kõmõn” ko? (b) Ewi wãwen ad maroñ jelã wõn ear kõtlok men in kõmanman ko bwe ren mour ilo wãwen eo ejelok tokjen ie?

10 Juõn ennan ilo letter eo an Paul ñan Ri Rom ro ej kamelele kin kajitõk in eaorõk. Paul ear jei: “Bwe kiljake elap an men in kõmõn ej kõtar kwalok ro nejin Anij. Bwe emwij kõtaik men in kõmõn ñõn jekron, jab ilo an bebe, a kin Eo ej kõtaik e, ilo kejatrikrik. Bwe bareinwõt men in kõmõn e naj mejõl jen kamakoko an wabõnbõn, ñõn iloan anemkwojan in aibujuij an ro nejin Anij. Bwe je jela bwe aolepen men in kõmõn e mat im ñõr, im mat im iñtan ñõn ien in.”​—Dri Rom 8:​19-​22.

11 Ñan melele eon kein, moktata jej aikwij kile jet kajitõk ko raorõk. Ñan wanjoñok, Wõn ear kõtaik men in kõmanman ko ñan jekdon? Jet rej jitõñlok ñan Satan; ro jet rej ba Adam. Ak erro rar jab maroñ kõtaik men in kõmanman ko. Etke jab? Kinke eo ej kõttãik men in kõmanman ko ñan jekdon ej kõmmani “ilo kejatrikrik.” Aet, ej lelok kejatdikdik eo bwe ro retiljek renaj “mejõl jen kamakoko an wabõnbõn.” Adam im Satan rejjab maroñ letok kain kejatdikdik rot in. Jehovah wõt emaroñ. Alikar, ear kõttãik men in kõmanman ko ñan jekdon.

12. Ta eo elõñ rej bwok kake kin ta melelen “men in kõmõn” ko, im ewi wãwen ad maroñ uake kajitõk in?

12 Bõtab, ta in “men in kõmõn” ilo eon kein? Jet rej ba ej jitõñlok aolepen lal in ekoba men in mour im men in eddek ko. Ak men in mour im men in eddek ko ewõr ke kejatdikdik ibbeir ñan bõk “anemkwojan in aibujuij an ro nejin Anij”? Jaab. (2 Piter 2:​12) “Men in kõmõn” otemjej, rej jitõñlok ñan armij ro wõt. Eñin men in kõmanman eo jerawiwi im mij rar jeleti jen jumae eo ilo Eden im bwe ej aikwij wõr juõn kejatdikdik.​—Dri Rom 5:​12.

13. Ta eo men in jumae eo ilo Eden ear kõmmane ñan armij otemjej?

13 Emol, ta eo jumae eo ear kõmmane ñan armij? Paul ej kalikar tokjen ko ilo juõn wõt nan: jekdon ak ejelok tokjen ñan jidik.a Ekkar ñan juõn book, nan in ej kalikar bwe “ejelok tokjen juõn kein jerbal elañe ejjab jerbal ekkar ñan unin air kõmanmane.” Kar kõmanman armij bwe ren mour ñan indio, jerbal ibben don einwõt juõn family ewãppen, im burukuk ñan kejbãrok juõn lal in paradise eo. Ak, rar bed ilo juõn wãwen ekadu, elap eñtan ie, im ekkã an ejelok tokjen wãwen air bed. Einwõt an Job ba, “armij, eo ej lotak jen kõra, reit wõt ran ko an, im rej obrõk kin jorrãn.” (Job 14:1) Emol ejelok tokjen!

14, 15. (a) Ta men in kamol ko kin ekajet jimwe jej loi ilo wãwen an kar Jehovah ekajete armij? (b) Etke Paul ear ba bwe men in kõmanman ko rar jerata “jab ilo an bebe”?

14 Kiõ jej itok ñan kajitõk eo eaorõktata: Etke “Eo ej Iroij in ekajet ñõn aolepen lõl” enaj kõttãik armij bwe ren wõnmae kain mour rot in eobrak kin eñtan, im ejelok tokjen ñan mour? (Jenesis 18:25) Ear ekajet ke ilo jimwe ilo an kõmman eindein? Eokwe, kememej wõt kin ta eo jemed im jined ro moktata rar kõmmane. Ilo air jumae Anij, rar jutak ibben Satan, eo ear aitwerõke iroij bõtata eo an Jehovah. Ilo makitkit ko air, rar kamole air jurake lemnak eo bwe mour eo an juõn armij enaj emõnlok elañe ej illok jen Jehovah, iroij ion make iumin tel eo an jitõb eo ejumae. Ilo an ekajete ri jumae rein, jemaroñ ba bwe, Jehovah ear lelok ñan ir men eo rar kõnan bõke. Ear kõtlok bwe ren iroij ioir make iumin tel eo an Satan. Ekkar ñan wãwen kein, ta bebe eo emaroñ emõnlok jen bebe in bwe armij en mour ilo wãwen eo ejelok tokjen ie ak en bedbed ion juõn kejatdikdik?

15 Emol, mour in ear jab “bebe” eo an men in kõmanman eo. Kij aolep jej lotak ilo jerawiwi im wabõnbõn meñe jaad jab kãlet kain mour rot in. Ak kin an Jehovah tiriamokake kij ear kõtlok bwe Adam im Eve ren timmon im orlok mae ien rar mij. Meñe eindein ewõr ibbed, ro nejiiro, juõn ien emõn ñan kõmman men eo Adam im Eve rar likjap in kõmmane. Jemaroñ roñjake Jehovah im katak bwe iroij bõtata eo an ewãnik im bolemen, ak iroij eo an armij eo ejenolok jen Jehovah ej tellok ñan eñtan, jerata, im ejelok tokjen. (Jeremiah 10:​23, NW; Revelation 4:​11) Im tel eo an Satan ej kalaplok wõt nana. Bwebwenato ko an armij rej juraki aolep katak kein remol.​—Ekklisiastis 8:9.

16. (a) Etke jemaroñ ba bwe eñtan eo jej loe ilo lal in ran kein ejjab jen Jehovah? (b) Ta kejatdikdik eo Jehovah ear lelok ilo yokwe ñan armij ro retiljek?

16 Alikar, ear wõr un ko rejimwe unin an Jehovah kõtlok bwe armij ren mour ilo wãwen eo ejelok tokjen ie. Bõtab, ej melelen ke bwe jerata im eñtan ko rej jelet armij ran kein rej itok jen Jehovah? Eokwe, baj lemnak kin juõn ri ekajet eo ej ekajete juõn ri kowadoñ. Ri kowadoñ eo emaroñ lap an eñtan ilo ien eo ej bed ilo kalbuj eo, ak emaroñ ke naruin ri ekajet eo ilo jimwe kin unin an bed ilo eñtan eo? Emol jaab ejjab maroñ! Bareinwõt, Jehovah ejjab otem jab unjen nana. Jemes 1:​13 ej ba: “Men ko renana re ban kabo Anij, im Ej kabo ejelok armij.” Bareinwõt, kememej bwe ekajet in ear bedbed ion “kejatdikdik” eo. Ilo yokwe ear kõmman karõk ko bwe ro nejin Adam im Eve ren lo jemlokin ien ko ejelok tokjeir im lañliñ ilo “anemkwoj in aibujuij an ro nejin Anij.” Ñan indio, armij ro retiljek rejamin inebata bwe men in kõmanman otemjej renaj bar bed ilo juõn ien eñtan im jerata. Ilo an Jehovah kamadmõde abañ in ilo juõn wãwen ejimwe enaj kabin maroñ eo an einwõt iroij bõtata ñan indio.​—Aiseia 25:8.

17. Ilo ad elij un ko unin an wõr eñtan ilo lal in ran kein ewi wãwen emaroñ jelet kij?

17 Ñe jej elij un kein unin an armij ro eñtan, ewõr ke bedbed ñan ad naruin Jehovah kin men ko renana ak luji liki eo ad ilo e? Jen men in, juõn etale kin men in ej kamakit kij ñan kwalok nan kein an Moses: “Ejman Eo, An jerbal e wãppen; bwe ial ko An otemjej re wãnik: juõn Anij im tiljek im ejelok nana iben, E wãnik im jime wõt.” (Duteronomi 32:4) Ilo ad kalmenlokjen kin men kein, jen kõkãle melele eo ad kin men kein jen ien ñan ien. Ilo wãwen in, ñe jej wõnmaik melejoñ ko, jenaj jumae men in kareelel ko an Satan bwe jen bere kin katak ko. Bõtab, ta kin buñten ne eo kein ka ruo emwij kwalok kake ilo tujinoin katak in? Ta eo ej kitibuj ad liki Jehovah?

Ta Melelen Liki Jehovah

18, 19. Ilo nan et ko Bible eo ej rejañ kij ñan liki Jehovah, ak kin men in, ta lemnak ko rebwid rej bed ibben jet armij?

18 Nan in Anij ej lujure kij ñan: “Kwon liki Jeova kin aolepen buruõm, im kwon jab atartar ion jelalokjen eo am. Kwon kwalok E ilo ial ko am otemjelok, inem E naj bakajen ial ko am. Kwon jab meletlet wõt ilo mejõm; kwon mijõk Jeova im illok jen nana.” (Jabõn Kennan 3:​5, 6) Nan kein raibujuij, im rej kabin buruõd. Emol ejelok bar juõn ilo aolepen lañ im lal ijellokin Jemedwõj ilañ ej tellokin bõk liki eo ad. Mekarta, ebidodolok ad konono nan kein ilo Jabõn Kennan jen ad jerbali.

19 Elõñ ebwid air lemnak kin ta melelen liki Jehovah. Jet rej lemnak bwe liki ej juõn eñjake in mõnõnõ im ejelok inebata ej baj walok wõt ilo buruen armij. Ro jet rej tõmak bwe liki Anij ej melelen enaj kejbãrok kij jen abañ ko otemjej, im namejelan aolep abañ ko ad, kõmman bwe jen anjo ion melejoñ ko otemjej jej jelmae jen ran ñan ran ekkar ñan kõnan eo ad​—im ilo mõkaj! Ak kain lemnak rot kein rejjab mol. Ibben ritto ro, liki ej kitibuj ad kõmman bebe ko elikin ad lukkun kalmenlokjen kaki im ewõr bedbed ion jelãlokjen.

20, 21. Liki Jehovah ej kitibuj ta? Kwalok wanjoñok.

20 Bar lale kin ta eo Jabõn Kennan 3:5 ej ba. Ej keidi liki Jehovah ibben ad atartar ion jelãlokjen eo ad make, im kalikar bwe jejjab maroñ atartar ion wãwen kein ruo jimor. Ej melelen ke bwe jen jab kajerbal maroñ eo ad ñan melele kin men ko? Jaab, kinke Jehovah, eo ear letok ñan kij maroñ in, ekõnan bwe jen kajerbale ñan karejar ñan e. (Dri Rom 12:1) Ak jej aikwij atartar ion ta? Elañe lemnak eo ad ejjab errã ibben lemnak eo an Jehovah, jej bõk ke meletlet eo an im watõke einwõt​—lemnak eo eutiej jen lemnak eo ad? (Aiseia 55:​8, 9) Liki Jehovah ej melelen ad kõtlok bwe lemnak eo an en tel lemnak eo ad.

21 Ñan wanjoñok: Lemnak kin juõn ajiri ej jijet itulikin jemen im jinen ilo juõn wan ettõr. Jemen ej kattõr. Ñe juõn abañ ewalok ilo ien itoitak​—juõn kajitõk kin ial eo ejimwe rej ettõr ion ak juõn abañ kin wãwen emõn lañ ak joñan emõnin ial eo​—ewi wãwen an juõn ajiri ekiblie emmakit? Enaj lamõj ke jen jikin jijet eo an im jiroñ ir kin ta ial eo rej aikwij ettõr ion? Ej bere ke kin bebe ko an jemen im jinen ak jumae ñe rej kakememej e bwe en shakel? Jaab, ej baj liki wõt jemen im jinen ilo men kein, meñe rejjab wãppen. Jehovah ej Jemed eo ewãppen. Jen jab ke liki e ilo ejelok bere, elaptata ñe jej jelmae melejoñ ko relap?​—Aiseia 30:21.

22, 23. (a) Ñe jej jelmae abañ ko etke jej aikwij liki Jehovah, im ewi wãwen ad maroñ kõmman eindein? (b) Ta eo jenaj katak kake ilo katak eo tok ilal?

22 Bõtab, Jabõn Kennan 3:6 ej kalikar bwe jej aikwij ‘kwalok E ilo ial ko ad otemjelok,’ jab ilo ien melejoñ ko wõt. Inem bebe ko jej beeki jen ran-ñan-ran rej aikwij kalikar liki eo ad ilo Jehovah. Ñe abañ ko rej walok, jen jab ebwer, ilbõk, ak jumae tel eo an Jehovah ikijen ta wãwen eo emõntata ñan kamadmõdi abañ kein. Jej aikwij watõk melejoñ ko einwõt ien ko remõn ñan jurake iroij bõtata eo an Jehovah, kamol bwe Satan ej ri riap, im ej kaddeklok bokake im kadkad ko jet rej kabuñburuen Jehovah.​—Dri Hibru 5:7, 8.

23 Jemaroñ kwalok liki eo ad ñan Jehovah jekdon ta abañ ko rej kabañ kij. Jej kõmman eindein ilo jar ko ad im ilo wãwen eo jej reilok ñan Nan eo an Jehovah im dolul eo an ñan tel kij. Bõtab, ilo tibdikin, ewi wãwen ad maroñ liki Jehovah ñe jej jelmae abañ ko rej waloktok ilo lal ilo ran kein? Katak eo tok ilal enaj uake kajitõk in.

[Kamelele ko itulal]

a Nan in Greek eo Paul ear kajerbale “jekdon” kar ejja nan eo ilo ukok in Greek Septuagint eo ñan ukõt nan eo Solomon ear kajerbale “aolep men rej men bata!”​—Ekklisiastis 1:​2, 14; 2:​11, 17; 3:​19; 12:8.

Ewi Wãwen Am Naj Uak?

• Ewi wãwen an kar David kwalok bwe ear liki Jehovah?

• Ta un ko jilu unin an armij ro eñtan ilo ran kein, im etke emõn bwe jen eliji jen ien ñan ien?

• Jehovah ear kejelã kin ta nan in ekajet eo nae armij, im etke ear juõn bebe ejimwe?

• Ta eo ej kitibuji liki Jehovah?

[Pija ko ilo peij 22]

David ear kõmman bwe en liki Jehovah

[Pija eo ilo peij 24]

Jesus ear kwalok bwe ke juõn imõn bar ear buñ ilo Jerusalem, ear jab ruõn Jehovah

    Bok im Kein Katak ilo Kajin M̦ajel̦ (1983-2026)
    Log Out
    Log In
    • Kajin M̦ajel̦
    • Share
    • Preferences
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Kilen Kõjerbale
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Share