KATAK 15

Kwal̦o̦k Kautiej ñan L̦al̦l̦ap im Lel̦l̦ap ro Jem̦am̦ im Jinem̦

1. (1) Etke el̦ap ad m̦uri ñan jemãd im jined? (2) En ewi wãween ad aikuj kõm̦m̦an ñan rũtto ro jemãd im jined?

JUON ri mãlõtlõt ilo iien ko etto ear ba: “Kwõn eo̦roñ jem̦am̦, eo ear lewaj mour, im kwõn jab kõjekdo̦o̦n jinem̦ ñe elel̦l̦ap.” (Jabõn Kõnnaan 23:22) Enañin aolep armej rej lukkuun yokwe jemãer im jineer, im reban kõjekdo̦o̦n er. El̦ap ad yokwe jemãd im jined, im jej kile bwe el̦ap ad m̦uri ñan er. Etke? M̦oktata, unin ad pãd im mour ej kõn jemãd im jined. Meñe Jeova eo ear kõm̦anm̦an kõj armej, bõtab el̦aññe en kar jab jemãd im jined, jeban kar mour. Ejjel̦o̦k jabdewõt men eaorõkl̦o̦k jemaroñ ukotl̦o̦k ñan jemãd im jined jãn men in rar letok ñan kõj. Bar juon men jej aikuj kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kake ej joñan an kar jemãd im jined kate er ñan lale kõj jãn ke jaar dik. Rar lale kõj, kõjparok kõj, kabwe aikuj ko ad, im jol̦o̦k el̦ap iien ippãd ilo ad kar dik im rũttol̦o̦k. Eñin unin Baibõl̦ ej ba: “Kwõn kautiej jem̦am̦ im jinem̦ . . . bwe en em̦m̦an kõjeiõm̦ im en to am̦ mour ioon lal̦ in.”—Epesõs 6:2, 3, UBS.

KWAL̦O̦K AM̦ KAORÕK ER

2. Ta juon iaan wãween ko jemaroñ kõm̦m̦ani ñan “ukot bõkã” eo ñan rũtto ro jemãd im jined?

² Rijjilõk Paul ear jejel̦o̦k ñan Kũrjin ro im ba: “[Ajri ro] ren katõprak m̦okta men ko kun̦aaer ñan ro nukwier ekkar ñan mour in Kũrjin, bwe ilo wãween in rej ukot bõkã eo ñan jineer im jemãer im ñan ro jibwier im jim̦m̦aer, bwe men in ej kabuñbũruon Anij.” (1 Timote 5:4, UBS) Ajri ro rel̦ak rũttol̦o̦k rej “ukot bõkã” eo ñan jemãer im jineer kab jibwier im jim̦m̦aer ilo aer kwal̦o̦k kam̦m̦oolol ñan rũtto rein kõn aer kar lale er, kabwe aikuj ko aer, im yokwe er. Remaroñ kõm̦m̦ane men in ilo aer kwal̦o̦k yokwe ñan rũtto rein. Aolep armej, ekoba l̦al̦l̦ap im lel̦l̦ap ro, rej aikuj kile bwe ro jet rej yokwe wõt er im kaorõk er. Ej menin aikuj bwe jen kaalikkar ñan rein jemãd im jined bwe jej yokwe im kaorõk aer. Men in ej jipañ er ñan m̦õn̦õn̦õ ilo mour ko aer.

3. Ta ko jemaroñ kõm̦m̦ani ñan kwal̦o̦k ad kautiej rũtto ro jemãd im jined kab jibwid im jim̦m̦aad?

³ Jej kwal̦o̦k ad kautiej rũtto ro jemãd im jined kab jibwid im jim̦m̦aad ilo ad kwal̦o̦k ñan er bwe jej yokwe er. (1 Korint 16:14) El̦aññe jemãd im jined rej jokwe ilo juon jikin ettol̦o̦k jãn kõj, jej aikuj keememej bwe el̦ap aer m̦õn̦õn̦õ ñe rej roñ jãn kõj. Bõlen jemaroñ jejel̦o̦k ñan er, call e er, ak lol̦o̦k er. Ilo Africa, ewõr juon em̦m̦aan etan Andrew, im ej juon iaan em̦m̦aan ro me rej lale eklejia. Meñe l̦al̦l̦ap eo jemãn Andrew ejjab juon iaan Ri Kõnnaan ro an Jeova im ej jokwe 59 m̦ail̦ ettol̦o̦k jãne, ak Andrew ej lol̦o̦k e ruo alen kajjojo wiik ñan lale kõnke enañinmej. Andrew ej ba: “Ke iar erom juon iaan Ri Kõnnaan ro an Jeova, el̦ap an kar jema jum̦aik eõ. Bõtab, ke ear lo bwe elukkuun em̦m̦an aõ kar lale ke ear nañinmej, ear kiiõ kõn̦aan bwe ajri ro jatũ ren itok ñan kabuñ e aõ. Ekõn ba ñan er, ‘Kom̦win ilo̦k im kobal̦o̦k ilo kabuñ en̦ an l̦een̦ jeimi!’ Men in ear lukkuun jelõt bũrueer, kõnke rainin, aolep ajri ro 9 nejin baba rej kiiõ Ri Kõnnaan ro an Jeova.”

JIPAÑ ER ÑE REJ PÃD ILO AIKUJ

4. Ta m̦anit eo an Ri Ju ro me ekar kõm̦m̦an bwe armej ro ren kõjekdo̦o̦n l̦al̦l̦ap im lel̦l̦ap ro jemãer im jineer?

⁴ Bar juon wãween jej kwal̦o̦k kautiej ñan l̦al̦l̦ap im lel̦l̦ap ro jemãd im jined ej ilo ad jipañ er ñe rej pãd ilo aikuj. Ilo kar tõre ko an Jijej, ri tõl in kabuñ ro an Ri Ju ro rar rõjañ armej ro bwe ren l̦oore juon m̦anit me ejjab jim̦we. Ekkar ñan m̦anit in, el̦aññe armej ro rej ba bwe jããn ko aer ak men ko m̦weier rej “an Anij,” armej rein rej anemkwõj jãn aer kõjerbale men kein ñan kabwe aikuj ko an rũtto ro jemãer im jineer. (Matu 15:3-6, UBS) M̦anit in elukkuun nana! Ilo m̦ool, ri tõl rein rar rõjañ armej ro bwe ren jab kwal̦o̦k kautiej ñan jemãer im jineer im ren jab kabwe aikuj ko aer. Jejjab aikuj kõm̦m̦ane men in ñan rũtto ro jemãd im jined!—Duteronomi 27:16.

5. Meñe jej jokwe ilo jikin ko me kien ej jipañ l̦al̦l̦ap im lel̦l̦ap ro, etke jet iien jenaaj aikuj jipañ rũtto ro jemãd im jined kõn aikuj ko aer?

⁵ Ilo raan kein, elõñ kien ko rej kõm̦m̦an bũrookraam̦ ko ñan jipañ l̦al̦l̦ap im lel̦l̦ap ro. Jet iaan bũrookraam̦ kein rej jipañ l̦al̦l̦ap im lel̦l̦ap ro kõn jikin aer jokwe, kijeer m̦õñã, im aer nuknuk. Bareinwõt, elõñ armej rej kõjjemo̦o̦j aer jããn ilo tõre ko rej jerbal bwe ren maroñ kõjerbali ñe rej rũttol̦o̦k. Bõtab, el̦aññe emaat an l̦al̦l̦ap im lel̦l̦ap ro jããn ak rej pãd ilo aikuj, ro nejier rej aikuj kwal̦o̦k kautiej ñan rũtto rein im kate er ñan jipañ er. El̦aññe juon ej kate ñan jipañ l̦al̦l̦ap im lel̦l̦ap ro jemãn im jinen me rej pãd ilo aikuj, armej in ej kwal̦o̦k an kautiej Jeova Anij, eo me ear karõk bwe en wõr baam̦le.

KWAL̦O̦K YOKWE IM KAARMEJJETEIK KÕN̦AAN KO AM̦ MAKE

6. Ta ko jet armej rej kõm̦m̦ani bwe en pidodol̦o̦k aer lale l̦al̦l̦ap im lel̦l̦ap ro jemãer im jineer?

⁶ Elõñ rej m̦õn̦õn̦õ in jipañ l̦al̦l̦ap im lel̦l̦ap ro jemãer im jineer ñe rej pãd ilo aikuj. Rej yokwe rũtto rein im rej m̦õn̦õn̦õ in kaarmejjeteik kõn̦aan ko aer make. Jet rar bõktok jemãer im jineer bwe ren jokwe ippãer. Bar jet rar em̦m̦akũt im jokwe iturin jemãer im jineer. Ak bar jet rar em̦m̦akũt im jokwe ilo m̦weo im̦õn jemãer im jineer bwe ren maroñ lale er. Ro me rej kõm̦m̦ani men kein ekkã aer m̦õn̦õn̦õ. L̦al̦l̦ap im lel̦l̦ap ro jemãer im jineer ekkã aer bar m̦õn̦õn̦õ ñe rej lo an rein nejier jipañ er.

7. Etke jejjab aikuj m̦õkaj im kõm̦m̦ane jabdewõt kain pepe kõn l̦al̦l̦ap im lel̦l̦ap ro jemãd im jined?

⁷ Jet iien ñe ajri ro rej kõm̦m̦an pepe ñan jipañ l̦al̦l̦ap im lel̦l̦ap ro jemãer im jineer, emaroñ wal̦o̦k apañ ikõtaaer. Etke? Bõlen kõnke em̦õkaj aer kar kõm̦m̦ane pepe eo ak bõlen ejjab lukkuun jim̦we wãween aer l̦õmn̦ak ke rar kõm̦m̦ane pepe eo. Baibõl̦ ej ba: “Armej ri jel̦ãl̦o̦kjen̦, ej kanooj lale an etetal.” (Jabõn Kõnnaan 14:15) Jen ba bwe jinem̦ elel̦l̦ap kiiõ im epen an mour im kwõj l̦õmn̦ak bwe enaaj em̦m̦anl̦o̦k ñe ej iwõj im jokwe ippam̦. Ta ko kwõj aikuj ‘kanooj lali’ ak etali m̦okta bwe kwõn maroñ kõm̦m̦ane juon pepe em̦m̦an? Eokwe, l̦õmn̦ak kõn kajjitõk kein: Ta ko jinem̦ ej aikuji? Elõñ ke bũrookraam̦ ko ak jããn in jipañ ko jãn kien me remaroñ jipañe? Ekõn̦aan ke em̦m̦akũt im jokwe ippam̦? El̦aññe ekõn̦aan, ta oktak ko renaaj wal̦o̦k ilo mour en̦ an? Enaaj ke aikuj em̦m̦akũt jãn ro m̦õttan ilo bukwõn eo an? Ñe enaaj em̦m̦akũt, men in enaaj ke kõm̦m̦an bwe en bũrom̦õj? Em̦õj ke am̦ kõnnaan ippãn kõn men in? Ñe enaaj em̦m̦akũt im jokwe ippam̦, ewi wãween an men in naaj jelõt eok, eo pãleem̦, kab ajri ro nejimiro? El̦aññe jinem̦ ej aikuj bwe juon en pãd im lale aolep iien, wõn enaaj kõm̦m̦ane men in? Ro jet remaroñ ke bar jipañ? Em̦õj ke am̦ kõnnaan kõn men in ippãn aolep ro nejin jinem̦ im ro uwaan baam̦le n̦e am̦?

8. Wõn ro kwõmaroñ kepaak er bwe ren lewaj naan in jipañ kõn kilen am̦ jipañ l̦al̦l̦ap im lel̦l̦ap ro jem̦am̦ im jinem̦?

⁸ Ej an aolep ro nejin jem̦am̦ im jinem̦ eddo eo ñan jipañ im lale l̦al̦l̦ap im lel̦l̦ap rein ñe rej pãd ilo aikuj. Kõn men in, el̦aññe ebar wõr nejin l̦al̦l̦ap im lel̦l̦ap ro jem̦am̦ im jinem̦, kwõj aikuj bar kõnnaan ippãer m̦okta jãn am̦ kõm̦m̦ane juon pepe kõn rũtto rein. Bõlen komi maroñ kõm̦m̦ane juon ami kweilo̦k bwe aolep ren maroñ kwal̦o̦k l̦õmn̦ak ko aer. Ebar em̦m̦an ñe kwõj kepaake em̦m̦aan ro rej lale eklejia eo ak ri tõmak ro jet m̦õttam̦ me em̦õj aer kar bar iioone ejja wãween in wõt. Baibõl̦ ej ba: “Ijo ejjel̦o̦k pepe, em̦õj kajettokjãn l̦õmn̦ak ko m̦okta; a ijo elõñ ri pepe, em̦õj kapen l̦õmn̦ak ko.”—Jabõn Kõnnaan 15:22.

TŨRIAM̦O IM MEL̦EL̦E KÕN ER

9, 10. (1) Ta eo jej aikuj kõtl̦o̦k bwe l̦al̦l̦ap im lel̦l̦ap ro jemãd im jined ren make kõm̦m̦ane? (2) Ñe jej kajjioñ jipañ l̦al̦l̦ap im lel̦l̦ap ro jemãd im jined, ta eo jej aikuj keememej wõt in kwal̦o̦k ñan er?

⁹ Bar juon wãween jej kwal̦o̦k kautiej ñan l̦al̦l̦ap im lel̦l̦ap ro jemãd im jined ej ilo ad tũriam̦okake er im mel̦el̦e kõn eñjake ko aer. Keememej bwe ilo aer rũttol̦o̦k, emaroñ penl̦o̦k aer etetal, m̦õñã, im remaroñ jino emmãlele. Rũtto rein remaroñ aikuj jipañ. Ñe ej wal̦o̦k men kein ñan rũtto ro, ekkã an l̦e jãn joñan an ro nejier kajjioñ jipañ er. Joñan, remaroñ kajjioñ kwal̦o̦k aolep men ko me rũtto rein rej aikuj kõm̦m̦ani. Remel̦o̦kl̦o̦k bwe el̦apl̦o̦k an rũtto rein kapeel im jel̦ã kilen mour jãn er, im eto aer kar lale er make im kõm̦m̦ani pepe ko ñan er make. Rũtto rein rekõn lale ro nejier im kõm̦m̦ani pepe ko ñan er make. Erkein kar eddo ko aer im men ko rekar kõm̦m̦an bwe ren make kile bwe ewõr tokjãer. Eñin unin jet l̦al̦l̦ap im lel̦l̦ap ro rej bũrom̦õj im illu el̦aññe ro nejier rej kajjioñ kwal̦o̦k ta ko ren kõm̦m̦ani ilo mour ko aer. L̦al̦l̦ap im lel̦l̦ap rein remaroñ jab kõn̦aan bwe ro nejier ren lale er im jipañ er ñe rej l̦õmn̦ak bwe rein nejier rej kajjioñ kõjbwebweik mour ko aer.

¹⁰ Ejjab pidodo ñe l̦al̦l̦ap im lel̦l̦ap ro rejjab kõn̦aan bwe ro nejier ren lale im jipañ er. Em̦m̦an ñe jej kõtl̦o̦k bwe rũtto ro jemãd im jined ren lale er make im kõm̦m̦an pepe ñan er make toon wõt aer maroñ. M̦okta jãn am̦ kõm̦m̦ane juon pepe kõn ta eo em̦m̦an ñan l̦al̦l̦ap im lel̦l̦ap ro jem̦am̦ im jinem̦, kwõj aikuj kõnnaan ippãer. Keememej bwe elõñ men ko rejjab maroñ kõm̦m̦ani kiiõ ke rerũtto. Kõn men in, kwõn kõtl̦o̦k bwe ren kõm̦m̦ani men ko rekõn̦aan im ewõr aer maroñ ñan kõm̦m̦ani. El̦aññe kwõjjab kõjbwebweik mour ko aer, enaaj em̦m̦anl̦o̦k kõtaan eo am̦ ippãer. Renaaj m̦õn̦õn̦õ im kwõnaaj bar m̦õn̦õn̦õ. Jet iien kwõnaaj aikuj akwel̦ap ñan er bwe ren kõm̦m̦ane juon men kõnke em̦m̦an ñan er, im bõlen remaroñ jab kõn̦aan. Bõtab, keememej wõt in kwal̦o̦k kautiej ñe kwõj kõm̦m̦ane men in. Ekkar im ej tõllo̦kũn am̦ kwal̦o̦k kautiej ñan er. Baibõl̦ ej ba: “Kom̦win kautiej ro rerũtto.”—Livitikõs 19:32, UBS.

EN JIM̦WE L̦ÕMN̦AK N̦E AM̦

11-13. El̦aññe ekar jab em̦m̦an an rũtto ro lale ajri ro nejier, ta eo rein nejier remaroñ kõm̦m̦ane bwe en em̦m̦an wõt aer lale rũtto rein ñe rej l̦al̦l̦ap im lel̦l̦ap?

¹¹ El̦aññe ear jab em̦m̦an an rũtto ro lale ro nejier ke rar dik, emaroñ pen an rein nejier kwal̦o̦k kautiej ñan er kiiõ ke rebwijwol̦ã. Bõlen jem̦am̦ ear juon eo me ejjab kwal̦o̦k yokwe im jouj, im jinem̦ ear juon eo me ekõbbo̦o̦jo̦j im lãj. Kwõl̦ak kiiõ rũtto, bõlen kwõj illu im inepata wõt ippãer kõn an kar nana aer kõm̦m̦an ñan kwe. Ta eo emaroñ jipañ eok bwe en em̦m̦an wõt am̦ lale l̦al̦l̦ap im lel̦l̦ap ro jem̦am̦ im jinem̦?a

¹² Juon em̦m̦aan etan Basse ear ba: “Em̦m̦aan eo pãleen jinõ ekar juon iaan rũttarin̦ae ro an Nazi ilo kar Jãmne. E kar kain em̦m̦aan rot en̦ me ejidimkij an illu im ekanooj lãj. Elõñ alen an kar m̦ane jinõ im̦aan meja. Juon iien ear illu ippa, im ear utũki kañõr eo an im deñõt meja kõn aen eo ilo kañõr eo. Joñan an kar l̦ap an deñõt eõ iar okjak ñan ioon peet eo.”

¹³ Meñe l̦al̦l̦ap in ear ãindein, ak ebar wõr men ko jet ear kõm̦m̦ani. Basse ej ba: “Meñe l̦al̦l̦ap in jema ekõn ãindein, bõtab ekar juon eo me elukkuun kar l̦ap an kate ilo jerbal eo an ñan kabwe aikuj ko amim. Ear jab kwal̦o̦k an yokwe eõ, bõtab ijel̦ã bwe ear nana wãween an kar mour ke ear dik im rũttol̦o̦k. Jinen ear jilkinl̦o̦ke jãn m̦weo im̦weer ke ear juon l̦addik jidikdik wõt. Ekar juon kain ajri rot en̦ me ekõn̦aan wõt ire im ear dik wõt ak ear erom juon rũttarin̦ae ilo kar pata eo. Imel̦el̦e unin an kar ãindein ñan kõm im ijjab n̦aruon kõn men ko me ekõn kõm̦m̦ani. Ke iar rũttol̦o̦k, iar kõn̦aan jipañe joñan wõt aõ maroñ m̦ae tõre eo ear mej. Ekar jab pidodo, bõtab iar kate eõ. Iar kate eõ im kõm̦m̦an em̦m̦an ñane ãinwõt ke ij nejin, im ear m̦õn̦õn̦õ ippa.”

14. Ta naan in kakapilõk eo emaroñ jipañ kõj ñe ej wal̦o̦k jabdewõt apañ ko ñan kõj, ekoba apañ ko rej wal̦o̦k ñe jej lale rũtto ro jemãd im jined?

¹⁴ Ñe ej wal̦o̦k apañ ko ilo juon baam̦le, jej aikuj l̦oore naan in kakapilõk in jãn Baibõl̦. Ej ba: “Kom̦win ettã im ineem̦m̦an im kijenmej iien otemjej. Kom̦win kwal̦o̦k ami yokwe ilo ami jipañ doon.” Baibõl̦ ej bar rõjañ kõj: “Kom̦win jouj im em̦m̦an bũruomi ñan doon; kom̦win jol̦o̦k an doon bõd ãinwõt Anij ear jol̦o̦k ami bõd ilo Kũraij.”—Epesõs 4:2, 32, UBS.

RI KAU EO EJ BAR AIKUJ JIPAÑ

15. Etke jet iien epen ñan lale l̦al̦l̦ap im lel̦l̦ap ro jemãd im jined?

¹⁵ Ejjab pidodo lale l̦al̦l̦ap im lel̦l̦ap ro jemãd im jined ñe rej m̦õjn̦o̦ im nañinmej. Elõñ jerbal ko jej aikuj kõm̦m̦ani ñan er, im elõñ awa ko jej aikuj julo̦ki ippãer. Bõtab, men eo ekkã an pen ej ñe jej bũrom̦õj kõn rũtto rein. El̦ap ad bũrom̦õj kake er ñe enanal̦o̦k ãjmour ko aer, remmãlele, im rejjab maroñ kõm̦m̦ani pepe ko ñan er make. Juon kõrã etan Sandy ear ba: “Kar jinõ eo el̦aptata kun̦aan ilo kar baam̦le eo amim. Ilukkuun kar bũrom̦õj ke iar kauuki im lo an eñtaan. M̦oktata, ear jino an ajjukukkuk. Tokãlik, ear aikuji juon an jokon̦. Ãlikin jidik iien, ear aikuji juon an walker. Im ãliktata, ear aikuji juon an wiil̦jea. Ãlikin men kein, ear nanal̦o̦k wõt an mour m̦ae iien eo ear mej. Ekar kããnjõr diin im aolep iien ear aikuji juon bwe en jipañe. Kõm kõn katutuiki, naajidiki, im riit ñane. Ebwe an kar pen, im el̦ap aõ kar bũrom̦õj. Ke iar kile bwe epaak an jako, iar lukkuun jañ kõnke el̦ap aõ kar yokwe e.”

16, 17. Ta ko ri kau ro rej aikuj kõm̦m̦ani bwe en jim̦we wõt wãween aer l̦õmn̦ak?

¹⁶ Ñe kwõj lale l̦al̦l̦ap im lel̦l̦ap ro jem̦am̦ im jinem̦, ta ko kwõmaroñ kõm̦m̦ani bwe kwõn kijenmej wõt el̦aññe jet iien ejjab pidodo? Kwõmaroñ roñjake naan in kakapilõk ko an Jeova ilo am̦ riit Baibõl̦. Bareinwõt, kwõmaroñ kwal̦o̦k bũruom̦ ñan Anij ilo am̦ jar ñane. Men kein remaroñ lukkuun jipañ eok. (Pilippai 4:6, 7) Bareinwõt, kwõj aikuj m̦õñã ekkan ko rõũne im kate eok bwe en bwe awa in am̦ kiki. El̦aññe kwõj kõm̦m̦ani men kein, enaaj em̦m̦an ãjmour n̦e am̦ im enaaj em̦m̦an wãween am̦ l̦õmn̦ak. Ilo wãween in, kwõnaaj kajoor wõt ñan am̦ lale rũtto ro jem̦am̦ im jinem̦. Bõlen kwõmaroñ kõm̦m̦an am̦ iien ñan kakkije jidik. El̦aññe kwõj kile bwe kwõjjab maroñ jako ium̦win juon iien eaetok, kwõmaroñ kõm̦m̦an wõt iien am̦ kakkije meñe ium̦win juon raan ak jejjo awa. Kwõmaroñ kõm̦m̦ane men in ilo am̦ karõk bwe ro jet ren baj lale l̦al̦l̦ap ak lel̦l̦ap eo jem̦am̦ ak jinem̦ ilo iien ko kwõj kakkije.

¹⁷ Ekkã an ro me rej lale l̦al̦l̦ap im lel̦l̦ap ro jemãer im jineer kõn̦aan kamaat joñan aer maroñ ñan jipañ rũtto rein. Ejjab aikuj nana am̦ mour el̦aññe ejjel̦o̦k am̦ maroñ ñan katõprak jet iaan men ko me kwaar kõn̦aan kõm̦m̦ani ñan jipañ l̦al̦l̦ap im lel̦l̦ap ro jem̦am̦ im jinem̦. El̦aññe kwe eo kwõj kauuki jem̦am̦ ak jinem̦, kwõj aikuj jipañ im lale er ekkar ñan joñan maroñ ko am̦. Keememej bwe meñe kwõj lale rũtto rein, ak kwõj aikuj bar l̦õmn̦ak kõn aikuj ko an ajri ro nejũm̦, eo pãleem̦, im bar aikuj ko am̦ make.

ANIJ ENAAJ JIPAÑ IM KAKAJOOR EOK

18, 19. (1) Ta eo Jeova ej kallim̦ur bwe enaaj kõm̦m̦ane? (2) Ta bwebwenato eo me ej kwal̦o̦k bwe Jeova ej m̦ool ñan kallim̦ur eo an bwe enaaj jipañ im kõjparok kõj?

¹⁸ Jeova ej letok naan in kakapilõk ko ilo Baibõl̦ me remaroñ jipañ kõj bwe jen jel̦ã ta ko jen kõm̦m̦ani ilo ad lale l̦al̦l̦ap im lel̦l̦ap ro jemãd im jined. Bõtab, Jeova ej bar jipañ kõj ilo wãween ko jet. Juon iaan ro rar je bok in Sam ear ba: “Jeova ej epaak ñan er otemjej rej kũr ñan E . . . Enaaj bareinwõt roñjake aer lam̦õj im lo̦mo̦o̦r er.” Jeova enaaj jipañ im kõjparok aolep ro me rej tiljek ñane meñe rej iiooni wãween ko reppen.​—Sam 145:18, 19.

¹⁹ Juon kõrã etan Myrna ear kam̦ool men in ke ear lale lel̦l̦ap eo jinen, eo me ear mej rãjetin ãnbwinnin im ear jaje kõnnaan. Myrna ej ba: “Ejjel̦o̦k juon men ekabũrom̦õjm̦õjl̦o̦k jãn ñe kwõj loe an juon eo ejitõnbõro ippam̦ eñtaan, im ejjab maroñ kwal̦o̦k ia ko remetak ippãn. Ãinwõt ñe ij lale an mal̦oñ bõtab ejjel̦o̦k men en̦ imaroñ kõm̦m̦ane ñan jipañe. Elõñ alen aõ kar bukwelõlõ im kwal̦o̦k ñan Jeova kõn joñan aõ m̦õk. Im elõñ alen aõ kar jañ ãinwõt Devid, eo me ear akwel̦ap ñan Jeova bwe en likũt dãnnin kõmjaal̦al̦ ko an ilo juon bato im keememej wõt e. [Sam 56:8] Jeova ear jipañ im kakajoor wõt eõ ãinwõt an kar kallim̦ur. ‘Jeova ear kõjparok eõ.’”—Sam 18:18, UBS.

20. Ta kallim̦ur ko jãn Baibõl̦ remaroñ jipañ kõj ñe jej lale l̦al̦l̦ap im lel̦l̦ap ro jemãd im jined, meñe rũtto rein remaroñ jako?

²⁰ Aolep armej rej rũttol̦o̦k im mej. Meñe jenaaj kate kõj ñan lale im kõjparok l̦al̦l̦ap im lel̦l̦ap ro jemãd im jined, ak remaroñ mej, ãinwõt kar jinen Myrna. Bõtab, ro me rej lõke Jeova rejel̦ã bwe ewõr juon kõjatdikdik em̦m̦an ñan ro me rej mej. Ta kõjatdikdik in? Rijjilõk Paul ear ba: “Kõjatdikdik eo aõ ilo Anij . . . bwe armej otemjej, ro rem̦m̦an im ro renana, renaaj jerkak jãn mej.” (Jerbal 24:15, UBS) Ro me em̦õj an jako rũtto ro jemãer im jineer rej kijoororetok tõre eo me enaaj jejjet kitien men in. Rej bar kijoororetok jukjukun pãd eo ekããl, ijo me “enaaj ejjel̦o̦k bar mej.”—Revelesõn 21:4.

21. Ta tokjãn ko rej wal̦o̦k el̦aññe jej kwal̦o̦k kautiej ñan rũtto ro jemãd im jined?

²¹ Ri karejar ro an Anij rej yokwe im kaorõk jemãer im jineer, meñe rũtto rein rej l̦al̦l̦ap im lel̦l̦ap. (Jabõn Kõnnaan 23:22-24, UBS) Rej kwal̦o̦k kautiej ñan l̦al̦l̦ap im lel̦l̦ap rein. El̦aññe rej kõm̦m̦ane men in, l̦al̦l̦ap im lel̦l̦ap rein renaaj m̦õn̦õn̦õ. Baibõl̦ ej ba: “Jem̦am̦ im jinem̦ ren utiej bũrueer kake eok, im ilo wãween in kwõj kam̦õn̦õn̦õik jinem̦.” (Jabõn Kõnnaan 23:25, UBS) Men eo eaorõktata in ej bwe ilo aer kwal̦o̦k kautiej ñan l̦al̦l̦ap im lel̦l̦ap ro jemãer im jineer, rej bar kam̦õn̦õn̦õik bũruon Jeova Anij im kwal̦o̦k kautiej ñane.

[Kõmel̦el̦e eo itulal̦]

EWI WÃWEEN AN NAAN IN KAKAPILÕK KEIN JÃN BAIBÕL̦ JIPAÑ . . .

KÕJ ÑAN KWAL̦O̦K AD KAUTIEJ L̦AL̦L̦AP IM LEL̦L̦AP RO JEMÃD IM JINED?

Jej aikuj ukot bõkã eo ñan l̦al̦l̦ap im lel̦l̦ap ro jemãd im jined kab jibwid im jim̦m̦aad.​—1 Timote 5:4, UBS.

Men otemjej jej kõm̦m̦ani, jen kõm̦m̦ani ilo yokwe.​—1 Korint 16:14.

Ñe jej kõm̦m̦ani pepe ko raorõk, jen jab m̦õkaj ilo ad kõm̦m̦ani.​—Jabõn Kõnnaan 14:15.

Meñe l̦al̦l̦ap im lel̦l̦ap ro jemãd im jined rej nañinmej im m̦õjn̦o̦l̦o̦k, jej aikuj kwal̦o̦k wõt kautiej ñan er.​—Livitikõs 19:32, UBS.

Juon iien jeban bar rũttol̦o̦k im mej.​—Revelesõn 21:4.

[Pija eo ilo peij 207]

Jej aikuj kõnono ippãn l̦al̦l̦ap eo jemãd ak lel̦l̦ap eo jined m̦okta jãn ad kõm̦m̦ane jabdewõt pepe kõn er