Kwon Kõttãik Yuk, Kwon Jokkin Wõt Juõn
“Kwon kakememej ir bwe ren . . . joij wõt.”—TAITÕS 3:1, 2.
1, 2. Ewi wãwen eon ko ilo Bible rej kamelele ñan kõttãik kij, im etke men in emõn im ekkar?
JEHOVAH, jemed ilañ elap an joij, im ej meletlet otem meletlet. Kinke ear kõmanman kij, jej reilok ñan e bwe en tel kij ilo mour. (Sam 48:14) Christian ri kalor eo Jemes ear jiroñ kij bwe “meletlet jen lõñ ej erreo mokta, inem e ainemõn, joij [“kõttãik kij,” ftn.], ebiruru an rel, eobrõk kin tiriamokake im leen ko remõn, im ejelok akwail ak jela mon iben.”—Jem. 3:17.
2 “Ami kamanwa [“kõttãik kij,” Kingdom Interlinear] en walok ñõn armij otemjej,” ri jilek Paul ear ba.a (Pil. 4:5) Christ Jesus ej Iroij im Bõran congregation in Christian. (Ep. 5:23) Elap an aorõk ibbed wõj kajjojo ñan kwalok kõmmanwa, im kõttãik kij iumin tel eo an Christ ñe jej jerbal ibben ro jet!
3, 4. (a) Kwalok jet wanjoñok ko kin tokjen ko remõn rej walok ñe jej kõttãik kij make. (b) Ta eo jenaj katak kake?
3 Tokjen ko remõn rej walok ñe jej bojak ñan kõttãik kij ilo juõn wãwen ejokkin wõt juõn. Ñan wanjoñok: Elikin air kajedmatmat karõk eo an juõn terrorist (ro rej kõmman jorrãn ko ñan kamijak armij) ilo ailiñ in Britain, ro ri uwe ilo balun ko rar bojak ñan bokake kien ko im jab bõklok mweiuk ko me kien eo ear kemoiki. Ñe jej kattõr juõn wa, ekkã ad lo aikwij eo ñan kõtlok ro rej kattõr wa ko wair, einwõt ñe jej aikwij kijone ial ko, ñan kejbãrok ro jet bwe wa ko ren jab itak ibben don im jorrãn.
4 Ñan elõñ iad, ejjab bidodo ñan kwalok kõmmanwa im kõttãik kij make. Ñan bõk jibañ, jen lale jilu wãwen ko ñan kõttãik kij ilo kõmmanwa, eo ej kitibuj, unin ad kõttãik kij, lemnak eo ad kin ro reutiej, im ewi joñan jej aikwij kõttãik kij.
Etke Jej Aikwij Kõttãik Kij?
5. Iumin kien Moses, ta eo enaj kar kamakit juõn ri kamakoko ñan kãlet bwe en jerbal wõt ibben ri karo eo an?
5 Juõn wanjoñok jen etto mokta jen ien Ri Christian ro rej kwalok aikwij eo ñan kõttãik kij. Iumin kien Moses, Ri Hebrew ro me rar erom ri kamakoko rar anemkwoj ilo yiõ eo kein ka jiljilimjuõn kin air jerbal einwõt ri kamakoko ak ilo yiõ in Jubilee eo, jabdewõt eo ear walok mokta. Ak juõn ri kamakoko ear maroñ kãlet bwe en wõnmanlok im jerbal wõt. (Read Exodus 21:5, 6.) Ta eo en kar kamakit juõn ri kamakoko bwe en kãlete men in? Yokwe ear lujur e bwe en jerbal wõt, iumin maroñ eo an ri karo eo an ejoij im emõn.
6. Ewi wãwen yokwe ej jerbal ibben kõnan eo ñan kõttãik kij make?
6 Ilo ejja wãwen in wõt, yokwe eo ad ñan Jehovah ej kamakit kij ñan wujleplok ad mour ñan e im kajejjet kallimur eo ad. (Rom. 14:7, 8) “Bwe eñin yokwe Anij, bwe jen kejbãrok kien ko An: im kien ko An re jab erro,” ri jilek John ear je. (1 Jon 5:3) Yokwe in ejjab kabukõt men ko an. (1 Kor. 13:4, 5) Ñe jej jerbal ibben ro jet, yokwe ri turid enaj kamakit kij ñan kõttãik kij make im lemnak kin aikwij ko air mokta. Ijellokin ad kwalok kibbon kin aikwij ko ad make, jej lemnak kin aikwij ko an ro jet mokta.—Pil. 2:2, 3.
7. Ewi wãwen ad kõttãik kij enaj jelet jerbal in kwalok nan eo ad?
7 Emõn elañe wãwen ad konono im makitkit ren jab kalõkatip ro jet. (Ep. 4:29) Emol, bwe yokwe ej kamakit kij ñan jer im jab kõmmane jabdewõt men me emaroñ bõprae armij ro eoktak manit ko air jen don ñan air karejar ñan Jehovah. Men in ekkã an kitibuj ad kõttãik kij im kwalok joij. Ñan wanjoñok, missionary kõrã ro me rej iminene in kajerbal kein kalitlit ko ak kõnak kadu nee ko rejamin wõnmanlok im kajerbale men kein ilo ailiñ ko me armij ro jet remaroñ lõkatip kake ak watõk ir einwõt armij nana.—1 Kor. 10:31-33.
8. Ewi wãwen yokwe Anij emaroñ jibañ kij ñan emmakit einwõt eo “eriktata”?
8 Yokwe eo ad kin Jehovah ej jibañ kij jolok utiej buru. Juõn ien ke ri jilek ro rar akwel ibben don kin wõn eo iair ear elaptata, Jesus ear kirtok juõn ajiri bwe en jutak iturin. Ear kamelele: “Jabrewõt eo e naj bõk ajiri in ilo eta ej bõk Ña: im jabrewõt eo e naj bõk Ña, ej bõk Eo e ar jilkintok Iõ: bwe eo ej eriktata ibemi otemjej, e in elap.” (Luk 9:48; Mark 9:36) Kij kajjojo, emaroñ bin ibbed ñan emmakit einwõt “eo ej eriktata.” Jab wãppen eo jaar jolete im utiej buru emaroñ kamakit kij ñan bukõt kilen ñan kautiej kij make ilõñin armij ro jet, ak ettã buru enaj jibañ kij ñan kõttãik kij im kautiej ro jet.—Rom. 12:10.
9. Ñan kõttãik kij, ta eo jenaj aikwij lemnak kake?
9 Ñan kõttãik kij, jenaj aikwij lemnak kin maroñ an ro me Anij ear kowãppene. Aolep Ri Christian ro remol rej kile aorõkin kien eo kin bõr eo. Ri jilek Paul ear kwalok men in ilo juõn wãwen ealikar ñan Ri Korinth ro: “A I kõnan bwe komin jela bwe bõran jabrewõt man Kraist; im bõran kõra man; im bõran Kraist Anij.”—1 Kor. 11:3.
10. Ad kõttãik kij ñan maroñ eo an Jehovah ej kwalok ta?
10 Ad kõttãik kij ñan maroñ eo an Anij ej kwalok ad liki im tõmak e einwõt Jemed eyokwe. Ejelã men otemjej rej walok ibbed im ewõr an maroñ ñan kajerammõn kij ilo ekkar. Emõn ñan ememej men in ilo ien ko armij rejjab kwalok kautiej ñan kij ak rej illu im kananaik kij. Paul ear je: “Elañe e maroñwe, einwõt ej ber ibemi, komin ainemõn iben armij otemjej.” Paul ear kalikar men in im ear kakabilek: “Kom jitenburu, komin jab irenwõne kin kom, a lelok jikin ñõn illu eo: bwe emwij je, Kwonaõ irenwõne, I naj nawõnan, Iroij e ba.”—Rom. 12:18, 19.
11. Ewi wãwen jemaroñ kwalok ad kõttãik kij iumin tel eo an Christ?
11 Maroñ eo jen Anij ej juõn men jenaj aikwij kautieje ilo congregation in Christian. Reveles̃õn chapter 1 ej kwalok kin Jesus Christ einwõt ej jibwe “iju ko” ilo pein anbwijmaroñin. (Rev. 1:16, 20) Meñe “iju ko” rej kõkkar kin kumi in ri kabit overseer ro, karõk in ej jerbal ñan elder ro rej mõttan kumi in sheep ro jet ilo congregation ko. Overseer rein rej kõttãik ir iumin tel eo an Christ im rej anõk wãwen eo ear kwalok joij ñe rej jerbal ibben ro jet. Aolep ro ilo congregation eo rej kõttãik ir ñan karõk eo me Jesus ear kõmmane ñan “dri korijer e tiljek im meletlet” ñan kabwe ekan ko lor jitõb ilo ien emõn. (Matu 24:45-47) Rainin, kõnan ko ad ñan katak im jerbale men kein rej kwalok bwe kij kajjojo jekõnan kõttãik kij iumin tel eo an Christ, me ej kowõnmanlok ad ainemõn im buru wõt juõn.—Rom. 14:13, 19.
Kõttãik Kij—Ewi Joñan?
12. Etke jemaroñ ba bwe kõttãik kij ewõr joñan?
12 Bõtab, ad kõttãik kij, ejjab melelen bwe jej ebbururu ilo tõmak ak jab kautiej nan in kaiñi ko rekwojarjar. Ta eo Ri Christian ro ilo ebeben eo kein kajuõn rar kõmmane ilo ien eo ri tel in kabuñ ro rar jiroñ ir ñan bõjrak jen air kwalok nan ilo etan Jesus? Peter im bar ri kalor ro jet rar uak ilo beran: “Kimij aikwij in bokake Anij, im jab armij.” (Jerb. 4:18-20; 5:28, 29) Inem ilo ran kein, ñe ri utiej ro ilo kien rej kajeoñ in iun kij ñan kabõjrak ad jerbal in kwalok news eo emõn, jej jab bõjrak, bõtab jemaroñ ukõt wãwen jej kwalok nan im wõnmanlok ilo lolokjen. Elañe rej kabõjrak ad jerbal in kwalok nan jen em ñan em, jemaroñ bukõt kilen ñan konono ibben ri mweo ilo wãwen ko jet im wõnmanlok im bokake kien eo jen Anij ñan kwalok nan. Bareinwõt, ñe “ro routiej” rej kemoik ad kwelok ibben don, jenaj bukõt kilen ñan kwelok ilo ittino ibben kumi ko redik.—Rom. 13:1; Hib. 10:24, 25.
13. Ta eo Jesus ear ba kin kõttãik kij ñan ri utiej ro?
13 Ilo Katak eo ion Tol eo, Jesus ear kwalok aikwij eo ñan kõttãik kij ñan ri utiej ro: “Im elañe juõn armij e kõnan kwalok yuk ñõn ekajet, im bõklok am kobe, kwon bar einwõt lelok ñõn e am koj. Im jabrewõt eo e naj kamakokoik yuk, bwe kwon ilok ibenlok ilo juõn mail, en ruo alen am ilok ibenlok.” (Mat. 5:40, 41)b Lemnak kin ro jet im juõn kõnan ñan jibañ ir enaj kamakit kij ñan kate wõt joñan wõt ad maroñ.—1 Kor. 13:5; Tait. 3:1, 2.
14. Etke jejjab kõnan kõttãik kij ñan ro rej jumae im illok jen kabuñ eo emol?
14 Bõtab, kõnan eo an ad ñan kõttãik kij, ejjab melelen bwe jenaj ebbururu ibben ro rej illok im jumae kabuñ eo emol. Ad jutak bin nae men in ej aikwij bwe jen kejbãrok mol eo erreo im burukuk ilo congregation eo. Kin “jimjãn jimjãten riõp,” Paul ear je: “Kim ar jab najikiir kin kõtãik kim, jab iomin juõn wõt auõ; bwe mol in gospel en berwõt ibemi.” (Gal. 2:4, 5) Ñe ewalok jumae eo jen ro rej illok im jumae kabuñ eo emol, Ri Christian ro renaj jutak bin kin men ko rejimwe im mol.
Overseer Ro Rej Aikwij Kõttãik Ir
15. Ilo wãwen et eo Christian ri tel ro rej kõttãik ir ñe rej kwelok ibben don?
15 Juõn ian menin aikwij ko an ro rej bõk eddo eo ñan tel congregation eo ej kin air mõnõnõ in kõttãik ir make. Paul ear je: “Juõn ri tel ilo eklesia en . . . inemmõn [“kõttãik kij,” ftn.].” (1 Tim. 3:2, 3) Elap an aorõk men in ñe lõmaro me rej tel rej kwelok ñan bwebwenato ibben don kin aikwij ko an congregation eo. Mokta jen air beek juõn men, kajjojo ian elder ro rej bed ilo ien eo ewõr air maroñ ñan kwalok ewi lemnak eo air ilo alikar, meñe ejjab aolep rej aikwij kwalok air lemnak. Ilo ien eo rej kwelok im rej bwebwenato ibben don, lemnak eo an juõn emaroñ oktak elikin an roñjake an ro jet kwalok nan in kaiñi ko jen Bible im ewi wãwen rej jerbale. Jen an jumaiki lemnak ko an ro jet im debiji wõt men ko ej lemnak kake, juõn elder eritto ilo jitõb enaj kõttãik e make im lor bebe eo an jarlepju in elder ro. Ilo jinoin bwebwenato eo, emaroñ oktak lemnak ko jen don, ak kalmenlokjen im jar rej kowõnmanlok air burukuk ibben elder ro rettã buru im rej kõttãik ir.—1 Kor. 1:10; Read Dri Epesõs 4:1-3.
16. Jitõbõn ta eo juõn Christian overseer ej aikwij kwalok?
16 Ilo aolep makitkit ko an, juõn Christian elder enaj kate wõt e bwe en rejetak wãwen an Jehovah tel dolul eo an. Jitõb in enaj alikar ilo wãwen eo ej lale sheep ro ilo congregation, ej jibañ e bwe en lemnak kin eñjake ko air im kwalok joij ñan ro jet. “Komin s̃eperd bwijin Anij ej ber ibemi, im lale e,” Peter ear je, “jab ilo makoko, a kin ami kõnan, ekar ñõn ankil an Anij; jab kin wõnan dala, a kin ami yokwe.”—1 Pit. 5:2.
17. Ewi wãwen aolep ro ilo congregation eo remaroñ kõttãik ir ñe rej jerbal ibben ro jet?
17 Ritto ro ilo congregation eo elap air kamolol kin jibañ ko raorõk jen ro redik me rej kautiej ir. Ilo wãwen in, ro redik rej kautiej ritto ro me rar karejar ñan Jehovah iumin elõñ yiõ ko. (1 Tim. 5:1, 2) Christian elder ro rej kabuk emaan ro me rebojak in bõk eddo ko ilo congregation, im rej katakin ir ñan kejbãrok im lale bwij eo an Anij. (2 Tim. 2:1, 2) Ri Christian ro kajjojo rej aikwij kaorõk nan in kakabilek eo an Paul: “Komin bokake im kõtãik kom ñõn ro rej tel kom, bwe rej lale ami, einwõt ro re naj kwalok kin air kõmõn, bwe ren kwalok im lõñliñ im jab buromõj. Bwe men in e jab men in kakajuror kom.”—Hib. 13:17.
Ro uan Family eo Ren Kõttãik Ir
18. Etke jitõbõn kõttãik kij ewõr tokjen ilo lajrak in family eo?
18 Juõn jitõbõn kõttãik kij ewõr tokjen ilo lajrak kin family eo. (Read Dri Kolosse 3:18-21.) Bible eo ej kwalok jerbal ko an kajjojo ian ro uan family in Christian. Leo ej bõran lio belen im ej bareinwõt bõk eddon tel ajiri ro nejin. Lio ri belele ej aikwij jelã maroñ eo an leo belen, im ajiri ro ren aikwij kate wõt ir ñan bokake, ej juõn men Iroij ej buñburuen kake. Aolep ro uan family eo remaroñ kawõnmanlok burukuk im ainemõn ilo moko imwiir ikijen air kõttãik ir ilo ekkar im ilo juõn wãwen ejokkin wõt juõn. Bible eo ej kwalok jet joñok ko me remaroñ kalikar men in.
19, 20. (a) Kwalok oktak eo ikõtan joñok eo an Eli im Jehovah ikijen wãwen an armij ro kõttãik ir make. (b) Ta katak ko ro jemen im jinen remaroñ bõke jen joñok kein?
19 Ke Samuel ear juõn ladik wõt, Eli ear jerbal einwõt priest eutiej ilo Israel. Bõtab, lõmaro nejin Eli, Hophni im Phinehas, rar “armij re nana” im rar “kejekdron Iroij [Jehovah].” Eli ear roñjake bwebwenato ko kin jerbal ko air renana, ekoba air babu ibben kõrã ro rar jerbal iturin jikin deloñ eo an imõn kwelok eo. Ewi wãwen ear emmakit? Eli ear ba ñan ir bwe elañe bwid eo air ej nae Jehovah, ejelok juõn emaroñ jar kin ir. Ak ear likjap ñan kajimwe im kajeik ir. Kin men in, ro nejin Eli rar wõnmanlok ilo jerbal ko renana. Eliktata, Jehovah ear beek bwe wõnãn jerawiwi ko air kar mij. Ke Eli ear roñjake kin mij eo an ro nejin, Eli ear mij bareinwõt. Ear juõn jemlok ekaburomõjmõj! Alikar, wãwen an kar Eli kõttãik e make ilo jab jimwe iumin jerbal ko air renana—ilo an kõtlok bwe ren wõnmanlok ilo manit ko air—ear jab jimwe.—1 Sam. 2:12-17, 22-25, 34, 35; 4:17, 18.
20 Ak ijo tu-rãjet, jen lale wãwen eo Anij ear jerbal ibben enjel ro nejin. Ri kanan Micaiah ear lo juõn vision ekanuij emõn kin juõn ien Jehovah ear kweloktok ibben enjel ro An. Jehovah ear kajitõk ibbeir wõn iair rar maroñ mone King Ahab in Israel bwe en bõktok jorrãn ion king eo enana. Jehovah ear roñjake ennan ko an jitõb ro nejin. Inem juõn enjel ear kwalok bwe e maroñ kõmmane. Jehovah ear kajitõk ibben ewi wãwen enaj kar kõmmane men in. Kin an juburu kin uak eo an, Jehovah ear jilkinlok enjel eo bwe en mone king eo. (1 Kiñ. 22: 19-23) Ikijen armij ro, ro uan family ko remaroñ ke katak jen bwebwenato kein ñan kõttãik ir make? Ej juõn men emõn bwe juõn Christian ri belele im ej juõn jemen en lale ta lemnak ko an lio belen im ajiri ro nejin. Ilo ijo tu-rãjet, kõrã ro ri belele im ajiri ro rej aikwij kile bwe elañe rej kwalok kõnan im lemnak ko air, rej aikwij bojak in kõttãik ir ñan bõran family eo me Bible eo ear kãlete.
21. Ta men ko jenaj katak ilo katak in tok juõn?
21 Elap ad kamolol kin nan in kakememej ko remeletlet an Jehovah ñan kõttaik kij! (Sam 119:99) Katak in tok juõn enaj kwalok kin ewi wãwen ad kõttãik kij ilo juõn wãwen jokkin wõt juõn ej jibañ lo lañliñ ilo mour in mare.
[Kamelele ko Itulal]
a Ri jilek Paul ear kajerbal juõn nan me ebin ñan kamelele ilo juõn wõt nan. Juõn kein katak ej ba: “Kõmmanwa ej kitibuj kõnan eo ñan karmijete kõnan ko an make bwe en likit kõnan ko an ro jet mokta im kwalok joij ñan ro jet.” Inem melelen nan in bwe jen kõttãik kij im kõmmanwa, im jab debij juõn buru ebin ñan bokake aolep tibdik ko ilo kien ko an Anij ellã jen joñan ak iun armij ro jet ñan emmakit ekkar ñan kõnan ko ad make.
b Lale katak eo “Elañe Rej Kamakokoik Yuk Ñan Jerbal,” ilo The Watchtower (Imõniaroñroñ) February 15, 2005, page 23-26.
Ewi Wãwen Kwonaj Uak?
• Ta leen ko remõn remaroñ walok jen ad kõttãik kij?
• Ewi wãwen ri tel ro rej kwalok juõn jitõbõn kõttãik ir make?
• Etke juõn jitõbõn kõttãik ir make ewõr tokjen ilo mour in family?
[Pija eo ilo peij 4]
Elder ro rej anõk wãwen eo Christ ear jerbal ilo joij ibben ro jet
[Pija eo ilo peij 6]
Ñe elder ro rej kwelok ibben don, kalmenlokjen ilo jar im jitõbõn kõttãik ir ej kowõnmanlok air buru wõt juõn