Dhithu nnahudherihu ni madhu oogomihedha a Jako ahalaga neena nuukwa — Epaddi 2

1. Dhithu baani nnafunihu woona ohudhera wula, Jako ahalaga neena nuukwa?

MUDHIDHI Jako awogaga, anaaye aatene yaali oopwaseyene evuruwanaga dhithu awogiye ni kadda muthu waaliwa. Ninga nonilihu ohudhera ovirile, Rubeni, Simiyawu, Levi ni Juda, yahitikina vanlubale nuwiwa dhithu Jako aawogiliye naaliwa. Podi wera aliwa yowikoha ethu baani Jako afuniye owoga wodhela ahima amodha. Vano nnere woona dhithu nnahudherihu ni dhithu Jako aawogiliye wodhela Zebulawu, Isakari, Dan, Gade, Azeri, Nafitali, Juze ni Benjami.a

ZEBULAWU

2. Owoge mareeliho awakele Zebulawu ni makalelo yakwaneliwa. (Génesis 49:13) (Osugwe kwaduru.)

² Mmwileri Génesis 49:13. Jako owoga wihina odhuulu wa Zebulawu wakalege epaddi ya omadhelo nduwa ya Elabo Yothomeliwa. Nuuvira yaka 200 yovuhulela ela wakwanela, teto elabo yavahiwiwa yakala waddamela niya yoGalileya ni niya yoMediteraniyu. Bumwahaya Moyizeji ovuhulela eegi: ‘Oo Zebulawu, ohagalale wodhela malondda awo.’ (Deut. 33:18) Podi wera Moyizeji aawogile madhu ala, mwaha yaali yokweya wa nihimo nna wawerana malondda ni athu a mburo dhimodha. Mwaha aliwa yakala vaari va niya yoGalileya ni yoMediteraniyu. Naarive nihinonne ethu yamuthukulele Moyizeji wawoga madhu ala, odhuulu wa Zebulawu wahikanna ethu yaathukulele okala oohagalala.

3. Ddiniyani enanikavihera okala athu oohagalala?

³ Nnahudhera ddi? Kinapwatha mburo nnakalihu obe makathamiho enanifwanya, nihikanna dhithu dhinanithukulela okala athu oohagalala. Mbwenye wihina nididele okala athu oohagalala, nnohowela opwasedha wubuwela dhithu ninnihuna. (Sal. 16:6; 24:5) Malabo mamodha sokweya wubuwela dhithu nihinnihuna ohiya opwasedha dhithu dhapama ninnihuna. Bumwahaya osayelege wubuwela dhithu dhapama onniwena. — Gal. 6:4.

ISAKARI

4. Owoge mareeliho awakele Isakari ni makalelo yakwaneliwa. (Génesis 49:14, 15) (Osugwe kwaduru.)

⁴ Mmwileri Génesis 49:14, 15. Jako ahimuliganiha Isakari ni buuru anna makuva oovaadda — mwanenyama ola podi otheba dhithu dhonyemela. Jako eera omuthethela Isakari mwaha okala namalaba apama teto Jako ompaganya wi eere okanna elabo yapama. Siyeyo yapadduwe nuuvira mudhidhi. Odhuulu wa Isakari yahakela elabo yanna mathaka apama waddamela oJordawu. (Jos. 19:22) Aliwa yowilibihedha wihina elime mundda dhewa teto yowilibihedha wihina yakavihere athu amodha. (1 Reis 4:7, 17) Motajhiha nihimo na Isakari nahivahedhela wihina niwane wi ebarele nlogo naamwaana Izarayeli. Eyo yahipadduwa malabo a namatoriha Baraki ni namavuhulela Debora. — Juí. 5:15

5. Mwahaya bwaddi nigahowela olaba nuuviheya?

⁵ Nnahudhera ddi? Yehova anowavaha thima mabasa nnamparelihu nuviheya, ndala ninga aavahiye thima mabasa yaapara nihimo na Isakari. (Ecl. 2:24) Motajhiha, kawubuwele addibila enilibihedha osamalela mulogo. (1 Tim. 3:1) Ebaribari wihina aliwa kinawana ni mada ewa, mbwenye aliwa enowilibihedha vanlubale wihina ebarele nlogo na Mulugu epaddi yomuzimuni. (1 Kor. 5:1, 5; Juda. 17-23) Aliwa enowilibihedha wihina yegeredhe ni yerena mwaha dhinalibiha addibila mmulogoni.— 1 Tim. 5:17.

DAN

6. Mutholo baani nihimo na Dan yakenliwa? (Génesis 49:17, 18) (Osugwe kwaduru.)

⁶ Mmwileri Génesis 49:17, 18. Jako omuliganiha Dan ni nowa enaluma nowa dhinlubale okwaranya oliye, ninga kavalo ali ni muliba omweddiha kavaloya. Mowiwanana ni yovuhulela ela, nihimo na Dan nakalege nooliba murima, teto nakalege nowegeredheyanene wihina ewane ni amwiddani ewa. Yovuhulela ela yahakwanela. Mudhidhi edhowaga Elabo Yothomeliwa, nihimo na Dan nakala ‘mundduli mwa mahimo aamateene’ wihina ebarele nlogo. (Núm. 10:25) Mwaha wa yeyo, nlogo naatene kananda woona dhithu nlogo na Dan neriwana. Naarive dhigaali ndo, mutholo ole waali wathima.

7. Nikalege aavi naakela mutho bu mutholo munikuruni mwa Yehova?

⁷ Nnahudhera ddi? Onowabihaga wakwanihedha mutholo nuwindo woonelamo wi kaavo muthu oonile dhithu weriliwena? Podi wera onokaviheraga mabasa ooxela obe owomihedha Nyumba Yomwene, okavihera mabasa enapariwa vamusonkanoni wa nlabo nimodha obe wamalabo mararu ni wapara mabasa mamodha. Akala onoweragana eyo, onotamaleliwa vanlubale! Kuddiwale wi Yehova onowoona ni onovaha thima dhithu dhaatedhene onamwereliwe. Teto oliye onohagalala vanlubale uwoonaga waaparaga mabasa oohiyana-iyana ohiya wihina woniwe naathu amodha, mbwenye wihina woonihe wi onomudhivela vanlubale Yehova. — Mat. 6:1-4.

GADI

8. Mwahaya bwaddi yaali yokweya amwiddani aamwaana Izarayeli owana ni nihimo na Gadi? (Génesis 49:19) (Osugwe kwaduru.)

⁸ Mmwileri Génesis 49:19. Jako ovuhulela wihina apanga yere owana ni Gadi. Nuuvira yaka 200, nihimo na Gadi wambela okala epaddi ya omadhelo nduwa wa muhinjhe Jordawu. Yaali yookweya elabo ela orijhiwa ni amwiddani. Naarive dhigaali ndo, nihimo na Gadi nahithoma okala elabo yele mwaha yaali yokweya waakukula anenyama. (Núm. 32:1, 5) Mohanganyedha, odhuulu wa Gadi waali wooliba murima. Teto aliwa yororomela wihina Yehova eere waakavihera obarela elabo yavahiwiwa. Nroromelo yanniwana ni Yehova, nahathukulela wakavihera mahimo mamodha wihina evolowe Elabo Yothomeliwa yahanle, yafwanyeya epaddi emodhaya ya muhinjhe Jordawu. (Núm. 32:16-19) Aliwa yahinona wihina Yehova eere obarela emudhi yewa aliwa yadhowa owaniha koddo. Bumwahaya Yehova oreeliha oliba murima wewa ni wilibihedha wihina yakavihere athu amodha. — Jos. 22:1-4.

9. Namuroromela Yehova, yothoma baani nnaadidelihu werana?

⁹ Nnahudhera ddi? Namuroromela Yehova, nnere odidela omulabela naarive nifwanyiwaga makathamiho oohiyana-iyana. (Sal. 37:3) Addibila owinjhiva peeno enowooniha wi enomuroromela Yehova wodhela wilibihedha okavihera mabasa oomaga, okavihera murudda winahoweleya anamalaleya obe osamalela mutholo dhimodha. Aliwa enaapara mabasa ala mwaha ehikanna ebaribari wihina Yehova anere wasamalela. — Sal. 23:1.

AZERI

10. Ethu baani nihimo na Azeri yahiliwa werana? (Génesis 49:20) (Osugwe kwaduru.)

¹⁰ Mmwileri Génesis 49:20. Jako ovuhulela wihina odhuulu wa Azeri yere okala ooreela. Nuuvira mudhidhi, eyo opadduwa. Elabo yavahiwe nihimo na Azeri yovolowelavo dhilabo dhimodha dhanna mathaka apama. (Deut. 33:24) Teto yakala waddamela niya yoMediteraniyu ni yovolowelavo portu dhaala yafiyavo athu owinjhiva, yakala waddamela oSidoni ni weriwana malondda oohiyana-iyana. Mbwenye, podi weera mwaha wa dhoreela dhewa ni dhikalelo dhabure dha Akananewu, odhuulu wa Azeri ohiya vang’ono vang’ono webedha weebaribari. (Juí. 1:31, 32) Motajhiha, namatoriha Baraki nuuloba nikavihero naamwaana Ezarayeli wihina awane ni Akananewu, odhuulu wa Azeri okoodda wakavihera. Bumwahaya, oyelela ofuru wowoona Yehova aakaviheraga amwaana Ezarayeli ogonjhiha mudhidhi ewanaga ‘waddamela manjhe Mejidu.’ (Juí. 5:19-21) Nihimo na Azeri podi wera nahitotiwa manyazo nuvuruwana jhibo Yehova aanvethenliye Baraki ni Debora oleba yeegi: ‘Azeri aali ookaratene aheraga ethu waddamela niya.’— Juí. 5:17.

11. Mwahaya bwaddi nnohowela okanna moonelo wapama wodhela dhoreela?

¹¹ Nnahudhera ddi? Nnafuna nimwerele Yehova ndhe nnandihu. Bumwahaya, nnohowela okala pasope wihina nahubuwelege ninga athu amwilaboni, enubuwela wi korowa ethu yathima mwigumini mwewa. (Pro. 18:11) Iyo nnohowela wilibihedha wihina nikanne monelo wapama wodhela korowa. (Ecl. 7:12; Ebe. 13:5) Iyo kannafuna ononga mudhidhi ni kopolo dhehu nsayelaga dhithu nahinahowelihu, mwaha eyo yere onithukulela ovugula efunelo yehu yomulabela Mulugu. Ola mudhidhi nnahowelihu werana dhithu dhaatedhene nnandihu wihina nimulabele Yehova, mwaha nihinona wi oliye anere onivaha egumi yapama ni yobareleya osogolo. — Sal. 4:8.

NAFITALI

12. Nimakalelo baani mareliho Jako awogiliye wodhela Nafitali yakwaneliwa? (Génesis 49:21) (Osugwe kwaduru.)

¹² Mmwileri Génesis 49:21. Jako owoga wi Nafitali owawoga “madhu ooriya,” podi wera aagana makalelo Yesu awogiye aaparaga mabasa oolaleya. Yesu aanoniwe ninga namahudhiha apama, teto ahivireliwa mudhidhi wowinjhiva agaali oKafarnawu, luwani dhaala ya nihimo na Nafitali. Mwaha luwani ele yanoniwe ninga ‘sidadi yaye.’ (Mat. 4:13; 9:1; Juwa. 7:46) Teto Izayiya ahivuhulela wihina Yesu aakale “waara winlubale” wa athu ooZebulawu ni ooNafitali. (Isa. 9:1, 2) Mwaha wa dhohudhiha dhaye, Yesu aali; ‘waara webaribari waamoneya athu aatene.’ — Juwa. 1:9.

13. Nnande aavi omuhagalasa Yehova ni dhowoga dhehu?

¹³ Nnahudhera ddi? Yehova onowapwasedha madhu ehu ni makalelo nnawogihu. Nnande aavi walabihedha madhu ehu wi nimuhagalase Yehova? Ethu yobajha, niwogege ebaribari. (Sal. 15:1, 2) Ohiya eyo, nnohowela walibiha athu amodha ni watamalela teto kanawogege obure. (Efe. 4:29) Teto nnohowela owomihedha makalelo ehu oobajha othapanya wihina nivahe onamoona.

JUZE

14. Owoge makalelo mareeliho Jako awogiliye wodhela Juze yakwaneliwa. (Génesis 49:22, 26) (Osugwe kwadduru.)

¹⁴ Mmwileri Génesis 49:22, 26. Podi wera Jako owithukula mwaha wa mwanaye Juze. Yehova “ahimusakula vaari vaaddibile” wihina amulabihedhe mwamakalelo avayeka. Jako omwithana Juze ninga ‘murasi wa muthanko onavaha dhowima.’ Jako aali muthankoya Juze aali murasiya. Juze aali mwaana oobajha Jako ambaliye ni mwadhiye Rakeli. Jako owoga wihina Juze eere oreelihiwa okunamo omukwaranya Rubeni, aali mwana ambaliye ni Leya. (Gén. 48:5, 6; 1 Cró. 5:1, 2) Wihina yakwanele yovuhulela ela ahima a Juze, Efarayi ni Manaseji okala mahimo menli, teto kadda muthu akala murudda wohiyana ni murudda wakala mukwaye, Elabo Yothomeliwa. — Gén. 49:25; Jos. 14:4.

15. Juze athomile wera ddi, naarive ageddihiwe mwamakalelo abure?

¹⁵ Jako wawoga anamavoka mathere ‘yanvokedha mathere [Juze] ni yamukoyela ntxiga.’ (Gén. 49:23) Addibile Juze yaali anamavoka mathere ayo mwaha yomukalela nrima ni yahimutotela makathamiho. Mbwenye Juze kaakoyele ntxiga addibile newene kaamwinkendhe Yehova mwaha wa dhithu ndhe dhampadduwela. Bumwahaya awogaga wodhela Juze, Jako owoga eegihina: ‘Munra waye wakala vamodhave, maladaaye yaali akopolo ni owaguveya.’ (Gén. 49:24) Mudhidhi Juze aafwanyiwiye makathamiho, amuroromela Yehova baahi. Ohiya walevelelave addibile oliye ahiweddiha mwamakalelo apama. (Gén. 47:11, 12) Juze ahilabihedha mudhidhi afwanyiwiye makathamiho wihina akale muthu apama. (Sal. 105:17-19) Nimakalelo yala, Yehova ahimulabihedha Juze wihina eerena dhithu dhotikiniha.

16. Nafwanyiwaga makathamiho yopadduwa ya Juze enaanikavihere ni makalelo baani?

¹⁶ Nnahudhera ddi? Kanihiye wihina makathamiho enilapelihe wa Yehova obe naaddibila. Kuddiwale wihina Yehova podi olabihedha mudhidhi wamakathamiho wihina uxagihe. (Ebe. 12:7, nota.) Oxagihiwa wula, podi onikavihera okanna ni otajhiha dhikalelo dha Yehova ninga thagaraga ni olevelela. (Ebe. 12:11) Nikanne ebaribari wi navilela, Yehova anere onireeliha ndala ninga Juze.

BENJAMI

17. Mareeliho a Benjami yakwanele aavi? (Génesis 49:27) (Osugwe kwaduru.)

¹⁷ Mmwileri Génesis 49:27. Jako owoga wihina odhuulu wa Benjami waakale ninga mwiijhi, obe neere, yakale anyakoddo akopolo. (Juí. 20:15, 16; 1 Cró. 12:2) “Mambesi”, obe omabajho wa thalako ya mamwene oWizarayeli, Sawuli, odhuulu wa Benjami, okala mwene oobajha a nlogo. Teto oliye owana nuviheya ni Afilistewu. (1 Sam. 9:15-17, 21) Teto “mahiyu”, obe omakuthulo wa thalako ya mamwene oWizarayeli, athu abiili a nihimo na Benjami, musano Estre ni musadoro Mordekayi, yahikanna mutholo munlubale. Aliwa wavulusa amwaana Ezarayeli wodhela wahiha amwene ooPersiya wihina enaagujhule. — Ester 2:5-7; 8:3; 10:3.

18. Nnatajhihe aavi ororomeleya wa nihimo na Benjami wodhela masadduwo anawerana Yehova?

¹⁸ Nnahudhera ddi? Podi wera odhuulu wa Benjami wahihagalala vanlubale numoona Sawuli aali a nihimo newa athomiwaga ninga mwene. Mbwenye Yehova numuthoma Davidi (a nihimo na Juda) wihina akale mwene, nihimo na Benjami okavihera masadduwo ala. (2 Sam. 3:17-19) Teto vasogolova mahimo mamodha nurugunuwela nihimo na Juda, nihimo na Benjami nahididela okala noororomeleya wodhela omukavihera mwene aasakuliwe ni Yehova. (1 Reis 11:31, 32; 12:19, 21) Nihiyoya nnohowela okala oororomeleya wa ale ethomiwe ni Yehova wihina eholelege nlogo naye.— 1 Tes. 5:12.

19. Nnahudhera ddi ni yovuhulela ya Jako?

¹⁹ Sapama ohudhera yovuhulela ya Jako. Wubuwela makalelo dhovuhulela ndha dhakwaneliwa, dhinolibiha nroromelo nehu wodhela dhovuhulela dhimodha dha Yehova dhinafwanyeya mBibiliyani. Teto woona makalelo ahima a Jako yaarelihiwiwa, winonikavihera wonelamo makalelo apama oomuhagalasa Yehova.