“Dabʋr la d na n le paam tigis-kãsenga?”

YƲƲMD 1932 sɩpaolg kiuugã, tigis-kãseng n zĩnd Megsiko sẽn yaa Megsik na-tẽngã. Rẽ tɩ tẽngã nin-buiidã sõor zoe n yɩɩda milyõ a ye. Tigsgã ket tɩ semende, fe-rãmb la b lugl soayã zutu. Ra yaa pipi la woto, hal tɩ nebã ra gomd rẽ yelle. La masã bũmb a to la b gũuda. Tẽngã kiba-kɩtbã zoe n tɩ bee tẽrã gaarẽ ne b kamera-rãmbã, n gũud sãan a ye. Yaa a Joseph Rutherford sẽn da yaa Sosiete Wats Tawa taoor soab wakat kãngã. A Zeova Kaset rãmbã me ra gũuda saam-biig a Rutherford ne b sũur fãa, bala yaa b rasem a tãab tigis-kãsengã yĩng la a wata. Yaa tigis-kãseng sẽn na n tigim a Zeova Kaset rãmbã fãa sẽn be Megsikã.

L’Âge d’Or sebrã pʋgẽ, b yeelame: “Sãmbg kae tɩ b kõn tol n yĩm tigis-kãsengã ye. Yaa bõn-kãseng a Zeova Kaset rãmbã sẽn be Megsikã sẽn maane, sẽn na yɩl tɩ neb wʋsg paam n bãng sɩdã.” Yɩɩ sẽn zems neb 150 n zĩnd tigis-kãsengẽ wã. La bõe yĩng tɩ d yetẽ tɩ yɩɩ bõn-kãsenga?

Sẽn deng tigis-kãsengã tɩ Rĩungã koɛɛg nan pa ta Megsik tẽngã zĩis wʋsg ye. Yʋʋmd 1919 wã tɛka, tigis-kãsems la b ra maanda. La neb a wãn bal n da wate. Tigimsã sõor meng wa n boogame. Yʋʋmd 1929, siglgã paka Betɛll Megsiko, tɩ ra wõnd na n sõngame tɩ koe-moonegã kẽng taoore. La zu-loees n zĩndi, tɩ pa yɩ nana ye. Siglgã taoor lʋɩtb yeela so-pakdbã tɩ koɛɛgã moonegã sasa, pa segd tɩ b maan afɛɛr-dãmb bɩ n leeb ye. So-pakd a ye sũur n yik ne rẽ, hal t’a bas a Zeova siglgã, n tɩ bao neb tɩ b naagd taab n zãmsd Biiblã. Wakat kãng me, Betɛllã yel-gɛt tʋma sẽn pa segde, tɩ lebg tɩlɛ tɩ b bao ned t’a ledg-a. Woto fãa kɩtame tɩ sẽn da tũud-b a Zeova ne b sũur fãa wã ra rat raood kengre.

Saam-biig a Rutherford sẽn wa wã, a wɛgsa sõss sẽn sɩd keng saam-biisã raood sõma. A wɛgsa sõss a yiib tigis-kãsengã sasa, la a wɛgs sõss a nu radio wã pʋgẽ. Yɩɩ pipi la woto saam-biisã sẽn tũnug ne radio wã sẽn na yɩl tɩ koe-noogã ta Megsik soolmã fãa. Tigis-kãsengã poore, b yãka ned a to t’a lebg Betɛllã yel-gɛta. A maneg n sigla tʋʋmdã, tɩ saam-biisã le sɩng koɛɛgã mooneg ne yẽesem. Ne a Zeova sõngre, b kell n wɩnga ne tʋʋmdã.

Yʋʋmd 1933, tigis-kãsems a yiib n zĩnd Megsik. A ye n yɩ Megsiko, t’a to wã yɩ Berakurs. Saam-biisã sẽn da moond koɛɛgã ne yẽesmã, woma biisi. Yʋʋmd 1931 tɩ koe-moondbã yaa bãmb 82. Yʋʋm piig poor tɩ b sõorã zẽk n taa rẽ naoor piiga. Na maan neb 1000 n wa tigis-kãseng ning sẽn zĩnd Megsiko yʋʋmd 1941 wã.

“B PIDA SOAYÔ

Yʋʋmd 1943, a Zeova Kaset rãmbã sẽn da be Megsikã boba pãnkart-rãmb n gilg n bool nebã tɩ b wa tigis-kãseng sẽn da na n zĩnd tẽns 12 pʋgẽ.a B naaga pãnkart-rãmb a yiib n sẽbe, tɩ b tõe n bob t’a ye be taoor t’a ye be poorẽ. Yaa yʋʋmd 1936 la a Zeova Kaset rãmbã sɩng n maand woto n boond nebã b tigis-kãsemsẽ wã.

Saam-biisã sẽn bob pãnkart-rãmbã n gilg Megsiko wã, neb wʋsg n wa tigis-kãsengã. Zʋrnall a ye n gom rẽ yell n yeel yaa: “[Tigis-kãsengã] pipi daarã, b yeel-b lame tɩ b bool nebã n paase. Vẽkembeoogã, tigsgã zĩig ra pida ne neba.” La pa yɩ katolikã taoor dãmb noog ye. B baoome n na n gɩdg a Zeova Kaset rãmbã tɩ b ra le gilg ye. La saam-biisã pa zoe rabeem ye. B ra ket n gilgda soayã zutu. Zʋrnallã paasame yaa: “Tẽngã nebã fãa yã-b lame. . . . Pagbã la rapã fãa boba pãnkart-rãmba.” Zʋrnallã pʋgẽ me, b ninga fot sẽn wilgd saam-biis sẽn gilgd Megsiko soayã zutu, n gʋls fotã tẽngr tɩ: “B pida soayã.”

“GÃAS SẼN BƲGSA”

Wakat kãnga, yɩl n tõog n wa tigis-kãsemsã ra yaa toog ne saam-biisã fãa la bala. Ra yaa tɩlɛ tɩ b maan modgr wʋsgo. Saam-biis wʋsg ra yita tẽn-bõonesẽ n watẽ. Yaa zĩis tẽrã sẽn da pa pɩʋʋgde, soayã me ra pa sõma ye. Tiging a ye yeelame tɩ tẽrã bãng meng pa pɩʋʋgd bãmb tẽngã pʋgẽ ye. Wʋsg ra zombda bõn-wees wall b kẽn nao rasem ka tɛk n ta tẽr sẽn beẽ, n yaool n kẽ tẽrã n kẽng tigis-kãsengã zĩigẽ.

Saam-biisã wʋsg ra pa tar ligd n tõe n yao n kẽ tẽr wall mobill n kẽng tigis-kãseng ye. B sã n ta, wʋsg sigda b tẽed-n-taas nengẽ. B reegd-b-la sõma. Kẽer yaa Rĩungã rotẽ la b gãe. Vugri, saam-biis 90 la b reeg Betɛllẽ wã. Ned fãa paamame tɩ b tong kartõ-rãmb 20 sẽn pid ne sɛba, t’a gãande. Aniyɛɛrã pʋgẽ, b wilgame tɩ saam-biisã pẽgame, n yeel tɩ yaa “gãas sẽn bʋgsa, n leb n pa maasg wa tẽngã sẽn ning sima wã ye.”

Saam-biisã sũur da nooma b sẽn paam n na n tigim ne b tẽed-n-taasã, hal tɩ b pa bʋʋd b namsgã ye. Rũndã-rũndã, a Zeova Kaset rãmbã sẽn be Megsikã ket n tara yam-sõng a woto. B sõorã kolga milyõ a ye.b Yʋʋmd 1949, Megsik Betɛllã yeelame: “Baa ne saam-biisã sẽn tar zu-loeesã, b yẽesmã pa boog Wẽnnaam tũudmã pʋgẽ ye. Bala, tigis-kãseng fãa poore, b gomda bũmb nins b sẽn wʋmã yell n kaoose. B wae n sokdame yaa: ‘Dabʋr la d na n le paam tigis-kãsenga?’” Ket n yaa woto rũndã-rũndã.—D sẽn maan pĩnd wẽndẽ, Amerik Sãntrall soolmẽ wã.