ZÃMSGÃ YĨNGA 12
YƖƖLL 77 Vẽenem, dũni sẽn yaa lik pʋgẽ
Lak-y y meng ne likã, n kell n pa vẽenemẽ wã
“Pĩndã yãmb da bee lik pʋgẽ, la masã, yãmb bee vẽenem pʋgẽ.”—EFƐƐ. 5:8.
D SẼN NA N BÃNGE
Efɛɛz rãmb sak a 5 wã pʋgẽ, b goma lik la vẽenem yelle. D na n yãa yam ning d sẽn tõe dɩk rẽ pʋgẽ.
1-2. a) A Poll sẽn wa n na n gʋls Efɛɛz kiris-nebã lɛtrã, a yɛlã ra yaa wãn to? b) Sogs-bʋs la d na n leoke?
B SẼN wa n yõk a Poll n pag bãens roog Rommã, a ra rat n kenga a tẽed-n-taasã raoodo. A ra pa tõe n tɩ kaag-b ye. Rẽ n so t’a gʋls-b lɛta. Yʋʋmd 60 wall yʋʋmd 61 wã pʋgẽ, a gʋlsa lɛtr n tool Efɛɛz kiris-nebã.—Efɛɛ. 1:1; 4:1.
2 Na maan yʋʋm piig sẽn deng rẽ, a Poll zĩnda Efɛɛz n kaoos bilfu, n da moond koe-noogã la a zãmsd nebã. (Tʋʋ. 19:1, 8-10; 20:20, 21) A ra nonga a tẽed-n-taasã wʋsgo, n da rat n sõng-b tɩ b kell n maan sɩd ne a Zeova. La bõe yĩng t’a gʋls kiris-neb sẽn paam vʋʋsem sõngã zaeebo, n gom lik la vẽenem yelle? Yam-bʋg la kiris-nebã fãa tõe n dɩk bũmb ning a sẽn gʋlsã pʋgẽ? Bɩ d bao sogs-kãensã leoore.
B YII LIKẼ N KẼ VẼENEMẼ
3. Bõe yell la a Poll gom lɛtr ning a sẽn tool Efɛɛz kiris-nebã pʋgẽ?
3 A Poll yeela Efɛɛz kiris-nebã yaa: “Pĩndã yãmb da bee lik pʋgẽ, la masã, yãmb bee vẽenem pʋgẽ.” (Efɛɛ. 5:8) A Poll goma likã ne vẽenemã yelle, n na n wilg Efɛɛz kiris-nebã yɛlã sẽn toeem fasɩ to-to. Bɩ d ges bũmb ning sẽn kɩt t’a Poll yeel tɩ Efɛɛz nebã ra bee “lik pʋgẽ” wã.
4. Bõe yĩng tɩ d tõe n yeel tɩ Efɛɛz nebã ra bee lik pʋgẽ tũudmã wɛɛngẽ?
4 B ra bee lik pʋgẽ tũudmã wɛɛngẽ. Nand tɩ Efɛɛz neb nins a Poll sẽn gʋls a lɛtrã bãng sɩdã n lebg kiris-neba, b ra bee ziri tũudmã pʋgẽ, n tẽed bũmb toor-toor sẽn pa sɩda. Efɛɛz tẽngã pʋgẽ, b ra mee wẽnd-do-kãseng wẽn-poak a Artemis yĩnga. Wẽnd-do-kãng naaga pĩnd wẽndẽ bõn-kãsems a yopoe wã b sẽn da get tɩ ka to wã. Nebã ra kẽnda be n pʋʋsd bõn-naandse. Neb n da maand a Artemis wẽnd-do-bõoneg n koosd n paamd ligd wʋsgo. (Tʋʋ. 19:23-27) Sẽn paase, Efɛɛz neb wʋsg n da maand zĩn-dãmb yɛla.—Tʋʋ. 19:19.
5. Bõe yĩng tɩ d tõe n yeel tɩ Efɛɛz nebã ra bee lik pʋgẽ b tʋʋm-tʋmdɩ wã wɛɛngẽ?
5 B ra bee lik pʋgẽ b sẽn da tʋmd tʋʋm-dẽgdã yĩnga. Efɛɛz neb wʋsg ra nonga yoob la tʋʋm-dẽgdo. Tẽngã reemã zĩisẽ, b ra wae n gomda gom-dẽgdo, la baa tũudmã tig sasa. (Efɛɛ. 5:3) Efɛɛz neb wʋsg ra “basa b mens n na n tʋm nin-yoolem tʋʋma,” rat n yeel tɩ b ra “maanda wẽng buud fãa n pa ningd b mens taal ye.” (Efɛɛ. 4:17-19) Nand tɩ Efɛɛz nebã bãng sẽn yaa sõma la sẽn yaa wẽng n bakã, b sũur-kasetã ra pa ningd-b taal ye. B toog ra ka be ne a Zeova tagsg sẽn yaa a soab ne b tʋʋmã me ye. Yaa rẽ yĩng la a Poll sẽn yeel tɩ b “yamã bee lik pʋgẽ, tɩ b zãr ne vɩɩmã sẽn yit Wẽnnaam nengẽ wã.”
6. Bõe n kɩt t’a Poll yeel Efɛɛz kiris-nebã tɩ ‘masã b bee vẽenem pʋgẽ’?
6 La Efɛɛz neb kẽer pa kell n pa likã pʋgẽ ye. A Poll yeelame tɩ ‘masã b bee vẽenem pʋgẽ b sẽn yaa Zu-soabã rẽndã yĩnga.’ (Efɛɛ. 5:8) Masã b sakda a Zeova Gomdã sẽn yaa wa vẽenem sẽn wilgd-b sorã. (Yɩɩn. 119:105) Efɛɛz nin-kãens basa ziri tũudmã yel-maandɩ wã la b tʋʋm-dẽgdã. B lebga “Wẽnnaam togs-n-taase,” la b maand b sẽn tõe fãa n na n tũ a Zeova sẽn na yɩl n ta a yam.—Efɛɛ. 5:1.
7. Bõe n kɩt tɩ tõnd yɛlã wõnd Efɛɛz kiris-neb wʋsgo?
7 Nand tɩ d bãng sɩdã, tõnd me ra bee lik pʋgẽ tũudmã wɛɛngẽ la d tʋmd tʋʋm-dẽgdo. Tõnd sʋkã kẽer da maanda ziri tũudmã tiga, tɩ sãnda ra yaa yoaadba. La d sẽn wa n bãng noy nins a Zeova sẽn gãneg sõma la wẽngã wɛɛngẽ wã, d toeemame. D modgame n vɩ tɩ zemsd ne noy nins a sẽn gãnegã masã. Rẽ kɩtame tɩ d paam bark buud toor-toore. (Eza. 48:17) La pa wakat fãa la yaa nana tɩ d zãag d meng ne likã, n “kell n kẽn wa vẽenem kamb” ye. Bõe la d tõe n maan tɩ sõng-do?
Image digitally reproduced with the permission of the Papyrology Collection, Graduate Library, University of Michigan, P.Mich.inv. 6238. Licensed under CC by 3.0
Lɛtr ning a Poll sẽn tool Efɛɛz kiris-nebã pʋgẽ, a kõ-b-la sagls ne nonglem tɩ tõnd me tõe n tũ rẽ rũndã-rũndã (Ges-y sull a 7)b
ZÃAG-Y Y MENG NE LIKÃ
8. Efɛɛz rãmb 5:3-5 wã wilgdame tɩ Efɛɛz nebã ra segd n zãaga b mens ne bõe?
8 Karm-y Efɛɛz rãmb 5:3-5. Sẽn na yɩl n kell n zãag b meng ne likã, Efɛɛz kiris-nebã ra segd n modgame n da le tʋm tʋʋm nins a Zeova sẽn kisã ye. Rẽ ra baoodame tɩ b zãag b mens ne yoobo, la gom-dẽgd me. A Poll tẽega Efɛɛz kiris-nebã tɩ b segd n zãaga b mens ne bõn-kãens buudã, b sã n dat n wa “paam pʋɩɩr Kiristã ne Wẽnnaam Rĩungã pʋgẽ.”
9. Bõe yĩng tɩ d segd n zãag d meng ne bũmb ning fãa sẽn tõe n yɩ sabab tɩ d yo?
9 Tõnd me segd n kell n modgame n da wa lebg “tʋʋm nins sẽn pa womd biisã sẽn yaa lik tʋʋmã” yembs ye. (Efɛɛ. 5:11) Kibay wʋsg wilgdame tɩ ned sã n get yoob yɛla, n kelgd gom-dẽgd wall a gomd goam a woto buudu, yɩta nana t’a tʋm tʋʋm-dẽgdo. (Sɩng. 3:6; Zak 1:14, 15) Tẽng a ye pʋgẽ, a Zeova Kaset rãmb kẽer n maan sull rezo sosiyo-rãmbẽ wã n toond taab mesaaz-rãmba. Sɩngrẽ wã, b wʋsg ra toonda mesaaz-rãmb sẽn gomd a Zeova la sɩdã yelle. La tar-n-tarẽ, b mesaaz-rãmbã wa n gomda gom-dẽgdo. B ra wae n gomda pag ne rao lagengã yelle. B sʋkã neb wʋsg wa n sak n deegame tɩ gom-kãensã yɩɩ sabab tɩ b yo.
10. A Sʋɩtãan rat n belg-d lame tɩ d tẽ bõe? (Efɛɛz rãmbã 5:6)
10 A Sʋɩtãan dũniyã nebã rat n belga tõnd tɩ d tẽ tɩ bũmb nins a Zeova sẽn yeel tɩ yaa rẽgdã pa wẽng ye. (2 Pɩy. 2:19) Rẽ pa ling tõnd ye. A Sʋɩtãan sɩng n maoodame n dat n kẽes nebã moogo, tɩ kɩt tɩ b pa le mi sẽn yaa sõma la wẽng n bak ye. (Eza. 5:20; 2 Kor. 4:4) Dẽnd pa lingr la filim-dãmb wʋsgo, bũmb wʋsg b sẽn wilgd teleẽ wã la ẽntɛrnetẽ wã sẽn pa zems ne a Zeova noyã sẽn yaa tɩrsã ye. A Sʋɩtãan ratame tɩ d tẽ tɩ tʋʋm-yoodã la tʋʋm-dẽgdã sẽn wae dũni-kãngã pʋgẽ wã pa wẽnga, la tɩ pʋd n bee yamleoogo.—Karm-y Efɛɛz rãmb 5:6.
11. Wãn to la a Ãzela kibarã wilgd tɩ d segd n tũu Efɛɛz rãmb 5:7 saglgã? (Ges-y fotã me.)
11 A Sʋɩtãan ratame tɩ d yõg zood ne neb sẽn na n kɩt tɩ yɩ toog tɩ d kell n tũ a Zeova noyã. Rẽ n so t’a Poll yeel Efɛɛz kiris-nebã yaa: “Bɩ y ra maan wa bãmba,” rat n yeel tɩ neb nins sẽn maand sẽn yaa wẽng Wẽnnaam nifẽ wã ye. (Efɛɛ. 5:7) La d segd n maana gũusg n yɩɩd Efɛɛz kiris-nebã. Bala rũndã-rũndã, pa neb nins d sẽn wae n be ne wã bal la d sõsd ne ye. D tõe n tũnugda ne rezo sosiyo-rãmbã n sõsd ne neba. A Ãzelaa sẽn yaa saam-bi-poak sẽn be Aazi wã wa n bãngame tɩ rezo sosiyo-rãmbã tõe n waa ne yelle. A yeelame: “Tõe n yɩɩ bẽdga. B tõe n toeema f yamã bilf-bilfu. Pa yã n kaoos la m wa getẽ tɩ m sã n tar zo-rãmb sẽn pa tũud Biiblã noyã pa wẽng ye. M wa n getame tɩ m sã n maan bũmb sẽn pa noom a Zeova pa wẽng ye.” Zu-noogo, kãsem-dãmb n sõng a Ãzela ne nonglem t’a toeeme. A paasame: “Masã, yaa a Zeova la a raabã yell la m tagsd n yɩɩda. M pa le tagsd bũmb nins sẽn be rezo sosiyo-rãmbẽ wã yell ye.”
Zo-rãmb nins d sẽn tarã tõe n kɩtame tɩ d sak a Zeova noyã, wall kɩt tɩ yɩ toog tɩ d sake (Ges-y sull 11)
12. Bõe n tõe n sõng-d tɩ d kell n tũ a Zeova noyã?
12 D segd n modgame n da wa tagsd tɩ yoob pa wẽnga, wa dũniyã nebã sẽn tagsdã ye. D miime tɩ yaa wẽnga. (Efɛɛ. 4:19, 20) La d segd n soka d meng yaa: ‘M modgdame tɩ sã n pa wa n yaa tɩlɛ bɩ m da wae n be ne m tʋmd-n-taase, m karen-bi-taase, wall neb a taab sẽn pa tũud a Zeova noyã sẽn yaa tɩrsã bɩ? M tũuda a Zeova noyã ne raoodo, baa neb kẽer sẽn get tɩ m sẽn maand woto wã m yaa dem-demã bɩ?’ Baa tigingã pʋgẽ, d pa segd n yõg zood ne ned yaare, wa 2 Tɩmote 2:20-22 sẽn wilgdã. D miime tɩ kẽer tõeeme n pa sõng-d tɩ d kell n maan sɩd ne a Zeova ye.
KẼN-Y “WA VẼENEM KAMBA”
13. “Kell n kẽn wa vẽenem kambã” rat n yeelame tɩ bõe? (Efɛɛz rãmbã 5:7-9)
13 A Poll sagla Efɛɛz kiris-nebã tɩ b zãag b mens ne likã, la b “kell n kẽn wa vẽenem kamb” me. (Karm-y Efɛɛz rãmb 5:7-9.) Woto rat n yeelame tɩ bõe? Koɛɛg-koɛɛga, rat n yeelame tɩ d wilg wakat fãa tɩ d yaa kiris-neba. Bũmb d sẽn tõe n maan tɩ sõng-d rẽ wɛɛngẽ, yaa d sẽn na n maagd d yĩng n karemd Biiblã la d zãmsd-a, n paas tõnd sɛbã sẽn tik Biiblã zugã. Sẽn yɩɩd fãa d segd n bao n bãnga mak-sõng ning a Zeezi Kirist sẽn yaa “dũniyã vẽenemã” sẽn kõ wã, la bũmb nins a sẽn zãms nebã.—Zã 8:12; Yel. 6:23.
14. Wãn to la vʋʋsem sõngã tõe n sõng-do?
14 Sẽn na yɩl n tõog n kell n kẽn wa “vẽenem kamba,” d rata Wẽnnaam vʋʋsem sõngã sõngr me. Bõe yĩnga? Bala yɩl n kell n yɩ yɩlemd dũni-kãngã sẽn pid ne tʋʋm-dẽgdã pʋgẽ yaa toogo. (1 Tes. 4:3-5, 7, 8) Vʋʋsem sõngã tõe n sõng-d lame tɩ d ra wa tagd wa dũni-kãngã nebã sẽn tar tagsa sẽn pa zems ne Wẽnnaam daabã ye. Vʋʋsem sõngã tõe n sõng-d lame me tɩ d bɩɩs “sõmblem buud fãa la tɩrlem.”—Efɛɛ. 5:9.
15. Bõe la d tõe n maan n paam vʋʋsem sõngã? (Efɛɛz rãmbã 5:19, 20)
15 Bũmb d sẽn tõe n maan n paam vʋʋsem sõngã yaa d sẽn na n pʋʋs a Zeova n kose. A Zeezi yeelame t’a Zeova na n “kõo vʋʋsem sõngã neb nins sẽn kot rẽ wã.” (Luk 11:13) D sã n wa naag d tẽed-n-taasã n pẽgd a Zeova tigissã sasa me, d paamda vʋʋsem sõngã. (Karm-y Efɛɛz rãmb 5:19, 20.) D sã n paam tɩ Wẽnnaam kõ tõnd a vʋʋsem sõngã, na n sõng-d lame tɩ d maand bũmb nins sẽn noom-a wã.
16. Bõe n tõe n sõng-d tɩ d bãngd n yãkd yam? (Efɛɛz rãmbã 5:10, 17)
16 D sã n wa segd n yãk yam bũmb sẽn tar yõod wɛɛngẽ, d segd n bao n “bãnga a Zeova raabã sẽn yaa a soaba,” n tũ rẽnda. (Karm-y Efɛɛz rãmb 5:10, 17.) D sã n bao n bãng Biiblã sagls nins d sẽn tõe n tũ yell ning wɛɛngẽ, sɩd-sɩda yaa a Zeova tagsg sẽn yaa a soab yellã zugã la d bao n bãnge. Rẽ poore d sã n tũ a saglsã, d tõogd n yãka yam sẽn yaa sõma.
17. Bõe la d tõe n maan n da sãam d sẽkã? (Efɛɛz rãmbã 5:15, 16) (Ges-y fotã me.)
17 A Poll leb n sagla Efɛɛz kiris-nebã tɩ b ra sãam b sẽkã ye. (Karm-y Efɛɛz rãmb 5:15, 16.) D bɛ a Sʋɩtãan sẽn yaa “wẽng soabã” sẽn dat yaa d sẽn na n pʋgd dũniyã bũmb toor-toorã hal n pa le tar sẽk Wẽnnaam tʋʋmdã yĩng ye. (1 Zã 5:19) Kiris-ned tõe n wa tagsda arzɛkã yelle, karengã wall tʋʋmã yell wʋsgo, n yɩɩd bũmb nins a sẽn tõe n maan a Zeova tʋʋmdã pʋgẽ wã. Sã n wa yaa woto, wilgdame t’a tagsda wa dũniyã rãmba. Yaa sɩd tɩ bõn-kãensã pa wẽng ye. La d pa segd n bas tɩ b wa pak tõnd n yɩɩd ye. Sẽn na yɩl n kẽn “wa vẽenem kamba,” d pa segd n “sãam d sẽkã ye.” D segd n dengd n maanda bũmb nins sẽn tar yõod n yɩɩdã.
Efɛɛz kiris-nebã ra moonda koɛɛgã n pa sãamd b sẽkã ye (Ges-y sull 17)
18. Bõe la a Donall maan tɩ sõng-a t’a pa sãam a sẽkã?
18 Baood-y n bãngd-y y sẽn tõe n maan to-to n tʋm a Zeova tʋʋmã wʋsgo. Yaa woto la a Donall sẽn be Afrikdisiidã maan-yã. A yeelame: “M maaga m yĩng n tags m yɛlã sẽn yaa to-to wã zugu, la m pʋʋs a Zeova ne m sũur fãa, n kos t’a sõng-m tɩ m maneg n tʋm a tʋʋmã wʋsgo. M pʋʋs-a lame n kos t’a sõng-m tɩ m paam tʋʋmd sẽn na n sõng-m tɩ m paamd sẽk n moond koɛɛgã. Ne a Zeova sõngre, m sɩd paama tʋʋmd a woto buudu. Rẽ poore, maam ne m pagã tõog n naaga taab n kẽes d meng zãng a Zeova tʋʋmdã pʋgẽ.”
19. Bõe la d tõe n maan tɩ sõng-d tɩ d kell n kẽn wã vẽenem kamba?
19 Lɛtr ning a Poll sẽn gʋls Efɛɛz kiris-nebã segd n sɩd sõng-b-la wʋsg tɩ b kell n maan sɩd ne a Zeova. Lɛt-kãng saglsã sẽn yit Wẽnnaam nengẽ wã tõe n sõnga tõnd me. B tõe n sõng-d lame tɩ d bãng n yãk yam reemã la zo-rãmbã wɛɛngẽ. B tõe n sõng-d lame tɩ d zãmsd Biiblã n pa vaandẽ, tɩ sɩdã vẽenemã wilgd-d sor bũmb nins fãa d sẽn maandã pʋgẽ. B wilgdame me tɩ tara yõod tɩ d paam vʋʋsem sõngã n tõog n bɩɩs zʋg-sõma. Bũmb nins a Poll sẽn gʋlsã tõe n sõng-d lame tɩ d bãngd n yãkd yam, tɩ zems ne a Zeova sẽn get yɛlã to-to wã. D sã n maan woto, d na n tõog n zãaga d mens ne dũni-kãngã likã, n kell n pa vẽenemã pʋgẽ!
Y NA N LEOKAME TƖ BÕE?
Efɛɛz rãmb 5:8 sẽn gomd “lik” la “vẽenem” ning yellã makda bõe?
Bõe la d tõe n maan n zãag d meng ne “likã”?
Wãn to la d tõe n “kell n kẽn wa vẽenem kamba”?
YƖƖLL 95 Vẽenemã paasdame
a D toeema yʋy kẽere.
b FOTÃ BILGRI: Yaa lɛtr ning tẽn-tʋmd a Poll sẽn gʋls n tool Efɛɛz kiris-nebã seb-kʋdre.