Aspirina Kuljum—Għandi Niħodha jew Le?

Din ix-​xena li ġejja hija waħda li tiġri veru, kif deskritta minn tabib. Tirrifletti problema li b’dispjaċir tqum taʼ spiss.

IL-​FAMILJA kollha kienet imħassba. Issa anki t-​tabib beda jinkwieta. “Jekk se jibqaʼ jitlef id-​demm,” qal it-​tabib, “għandu mnejn li jkollna nagħtuh trasfużjoni tad-​demm.”

Dan ir-​raġel kien ilu għal bosta ġimgħat jitlef id-​demm mill-​istonku tiegħu, u l-​problema kienet ġiet identifikata bħala infjammazzjoni taʼ l-​istonku, jew gastrite. “Int ċert li m’intix qed tieħu xi mediċini?” staqsieh mifxul it-​tabib.

“Le. Kulma qed nieħu hija din il-​mediċina naturali li xtrajt mingħand l-​ispiżjar minħabba l-​artrite,” qallu r-​raġel.

F’daqqa waħda t-​tabib fetaħ widnejh sew. “Ħa narahom.” X’ħin fela l-​lista taʼ l-​ingredjenti, sab dak li kien qed ifittex. Aċidu aċitilsaliċiliku! Il-​problema kienet solvuta. Meta l-​pazjent ma baqax jieħu din il-​mediċina li kien fiha l-​aspirina u ngħata pilloli tal-​ħadid u xi ħaġa biex ifejjaq l-​istonku, hu ma baqax jitlef iktar demm u bil-​mod il-​mod il-​livell tad-​demm reġaʼ ġie għan-​normal.

Mediċina li Tikkaġuna Telf taʼ Demm

Illum il-​ġurnata, it-​telf taʼ demm mill-​istonku u l-​imsaren kaġunat mill-​mediċina sar problema serja fil-​qasam mediku. Għalkemm hemm ħafna mediċini li jistgħu jikkaġunaw dan it-​telf taʼ demm, il-​biċċa l-​kbira taʼ dawn il-​problemi jqumu minħabba mediċini li jintużaw għall-​artrite jew għall-​uġigħ. Dawn jinkludu klassi taʼ mediċini li ma jkunx fihom sterojdi u li jintużaw għal kontra l-​infjammazzjoni (bl-Ingliż, nonsteroidal anti-inflammatory drugs, jew NSAIDS). L-​ismijiet jistgħu jvarjaw minn pajjiż għal ieħor.

L-aspirina tinsab f’ħafna mediċini li jistgħu jinxtraw mingħand l-​ispiżjar mingħajr ir-​riċetta tat-​tabib, u f’dawn l-​aħħar snin żdiedet l-​użanza f’ħafna pajjiżi li n-​nies jieħdu l-​aspirina kuljum. Għala?

Interess Kbir fl-​Aspirina

Fl-​1995 il-​Harvard Health Letter irrapportat li “l-​użu regulari taʼ l-​aspirina jsalva l-​ħajjiet.” Minn diversi studji li saru madwar id-​dinja u li ġew ripetuti ħafna drabi minn dakinhar ’l hawn, ir-​riċerkaturi waslu għal din il-​konklużjoni: “Kważi kulmin kellu attakk tal-​qalb jew puplesija, isofri bl-​anġina, jew għamel xi by-pass tal-​qalb għandu jieħu nofs aspirina sa waħda sħiħa kuljum sakemm m’huwiex allerġiku għal din il-​mediċina.”a

Riċerkaturi oħra jsostnu li rġiel li għandhom iktar minn 50 sena u li għandhom ir-​riskju t’attakk tal-​qalb jagħmlu tajjeb jekk jieħdu l-​aspirina kuljum u dan jgħodd ukoll għal nisa li jinsabu f’riskju. Barra minn hekk, hemm studji li jindikaw li aspirina kuljum tistaʼ tnaqqas ir-​riskju taʼ kanċer fil-​kolon u li dożi kbar matul perijodu twil jistgħu jgħinu biex jitbaxxa l-​livell taz-​zokkor fid-​demm fil-​każ taʼ nies dijabetiċi.

L-aspirina kif taħdem biex tipprovdi dawn il-​benefiċċji li jgħidu li għandha? Għalkemm ma nafux kollox, l-​evidenza tindika li l-​aspirina taġixxi ħalli l-​platelets fid-​demm ma jkunux iwaħħlu daqstant, u b’hekk ma jkunux jistgħu jiġu fformati ċapep taʼ demm. Skond kif inhu maħsub, dan jgħin biex arterji żgħar li jagħtu għall-​qalb u l-​moħħ ma jinstaddux, u b’hekk tiġi evitata l-​ħsara lil organi vitali.

La l-​aspirina hija maħsuba li għandha dawn il-​benefiċċji kollha, għala ma jiħodhiex kulħadd? Biex nibdew, hemm ħafna affarijiet li għadhom ma jafuhomx. Anki fuq id-​doża li wieħed għandu jieħu m’humiex ċerti. Hemm min jgħid li tajjeb li tieħu aspirina normali darbtejn kuljum, u hemm min jgħid li għandek tieħu waħda żgħira, minn dawk li kienu jingħataw lit-​tfal, darba iva u darba le. Għandha d-​doża li tingħata lin-​nisa tkun differenti minn dik taʼ l-​irġiel? It-​tobba m’humiex ċerti. L-​użu taʼ l-​aspirina li ma ddubx fl-​istonku imma fl-​imsaren (enteric-coated aspirin) tistaʼ tkun meqjusa t’għajnuna. Mill-​banda l-​oħra, għad m’hemmx qbil dwar il-​vantaġġi li fiha l-​aspirina li tkun magħmula b’ingredjent li jnaqqas l-​aċidu fl-​istonku (buffered aspirin).

Raġunijiet għall-​Prekawzjoni

Għalkemm teknikament l-​aspirina hija sustanza naturali, peress li l-​Indjani Amerikani kienu jiksbu l-​ingredjenti taʼ l-​aspirina mill-​qoxra taz-​zokk tas-​siġra taż-​żafżâf, din għandha ħafna effetti. Minbarra l-​fatt li tikkaġuna telf taʼ demm f’xi nies, jeżistu ħafna iktar komplikazzjonijiet li jistgħu jqumu minħabba l-​aspirina, inkluż reazzjonijiet allerġiċi f’nies li ma taqbilx magħhom l-​aspirina. M’għandniex xi ngħidu, l-​użu taʼ l-​aspirina kuljum ma jgħoddx għal kulħadd.

Madankollu, individwu li għandu r-​riskju t’attakk tal-​qalb jew puplesija jew li għandu kundizzjonijiet li jistgħu jkunu taʼ riskju b’mod sinjifikanti, forsi jkun jixtieq jistaqsi lit-​tabib tiegħu dwar ir-​riskji u l-​benefiċċji assoċjati maʼ l-​użu taʼ l-​aspirina kuljum. M’hemmx dubju li l-​pazjent irid ikun ċert li hu m’għandux problemi taʼ telf taʼ demm, li m’huwiex allerġiku għall-​aspirina, u li m’għandux problemi fl-​istonku jew fl-​imsaren. Qabel ma jibda t-​terapija, dak li jkun għandu jirrevedi mat-​tabib liema problemi oħra jistgħu jqumu jew x’effetti oħra jistgħu jikkaġunaw il-​mediċini.

Kif intqal qabel, mediċini li jkun fihom l-​aspirina jew xi ħaġa li tixbahha jġorru r-​riskju sinjifikanti taʼ telf taʼ demm. U dan it-​telf taʼ demm jistaʼ tant ikun żgħir li ma tindunax bih mill-​ewwel, u maż-​żmien jibda jiżdied bil-​mod il-​mod. Hemm mediċini oħra li trid taħsibha darbtejn qabel tiħodhom, partikolarment mediċini oħra għal kontra l-​infjammazzjoni. Kun ċert li tinforma lit-​tabib tiegħek jekk qed tieħu xi ħaġa minnhom. F’ħafna każijiet ikun għaqli jekk tieqaf tieħu l-​mediċina qabel xi operazzjoni. Forsi jistaʼ jkun ukoll t’għajnuna jekk tiċċekkja regolarment il-​livell tad-​demm permezz tat-​testijiet.

Jekk irridu nipproteġu lilna nfusna minn problemi li jistgħu jqumu, se nagħtu kas tal-​proverbju Bibliku: “Min hu bil-​għaqal jara l-​għawġ u jwarrab; min hu moħħu ħafif jidħol fih u jħallas għalih.” (Proverbji 22:3) F’din il-​kwistjoni medika, jalla nkunu fost dawk għaqlin ħalli ma nagħmlux ħsara lil saħħitna u mbagħad ikollna nħallsu għaliha.

[Nota taʼ taħt]

[Kaxxa/Stampa f’paġna 21]

Min Jistaʼ Jikkunsidra li Jieħu l-​Aspirina Kuljum

● Nies li jbatu b’mard tal-​qalb jew li jkunu djaqulhom l-​arterji tal-​karotide (il-vini prinċipali fl-​għonq).

● Nies li kellhom puplesija minħabba trombosi (dik li tiġi kaġunata meta jifformaw ċapep taʼ demm) jew attakk qasir fejn id-​demm ma jkunx jistaʼ jitlaʼ għall-​moħħ (transient ischemic attack, attakk qasir li jixbah lill-​puplesija).

● Irġiel ’il fuq minn 50 sena li għandhom wieħed jew iktar minn dawn il-​fatturi li jżidu r-​riskju taʼ mard tal-​qalb: tipjip, pressjoni għolja ħafna, dijabete, livell għoli tal-​kolesterol totali, kolesterol HDL baxx, ħxuna esaġerata, konsum kbir t’alkoħol, nies fil-​familja li minn età żgħira kienu jbatu bi problemi tal-​qalb (attakk tal-​qalb qabel il-​55 sena) jew puplesija, u stil taʼ ħajja dejjem bil-​qegħda.

● Nisa ’l fuq minn 50 sena li għandhom wieħed jew iktar minn dawn il-​fatturi taʼ riskju.

Għandek mnejn tkun tixtieq tikkonsulta lit-​tabib tiegħek qabel ma tieħu xi deċiżjonijiet f’dan ir-​rigward.

[Sors]

Sors: Consumer Reports on Health