Familji bla Missier—Kif Jitwaqqaf Iċ-​Ċiklu

JEKK ix-​xejriet preżenti jibqgħu sejrin kif inhuma, se tibda tkun ħaġa normali li familja tkun bla missier. Rapport mid-​Dipartiment tas-​Servizzi Umani u tas-​Saħħa taʼ l-​Istati Uniti jsostni: “It-​tfal li jitrabbew minn ġenitur wieħed għandhom it-​tendenza li jġibu marki iktar baxxi, ikollhom iktar problemi fl-​imġiba tagħhom, u jkollhom rati ogħla taʼ problemi kroniċi tas-​saħħa u psikjatriċi. . . . It-​trobbija f’familja b’omm waħedha huwa assoċjat maʼ riskji akbar taʼ tqala fl-​adolexxenza, li titlaq mill-​iskola, [u] li tintefaʼ l-​ħabs.”

Mela mhux taʼ b’xejn li x-​xjenzati soċjali, dawk li jagħtu l-​pariri lill-​familji, l-​għalliema, u saħansitra l-​politikanti jagħmlu minn kollox biex ifittxu modi kif jistgħu jwaqqfu din it-​tendenza qerrieda. Saru laqgħat kbar għall-​irġiel biex ikebbsu l-​kburija fil-​fatt li jkunu missirijiet u biex jikkonfermaw ir-​responsabbiltà taʼ l-​irġiel lejn il-​familja. Il-​kotba dwar li wieħed ikun missier imlew is-​suq. Saru sforzi wkoll biex iġagħlu lill-​missirijiet jieħdu ħsieb tar-​responsabbiltajiet tagħhom. Fl-​Istati Uniti, missirijiet li ma jkunux iridu jmantnu lil uliedhom ġew kastigati minn imħallfin, attakkati fi programmi televiżivi, u saħansitra esposti għal umiljazzjoni fil-​pubbliku. Iżda dawn l-​isforzi pproduċew riżultati fjakki.

Soluzzjonijiet taʼ Malajr

Soluzzjonijiet taʼ malajr ukoll ma tantx se jipproduċu riżultati tajbin. Per eżempju, mara divorzjata tistaʼ terġaʼ tiżżewweġ bl-​għaġla, bit-​tama li tagħti lil uliedha missier ġdid. Imma filwaqt li ż-​żwieġ mill-​ġdid jistaʼ jkollu l-​vantaġġi tiegħu, jistgħu jinqalgħu l-​problemi. It-​tfal xi kultant ma jkunux iridu jaċċettaw lil xi ħadd ġdid bħala missierhom. Xi kultant qatt ma jaċċettawh. Studju wieħed wera li “kważi żewġ terzi tan-​nisa li kienu jgħixu maʼ ġenitur tar-​rispett telqu mid-​dar qabel ma kellhom 19-il sena . . . , meta tqabbilhom maʼ 50% tan-​nisa li kellhom familja kompleta.” Saħansitra f’familji tar-​rispett li jirnexxu, xi drabi jkollhom jgħaddu ħafna snin qabel ma t-​tfal jaċċettaw lil missier tar-​rispett.a

Bl-​istess mod, m’hemm l-​ebda soluzzjoni taʼ malajr għall-​problema tat-​tqala fl-​adolexxenza. Per eżempju, l-​abort jikser il-​liġi t’Alla u jirrikjedi li l-​omm toħnoq il-​ħniena tenera li għandha għall-​ħajja ċkejkna li qed tiżviluppa ġewwa fiha. (Eżodu 20:13; 21:​22, 23; Salm 139:​14-​16; qabbel l-​1 Ġwann 3:​17.) Dan kif jistaʼ jkun li ma jħallix feriti emozzjonali? Li t-​tfal jingħataw għall-​adozzjoni hu meqjus minn ħafna bħala soluzzjoni iżjed umana, imma din ukoll tistaʼ tħalli feriti emozzjonali—kemm fuq l-​omm u kemm fuq it-​tifel.

Le, is-​soluzzjonijiet taʼ malajr m’humiex se jwaqqfu ċ-​ċiklu taʼ familji bla missier. Ix-​xejriet kurrenti tal-​familja se jieqfu biss jekk in-​nies ikunu lesti li jagħmlu bidliet kbar fil-​mod kif jaħsbu, fl-​attitudnijiet tagħhom, fl-​imġiba tagħhom, u fil-​morali tagħhom. Hemm bżonn taʼ xi ħaġa iżjed minn diskors bombastiku u psikoloġija popolari biex in-​nies jitqanqlu biex jagħmlu dawn il-​bidliet enormi. Dik ix-​“xi ħaġa iżjed” tinsab fil-​Kelma t’Alla, il-​Bibbja. Wara kollox, hu Alla nnifsu li waqqaf l-​arranġament tal-​familja. (Efesin 3:​14, 15) M’hawn ħadd li jaf iktar minnu x’għandhom bżonn it-​tfal.

Il-​Prinċipji Bibliċi Jgħinu lill-​Familji biex Ikampaw

Imma tistaʼ l-​Bibbja tassew tgħin lil tfal li jkollhom ġenitur nieqes? M’hijiex impossibbli li tittranġa l-​ħsara li jġarrbu? Le, m’hijiex. Fil-​bidu taʼ dan l-​artiklu, ikkwotajna rapport governattiv taʼ l-​Istati Uniti li semma lista taʼ ħafna mir-​riskji li jiffaċċjaw dawn it-​tfal. Minkejja l-​kliem taʼ twissija, ir-​rapport ikkonkluda: “Għalkemm hemm evidenza konsistenti taʼ riskju akbar, ir-​riċerka turi wkoll li l-​maġġuranza tat-​tfal f’familji b’ġenitur wieħed jiżviluppaw b’mod normali.” Iva, il-​konsegwenzi taʼ li tkun bla missier jistgħu jiġu eliminati jew taʼ l-​inqas minimizzati. Dan huwa speċjalment minnu jekk jiġu applikati l-​prinċipji Bibliċi fit-​trobbija tat-​tfal.

Dan jirrikjedi xogħol iebes min-​naħa tal-​ġenitur waħdu—prospett li jistaʼ jidher kbir iżżejjed għall-​ewwel. Imma jekk tinsab f’din is-​sitwazzjoni, tistaʼ titgħallem tistrieħ għalkollox fuq Alla Jehovah. (Proverbji 3:​1, 2) Xi nisa Kristjani fi żminijiet Bibliċi ffaċċjaw sitwazzjonijiet taʼ niket, bħal li jsiru romol. Rigward uħud bħal dawn il-​Bibbja tgħid: “Dik imbagħad li hi tassew armla u ma għandha ’l ħadd, tqiegħed it-​tama f’Alla u tgħaddi jiemha fit-​talb u fl-​orazzjoni lejl u nhar.” (1 Timotju 5:5) Ftakar li Jehovah jsejjaħ lilu nnifsu “missier l-​iltiema.” (Salm 68:6 [68:​5, NW]) Tistaʼ tkun ċert li hu se jagħti l-​appoġġ tiegħu lil mara li għandha l-​biżaʼ t’Alla hekk kif tagħmel sforz biex trabbi lil uliedha.

Li persuna tikkonduċi mat-​tfal studju regulari tal-​Bibbja fid-​dar huwa mod essenzjali kif tgħinhom jikbru u jsiru adulti bilanċjati u maturi. (Dewteronomju 6:​6-9) Fost ix-​Xhieda taʼ Jehovah, ħafna ġenituri waħedhom jużaw pubblikazzjonijiet ibbażati minn fuq il-​Bibbja li huma speċifikament imħejjijin għaż-​żgħażagħ, bħalma hu l-​ktieb Questions Young People Ask—Answers That Work.b It-​tagħrif li fih jgħin liż-​żgħażagħ jiżviluppaw livelli morali li jistgħu jgħinuhom jevitaw li jagħmlu l-​iżbalji li għamlu l-​ġenituri tagħhom. Hekk kif it-​tfal jibdew isiru jafu lil Alla Jehovah, jistgħu jibdew jintebħu li għandhom Missier tas-​sema li jimpurtah ferm minnhom. (Salm 27:10) Dan jistaʼ jgħinhom ikampaw meta jħossuhom abbandunati. Tifla mill-​Britannja li ġarrbet il-​firda bejn il-​ġenituri tiftakar: “Matul dan kollu, il-​mamà għenitni nħoss il-​bżonn għat-​talb u għal fiduċja kompleta f’Jehovah. Dan għenna nkampaw.”

Kif Tinżamm ir-​Rabta bejn il-​Ġenituri u t-​Tfal

Il-​Bibbja tagħmilha ċara li tifel irid iweġġaħ kemm lil ommu u kemm lil missieru. (Eżodu 20:12) U d-​divorzju ma jkissirx ir-​rabta bejn il-​missier u t-​tfal. Għalkemm ir-​raġel taʼ qabel ma jkunx għadu jgħix id-​dar, it-​tfal xorta jistgħu jibbenefikaw milli jkollhom relazzjoni t’affezzjoni miegħu.c Il-​problema hi li l-​omm tistaʼ tħossha rrabjata miegħu u ma tiħux pjaċir li jkun qed jinvolvi ruħu mat-​tfal. Kif tistaʼ l-​omm tkampa maʼ dawn is-​sentimenti?

Il-​Bibbja tagħti parir tajjeb meta twissi: “Qis li l-​għadab ma jwasslikx biex iżżeblaħ . . . Ħares li ma ddurx lejn il-​ħażen.” (Ġob 36:​18-21, Karm Żammit) Veru, m’huwiex faċli li titkellem bil-​ħlewwa maʼ xi ħadd li jkun weġġgħak jew abbandunak. Imma staqsi lilek innifsek: ‘Tistaʼ tifla titgħallem tafda raġel jekk il-​ħin kollu jintqalilha kemm hu ħażin missierha? Jistaʼ tifel jiżviluppa personalità stabbli u maskili jekk jiġi kkoreġut billi jintqallu, “Int eżatt bħal missierek”? Jistgħu t-​tfal ikollhom ħarsa f’lokha lejn l-​awtorità jekk jitgħallmu jistmerru lil missierhom jew jiġu skuraġġiti milli jarawh assolutament?’ Biċ-​ċar, tistaʼ tagħmel il-​ħsara jekk tkisser ir-​relazzjoni taʼ wliedek maʼ missierhom.

Jistaʼ jissorprendik li tkun taf li l-​Bibbja ma tikkundannax għadab ġust. “Tinkurlaw,” tgħid il-​Bibbja, “imma tidinbux.” (Efesin 4:26) Li tkun irrabjata m’huwiex dnub, imma li tkun kontrollata minn “korla, passjoni, ħażen, dagħa” huwa. (Kolossin 3:8) Għalhekk evita li ssawwat bil-​kliem lill-​missier quddiem it-​tfal. Jekk tħoss il-​bżonn li tesprimi d-​dwejjaq tiegħek, segwi s-​suġġeriment tal-​Bibbja biex taqsam “l-​inkwiet” tiegħek maʼ xi ħadd, imma dan agħmlu maʼ xi ħaddieħor mhux mat-​tfal tiegħek—forsi maʼ ħabiba li tafdaha. (Proverbji 12:25) Ipprova żomm attitudni pożittiva u evita li toqgħod tberren fuq il-​passat. (Koħèlet 7:10) Jekk tagħmel hekk ir-​rabja tiegħek se ttaffilek.

Fl-aħħar, ftakar li l-​Bibbja tikkmanda lit-​tfal biex jirrispettaw lil missierhom—anki jekk l-​imġiba tal-​missier ma tantx kienet eżemplari. (Efesin 6:​2, 3) Għalhekk ipprova għin lil uliedek biex iħarsu lejn in-​nuqqasijiet taʼ missierhom skond il-​fatti. Waħda mara żagħżugħa li trabbiet f’dar maqsuma tgħid: “Billi kont inħares lejn missieri b’mod objettiv—bħala bniedem fallibbli u imperfett—fl-​aħħar sirt naċċettah u m’għadnix irrabjata miegħu.” Billi tinkuraġġixxi lil uliedek biex jirrispettaw lil missierhom, se tgħinhom jiżviluppaw ħarsa f’lokha lejn l-​awtorità tiegħek bħala ġenitur!

Huwa importanti wkoll li ma ċċajparx id-​distinzjoni bejn l-​irwol taʼ ġenitur u dak tat-​tfal. Huma xorta qegħdin taħt ‘tagħlim ommhom.’ (Proverbji 1:8) Is-​subien jistgħu jħossuhom imtaqqlin iżżejjed jekk ikun mistenni minnhom li jkunu l-​kap tal-​familja. L-​ulied bniet bl-​istess mod jistgħu jħossu li hi ħaġa tqila wisq għalihom li jkunu xi ħadd maʼ min tiftaħ qalbha l-​omm. It-​tfal għandhom bżonn jiġu żgurati li int bħala ġenitur se tieħu ħsiebhom—mhux kontra. (Qabbel it-​2 Korintin 12:14.) Assiguranza bħal din tistaʼ ġġagħalhom iħossuhom protetti, avolja s-​sitwazzjoni fil-​familja ma tkunx ideali.

Irġiel li Jagħmluha taʼ Missirijiet

Xi ngħidu jekk il-​missier ma jidher imkien? L-​esperti jgħidu li t-​tfal jibbenefikaw jekk ikollhom sħubija maʼ xi raġel. Filwaqt li l-​fatt illi xi ziju jew ġar b’qalb tajba jieħu interess fit-​tfal jistaʼ jkun taʼ ġid sa ċertu punt, it-​tfal se jibbenefikaw b’mod partikulari mis-​sħubija bnina maʼ rġiel ġewwa l-​kongregazzjoni Kristjana. Ġesù wiegħed li l-​kongregazzjoni kellha tkun bħal familja li tagħti appoġġ.—Mark 10:​29, 30.

Fi żminijiet Bibliċi ż-​żagħżugħ Timotju kiber u sar raġel t’Alla li jispikka, mingħajr l-​appoġġ taʼ missier kredent. Il-​Bibbja tagħti ħafna mill-​kredtu għal dan lil ommu u lil nanntu li tant kienu jħobbuh. (Atti 16:1; 2 Timotju 1:​1-5) Madankollu, hu bbenefika wkoll minn sħubija maʼ raġel Kristjan—l-​appostlu Pawlu. Pawlu sejjaħ lil Timotju ‘ibnu l-​għażiż u fidil fil-​Mulej.’ (1 Korintin 4:17) B’mod simili llum, ix-​Xhieda taʼ Jehovah jiġu inkuraġġiti biex jobdu l-​parir tal-​Bibbja biex ‘jieħdu ħsieb l-​iltiema u r-​romol.’ (Ġakbu 1:​27, NW) Huma mħeġġin biex ‘jeħilsu lill-​iltiemaʼ billi jieħdu interess sinċier u bilanċjat f’uħud bħal dawn. (Ġob 29:12) Mara żagħżugħa jisimha Annette tiftakar kemm anzjan Kristjan kien jieħu interess f’loku fiha meta kienet żgħira, u tgħid: “Kien l-​uniku figura vera taʼ missier li qatt kelli.”

Kif Jitwaqqaf iċ-​Ċiklu

Dawn il-​prinċipji jistgħu jgħinu lit-​tfal bla missier biex jirnexxu. Minkejja t-​tfulija mhux favorevoli tagħhom, huma jistgħu jsiru adulti bilanċjati u produttivi kif ukoll ġenituri kollhom imħabba, leali, u dedikati. Xorta waħda, il-​prevenzjoni hija aħjar minn kwalunkwe kura. U fl-​aħħar mill-​aħħar, iċ-​ċiklu tal-​familji bla missier jistaʼ jitwaqqaf biss meta l-​irġiel u n-​nisa jkunu deċiżi li japplikaw il-​Bibbja f’ħajjithom—per eżempju, billi jżommu mal-​projbizzjoni tal-​Bibbja rigward sess qabel iż-​żwieġ u billi jsegwu l-​livelli li tqiegħed il-​Bibbja għall-​irġiel u n-​nisa miżżewġin.—1 Korintin 6:9; Efesin 5:​21-33.

Illum il-​ġurnata, ħafna tfal għandhom missier id-​dar imma xorta tistaʼ tgħid li huma bla missier. Wieħed espert fi kwistjonijiet tal-​familja jgħid: “L-​akbar problema li jiffaċċjaw . . . it-​tfal illum hija n-​nuqqas taʼ ħin u attenzjoni mill-​ġenituri tagħhom.” Il-​Kelma t’Alla tindirizza din il-​kwistjoni b’mod sod u dirett. Din tikkmanda lill-​missirijiet rigward uliedhom: “Agħtuhom l-​istruzzjoni, u l-​korrezzjoni, li jappartjenu lil trobbija Kristjana.” (Efesin 6:​4, New English Bible; Proverbji 24:27) Meta l-​missirijiet isegwu l-​parir tal-​Bibbja, it-​tfal ma jibżgħux li jiġu abbandunati.

Iżda, huwa realistiku li temmen li mases kbar taʼ nies se jduru lejn il-​Bibbja? Ma tantx. (Mattew 7:14) Imma x-​Xhieda taʼ Jehovah għenu lil miljuni taʼ nies biex isibu l-​hena fil-​ħajja tagħhom tal-​familja permezz taʼ programm taʼ studju tal-​Bibbja fid-​dar.d M’għandniex xi ngħidu, il-​Bibbja twissi li l-​koppji miżżewġin kollha se jsofru mit-​“taħbit tal-​ħajja” minħabba l-​imperfezzjoni. (1 Korintin 7:28) Imma dawk li tassew jirrispettaw il-​Kelma t’Alla jfittxu li jsolvu l-​problemi tagħhom, mhux li jiddivorzjaw malli jiltaqgħu maʼ daqsxejn inkwiet. Nammettu li hemm drabi meta Kristjan jistaʼ bix-​xieraq jikkunsidra s-​separazzjoni jew saħansitra d-​divorzju. (Mattew 5:32) Madankollu, billi jkun jaf x’impatt dan jistaʼ jkollu fuq uliedu, Kristjan se jitqanqal biex ifittex modi kif jistaʼ jsalva ż-​żwieġ jekk ikun b’xi mod possibbli.

Il-​fatt li ssegwi l-​Bibbja se jagħmel iktar milli jsalvalek il-​familja tiegħek issa. Tistgħu tgħixu lkoll għal dejjem! Ġesù qal: “Din hi l-​ħajja taʼ dejjem, li jagħrfu lilek, Alla waħdek veru, u lil Ġesù Kristu, li inti bgħatt.” (Ġwann 17:3) Il-​qari u l-​applikar tal-​pariri li jinstabu fil-​Kelma t’Alla huwa wieħed mill-​aqwa modi kif tkun ċerta li l-​familja tiegħek se tibqaʼ magħquda għal dejjem.

[Noti taʼ taħt]

[Stampa f’paġna 8, 9]

Billi jsegwi l-​prinċipji Bibliċi, ġenitur waħdu jistaʼ jirnexxi fit-​trobbija taʼ wliedu

[Stampa f’paġna 10]

Irġiel Kristjani taʼ spiss jistgħu ‘jeħilsu lill-​iltiemaʼ billi jieħdu interess f’loku u sinċier fihom