Hija s-​Soluzzjoni Parti mill-​Problema?

“Li tbaxxi lill-​priġunieri u ddgħajfilhom il-​moral huwa l-​agħar mod kif tippreparahom għad-​dinja taʼ barra.”—​Editorjal f’The Atlanta Constitution.

F’ĦAFNA każijiet il-​ħabsijiet sempliċement iservu bħala restrizzjoni—u dan għal ftit taʼ żmien biss. Meta ħabsi jinħeles, ikun dan tassew ħallas għar-​reat tiegħu?a Xi ngħidu għall-​vittmi jew il-​maħbubin tagħhom? “Jien omm taʼ tifel li ġie maqtul,” qalet bil-​ħniena Rita meta l-​qattiel, li nstab ħati li qatel lil binha taʼ 16-il sena, inħeles wara li qattaʼ tliet snin biss fil-​ħabs. “Jekk jogħġobkom ieqfu ftit u aħsbu. Tistgħu qatt timmaġinaw x’jiġifieri dan?” Bħalma jintwera mill-​każ taʼ Rita, it-​traġedja taʼ spiss tibqaʼ għaddejja ħafna żmien wara li l-​qrati jkunu għamlu xogħolhom u l-​każ ma jkunx għadu jissemma iktar fil-​faċċati tal-​gazzetti.

Din il-​kwistjoni ma tikkonċernax biss lil min kellu ħajtu effettwata mill-​kriminalità imma tirrigwarda wkoll lil ħaddieħor ukoll. Wara kollox, il-​kwistjoni jekk il-​ħabsin li jinħelsu joħorġux riabilitati jew sempliċement isiru iktar ħorox wara ż-​żmien li jqattgħu fil-​ħabs teffettwa direttament il-​paċi tal-​moħħ tiegħek jekk mhux ukoll is-​sigurtà nfisha tiegħek.

Skejjel għall-​Kriminali

Is-​sistema tal-​ħabsijiet mhux dejjem trażżnu l-​aġir kriminali. Jill Smolowe, fir-​rivista Time, tgħid li meta jintefqu ħafna flus biex tinbena ċella oħra, minflok ma jibdlu l-​attitudni li l-​priġunier għandu lejh innifsu, dan taʼ spiss sempliċement iwassal għal iktar kriminalità, li tkun agħar minn qabel. Dak li qal Peter,b li qattaʼ 14-il sena l-​ħabs, jaqbel maʼ din l-​istqarrija. Hu jgħid: “Il-​biċċa l-​kbira tal-​priġunieri sħabi bdew b’reati żgħar, imbagħad imxew ’il quddiem għal reati fuq propjetà, u fl-​aħħar iggradwaw għal offiżi serji kontra nies oħra.” Jgħid ukoll: “Għalihom, il-​ħabsijiet huma bħal skejjel tas-​snajjaʼ. Minn hemm ġew joħorġu agħar milli daħlu.”

Filwaqt li l-​ħabsijiet iżommu lill-​kriminali ’l bogħod mis-​soċjetà għal xi żmien, mid-​dehra dawn ftit li xejn jagħmlu—jekk jagħmlu xi ħaġa—biex iżommuhom milli jikkommettu reati oħra għal perijodu twil taʼ żmien. Xi subien u ġuvintur mill-​qalba tal-​bliet taʼ spiss iħarsu lejn il-​priġunerija bħala turija li issa laħqu rġiel. Taʼ spiss, dawn jispiċċaw isiru kriminali ħorox. “Il-​ħabs mhux veru jirriabilitak,” jgħid Larry, li qattaʼ l-​biċċa l-​kbira taʼ ħajtu dieħel u ħiereġ il-​ħabs. “Dawn in-​nies joħorġu u jerġgħu jagħmlu l-​istess ħaġa mill-​ġdid.”

Nies bħal dawn jinqabdu ġo ċirku bla tarf—joħorġu mill-​ħabs, jagħmlu reat ieħor u jerġgħu jintefgħu ġewwa. Skond studju li sar fl-​Istati Uniti, dan il-​fatt jispjega għala 50 fil-​mija tar-​reati gravi kollha jsiru minn madwar 5 fil-​mija tal-​kriminali. Ir-​rivista Time tinnota li meta l-​priġunieri ma jkollhomx mod siewi kif jgħaddu l-​ħin, dawn taʼ spiss iqattgħu s-​sigħat jimtlew bl-​għadab, biex ma nsemmux ukoll ir-​ruxxmata taʼ manuvri kriminali li jitgħallmu, biex jużawhom għal meta jerġgħu joħorġu mill-​ħabs.

Din m’hijiex xi ħaġa li tiġri biss fl-​Istati Uniti. John Vatis, tabib f’ħabs militari fil-​Greċja, jgħid: “Il-​ħabsijiet tagħna saru tajbin ħafna f’li jipproduċu nies li jheddu, vjolenti, u mill-​agħar. Meta jinħelsu, il-​biċċa l-​kbira tal-​ħabsin ikunu jridu ‘jpattuhielha’ lis-​soċjetà.”

L-​Ispiża li Taqaʼ fuq is-​Soċjetà

Il-​kriżi li hemm fil-​ħabsijiet teffettwa saħansitra lil butek. Per eżempju, huwa stmat li fl-​Istati Uniti, dawk li jħallsu t-​taxxi jridu joħorġu madwar $21,000 (Lm9,500) għal kull ħabsi fis-​sena. Ħabsin li għandhom iktar minn 60 sena jistgħu jiswew it-​triplu taʼ dan. F’ħafna pajjiżi, in-​nies qed jitilfu l-​fiduċja fis-​sistema penali għal diversi raġunijiet oħra. Jeżisti tħassib dwar kriminali li jinħelsu mill-​ħabs qabel il-​waqt, kif ukoll kriminali li jirnexxilhom jeħilsuha ħafif għalkollox minn sentenzi tal-​ħabs minħabba xi dettall legali żgħir li xi avukat makakk ikun skopra. Taʼ spiss, il-​vittmi ma jħossuhomx protetti biżżejjed minn dawn il-​kriminali li jkunu għadhom kif inħelsu, u ftit li xejn ikollhom influwenza fuq il-​proċess legali.

Ikompli Jikber it-​Tħassib tal-​Pubbliku

Il-​fiduċja tal-​pubbliku fis-​sistema tal-​ħabsijiet ma tantx tistaʼ titjieb meta n-​nies jaraw kif il-​priġunieri qed jiġu esposti għal kundizzjonijiet krudili għall-​aħħar, bħalma nistgħu naraw fil-​kaxxa li tidher hawn. Il-​priġunieri li jgħaddu minn trattament inġust waqt li jkunu qed jiskontaw is-​sentenza tagħhom x’aktarx li ma jkunux jistgħu jirriabilitaw ruħhom b’suċċess. Minbarra hekk, għadd taʼ gruppi favur id-​drittijiet tal-​bniedem huma mħassba dwar in-​numru sproporzjonat taʼ membri taʼ gruppi taʼ minoranza li jinsabu fil-​ħabsijiet. Huma jiddubitaw jekk din il-​ħaġa hix kumbinazzjoni jew hix riżultat taʼ diskriminazzjoni razzjali.

Rapport taʼ l-​Associated Press taʼ l-​1998 ġibed l-​attenzjoni għall-​qagħda mwegħra li jinsabu fiha ex-priġunieri tal-​Ħabs taʼ Holmesburg, f’Pennsylvania, l-​Istati Uniti. Dawn kienu qegħdin jitolbu kumpens għax allegaw li waqt li kienu fil-​ħabs kienu saru xi esperimenti kimiċi fuqhom bħall-​annimali. U xi ngħidu għall-​fatt li fl-​Istati Uniti reġgħet daħlet is-​sistema tal-​priġunieri marbutin flimkien b’katina? Amnesty International tirrapporta: “Ix-​xogħol minn grupp marbut b’katina jdum minn 10 sa 12-il siegħa, taʼ spiss taħt xemx tisreġ, b’waqfiet qosra ħafna biex jixorbu l-​ilma, u siegħa biex jieklu. . . . L-​uniku aċċess għall-​faċilità taʼ tojlit għall-​priġunieri marbutin flimkien b’katina huwa barmil li jistaʼ jinġarr u jitqiegħed wara xi tip taʼ għata temporanja. Il-​priġunieri jibqgħu marbutin flimkien bil-​katina waqt li jużawh. Meta l-​barmil ma jkunx jistaʼ jintuża, il-​priġunieri jkollhom jinżlu kokka fl-​art quddiem kulħadd.” M’għandniex xi ngħidu, mhux il-​ħabsijiet kollha jaħdmu b’dan il-​mod. Madankollu, trattament krudili bħal dan ineħħi l-​valuri u l-​kwalitajiet umani kemm tal-​priġunieri u kemm taʼ min jagħtih.

Il-​Komunità Qegħda Tibbenefika?

Huwa naturali li l-​maġġuranza tan-​nies iħossuhom iktar protetti meta kriminali perikolużi jintefgħu l-​ħabs. Komunitajiet oħra jieħdu pjaċir bil-​ħabsijiet għal raġunijiet differenti. Meta kien se jagħlaq ħabs fir-​raħal żgħir taʼ Cooma fl-​Awstralja, in-​nies ipprotestaw. Għala? Għax il-​ħabs kien jipprovdi impjiegi għall-​komunità li kienet batuta ekonomikament.

Dan l-​aħħar xi gvernijiet biegħu l-​ħabsijiet tagħhom lil intrapriżi privati bħala miżura biex inaqqsu l-​ispejjeż. Sfortunatament, in-​negozju jmur tajjeb iktar ma jkun hemm priġunieri u iktar ma jkollhom sentenzi twal. Għaldaqstant, il-​ġustizzja tistaʼ tibda titħallat mal-​kummerċjaliżmu.

Wara li ntqal dan kollu, tibqaʼ l-​mistoqsija fundamentali: Il-​ħabsijiet jirriabilitawhom lill-​kriminali? Filwaqt li t-​tweġiba hija iktar le milli iva, għandek mnejn tibqaʼ skantat meta ssir taf li xi priġunieri ġew megħjunin biex jinbidlu. Ejja naraw kif.

[Noti taʼ taħt]

[Kaxxa/Stampa f’paġna 6, 7]

Daqqa t’Għajn Lejn is-​Sitwazzjoni fil-​Ħabsijiet

ĦABSIJIET IFFOLLATI: Fil-​Britannja teżisti problema kbira taʼ ħabsijiet iffollati żżejjed, u mhux taʼ b’xejn! Mill-​Ewropa kollha tal-​Punent, il-​Britannja hija fit-​tieni post bl-​ogħla rata taʼ ħabsin għal kull ras, b’125 ħabsi għal kull 100,000 ruħ mill-​popolazzjoni. Fil-​Brażil, l-​akbar ħabs f’São Paulo huwa mibni biex jesaʼ 500 ħabsi. Minflok, fih jinżammu 6,000 ruħ. Fir-​Russja, ċelel li suppost iżommu 28 ħabsi qed ikun fihom bejn 90 u 110. Il-​problema tant hija gravi li l-​priġunieri jistgħu jorqdu biss x’ħin imisshom. F’pajjiż Asjatiku, 13 jew 14-il ħabsi jitpoġġew marsusin flimkien ġo ċella taʼ 3 metri kwadri. Sadattant, fl-​Awstralja tal-​Punent, l-​uffiċjali pprovaw isolvu l-​problema tan-​nuqqas taʼ spazju billi jużaw il-​containers tal-​merkanzija bħala ċelel għall-​ħabsin.

VJOLENZA: Il-​gazzetta Ġermaniża Der Spiegel tirrapporta li fil-​ħabsijiet Ġermaniżi, ħabsin kiefra joqtlu u jittorturaw minħabba “l-​gwerra taʼ kompetizzjoni bejn il-​klikek biex imexxu negozji illegali taʼ alkoħol u narkotiċi, sess, u mgħax żejjed fuq self.” It-​tensjoni etnika taʼ spiss tqanqal il-​vjolenza fil-​ħabsijiet. “Hemm ħabsin minn 72 pajjiż,” tinnota Der Spiegel. “In-​nuqqas taʼ qbil u l-​konflitti li jwasslu għall-​vjolenza huma inevitabbli.” F’wieħed mill-​ħabsijiet fl-​Amerika t’Isfel, l-​uffiċjali qalu li bħala medja, kull xahar inqatlu 12-il priġunier. Il-​ħabsin qalu li n-​numru kien id-​doppju, irrapportat il-​Financial Times taʼ Londra.

ABBUŻ SESSWALI: Fl-​artiklu “The Rape Crisis Behind Bars” (Il-Kriżi taʼ l-​Istupru fil-​Ħabsijiet), The New York Times tgħid li fl-​Istati Uniti, bħala stima prudenti, “kull sena iktar minn 290,000 raġel jiġu attakkati sesswalment fil-​ħabsijiet.” Ir-​rapport ikompli: “L-​esperjenza tal-​biżaʼ tal-​vjolenza sesswali ġeneralment tinvolvi iktar minn okkażjoni taʼ darba, u taʼ spiss l-​attakk jibda jseħħ kuljum.” Organizzazzjoni waħda tikkalkula li fil-​ħabsijiet taʼ l-​Istati Uniti, kull ġurnata jseħħu mas-​60,000 att sesswali mhux mixtieq.

SAĦĦA U NDAFA: Jeżistu biżżejjed provi li fost il-​popolazzjoni tal-​ħabsijiet jinfirex ħafna mard trasmess sesswalment. Fl-​aħbarijiet madwar id-​dinja tissemma ħafna t-​tuberkulosi fost il-​ħabsin fir-​Russja u f’xi pajjiżi Afrikani, kif ukoll in-​nuqqas t’attenzjoni fl-​oqsma tal-​kura medika, l-​indafa, u n-​nutriment f’ħafna ħabsijiet madwar id-​dinja.

[Stampa]

Ħabs iffollat iżżejjed f’São Paulo, fil-​Brażil

[Sors]

AP Photo/Dario Lopez-Mills

[Stampa f’paġna 4, 5]

Il-​ħabs b’sigurtà massima La Santé f’Pariġi, Franza

[Sors]

AP Photo/Francois Mori

[Stampa f’paġna 6]

Ħabsin nisa f’Managua, fin-​Nikaragwa

[Sors]

AP Photo/Javier Galeano