Iċ-Ċelebrazzjonijiet Popolari—Gost Iva, Ħsara Le?
F’NOFS Ottubru jibda jseħħ ċertu tibdil mhux tas-soltu f’xi bliet taʼ Franza. Il-vetrini tal-ħwienet jimtlew bil-qaraʼ aħmar, skeletri, u għanqbut. Fis-supermarkets t’hemmhekk, il-kaxxiera jilbsu kpiepel suwed ġejjin għall-ponta. Fl-aħħarnett, it-tfal iż-żgħar jimlew it-toroq, iħabbtu l-bibien, u jheddu lil dak li jkun li jagħmlulu xi waħda minn tagħhom jekk ma jagħtihomx il-ħelu li jitolbuh.
Dawn id-drawwiet strambi kollha huma parti miċ-ċelebrazzjoni magħrufa bħala l-Halloween. Il-Halloween, li qabel kien jitqies l-iktar bħala festa Amerikana, xtered mad-dinja kollha, u sar popolari kemm fost iż-żgħar u kemm fost il-kbar. Milli jidher, Franza aċċettat il-Halloween għall-aħħar. Skond ċertu kalkolu, kważi terz tal-familji Franċiżi ċċelebraw din l-okkażjoni s-sena l-oħra. Il-ġurnal Taljan La Repubblica jitkellem dwar din il-moda taʼ bħalissa bħala splużjoni li qed tinfirex mal-peniżola Taljana kollha. Il-gazzetta Nordkurier tgħid li “iktar ċittadini [Ġermaniżi] minn qatt qabel ma jridux jitilfu dan il-gost waħxi.”
Mhux fl-Ewropa biss żdiedet il-popolarità tal-Halloween. Mill-Baħamas sa Ħong Kong, il-Halloween qed jiġi ċelebrat bil-kbir. L-International Herald Tribune jirrapporta li s-sena l-oħra stazzjon tar-radju fi Sri Lanka kellu kompetizzjoni għall-“iktar riċetti strambi tal-Halloween u l-iktar twerżiq tal-mewt waħxi.” Il-Halloween beda jikseb ukoll il-popolarità fil-Ġappun, fejn eluf taʼ nies ħadu sehem f’‘parati bil-qaraʼ aħmar’ li saru f’Tokjo.
Anki fi nħawi fid-dinja fejn il-Halloween m’huwiex magħruf, taʼ spiss isiru festi u ċelebrazzjonijiet li jixbhuh ħafna. Per eżempju, fil-Britannja matul Guy Fawkes Night, tistaʼ tara ċorom taʼ tfal jittalbu l-flus u jagħmlu ċajt goff bħal tal-Halloween. Fit-Tajwan, hemm il-Festa tal-Fanal mimlija kuluri. Tfal żgħar jiġru fit-toroq iżommu f’idejhom fanali li fuqhom ikun hemm impinġijin għasafar u bhejjem. Il-Messiku għandu d-Día de los Muertos, jew Jum il-Mejtin, ċelebrazzjoni li mill-Messiku għaddiet għall-Istati Uniti. Skond il-kittieb Carlos Miller, xi Amerikani Messikani għadhom “jilbsu maskli taʼ l-injam f’għamla taʼ ras taʼ mewt imsejħin calacas u jiżfnu f’ġieħ qrabathom mejtin.”
Il-maġġuranza tan-nies għandhom mnejn iqisu dawn iċ-ċelebrazzjonijiet bħala sempliċi okkażjonijiet fejn jieħdu gost mingħajr ma jġarrbu ħsara. Iqisuhom bħala skuża għat-tfal u għall-adulti biex jilbsu taʼ xi ħaġa u jagħmlu kulma jfettlilhom. Madankollu, ħarsa indifferenti bħal din ma tagħtix kas tal-fatt li dawn iċ-ċelebrazzjonijiet bla dubju għandhom oriġini pagana. Per eżempju, il-Festa tal-Fanal fit-Tajwan inbdiet meta n-nies kienu jixegħlu l-fanali biex jipprovaw jaraw l-ispirti tas-sema li kienu jemmnu li qed itiru fis-smewwiet. Jum il-Mejtin fil-Messiku ġej minn ritwal taʼ l-Azteki li fih kienu jonoraw lill-mejtin.
Xi wħud forsi jargumentaw li ma tantx huwa importanti minfejn ġejjin ċelebrazzjonijiet bħal dawn. Imma staqsi lilek innifsek, ‘Jistgħu ċelebrazzjonijiet li għandhom din l-oriġini kerha jitqiesu bħala li ma jagħmlux ħsara?’ Dawk li jirriklamaw dawn iċ-ċelebrazzjonijiet b’mod kummerċjali żgur li ma jinteressahomx minn dan. Rigward il-Halloween, rappreżentant taʼ l-Istitut Kulturali taʼ Barċellona, Spanja, osserva: “Hija festa li qed tidħol mil-lat kummerċjali.” Tant kemm hu veru, is-sena l-oħra l-irċivuti mill-Halloween ġew kalkulati li ammontaw għal 6.8 elef miljun dollaru [Lm3.1 elef miljun] fl-Istati Uniti biss. Fi Franza, in-negozju taʼ kumpanija li tagħmel il-kostumi għall-Halloween żdied iktar minn mitt darba fi tliet snin biss.
Imma għandek tipparteċipa f’dawn iċ-ċelebrazzjonijiet sempliċement għax huma popolari jew iġibu qligħ tajjeb? Biex insibu t-tweġiba, se nagħtu ħarsa oħra lejn iċ-ċelebrazzjoni tal-Halloween.
[Stampa f’paġna 3]
Irjus tal-mewt taz-zokkor li jintużaw f’Jum il-Mejtin fil-Messiku
[Sors]
SuperStock, Inc.
[Stampa f’paġna 4]
Fil-Britannja, Guy Fawkes Night jiġi ċelebrat bil-ħġejjeġ tan-nar
[Sors]
© Hulton Getty Archive/gettyimages