Kapitlu 20

Irxoxt​—Għal Min, u Fejn?

1, 2. Kif nafu li qaddejja t’Alla tal-​qedem kienu jemmnu fl-​irxoxt?

IL-​QADDEJJA T’ALLA minn dejjem emmnu fl-​irxoxt. Dwar Abraham, li għex 2,000 sena qabel ma Ġesù twieled bħala bniedem, il-​Bibbja tgħid: “Hu qies li Alla kien kapaċi jqajmu [lil ibnu Iżakk] saħansitra mill-​imwiet.” (Ebrej 11:​17-19) Iktar tard Ġob il-​qaddej t’Alla staqsa: “Jekk bniedem f’saħħtu jmut jistaʼ jgħix mill-​ġdid?” Bi tweġiba għall-​mistoqsija tiegħu stess, Ġob qal ’l Alla: “Int se ssejjaħ, u jien innifsi se nwieġbek.” B’hekk wera li kien jemmen fl-​irxoxt.​—Ġob 14:​14, 15.

² Meta Ġesù Kristu kien fuq l-​art, spjega: “Li l-​mejtin jiġu mqajmin saħansitra Mosè rrivelah, fir-​rakkont dwar ix-​xitla taʼ l-​għolliq, meta jsejjaħ lil Jehovah ‘dak Alla t’Abraham u Alla taʼ Iżakk u Alla taʼ Ġakobb.’ Hu Alla, mhux tal-​mejtin, imma tal-​ħajjin, għax huma lkoll ħajjin għalih.” (Luqa 20:​37, 38) Fl-​Iskrittura Kristjana Griega l-​kelma “rxoxt” hija wżata iktar minn 40 darba. Tabilħaqq, l-​irxoxt tal-​mejtin huwa tagħlim prinċipali tal-​Bibbja.​—Ebrej 6:​1, 2.

3. Marta esprimiet liema fidi fl-​irxoxt?

³ Meta miet ħuha Lażżru, Marta, il-​​ħabiba taʼ Ġesù, uriet fidi fl-​irxoxt. Malli semgħet li Ġesù kien ġej, Marta ġriet ’il barra biex tiltaqaʼ miegħu. “Mulej, kieku kont hawnhekk ħija ma kienx imut,” qalet hi. Meta ra n-​niket tagħha, Ġesù sabbarha bil-​kelmiet: “Ħuk se jqum.” Marta wieġbet: “Naf li se jqum fl-​irxoxt fl-​aħħar jum.”​—Ġwann 11:​17-24.

4-6. Marta liema raġunijiet kellha biex temmen fl-​irxoxt?

⁴ Marta kellha raġunijiet sodi għall-​fidi tagħha fl-​irxoxt. Kienet taf, per eżempju, li ħafna snin qabel, il-​profeti t’Alla Elija u Eliżew, bil-​qawwa t’Alla, it-​tnejn li huma rxoxtaw tifel. (1 Slaten 17:​17-24; 2 Slaten 4:​32-37) U kienet taf li raġel mejjet ħa l-​ħajja meta ġie mitfugħ ġo ħofra u mess maʼ l-​għadam tal-​mejjet Eliżew. (2 Slaten 13:​20, 21) Imma dak li l-​iktar saħħilha l-​fidi fl-​irxoxt kien dak li Ġesù nnifsu kien għallem u għamel.

⁵ Marta setgħet kienet preżenti f’Ġerusalemm inqas minn sentejn qabel, meta Ġesù tkellem dwar is-​sehem li kien se jkollu f’li jirxoxta lill-​mejtin. Hu qal: “Għax sewwa sew bħalma l-​Missier iqajjem lill-​mejtin u jagħmilhom ħajjin, hekk ukoll l-​Iben jagħmel ħajjin lil dawk li jrid. Tistagħġbux b’dan, għax is-​siegħa ġejja li fiha dawk kollha fl-​oqbra tal-​mafkar se jisimgħu leħnu u joħorġu.”​—Ġwann 5:​21, 28, 29.

⁶ Saż-żmien li Ġesù tkellem dak il-​kliem, fil-​Bibbja m’hemmx miktub li kien qajjem lil xi ħadd. Imma ftit wara, qajjem għall-​​ħajja lil raġel żagħżugħ, iben waħda armla fil-​belt taʼ Najin. L-​aħbar dwar dan inġarret ’l isfel lejn il-​Ġudea, u għalhekk Marta żgur li semgħet dwarha. (Luqa 7:​11-17) Iktar tard, Marta żgur li semgħet ukoll dwar dak li ġara ħdejn il-​Baħar tal-​Galilija fid-​dar taʼ Ġajru. Bintu taʼ 12-il sena kienet mardet ħafna u mietet. Imma meta Ġesù wasal fid-​dar taʼ Ġajru, mar ħdejn it-​tifla mejta, u qal: “Tifla, qum!” U hekk għamlet!​—Luqa 8:​40-56.

7. Ġesù liema prova ta lil Marta li hu jistaʼ jirxoxta lill-​mejtin?

⁷ Xorta waħda Marta ma stennietx li Ġesù se jqajjem lil ħuha f’dan iż-​żmien. Kien għalhekk li qalet: “Naf li se jqum fl-​irxoxt fl-​aħħar jum.” Madankollu, biex jgħin lil Marta tifhem aħjar is-​sehem li għandu f’li jirxoxta lill-​mejtin, Ġesù qal: “Jien hu l-​irxoxt u l-​ħajja. Dak li jeżerċita fidi fija, avolja jmut, se jiġi għall-​ħajja; u kulmin qiegħed jgħix u jeżerċita fidi fija ma se jmut qatt assolutament.” Ġesù ftit wara ġie meħud ħdejn il-​qabar fejn kien ġie mqiegħed Lażżru. “Lażżru, oħroġ!” għajjat. U Lażżru, li kien ilu mejjet erbat ijiem, ħareġ!​—Ġwann 11:​24-26, 38-44.

8. Liema evidenza hemm li Ġesù ġie rxoxtat?

⁸ Ftit ġimgħat wara, Ġesù nnifsu ġie maqtul u mqiegħed ġo qabar. Imma dam hemmhekk għal partijiet biss minn tlett ijiem. L-​appostlu Pietru jispjega għala, billi jgħid: “Lil dan Ġesù Alla rxoxta, taʼ liema fatt aħna lkoll xhieda.” Il-​mexxejja reliġjużi ma setgħux iżommu lill-​Iben t’Alla milli joħroġ mill-​qabar. (Atti 2:32; Mattew 27:​62-66; 28:​1-7) Ma jistaʼ jkun hemm ebda dubju li Kristu ġie mqajjem mill-​imwiet, għax iktar tard wera lilu nnifsu ħaj lil ħafna mid-​dixxipli tiegħu, darba minnhom lil xi 500 minnhom. (1 Korintin 15:​3-8) Id-​dixxipli taʼ Ġesù kellhom fidi tant soda fl-​irxoxt li kienu lesti jiffaċċjaw saħansitra l-​mewt biex jaqdu ’l Alla.

9. Il-Bibbja tgħid li ġew irxoxtati liema disaʼ persuni?

⁹ Prova oħra li l-​mejtin jistgħu jiġu mqajmin ngħatat iktar tard permezz taʼ l-​appostli Pietru u Pawlu. L-​ewwel, Pietru rxoxta lil Tabita, imsejħa wkoll Dorkas, mill-​belt taʼ Ġoppa. (Atti 9:​36-42) U mbagħad Pawlu ġab lura għall-​​ħajja liż-żagħżugħ Ewtikus, li kien miet meta waqaʼ minn tieqa fit-tielet sular waqt li Pawlu kien qiegħed jitkellem. (Atti 20:​7-12) Żgur li dawn id-​disaʼ każi taʼ rxoxt imniżżlin fil-​​Bibbja jagħtu prova ċerta li l-​mejtin jistgħu jinġabu lura għall-​​ħajja!

MIN SE JIĠI RXOXTAT?

10, 11. (a) Alla għala rranġa biex ikun hemm l-​irxoxt? (b) Skond Atti 24:15, liema żewġ gruppi taʼ nies se jiġu rxoxtati?

¹⁰ Fil-bidu ma kienx l-​iskop t’Alla li jirxoxta lil xi ħadd, għaliex kieku Adam u Eva baqgħu leali ħadd ma kien ikollu għalfejn imut. Imma mbagħad id-​dnub t’Adam ġab l-​imperfezzjoni u l-​mewt fuq kulħadd. (Rumani 5:12) Mela biex ikun possibbli għal xi wħud mit-​tfal t’Adam li jgawdu l-​ħajja taʼ dejjem, Alla Jehovah irranġa għall-​irxoxt. Imma x’jiddetermina jekk persuna tiġix irxoxtata jew le?

¹¹ Il-Bibbja tispjega: “Se jkun hemm irxoxt taʼ kemm it-​​twajbin u kemm dawk li m’humiex twajbin.” (Atti 24:15) Dan għandu mnejn jissorprendi lil xi wħud. ‘Għala jġib lura għall-​​ħajja lil dawk li “m’humiex twajbin”?’ jistgħu jistaqsu. Dak li ġara waqt li Ġesù kien imdendel maz-​zokk tat-​tortura se jgħinna nwieġbu din il-​mistoqsija.

12, 13. (a) Ġesù għamel liema wegħda lil wieħed kriminal? (b) Fejn qiegħda l-​“Ġenna” li tkellem dwarha Ġesù?

¹² Dawn l-​irġiel taʼ ħdejn Ġesù huma kriminali. Wieħed minnhom għadu kemm spiċċa jinsultah, billi qal: “Int il-​Kristu, hux hekk? Salva lilek innifsek u lilna.” Madankollu, il-​kriminal l-ieħor jemmen lil Ġesù. Hu jdur lejh u jgħid: “Ftakar fija meta tidħol fis-​saltna tiegħek.” Għal dak, Ġesù jwiegħed: “Verament ngħidlek illum, Int se tkun miegħi fil-​Ġenna.”​—Luqa 23:​39-43.

¹³ Imma Ġesù x’irid ifisser meta jgħid: “Int se tkun miegħi fil-​Ġenna”? Fejn hija l-​Ġenna? Sewwa, fejn kienet il-​ġenna li Alla għamel fil-​bidu? Kienet fuq l-​art, mhux hekk? Alla poġġa lill-​ewwel koppja umana fil-​ġenna sabiħa msejħa l-​ġnien t’Għeden. Mela meta naqraw li dan, li qabel kien kriminal, se jkun fil-​Ġenna, għandha tiġina f’moħħna stampa taʼ din l-​art mibdula f’post sabiħ fejn wieħed jgħix, għax il-​kelma “ġenna” tfisser “ġnien” jew “park.”​—Ġenesi 2:​8, 9.

14. Ġesù b’liema mod se jkun fil-​Ġenna maʼ dak li qabel kien kriminal?

¹⁴ M’għandniex xi ngħidu, Ġesù Kristu mhux se jkun hawnhekk stess fuq l-​art maʼ dak li qabel kien kriminal. Le, Ġesù se jkun fis-​sema jaħkem bħala sultan għal fuq il-​Ġenna taʼ l-​art. Mela hu se jkun maʼ dak ir-​raġel fis-​sens li Hu se jqajmu mill-​imwiet u jieħu ħsieb il-​​ħtiġijiet tiegħu, kemm fiżiċi u kemm spiritwali. Imma Ġesù għala se jħalli raġel li kien kriminal jgħix fil-​Ġenna?

15. Għala jiġu rxoxtati dawk li “m’humiex twajbin”?

¹⁵ Huwa veru li dan ir-​raġel għamel affarijiet ħżiena. Kien ‘mhux twajjeb.’ Ukoll, ma kienx jaf ir-​rieda t’Alla. Imma kien ikun kriminal kieku kien jaf dwar l-​iskopijiet t’Alla? Biex ikun jaf, Ġesù se jqajjem lil dan ir-​raġel li ma kienx twajjeb, kif ukoll lil eluf taʼ miljuni t’oħrajn li mietu fl-​injoranza. Per eżempju, fis-​sekli li għaddew mietu ħafna nies li ma kinux jafu jaqraw u li qatt ma kienu raw Bibbja. Imma huma se jiġu mqajmin minn ġo Xeol, jew Ħades. Imbagħad, fl-​art magħmula ġenna, se jiġu mgħallmin ir-​rieda t’Alla, u se jkollhom l-​opportunità li jagħtu prova li tassew iħobbu ’l Alla billi jagħmlu r-​rieda tiegħu.

16. (a) Min mill-​mejtin mhux se jiġi rxoxtat? (b) Għala m’għandniex nipprovaw niġġudikaw aħna? (ċ) X’għandu jkun it-​tħassib prinċipali tagħna?

¹⁶ Dan ma jfissirx li kulħadd se jiġi rxoxtat. Il-​Bibbja turi li Ġuda l-​Iskarjota, li ttradixxa lil Ġesù, mhux se jiġi rxoxtat. Minħabba l-​ħażen volontarju tiegħu, Ġuda jissejjaħ “bin il-​qerda.” (Ġwann 17:12) Hu mar fil-​Geħenna simbolika li minnha m’hemmx irxoxt. (Mattew 23:33) Persuni li minn jeddhom jagħmlu dak li huwa ħażin wara li jsiru jafu r-​rieda t’Alla jistgħu jkunu qegħdin jidinbu kontra l-​ispirtu qaddis. U Alla mhux se jqajjem lil dawk li jidinbu kontra l-​ispirtu qaddis tiegħu. (Mattew 12:32; Ebrej 6:​4-6; 10:​26, 27) Madankollu, ladarba Alla hu l-​Imħallef, m’għandniex għalfejn nipprovaw noqogħdu naħsbu jekk xi wħud li kienu mill-​agħar fl-​imgħoddi jew fil-​preżent humiex se jiġu rxoxtati jew le. Alla jaf min hemm f’Ħades u min hemm f’Geħenna. Min-​naħa tagħna, għandna nagħmlu kulma nistgħu biex inkunu x-​xorta taʼ persuni li Alla jrid fis-​sistema ġdida tiegħu.​—Luqa 13:​24, 29.

17. Min mhux se jkollu bżonn jiġi rxoxtat biex igawdi l-​ħajja taʼ dejjem?

¹⁷ Il-fatt huwa li mhux kulmin jirċievi l-​ħajja taʼ dejjem se jkollu bżonn li jiġi rxoxtat. Ħafna qaddejja t’Alla li qegħdin jgħixu issa f’dawn l-​“aħħar jiem” taʼ din is-​sistema t’affarijiet se jibqgħu ħajjin matul Armageddon. U mbagħad, bħala parti mill-​“art ġdida” taʼ tjieba, qatt ma se jkollhom għalfejn imutu. Dak li Ġesù qal lil Marta jistaʼ litteralment ikun veru dwarhom: “U kulmin qiegħed jgħix u jeżerċita fidi fija ma se jmut qatt assolutament.”​—Ġwann 11:26; 2 Timotew 3:1.

18. Min huma t-​“twajbin” li se jiġu rxoxtati?

¹⁸ Min huma t-​“twajbin” li se jiġu rxoxtati? Dawn se jinkludu lill-​qaddejja leali t’Alla li għexu qabel Ġesù Kristu ġie fuq l-​art. Ħafna minn dawn il-​persuni huma msemmijin b’isimhom f’​Ebrej kapitlu 11. Huma ma ttamawx li jmorru fis-​sema, imma ttamaw li jgħixu mill-​ġdid fuq l-​art. Ukoll fost it-​“twajbin” li se jiġu rxoxtati hemm qaddejja leali t’Alla li mietu fi snin riċenti. Alla se jara li t-​tama tagħhom li jgħixu għal dejjem fuq l-​art tiġi mwettqa billi jqajjimhom mill-​imwiet.

META U FEJN IRXOXTATI

19. (a) Ġesù f’liema sens kien l-​ewwel wieħed li ġie rxoxtat? (b) Min jiġi rxoxtat warajh?

¹⁹ Ġesù Kristu jissemma bħala “l-​ewwel wieħed li ġie rxoxtat mill-​imwiet.” (Atti 26:23) Dan ifisser li minn dawk li ma kellhomx jerġgħu jmutu hu kien l-​ewwel wieħed li ġie rxoxtat. Ukoll, hu kien l-​ewwel wieħed li ġie mqajjem bħala persuna spirtu. (1 Pietru 3:18) Imma l-​Bibbja tgħidilna li kellu jkun hemm oħrajn, billi tgħid: “Kull wieħed fil-​grad tiegħu: Kristu l-​ewwel frott, wara dan dawk li jappartjenu lill-​Kristu matul il-​preżenza tiegħu.” (1 Korintin 15:​20-23) Mela fl-​irxoxt xi wħud kellhom jiġu mqajmin qabel xi oħrajn.

20. (a) Min huma “dawk li jappartjenu lill-​Kristu”? (b) Liema rxoxt għandhom?

²⁰ “Dawk li jappartjenu lill-​Kristu” huma l-​144,000 dixxipli leali magħżulin biex jaħkmu miegħu fis-​Saltna. Dwar l-​irxoxt tagħhom għas-​sema, il-​Bibbja tgħid: “Hieni u qaddis hu kulmin għandu parti fl-​ewwel irxoxt; fuq dawn it-​tieni mewt m’għandha ebda awtorità, imma se . . . jaħkmu bħala slaten miegħu għall-​elf sena.”​—Rivelazzjoni 20:6; 14:​1, 3.

21. (a) Meta jibda “l-​ewwel irxoxt”? (b) Min huma dawk li bla dubju diġà ġew imqajmin għall-​​ħajja fis-​sema?

²¹ Mela wara l-​irxoxt taʼ Kristu, ikun imiss lill-​144,000 biex jiġu mqajmin. Huma għandhom sehem fl-​“ewwel irxoxt,” jew “l-​irxoxt iktar bikri.” (Filippin 3:11) Dan meta jseħħ? “Matul il-​preżenza tiegħu,” tgħid il-​Bibbja. Bħalma tgħallimna f’kapitli taʼ qabel, il-​preżenza taʼ Kristu bdiet fis-​sena 1914. Mela l-​“jum” għall-​“ewwel irxoxt” taʼ Kristjani leali għas-​sema diġà ġie. Bla dubju l-​appostli u Kristjani bikrin oħrajn diġà ġew imqajmin għall-​​ħajja fis-​sema.​—2 Timotew 4:8.

22. (a) Min iktar se jkollu sehem fl-​“ewwel irxoxt”? (b) Meta jiġu rxoxtati?

²² Imma hawn Kristjani ħajjin issa matul il-​preżenza inviżibbli taʼ Kristu li għandhom din l-​istess tama li jaħkmu fis-​sema maʼ Kristu. Huma dawk li baqaʼ, fdal mill-​144,000. Meta jiġu rxoxtati? M’għandhomx bżonn jorqdu fil-​mewt, imma jiġu mqajmin immedjatament malli jmutu. Il-​Bibbja tispjega: “Aħna mhux kollha se norqdu fil-​mewt, imma kollha se nitbiddlu, f’mument wieħed, f’tebqa t’għajn, matul l-​aħħar trumbetta. Għax tinstemaʼ t-​trumbetta, u l-​mejtin se jiġu mqajmin.”​—1 Korintin 15:​51, 52; 1 Tessalonkin 4:​15-17.

23. Il-Bibbja kif tiddeskrivi l-​bidla għall-​​ħajja taʼ l-​ispirti?

²³ M’għandniex xi ngħidu, dan l-​“ewwel irxoxt” għall-​​ħajja fis-​sema ma jidhirx għall-​għajnejn tal-​bnedmin. Huwa rxoxt għall-​​ħajja bħala ħlejjaq spirti. Il-​Bibbja tiddeskrivi l-​bidla għall-​​ħajja taʼ l-​ispirti b’dan il-​mod: “Jinżeraʼ fit-​taħsir, jitqajjem fin-​nuqqas taʼ taħsir. Jinżeraʼ fid-​diżunur, jitqajjem fil-​glorja. . . . Jinżeraʼ ġisem fiżiku, jitqajjem ġisem spiritwali.”​—1 Korintin 15:​42-44.

24. (a) Liema rxoxt isegwi lill-​“ewwel irxoxt”? (b) Għala jissejjaħ “irxoxt aħjar”?

²⁴ Madankollu, l-​istess espressjoni l-​“ewwel irxoxt” turi li wieħed ieħor se jsegwi. Dan huwa l-​irxoxt għal ħajja fuq l-​art magħmula ġenna taʼ persuni kemm twajbin u kemm m’humiex twajbin. Dan se jseħħ wara Armageddon. Se jkun “irxoxt aħjar” minn dak tas-​subjien li ġew irxoxtati minn Elija u minn Eliżew u t’oħrajn li darba ġew irxoxtati fuq l-​art. Għala? Għaliex jekk dawk li jiġu rxoxtati wara Armageddon jagħżlu li jaqdu ’l Alla qatt ma se jkollhom għalfejn imutu mill-​ġdid.​—Ebrej 11:35.

MIRAKLU T’ALLA

25. (a) Għala m’huwiex il-​ġisem li miet li jiġi rxoxtat? (b) X’jiġi rxoxtat, u x’jingħatalhom lil dawk li jiġu rxoxtati?

²⁵ Wara li persuna tmut, x’jiġi rxoxtat? M’huwiex l-​istess ġisem li miet. Il-​Bibbja turi dan meta tiddeskrivi l-​irxoxt għall-​​ħajja fis-​sema. (1 Korintin 15:​35-44) Saħansitra dawk li jiġu rxoxtati għall-​​ħajja fuq l-​art ma jirċevux l-​istess ġisem li kellhom meta kienu jgħixu qabel. Dak il-​ġisem probabbli tħassar u reġaʼ lura lejn l-​art. Maż-​żmien l-​elementi tal-​ġisem mejjet setgħu saru parti minn affarijiet ħajjin oħrajn. Mela Alla jirxoxta mhux l-​istess ġisem imma l-​istess persuna li mietet. Lil persuni li jmorru fis-​sema, jagħtihom ġisem spiritwali ġdid. Lil dawk li jiġu mqajmin biex jgħixu fuq l-​art, jagħtihom ġisem fiżiku ġdid. Dan il-​ġisem fiżiku ġdid bla dubju jkun jixbah lil dak li wieħed kellu qabel ma miet biex jintgħaraf minn dawk li kienu jafuh.

26. (a) L-irxoxt għala huwa miraklu daqshekk taʼ l-​għaġeb? (b) Liema invenzjonijiet tal-​bniedem jistgħu jgħinuna nifhmu l-​ħila kbira t’Alla li jiftakar lil nies li mietu?

²⁶ L-irxoxt huwa tassew miraklu taʼ l-​għaġeb. Dak li jkun miet jistaʼ jkun akkumula ammont kbir t’esperjenza u t’għarfien u ħafna memorji matul ħajtu. Hu żviluppa personalità li kienet tagħmlu differenti minn kwalunkwe persuna oħra li qatt għexet. Madankollu Alla Jehovah jiftakar kull dettall, u jerġaʼ jirrestawra lil din il-​persuna kompleta meta Hu jirxoxtaha. Bħalma tgħid il-​Bibbja dwar il-​mejtin li se jiġu rxoxtati: “Huma lkoll ħajjin għalih.” (Luqa 20:38) Il-​bnedmin jistgħu jirrekordjaw vuċijiet u ritratti taʼ xi nies, u jisimgħuhom u jarawhom ħafna snin wara li n-​nies ikunu mietu. Imma Jehovah jistaʼ jagħti lura l-​ħajja lil dawk kollha li huma ħajjin fil-​memorja tiegħu, u fil-​fatt hekk se jagħmel!

27. Liema mistoqsijiet dwar l-​irxoxt jiġu mwieġba iktar tard għalina?

²⁷ Il-Bibbja tgħidilna ħafna iktar dwar il-​​ħajja fil-​Ġenna wara li l-​mejtin jiġu rxoxtati. Per eżempju, Ġesù tkellem dwar persuni li joħorġu, xi wħud għal “irxoxt taʼ ħajja” u oħrajn għal “irxoxt taʼ ġudizzju.” (Ġwann 5:29) X’ried ifisser? U se tkun differenti s-​sitwazzjoni għat-​“twajbin” li jiġu rxoxtati milli se tkun għal dawk li “m’humiex twajbin”? Jekk nikkunsidraw is-​suġġett taʼ Jum il-​Ġudizzju se jkollna r-​risposta għal dawn il-​mistoqsijiet.

[Stampi f’paġna 167]

“Naf li se jqum fl-​irxoxt”

Elija rxoxta lil bin armla

Eliżew irxoxta lil tifel

Raġel li mess maʼ l-​għadam t’Eliżew ħa l-​ħajja

[Stampi f’paġna 168]

Persuni rxoxtati minn Ġesù:

Iben l-​armla taʼ Najin

Lażżru

Bint Ġajru

[Stampi f’paġna 169]

Oħrajn li ġew irxoxtati:

Dorkas

Ġesù nnifsu

Ewtikus

[Stampa f’paġna 170]

Fejn qiegħda l-​Ġenna li Ġesù wiegħed lill-​kriminal?