Kapitlu 8

X’Jiġri Mal-​Mewt?

1. In-nies taʼ spiss jistaqsu liema mistoqsijiet dwar il-​mejtin?

FORSI int taf il-​vojt li tħoss meta jmutlek xi ħadd li tħobb. Kemm tħossok imdejjaq u li ma tistaʼ tagħmel xejn! Hija ħaġa naturali li tistaqsi: X’jiġri meta wieħed imut? Għadu ħaj xi mkien? Il-​​ħajjin qatt xi darba se jkunu jistgħu jerġgħu jgawdu fuq l-​art il-​kumpanija taʼ dawk li issa huma mejtin?

2. Xi ġralu l-​ewwel raġel, Adam, mal-​mewt tiegħu?

² Biex inwieġbu mistoqsijiet bħal dawn, ikun t’għajnuna għalina li nkunu nafu xi ġralu Adam meta miet. Meta dineb, Alla qallu: “Terġaʼ lura lejn l-​art, għax minnha int kont meħud. Għax trab int u lejn it-​trab se terġaʼ lura.” (Ġenesi 3:19) Aħseb ftit x’ifisser dak. Qabel ma Alla ħalqu mit-​​trab, ma kien hemm ebda Adam. Ma kienx jeżisti. Mela, wara li miet, Adam mar lura għal dak l-​istess stat taʼ bla eżistenza.

3. (a) X’inhi l-​mewt? (b) Ekkleżjasti 9:​5, 10 x’jgħid dwar il-​kundizzjoni tal-​mejtin?

³ Fi kliem sempliċi, il-​mewt hija l-​oppost tal-​​ħajja. Il-​Bibbja turi dan f’​Ekkleżjasti 9:​5, 10. Skond l-​Authorized jew il-​King James Version, dawn il-​versi jgħidu: “Għax il-​​ħajjin jafu li għad imutu, iżda l-​mejtin ma jafu xejn, u m’hemmx iżjed ħlas għalihom; għax intesiet tifkirithom. Kulma ssib idek x’tagħmel, agħmlu bil-​ħeġġa kollha tiegħek; għax m’hemmx ħidma, u la ħsieb, u la tagħlim, u la għerf fis-​saltna taʼ l-​imwiet fejn sejjer.”

4. (a) X’jiġrilha l-​fakultà tal-​​ħsieb tal-​bniedem mal-​mewt? (b) Is-​sensi kollha taʼ bniedem għala jieqfu jiffunzjonaw mal-​mewt?

⁴ Dan ifisser li l-​mejtin ma jistgħu jagħmlu xejn u ma jistgħu jħossu xejn. M’għandhomx iktar ħsibijiet, bħalma tistqarr il-​Bibbja: “Tpoġġux il-​fiduċja tagħkom fin-​nobbli, lanqas f’bin il-​bniedem taʼ l-​art, li lilu ma tappartjeni ebda salvazzjoni. L-​ispirtu tiegħu joħroġ, hu jerġaʼ lura lejn l-​art tiegħu; f’dak il-​jum ħsibijietu tassew jgħibu.” (Salm 146:​3, 4) Mal-​mewt, l-​ispirtu tal-​bniedem, il-​forza tal-​​ħajja tiegħu, li hija sostnuta permezz tan-​nifs, “joħroġ.” Ma jibqax jeżisti. Mela s-​sensi tal-​bniedem, is-​smigħ, il-​vista, il-​mess, ix-​xamm u t-​togħma li jiddependu kollha mill-​fakultà mentali, kollha jieqfu milli jiffunzjonaw. Skond il-​Bibbja, il-​mejtin jidħlu fi stat taʼ inkonoxxenza kompleta.

5. (a) Il-Bibbja kif turi li l-​kundizzjoni tal-​bnedmin mejtin u dik taʼ l-​annimali mejtin hija l-​istess? (b) X’inhu l-​“[i]spirtu” li jżomm ħajjin kemm il-​bnedmin u kemm l-​annimali?

⁵ Meta jkunu mejtin, kemm il-​bnedmin u kemm l-​annimali jkunu f’dan l-​istess stat taʼ inkonoxxenza kompleta. Innota kif il-​Bibbja tagħmel dan il-​punt: “Bħalma jmut wieħed, hekk imut l-​ieħor; u lkoll għandhom biss spirtu wieħed, u għalhekk m’hemm ebda superjorità tal-​bniedem fuq il-​bhima, għax kollox frugħa. Kollha sejrin f’post wieħed. Kollha saru mit-​trab, u kollha sejrin lura lejn it-​trab.” (Ekkleżjasti 3:​19, 20) L-​“[i]spirtu” li jagħti l-​ħajja lill-​annimali huwa l-​istess bħal dak li jagħti l-​ħajja lill-​bnedmin. Meta dan l-​“[i]spirtu,” jew forza tal-​​ħajja inviżibbli, joħroġ, kemm il-​bniedem u kemm il-​bhima jerġgħu lura lejn it-​trab li minnu saru.

IR–RUĦ TMUT

6. Il-Bibbja kif turi li l-​annimali huma erwieħ?

⁶ Xi nies qalu li dak li jagħmel il-​bniedem differenti mill-​​annimali huwa li l-​bniedem għandu ruħ imma l-​annimali m’għandhomx. Madankollu, Ġenesi 1:20 u 30 jgħid li Alla ħalaq “erwieħ ħajjin” biex jgħixu fl-​ilmijiet, u li l-​annimali għandhom il-​“ħajja bħala ruħ.” F’dawn il-​versi xi Bibbji jużaw il-​kelmiet “ħlejjaq” u “ħajja” minflok “ruħ,” imma n-​noti taʼ taħt li jidhru fihom jaqblu li fil-​lingwa oriġinali l-​kelma “ruħ” tintuża. Fost ir-​referenzi mill-​Bibbja għall-​annimali bħala erwieħ hemm Numri 31:28. Hemmhekk jitkellem dwar “ruħ waħda minn ħames mija, taʼ l-​ispeċi umana u tal-​qatgħa tal-​bhejjem u tal-​​ħmir u tal-​merħla.”

7. X’tgħid il-​Bibbja biex tagħti prova li l-​erwieħ kemm tal-​bnedmin u kemm taʼ l-​annimali jmutu?

⁷ Ladarba l-​annimali huma erwieħ, meta jmutu, l-​erwieħ tagħhom imutu. Bħalma tgħid il-​Bibbja: “Kull ruħ ħajja mietet, iva, l-​affarijiet fil-​baħar.” (Rivelazzjoni 16:3) Xi ngħidu dwar l-​erwieħ umani? Bħalma tgħallimna fil-​kapitlu taʼ qabel, Alla ma ħalaqx il-​bniedem b’ruħ. Il-​bniedem hu ruħ. Mela, hija ħaġa loġika li meta l-​bniedem imut, ruħu tmut. Għal darba wara l-​oħra l-​Bibbja tgħid li dan huwa veru. Il-​Bibbja qatt ma tgħid li r-​ruħ hija mmortali jew li ma tistax tmut. “Dawk kollha li neżlin fit-​trab se jmilu, u ħadd qatt ma se jżomm lil ruħu stess ħajja,” jgħid Salm 22:29. “Ir-​ruħ li qiegħda tidneb​—hija nfisha se tmut,” jispjega Eżekjel 18:4 u 20. U jekk tiftaħ Ġożwè 10:​28-39, se ssib sebaʼ postijiet fejn jissemma li r-​ruħ inqatlet jew inqerdet.

8. Kif nafu li r-​ruħ umana, Ġesù Kristu, miet?

⁸ Fi profezija dwar Ġesù Kristu, il-​Bibbja tgħid: “Hu ferraʼ ruħu sal-​mewt . . . u hu nnifsu ġarr id-​dnub stess taʼ ħafna nies.” (Isaija 53:12) It-​tagħlim dwar ir-​rahan jagħti prova li kienet ruħ (Adam) li dinbet, u li biex isservi taʼ rahan għall-​bnedmin kellu jkun hemm ruħ (raġel) ugwali li tiġi ssagrifikata. Kristu, billi “ferraʼ ruħu sal-​mewt,” ipprovda l-​prezz tar-​rahan. Ġesù, ir-​ruħ umana, miet.

9. X’ifisser il-​kliem, ‘l-​ispirtu nnifsu jmur lura għand Alla li tah’?

⁹ Bħalma rajna, l-​“[i]spirtu” huwa xi ħaġa differenti minn ruħna. L-​ispirtu huwa l-​forza tal-​​ħajja tagħna. Din il-​forza tal-​​ħajja qiegħda f’kull ċellola tal-​ġisem kemm tal-​bnedmin u kemm taʼ l-​annimali. Din hija sostnuta, jew miżmuma ħajja, permezz tan-​nifs. X’ifisser, allura, meta l-​Bibbja tgħid li mal-mewt “it-​trab imur lura lejn l-​art . . . u l-​ispirtu nnifsu jmur lura lejn dak Alla veru li tah”? (Ekkleżjasti 12:7) Mal-​mewt il-​forza tal-​​ħajja eventwalment titlaq miċ-​ċelloli kollha tal-​ġisem u l-​ġisem jibda jitħassar. Imma dan ma jfissirx li l-​forza tal-​​ħajja tagħna litteralment tħalli l-​art u tivvjaġġa fl-​ispazju lejn Alla. Minflok, l-​ispirtu jmur lura lejn Alla fis-​sens li issa t-​tama tagħna għall-​​ħajja futura tiddependi għalkollox minn Alla. Bil-​qawwa tiegħu biss jistaʼ l-​ispirtu, jew forza tal-​​ħajja, jingħata lura biex aħna ngħixu mill-​ġdid.​—Salm 104:​29, 30.

LAŻŻRU​—RAĠEL MEJJET GĦAL ERBAT IJIEM

10. Għalkemm Lażżru kien miet, x’qal Ġesù dwar il-​kundizzjoni tiegħu?

¹⁰ Dak li ġara lil Lażżru, li għamel erbat ijiem mejjet, jgħinna nifhmu l-​kundizzjoni tal-​mejtin. Ġesù kien qal lid-​dixxipli tiegħu: “Lażżru l-​ħabib tagħna mar jistrieħ, imma jien sejjer hemmhekk biex inqajmu mill-​irqad.” Madankollu, id-​dixxipli wieġbu: “Mulej, jekk mar jistrieħ, se jgħaddilu.” Għal dak, Ġesù qalilhom ċar: “Lażżru miet.” Ġesù għala qal li Lażżru kien rieqed meta fil-​fatt kien miet? Ejjew naraw.

11. X’għamel Ġesù għall-​mejjet Lażżru?

¹¹ Meta Ġesù qorob lejn ir-​raħal fejn kien joqgħod Lażżru, iltaqgħet miegħu Marta, oħt Lażżru. Malajr huma, flimkien maʼ ħafna oħrajn, marru lejn il-​qabar fejn kien ġie mqiegħed Lażżru. Kien għar, u kien hemm ġebla sserraħ miegħu. Ġesù qal: “Warrbu l-​ġebla.” Peress li Lażżru kien ilu mejjet erbat ijiem, Marta pprotestat: “Mulej, s’issa żgur li jinten.” Imma l-​ġebla tneħħiet, u Ġesù għajjat: “Lażżru, oħroġ!” U hekk għamel! Ħareġ ħaj, imgeżwer kif kien fil-​​ħwejjeġ tad-​difna. “Ħolluh u ħalluh imur,” qal Ġesù.​—Ġwann 11:​11-44.

12, 13. (a) Għala nistgħu nkunu żguri li Lażżru ma kienx f’sensih meta kien mejjet? (b) Ġesù għala qal li Lażżru kien rieqed meta, fil-​fatt, kien mejjet?

¹² Issa aħseb ftit dwar dan: X’kienet il-​kundizzjoni taʼ Lażżru matul dawk l-​erbat ijiem li kien mejjet? Kien qiegħed fis-​sema? Hu kien raġel tajjeb. Madankollu Lażżru ma qal xejn dwar li kien fis-​sema, li żgur kien jgħid kieku kien hemmhekk. Le, Lażżru kien tassew mejjet, saħansitra bħalma kien qal Ġesù. Allura għala Ġesù għall-​ewwel qal lid-​dixxipli tiegħu li Lażżru kien biss rieqed?

¹³ Sewwa, Ġesù kien jaf li l-​mejjet Lażżru ma kien konxju taʼ xejn, bħalma tgħid il-​Bibbja: “[I]l-mejtin . . . m’huma konxji taʼ xejn affattu.” (Ekkleżjasti 9:5) Imma persuna ħajja tistaʼ tiġi mqajma minn raqda fil-​fond. Mela Ġesù kien se juri li, permezz tal-​qawwa mogħtija lilu minn Alla, ħabibu Lażżru setaʼ jiġi mqajjem mill-​mewt.

14. Għarfien dwar il-​qawwa taʼ Kristu li jqajjem il-​mejtin x’għandu jqanqalna biex nagħmlu?

¹⁴ Meta xi ħadd ikun rieqed fil-​fond, ma jiftakar xejn. L-​istess il-​mejtin. Ma jħossu xejn affattu. Ma jeżistux iktar. Imma, fiż-​żmien maħtur minn Alla, il-​mejtin li huma mifdijin minn Alla se jiġu mqajmin għall-​​ħajja. (Ġwann 5:28) Żgur li dan l-​għarfien għandu jqanqalna biex inkunu rridu li naqilgħu l-​favur t’Alla. Jekk nagħmlu dan, saħansitra jekk immutu, Alla se jiftakar fina u se jerġaʼ jġibna lura għall-​ħajja.​—1 Tessalonkin 4:​13, 14.

[Stampa f’paġna 76]

ADAM—magħmul mit-​trab . . . irritorna lejn it-​trab

[Stampa f’paġna 78]

X’kienet il-​kundizzjoni taʼ Lażżru qabel qajmu Ġesù?