Il-​Ħallieq Jistaʼ Jagħti Iktar Sinjifikat lil Ħajtek

“Ħa jfaħħru dawn kollha isem il-​Mulej: għax hu kkmanda, u huma nħolqu.”— SALM 148:5.

1, 2. (a) Liema mistoqsija għandna nikkunsidraw? (b) Il-​ħolqien kif inhu involut fil-​mistoqsija taʼ Isaija?

“JAQAW ma tafx?” Din forsi tinstemaʼ bħala sempliċi mistoqsija li twassal lil ħafna biex iwieġbu, ‘X’ma nafx?’ Iżda din hija mistoqsija serja. U nistgħu napprezzaw it-​tweġiba aħjar billi ninnotaw l-​isfond tagħha​—kapitlu 40 tal-​ktieb Bibliku taʼ Isaija. Kitibha Isaija, Lhudi tal-​qedem, u għalhekk il-​mistoqsija hija waħda antika. Madankollu, hija wkoll waħda moderna ħafna, marbuta fil-​fond maʼ l-​istess sinjifikat taʼ ħajtek.

² Ladarba hija daqshekk importanti, il-​mistoqsija f’Isaija 40:28 jixraq li nikkunsidrawha bis-​serjetà: “Jaqaw ma tafx, lanqas ma smajt, ‘Il-​Mulej hu Alla taʼ dejjem, il-​ħallieq taʼ truf l-​art?’” (Korsiv tagħna.) Mela, ‘li wieħed isir jaf’ kien jinvolvi lill-​Ħallieq taʼ l-​art, u l-​kuntest juri li dan kien jinkludi mhux lill-​art biss, iżda ħafna iżjed. Żewġ versi qabel, Isaija kiteb dwar il-​kwiekeb: “Erfgħu għajnejkom ’il fuq u araw: min ħalaqhom dawn il-​ħlejjaq kollha? Imexxi u jgħodd l-​eżerċti tiegħu . . . Bis-​saħħa taʼ qawwietu, bil-​qawwa taʼ setgħetu, ħadd minnhom ma jonqos.”

3.Anki jekk taf ħafna dwar il-​Ħallieq, għala għandek tkun trid taf iżjed?

³ Iva, il-​mistoqsija “Jaqaw ma tafx?” hija attwalment dwar il-​Ħallieq taʼ l-​univers tagħna. Int personalment forsi konvint li Alla Jehovah hu l-​“ħallieq taʼ truf l-​art.” Forsi taf ukoll xi ftit mhux ħażin dwar il-​personalità tiegħu u dwar triqatu. Imma xi ngħidu jekk tiltaqaʼ maʼ xi ħadd li jiddubita jekk hemmx Ħallieq, u ovvjament ma jafx kif inhu bħala persuna? M’għandekx għalfejn tiskanta li tiltaqaʼ maʼ xi ħadd bħal dan għax hemm miljuni fuq miljuni li la jafu u lanqas jemmnu bil-​Ħallieq.—Salm 14:1; Salm 53:2 [Salm 53:1, NW].

4. (a) Li nikkunsidraw lill-​Ħallieq għala huwa addattat f’dan iż-​żmien? (b) Ix-​xjenza liema tweġibiet ma tistax tipprovdi?

⁴ L-​iskejjel qed jipproduċu ħafna nies xettiċi li jħossu li x-​xjenza għandha (jew li se ssib) it-​tweġibiet dwar l-​oriġini taʼ l-​univers u tal-​ħajja. F’The Origin of Life (it-titlu oriġinali bil-​Franċiż: Aux Origines de la Vie) l-​awturi Hagene u Lenay jinnotaw: “L-​oriġini tal-​ħajja għadu qed isir dibattitu dwarha fil-​bidu tas-​seklu wieħed u għoxrin. Din il-​problema, tant diffiċli biex tissolva, teħtieġ investigazzjonijiet f’kull qasam, mill-​immensità taʼ l-​ispazju saċ-​ċokon infinit tal-​materja.” Xorta waħda, l-​aħħar kapitlu, “The Question Remains Alive” (Il-Mistoqsija Tibqaʼ Ħajja), jammetti: “Aħna tkixxifna xi tweġibiet xjentifiċi għall-​mistoqsija, Kif bdiet il-​ħajja fuq l-​art? Iżda għala bdiet il-​ħajja? Għandha skop il-​ħajja? Dawn il-​mistoqsijiet ma tistax tweġibhom ix-​xjenza. Din sempliċement tfittex il-​‘kif’ taʼ l-​affarijiet. ‘Kif’ u ‘għala’ huma żewġ mistoqsijiet kompletament differenti. . . . Inkwantu għall-​mistoqsija ‘għala,’ il-​filosofija, ir-​reliġjon, u​—fuq kollox—​kull wieħed u waħda minna jrid isib it-​tweġiba.”

Insibu t-​Tweġibiet u s-​Sinjifikat

5. Liema xorta taʼ nies jistgħu jibbenefikaw b’mod speċjali billi jitgħallmu iżjed dwar il-​Ħallieq?

⁵ Iva, irridu nifhmu għala teżisti l-​ħajja​—u speċjalment għala aħna qegħdin hawn. Iktar minn hekk, għandna nkunu interessati f’nies li għadhom ma kkonkludewx li hemm Ħallieq u ċertament li ftit li xejn jafu dwar triqatu. Jew aħseb dwar dawk li ġejjin minn ambjent fejn lil Alla jħarsu lejh b’mod differenti ħafna minn kif tippreżentah il-​Bibbja. Eluf taʼ miljuni trabbew fl-​Orjent jew f’postijiet oħrajn fejn il-​biċċa l-​kbira min-​nies ma jaħsbux dwar Alla bħala persuna, esseri reali li għandu personalità li tiġbdek. Għalihom, il-​kelma “alla” għandha mnejn tnissel f’moħħhom impressjoni taʼ xi forza vaga jew xi kawża astratta. Dawn ‘ma sarux jafuh lill-​Ħallieq,’ jew lil triqatu. Jekk dawn, jew miljuni b’ideat simili, jistgħu jsiru konvinti li l-​Ħallieq jeżisti, kemm hemm benefiċċji li jistgħu jirċievu, inkluż prospetti li jibqgħu għal dejjem! Jistgħu jiksbu wkoll xi ħaġa li hija tassew rari​—sinjifikat veru, skop veru u paċi tal-​moħħ, fil-​ħajja.

6. Il-​ħajjiet taʼ ħafna llum kif jixbhu l-​esperjenza taʼ Paul Gauguin u lil waħda mill-​pitturi tiegħu?

⁶ Bħala eżempju taʼ dan: Fis-​sena 1891, il-​pittur Franċiż Paul Gauguin mar biex isib ħajja sodisfaċenti fil-​Polineżja Franċiża, post li hu bħal ġenna fil-​veru sens tal-​kelma. Imma l-​passat immorali tiegħu malajr ġab mard fuqu u fuq oħrajn. Hekk kif ħass il-​mewt riesqa, pitter tila kbira li fiha donnu li kien qiegħed ‘jinterpreta l-​ħajja bħala misteru kbir.’ Taf x’semmieha Gauguin dik il-​pittura? “Minfejn Ġejjin? Aħna X’Aħna? Fejn Sejrin?” Għandu mnejn li int smajt lil xi ħaddieħor jistaqsi mistoqsijiet simili. Ħafna jistaqsuhom. Imma meta ma jsibux tweġibiet sodisfaċenti​—ebda sinjifikat veru fil-​ħajja—​fejn jistgħu jmorru? Għandhom mnejn jikkonkludu li ħajjithom ma tantx hija differenti wisq minn dik taʼ l-​annimali.—2 Pietru 2:12.a

7, 8. L-​investigazzjonijiet tax-​xjenza għala m’humiex adegwati fihom infushom?

⁷ B’hekk, tistaʼ tifhem għala xi ħadd bħall-​professur tal-​fiżika Freeman Dyson setaʼ jikteb: “Ħafna nies jaħsbuha bħali meta nerġaʼ nistaqsi l-​mistoqsijiet li staqsa Ġob. Għala nsofru? Għala hija d-​dinja daqshekk inġusta? X’inhu l-​iskop taʼ l-​uġigħ u t-​traġedji?” (Ġob 3:20, 21; 10:2, 18; 21:7) Bħalma diġà semmejna, ħafna nies iduru lejn ix-​xjenza għat-​tweġibiet minflok lejn Alla. Bijoloġi, oċeanografi, u oħrajn qed iżidu mat-​tagħrif dwar il-​globu tagħna u l-​ħajja taʼ fuqu. Billi jfittxu f’direzzjoni oħra, astronomi u fiżiki qed jitgħallmu saħansitra iżjed dwar is-​sistema solari tagħna, il-​kwiekeb, u anki galassji fil-​bogħod. (Qabbel Ġenesi 11:6.) Dawn il-​fatti lejn liema konklużjonijiet raġunevoli jistgħu jippontaw?

⁸ Xi xjenzati jitkellmu dwar il-​“moħħ” t’Alla jew il-​“kaligrafija” rrivelata fl-​univers. Imma jistaʼ dan itellef milli jinftiehem il-​punt ewlieni? Ir-​rivista Science innotat: “Meta xi riċerkaturi jgħidu li l-​kosmoloġija tirrivela l-​‘moħħ’ jew il-​‘kaligrafija’ t’Alla, huma jkunu qegħdin jattribwixxu lid-​divin dak li fl-​aħħar mill-​aħħar forsi jkun wieħed mill-​inqas aspetti taʼ l-​univers​—l-​istruttura fiżika tiegħu.” Fil-​fatt, il-​fiżiku u rebbieħ tal-​premju Nobel Steven Weinberg kiteb: “Iktar ma l-​univers jidher komprensibbli, iktar jidher ukoll bla skop.”

9. Liema evidenza tistaʼ tgħin lilna u lil oħrajn jitgħallmu dwar il-​Ħallieq?

⁹ Xorta waħda, għandek mnejn li int wieħed mill-​miljuni li studjaw il-​kwistjoni bis-​serjetà u li jifhmu li s-​sinjifikat veru fil-​ħajja hu marbut maʼ li wieħed ikun jaf lill-​Ħallieq. Ftakar f’dak li kiteb l-​appostlu Pawlu: “Il-​kobor tiegħu li ma jidhirx, jiġifieri s-​setgħa tiegħu taʼ dejjem, u d-​divinità tiegħu, huma setgħu jagħrfuh sa mill-​ħolqien tad-​dinja, permezz tal-​ħlejjaq, u għalhekk ma għandhom ebda skuża.” (Rumani 1:20) Iva, hemm fatti dwar id-​dinja tagħna u dwarna li jistgħu jgħinu lin-​nies jirrikonoxxu lill-​Ħallieq u jsibu sinjifikat f’konnessjoni miegħu. Ikkunsidra tliet aspetti dwar dan: l-​univers taʼ madwarna, l-​oriġini tal-​ħajja, u l-​abbiltajiet mentali tagħna stess.

Raġunijiet biex Nemmnu

10. Għala għandna naħsbu dwar il-​“bidu”? (Ġenesi 1:1; Salm 111:10)

¹⁰ Kif ġie l-​univers tagħna? Forsi taf minn rapporti dwar teleskopji u esplorazzjonijiet spazjali li l-​biċċa l-​kbira mix-​xjenzati jirrealizzaw li l-​univers tagħna ma eżistiex minn dejjem. Kellu bidu u qed jespandi. Dan x’jimplika? Ismaʼ x’jgħid l-​astronomu Sir Bernard Lovell: “Jekk f’xi punt fil-​passat, l-​Univers kien darba viċin taʼ stat singulari taʼ daqs infinitament żgħir u taʼ densità infinita, ikollna nistaqsu x’kien hemm qabel . . . Ikollna niffaċċjaw il-​problema taʼ xi Bidu.”

11. (a) Kemm huwa vast l-​univers? (b) X’tissuġġerixxi l-​preċiżjoni li hemm fl-​univers?

¹¹ Il-​mod kif inhu magħmul l-​univers, inkluż l-​art tagħna, jirrifletti li hu aġġustat bi preċiżjoni taʼ l-​għaġeb. Per eżempju, żewġ kwalitajiet li jgħaġġbuk dwar ix-​xemx tagħna u kwiekeb oħrajn huma l-​effiċjenza fit-​tul u l-​istabbiltà. Stima kurrenti taʼ l-​għadd taʼ galassji fl-​univers viżibbli tlaħħaq mill-​50 elf miljun (50,000,000,000) għall-​125 elf miljun. U l-​galassja tagħna, it-​Triq tal-​Ħalib, fiha eluf kbar taʼ miljuni taʼ kwiekeb. Issa ikkunsidra dan: Aħna nafu li magna taʼ karozza teħtieġ rejxjow preċiż taʼ fjuwil u arja. Jekk għandek karozza, għandek mnejn tmur għand mekkanik tas-​sengħa biex jissettjalek il-​magna, biex il-​karozza tiegħek taħdem aħjar, u tkun iżjed effiċjenti. Jekk preċiżjoni bħal din hija importanti għal sempliċi magna, xi ngħidu, per eżempju, dwar ix-​xemx tagħna “li taqbad” b’tant effiċjenza? Biċ-​ċar li l-​forzi fundamentali involuti huma aġġustati b’mod preċiż biex il-​ħajja tkun tistaʼ teżisti fuq l-​art. Ġie dan b’kumbinazzjoni? Ġob tal-​qedem ġie mistoqsi: “Taf hekk sewwa l-​liġijiet tas-​sema, li tikteb għall-​art l-​ordni tagħhom?” (Ġob 38:33) L-​ebda bniedem m’għamel dan. Allura minfejn ġiet din il-​preċiżjoni?—Salm 19:2 [Salm 19:1, NW].

12. Għala huwa raġunevoli li tikkunsidra li hemm Intelliġenza setgħana wara l-​ħolqien?

¹² Jistaʼ jkun li ġejja minn xi ħaġa jew minn xi Ħadd li ma jidhirx bl-​għajnejn umani? Ikkunsidra din il-​mistoqsija fid-​dawl tax-​xjenza moderna. Il-​biċċa l-​kbira mill-​astronomi issa jaċċettaw il-​fatt li hemm oġġetti tas-​sema potenti ħafna​—toqob suwed. Dawn it-​toqob suwed ma jidhrux, u madankollu l-​esperti huma konvinti li dawn jeżistu. B’mod simili, il-​Bibbja tirrapporta li f’qasam ieħor jeżistu ħlejjaq setgħanin li ma jidhrux​—ħlejjaq spirti. Jekk jeżistu esseri inviżibbli u setgħanin bħal dawn, m’huwiex raġunevoli li l-​preċiżjoni rrivelata fl-​univers kollu oriġinat minn Intelliġenza setgħana?—Neħemija 9:6.

13, 14. (a) Ix-​xjenza xi stabbiliet attwalment dwar l-​oriġini tal-​ħajja? (b) L-​eżistenza tal-​ħajja fuq l-​art lejn xiex tipponta?

¹³ It-​tieni linja taʼ evidenza li tistaʼ tgħin lin-​nies jirrikonoxxu Ħallieq tinvolvi l-​oriġini tal-​ħajja. Minn żmien l-​esperimenti taʼ Louis Pasteur, ġie aċċettat li l-​ħajja ma ssirx teżisti mix-​xejn billi tiġġenera spontanjament. Allura kif oriġinat il-​ħajja fuq l-​art? Fis-​snin ħamsin, ix-​xjenzati pprovaw juru li din setgħet żviluppat bil-​mod il-​mod f’xi oċean bikri meta atmosfera primittiva kienet qed tintlaqat kontinwament mill-​beraq. Madankollu, evidenza iktar reċenti turi li oriġini bħal din taʼ ħajja terrestri ma tantx hija probabbli għax dik ix-​xorta t’atmosfera qatt m’eżistiet. Għaldaqstant, ix-​xjenzati qed ifittxu spjegazzjoni inqas difettuża. Iżda qegħdin dawn ukoll jonqsu li jifhmuh il-​punt?

¹⁴ Wara li qattaʼ għexur taʼ snin jistudja l-​univers u l-​ħajja taʼ ġo fih, ix-​xjenzat Britanniku Sir Fred Hoyle ikkummenta: “Minflok ma naċċettaw il-​probabbiltà fantastikament żgħira taʼ ħajja li oriġinat permezz taʼ forzi tan-​natura bla kontroll, deher li kien aħjar li nassumu li l-​oriġini tal-​ħajja kienet att intellettwali maħsub.” Iva, iktar ma nitgħallmu dwar l-​għeġubijiet tal-​ħajja, iktar isir loġiku li l-​ħajja ġejja minn Sors intelliġenti wieħed.—Ġob 33:4; Salm 8:4, 5 [Salm 8:3, 4, NW]; Salm 36:10 [Salm 36:9, NW]; Atti 17:28.

15. Għala jistaʼ jingħad li int uniku?

¹⁵ Mela l-​ewwel linja taʼ raġunar tinvolvi l-​univers, u t-​tieni, l-​oriġini tal-​ħajja fuq l-​art. Innota t-​tielet​—il-​fatt li aħna uniċi. F’ħafna modi l-​bnedmin kollha huma uniċi, u b’hekk dan ifisser li int ukoll. Dan kif? Int probabbli smajt li l-​moħħ tqabbel maʼ kompjuter potenti. Iżda fir-​realtà skoperti reċenti juru li dan il-​paragun hu dgħajjef ħafna. Wieħed xjenzat fil-​Massachusetts Institute of Technology qal: “Il-​kompjuters tal-​lum lanqas biss joqogħdu fejn bniedem taʼ 4 snin fl-​abbiltà tagħhom li jaraw, jitkellmu, jiċċaqalqu, jew jużaw is-​sens komun. . . . Ġie stmat li l-​kapaċità li tipproċessa l-​informazzjoni taʼ saħansitra l-​iktar superkompjuter potenti hija ugwali għas-​sistema nervuża taʼ bebbuxu​—frazzjoni żgħira mill-​qawwa disponibbli għas-​superkompjuter li hemm ġewwa l-​qorriegħa taʼ ras[ek].”

16. L-​abbiltà tiegħek tal-​lingwa lejn liema ħaġa tipponta?

¹⁶ Il-​lingwa hija abbiltà li għandek grazzi għal moħħok. Xi nies jitkellmu żewġ lingwi, jew tlieta, u anki iktar, u madankollu l-​abbiltà li nitkellmu saħansitra lingwa waħda timmarkana bħala uniċi. (Isaija 36:11; Atti 21:37-40) Il-​Professuri R. S. u D. H. Fouts staqsew: “Huwa l-​bniedem biss . . . li kapaċi jikkomunika bil-​lingwa? . . . Tassew li l-​annimali l-​iktar komplessi kollha jikkomunikaw . . . b’ġesti, rwejjaħ, sejħiet, għajat, u għana, u saħansitra ż-​żifna tan-​naħal. Madankollu l-​annimali, apparti l-​bniedem, ma jidhrux li bnew lingwa grammatikali. U l-​annimali ma jpinġux stampi rappreżentattivi, xi ħaġa li jistaʼ jkollha sinjifikat kbir. L-​iktar li jistgħu jagħmlu hu li jħarbxu.” Verament, il-​bnedmin biss jistgħu jużaw il-​moħħ biex jitkellmu lingwa u jpinġu stampi sinjifikanti.—Qabbel Isaija 8:1; 30:8; Luqa 1:3.

17. Liema differenza fundamentali hemm bejn bniedem u bejn annimal meta dawn iħarsu f’mera?

¹⁷ Iktar minn hekk, int konxju tiegħek innifsek; taf li int teżisti. (Proverbji 14:10) Qatt osservajt għasfur, kelb, jew qattus iħares f’mera u mbagħad inaqqarha, jinbħilha, jew jattakkaha? Dan jaħseb li qed jara annimal ieħor, għax ma jkunx qed jagħraf lilu nnifsu. B’kuntrast, meta int tħares f’mera, taf li dak int. (Ġakbu 1:23, 24) Forsi tiċċekkja d-​dehra tiegħek jew taħseb kif se tkun minn hawn u ftit tas-​snin oħra. L-​annimali dan ma jagħmluhx. Iva, moħħok jagħmlek uniku. Min għandu jieħdu l-​kredtu? Minfejn ġie moħħok, jekk mhux mingħand Alla?

18. Liema kapaċitajiet mentali jagħmluk differenti mill-​annimali?

¹⁸ Moħħok jippermettilek ukoll li tapprezza l-​arti u l-​mużika kif ukoll li jkollok valuri morali. (Eżodu 15:20; Mħallfin 11:34; 1 Slaten 6:1, 29-35; Mattew 11:16, 17) Għala int u mhux l-​annimali? Huma jużaw moħħhom primarjament biex jieħdu ħsieb tal-​bżonnijiet immedjati​—isibu l-​ikel, jitgħammru, jew jagħmlu xi bejta. Il-​bnedmin biss jaħsbu fil-​bogħod. Xi wħud saħansitra jaħsbu dwar kif l-​azzjonijiet tagħhom se jeffettwaw l-​ambjent jew lid-​dixxendenti tagħhom għal ħafna snin fil-​futur. Għala? Koħèlet 3:11 jgħid dwar il-​bnedmin: “Nissel ukoll [il-Ħallieq] sens taʼ l-​imgħoddi u l-​ġejjieni [“żmien indefinit,” NW] f’moħħ il-​bniedem.” Iva, il-​kapaċità tiegħek li tikkunsidra s-​sinjifikat taż-​żmien indefinit jew li timmaġina l-​ħajja taʼ dejjem hija speċjali.

Ħalli lill-​Ħallieq Jagħtik Iktar Sinjifikat

19. Liema linja taʼ raġunar maqsuma fi tlieta tistaʼ tuża biex tgħin lil oħrajn jaħsbu dwar il-​Ħallieq?

¹⁹ Messejna biss tliet oqsma: il-​preċiżjoni li tidher fl-​univers bla tarf, l-​oriġini tal-​ħajja fuq l-​art, u l-​mod uniku kif bla dubju jaħdem il-​moħħ uman, bil-​kapaċitajiet varji tiegħu. Lejn liema ħaġa jippontaw dawn it-​tlieta? Din hija linja taʼ raġunar li int tistaʼ tuża biex tgħin lil oħrajn jaslu għal konklużjoni. Tistaʼ l-​ewwel tistaqsi: L-​univers kellu bidu? Il-​biċċa l-​kbira jaqblu li kellu. Imbagħad staqsi: Dak il-​bidu kien kawżat, jew le? Il-​biċċa l-​kbira jħossu li l-​bidu taʼ l-​univers kien kawżat. Dan iwassal għall-​mistoqsija finali: Il-​bidu kien kawżat minn xi ħaġa eterna jew minn xi Ħadd etern? Bil-​kwistjonijiet preżentati b’mod hekk ċar u loġiku, ħafna jistgħu jaslu għall-​konklużjoni: Bilfors li hemm Ħallieq! Jekk dan hu hekk, m’għandux ikun possibbli li l-​ħajja jkollha sinjifikat?

20, 21. Li nkunu nafu l-​Ħallieq għala huwa essenzjali biex ikollna sinjifikat f’ħajjitna?

²⁰ L-​eżistenza tagħna kollha kemm hi, inkluż is-​sens morali tagħna u l-​moralità nfisha għandhom jiġu konnessi mal-​Ħallieq. Dr. Rollo May darba kiteb: “L-​unika struttura adegwata għall-​moralità hija dik ibbażata fuq is-​sinjifikat aħħari tal-​ħajja.” Din fejn tinsab? Hu żied: “L-​istruttura aħħarija hija n-​natura t’Alla. Il-​prinċipji t’Alla huma l-​prinċipji li jifformaw il-​pedament tal-​ħajja mill-​bidu tal-​ħolqien sat-​tmiem.”

²¹ Mela nistgħu nifhmu sewwa għala s-​salmista kien qed juri kemm umiltà u kemm għerf meta talab lill-​Ħallieq: “Triqatek, Mulej, għarrafni, il-​mogħdijiet tiegħek għallimni. Mexxini fis-​sewwa tiegħek u għallimni, għax int Alla tas-​salvazzjoni tiegħi.” (Salm 25:4, 5) Hekk kif is-​salmista sar jaf lill-​Ħallieq aħjar, żgur li ħajtu ngħatat iżjed sinjifikat, skop, u direzzjoni. L-​istess jistaʼ japplika għal kull wieħed u waħda minna.—Eżodu 33:13.

22. X’inhu involut f’li nsiru nafu triqat il-​Ħallieq?

²² Li nsiru nafu ‘triqat’ il-​Ħallieq jinkludi li nsiru nafu saħansitra aħjar x’tip taʼ persuna hu, kemm il-​personalità tiegħu u kemm triqatu. Iżda peress li l-​Ħallieq hu inviżibbli u setgħan b’mod taʼ l-​għaġeb, kif nistgħu nsiru nafuh aħjar? L-​artiklu li jmiss se jikkunsidra dan.

[Nota taʼ taħt]

Kif Twieġeb?

◻ Għala għandna bżonn niksbu iżjed minn sempliċi informazzjoni xjentifika dwar l-​univers tagħna?

◻ Biex tgħin lil oħrajn jaħsbu dwar il-​Ħallieq, lejn liema affarijiet tistaʼ tipponta?

◻ Li nkunu nafu l-​Ħallieq għala huwa fundamentali biex ikollna sinjifikat sodisfaċenti f’ħajjitna?

[Dijagramma/Stampa f’paġna 18]

(Għall-formazzjoni sħiħa tat-​test, ara pubblikazzjoni)

[Stampa f’paġna 15]

L-​immensità u l-​preċiżjoni evidenti fl-​univers wasslu lil ħafna biex jaħsbu dwar il-​Ħallieq

[Sors]

Paġni 15 u 18: Jeff Hester (Arizona State University) and NASA