Segundo ña̱ Reyes
4 Iin ñá xi̱kuu ñá síʼi iin na̱ se̱ʼe na̱ profeta ni̱xa̱ʼa̱nñá ni̱ka̱ʼa̱n-ndáʼviñá ña̱yóʼo xíʼin ta̱ Eliseo: “Xa̱a̱ ni̱xi̱ʼi̱va yiíi̱ ta kúnda̱a̱ káxi iniún ña̱ xi̱ ixato̱ʼónívara Jehová. Soo vitin iin ta̱ níkára* nu̱ú kúni̱ra ndakiʼinra u̱vi̱ saá na̱ se̱ʼi̱ ña̱ kachíñundáʼvina nu̱úra”. 2 Ta ta̱ Eliseo ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinñá: “¿Ndáa ki̱ʼva kivi chindeétáʼi̱n xíʼún? ¿Ndáa ña̱ʼa kúúmiíún veʼún?”. Ta ñáyóʼo nda̱kuiinñá: “Kǒoví inkaka ña̱ʼa kúúmiíi̱ chi iin kuití ki̱si loʼo aceiteva kúúmiíi̱”. 3 Tasaá ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinñá: “Kúáʼan nu̱ú ndiʼi na̱ ndóo yatin xíʼún ta ka̱ʼún xíʼinna ña̱ ná taxina ki̱si válí ña̱ vichí* ndaʼún. Ku̱a̱ʼá va̱ʼaña ndakayaún. 4 Tándi̱ʼi ki̱ʼviún ini veʼún xíʼin u̱vi̱ saá se̱ʼún ta ndakasiún yéʼé. Ta sakútún ndiʼi ki̱si válí ta iin táʼví chindoún ndiʼi ña̱ xa̱a̱ chu̱tú”. 5 Tasaá nda̱kiʼinñá ku̱a̱ʼa̱nñá.
Tá ni̱ki̱ʼviñá veʼeñá xíʼin u̱vi̱ saá se̱ʼeñá ta nda̱kasiñá yéʼé, na̱yóʼo xi̱sayáʼana ki̱si válí ndaʼa̱ñá ta xi̱sakútúñáña xíʼin aceite. 6 Tá xa̱a̱ chu̱tú ndiʼi ki̱si válí yóʼo, ni̱ka̱ʼa̱nñá xíʼin iin ta̱ loʼo se̱ʼeñá: “Sayáʼa inka ki̱si loʼo ndaʼíi̱”. Soo ta̱yóʼo ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinñá: “Kǒokaña”. Ta ndi̱ku̱n saá ndi̱ʼi aceite. 7 Xa̱ʼa̱ ña̱kán ni̱xa̱ʼa̱nñá nu̱ú íyo ta̱a ta̱ káchíñu nu̱ú Ndióxi̱ ta̱ nda̱a̱, ta na̱túʼunñá xíʼinra xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo. Ta ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinñá: “Kúáʼan xi̱íkoún* aceite ta chaʼviún ña̱ níkáún. Ta ña̱ ná kindo̱o kuniñúʼún xíʼin se̱ʼún”.
8 Iin ki̱vi̱, ta̱ Eliseo ke̱era ku̱a̱ʼa̱nra chí Sunem nu̱ú íyo iin ñaʼá ñá ndáyáʼviní, ta ñáyóʼo ni̱ka̱ʼa̱nníñá xíʼinra ña̱ ná kindo̱ora kuxura. Ta kán xi̱xixira ndiʼi yichi̱ ña̱ xi̱yaʼara ñuu kán. 9 Xa̱ʼa̱ ña̱kán ni̱ka̱ʼa̱nñá xíʼin yii̱ñá: “Kúnda̱a̱-inii̱ ña̱ ta̱a ta̱ kíxi yóʼo iin ta̱a ta̱ káchíñu nu̱ú Ndióxi̱ kúúra. 10 Ixaún ña̱ ma̱ní, ná ixava̱ʼayó iin cuarto loʼo chí xi̱ní veʼe ta kán kanindichiyó iin xi̱to, iin mesa, iin tayi̱ xíʼin iin candelabro ña̱ kuniñúʼura. Tasaá kivi kindo̱ora yóʼo ndiʼi yichi̱ ña̱ ná kixira”.
11 Iin ki̱vi̱ ni̱xa̱a̱ra kán ta ni̱xa̱ʼa̱nra cuarto ña̱ kíndo̱o chí xi̱ní veʼe ña̱ va̱ʼa kandúʼúra.* 12 Tasaá ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin ta̱ Guehazí ta̱ káchíñu nu̱úra: “Kana ñá sunamita ná kixiñá”. Tasaá ni̱xa̱ʼa̱nra ka̱narañá. 13 Tándi̱ʼi, ta̱ Eliseo ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin ta̱ Guehazí: “Ixaún ña̱ ma̱ní ka̱ʼún ña̱yóʼo xíʼinñá: ‘Xa̱a̱ ku̱a̱ʼání ña̱ʼa kéʼún xa̱ʼa̱ndi̱. ¿Ndáaña kivi keʼéndi̱ xa̱ʼún? ¿Á íyo ña̱ kúni̱ún ná ka̱ʼi̱n xíʼin ta̱ rey xa̱ʼún á xíʼin ta̱ níʼi yichi̱ nu̱ú na̱ soldado?’”. Soo ñáyóʼo nda̱kuiinñá: “Va̱ásaví, xa̱a̱ va̱ʼava íyoi̱ xíʼin na̱ ñui̱”. 14 Xa̱ʼa̱ ña̱kán ta̱ Eliseo ni̱nda̱ka̱tu̱ʼunra ta̱ Guehazí: “Tá saá, ¿ndáaña kivi keʼéyó xa̱ʼa̱ñá?”. Ta ta̱yóʼo nda̱kuiinra: “Kǒo nda̱a̱ ni iin se̱ʼeñá ta xa̱a̱ chéení yii̱ñá”. 15 Ta ndi̱ku̱n saá ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinra: “Ka̱ʼa̱n xíʼinñá ná kixiñá”. Ta ta̱ Guehazí ka̱narañá ta ñáyóʼo ni̱xa̱a̱ñá xi̱kundichiñá chí yéʼé. 16 Tasaá ta̱ Eliseo ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinñá: “Nu̱ú iin ku̱i̱ya̱ xa̱a̱ koo iin se̱ʼe loʼún”. Soo ñáyóʼo ni̱ka̱ʼa̱nñá xíʼinra: “Va̱ása táta, yóʼó iin ta̱a ta̱ káchíñu nu̱ú Ndióxi̱ ta̱ nda̱a̱ kúún, va̱ása sandáʼviún yi̱ʼi̱”.
17 Ta ñá ñaʼá yóʼo ni̱ke̱e se̱ʼeñá ta ka̱ku iin ta̱ loʼo se̱ʼeñá tá ni̱ya̱ʼa iin ku̱i̱ya̱ ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Eliseo ña̱yóʼo xíʼinñá. 18 Ta̱ loʼo yóʼo xa̱ʼnura ta iin ki̱vi̱ ni̱xa̱ʼa̱nra xi̱tora yivára tá ndíkaa̱ra xíʼin na̱ sákee.* 19 Ta ki̱xáʼara káʼa̱nra xíʼin yivára: “Kúʼvi̱ní xi̱níi̱, kúʼvi̱ní xi̱níi̱”. Xa̱ʼa̱ ña̱kán, yivára ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin ta̱ káchíñu nu̱úra: “Kuisora ta kúáʼan xíʼinra nu̱ú siʼíra”. 20 Xa̱ʼa̱ ña̱kán nda̱kuisora ta̱ loʼo yóʼo ta ni̱xa̱ʼa̱nra xíʼinra nu̱ú siʼíra. Ñáyóʼo xi̱numindaañá ta̱ loʼo yóʼo ni̱xi̱yoñá iinsaá nda̱a̱ tá káʼñu,* ta tándi̱ʼi ni̱xi̱ʼi̱vara. 21 Tasaá ni̱xa̱ʼa̱nñá veʼe ña̱ kánuu chí xi̱ní veʼe ta chi̱núuñá ta̱ loʼo yóʼo nu̱ú xi̱to ta̱a ta̱ káchíñu nu̱ú Ndióxi̱ ta̱ nda̱a̱, ta nda̱kasiñá yéʼé ta ku̱a̱ʼa̱nñá. 22 Tasaá ka̱nañá yii̱ñá ta ni̱ka̱ʼa̱nñá xíʼinra: “Ixaún ña̱ ma̱ní, chindaʼá iin ta̱ káchíñu nu̱ún ña̱ ná kixira xíʼin iin burro ta ná ku̱ʼi̱n nu̱ú ta̱a ta̱ káchíñu nu̱ú Ndióxi̱ ta̱ nda̱a̱ ta ndikói̱”. 23 Soo ta̱yóʼo ni̱nda̱ka̱tu̱ʼunrañá: “¿Nda̱chun ku̱ʼún kotoúnra vitin? Saáchi su̱ví yo̱o̱ xa̱á kúúña ta ni su̱ví ki̱vi̱ sábado kúúña”. Soo ñáyóʼo nda̱kuiinñá: “Kǒo kundi̱ʼi-iniún, kǒo ña̱ níkuuví”. 24 Tasaá chi̱núuñá tayi̱ sa̱tá burro ta ni̱ka̱ʼa̱nñá xíʼin ta̱ káchíñu nu̱úña: “Kama va̱ʼa ku̱ʼún ta va̱ása kundi̱ʼi-iniún xa̱ʼíi̱, ta nda̱a̱ tá ná ka̱ʼi̱n xíʼún saá kundatún”.
25 Ta ni̱xa̱ʼa̱nñá chí yuku̱ Carmelo nu̱ú ta̱a ta̱ káchíñu nu̱ú Ndióxi̱ ta̱ nda̱a̱. Tá xi̱nira ña̱ xíkáka va̱xiñá, ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin ta̱ Guehazí ta̱ káchíñu nu̱úra: “Koto, káa va̱xi ñá sunamita. 26 Ixaún ña̱ ma̱ní, kúáʼan ndakutáʼún xíʼinñá ta nda̱ka̱tu̱ʼúnñá: ‘¿Á íyo va̱ʼún? ¿Á íyo va̱ʼa yii̱ún? ¿Á íyo va̱ʼa ta̱ loʼo se̱ʼún?’”. Ta ñákán nda̱kuiinñá: “Kǒo ña̱ʼa níkuuví”. 27 Tá ni̱xa̱a̱ñá yuku̱ nu̱ú íyo ta̱a ta̱ káchíñu nu̱ú Ndióxi̱ ta̱ nda̱a̱, ndi̱ku̱n nu̱miñá xa̱ʼa̱ra. Ña̱kán ta̱ Guehazí ku̱yatinra ña̱ sakútaʼarañá, soo ta̱a ta̱ káchíñu nu̱ú Ndióxi̱ ta̱ nda̱a̱ ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinra: “Va̱ása keʼúnñá, saáchi ñá ndíʼi̱ní-ini kúúñá, ta Jehová kǒo nínatúʼunra xíʼi̱n xa̱ʼa̱ ña̱ ndóʼoñá”. 28 Ta ñákán ni̱ka̱ʼa̱nñá xíʼinra: “Táta, ¿á ni̱ka̱ʼi̱n xíʼún ña̱ kúni̱i̱ koo se̱ʼi̱? ¿Á su̱ví ni̱ka̱ʼi̱n xíʼún ña̱ va̱ása sandáʼviún yi̱ʼi̱?”.
29 Ndi̱ku̱n saá ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Eliseo xíʼin ta̱ Guehazí: “Ndakatún ti̱ko̱to̱ún tokóún, ndakiʼin karrotii̱* ta kúáʼan. Tá ná ndakutáʼún xíʼin iinna chí yichi̱ va̱ása chindeúnna, ta tá chíndeé iinna yóʼó, va̱ása ndakuiún yuʼúna. Kúáʼan ta chinúún karroti yóʼo nu̱ú ta̱ loʼo se̱ʼeñá”. 30 Ta siʼí ta̱ loʼo yóʼo ni̱ka̱ʼa̱nñá xíʼinra: “Chínaʼíi̱* xa̱ʼa̱ Jehová Ndióxi̱ ta̱ táku ta saátu chínaʼíi̱ xa̱ʼa̱ miíún ña̱ va̱ása ku̱ʼi̱n tá ná kǒo ku̱ʼún xíʼi̱n”. Xa̱ʼa̱ ña̱kán ta̱ Eliseo nda̱kundichira ta nda̱kiʼinra ku̱a̱ʼa̱nra xíʼinñá. 31 Siʼnaka ta̱ Guehazí ni̱xa̱a̱ nu̱ú na̱yóʼo ta chi̱núura karroti nu̱ú ta̱ loʼo se̱ʼeñá, soo kǒo nda̱a̱ ni iin ña̱ʼa níkuu. Saá ndi̱kóra nu̱ú ta̱ Eliseo ta ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinra: “Va̱ása níndako̱o ta̱ loʼo se̱ʼeñá”.
32 Tá ni̱ki̱ʼvi ta̱ Eliseo ini veʼe nu̱ú xi̱kindo̱ora, ki̱ʼinra kuenta ña̱ nu̱ú xi̱to nu̱ú xi̱kisi̱ra kánduʼú ta̱ loʼo yóʼo ta xa̱a̱ ni̱xi̱ʼi̱vara. 33 Tasaá ni̱ki̱ʼvira ini veʼe nu̱ú kánduʼú ta̱ loʼo yóʼo ta nda̱kasira yéʼé ta ki̱xáʼara káʼa̱nra xíʼin Jehová. 34 Tándi̱ʼi, nda̱ara nu̱ú xi̱to ta xi̱kunúura sa̱tá ta̱ loʼo yóʼo. Ta yuʼúra nda̱kutáʼanña xíʼin yuʼú ta̱ loʼo yóʼo, nduchúnu̱úra nda̱kutáʼanrí xíʼin nduchúnu̱úra, ta ndaʼa̱ra xi̱kunúuña sa̱tá ndaʼa̱ ta̱ loʼo yóʼo, ta xi̱kundeera* sa̱tára tasaá ki̱xáʼa ndúniʼní ta̱ loʼo yóʼo. 35 Ta ta̱ Eliseo ku̱a̱ʼa̱n va̱xira xíkara ini veʼe kán, ta nda̱a tukura nu̱ú xi̱to ta xi̱kundeera sa̱tá ta̱ loʼo yóʼo. Ta ta̱ loʼo yóʼo u̱xa̱ yichi̱ ka̱xára* tasaá nda̱kunára nduchúnu̱úra. 36 Ta̱ Eliseo ka̱nara ta̱ Guehazí ta ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinra: “Kana ñá sunamita”. Xa̱ʼa̱ ña̱kán ka̱narañá ta ñáyóʼo ni̱xa̱ʼa̱nñá nu̱ú íyo ta̱ Eliseo. Tasaá ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinñá: “Ndaniʼi ta̱ loʼo se̱ʼún”. 37 Ñáyóʼo ni̱ki̱ʼviñá ta xi̱kuxítíñá yatin xa̱ʼa̱ra. Tándi̱ʼi, nda̱niʼiñá ta̱ loʼo se̱ʼeñá ta ki̱tañá ku̱a̱ʼa̱nñá.
38 Tá ndi̱kó ta̱ Eliseo chí Guilgal, ndeéní xi̱ndikaa̱ so̱ko iníí ñuu Israel. Na̱ se̱ʼe na̱ profeta ndóona nu̱úra ta ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin ta̱ káchíñu nu̱úra: “Chinúu ki̱si káʼnu nu̱ú ñuʼu̱ ta ixava̱ʼún ña̱ kuxu na̱ se̱ʼe na̱ profeta”. 39 Soo iin ta̱yóʼo nda̱kiʼinra ku̱a̱ʼa̱nra chí yuku̱ ña̱ ndakayara yiva.* Tasaá nda̱ni̱ʼíra iin te̱ʼe̱ yiki̱n yukú ta nda̱kayara yiki̱n yóʼo ta sa̱kútúraña nu̱ú ti̱ko̱to̱ra. Tándi̱ʼi, ndi̱kóra ta xa̱ʼnda válíraña ta ta̱ánraña ini ki̱si ni kǒo níxi̱kunda̱a̱-inira ndáaña kúúña. 40 Tá ni̱ya̱ʼa loʼo, ta̱ánna ña̱yóʼo ña̱ kuxu na̱ ta̱a yóʼo soo tá xi̱tondosónaña ndeéní ni̱ka̱ʼa̱nna: “Eliseo, kaʼníva ña̱yóʼo miíyó tá ná kuxuyóña”. Ta kǒo níkivi kuxunaña. 41 Xa̱ʼa̱ ña̱kán ni̱ka̱ʼa̱nra: “Taxindó harina ndaʼíi̱”. Tándi̱ʼi ta̱ánra ña̱yóʼo ini ki̱si, ni̱ka̱ʼa̱nra: “Taánña ná kuxu na̱ yiví”. Ta ña̱ ku̱vaʼa ini ki̱si kán, kǒo nda̱a̱ ni iin ña̱ʼa níkeʼéña xíʼinna.
42 Iin ta̱a ta̱ ke̱e chí Baal-Salisá níʼira 20 si̱ta̱váʼa ña̱ ku̱vaʼa xíʼin cebada ña̱ nu̱ú va̱ʼa ka̱na ta ta̱xiraña ndaʼa̱ ta̱a ta̱ káchíñu nu̱ú Ndióxi̱ ta̱ nda̱a̱, ta saátu iin bolsa ña̱ cebada ña̱ xa̱á. Tasaá ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Eliseo xíʼin ta̱ káchíñu nu̱úra: “Taxi ña̱yóʼo ná kuxu na̱ yiví”. 43 Soo ta̱ káchíñu nu̱úra ni̱nda̱ka̱tu̱ʼunrara: “¿Á nani ña̱yóʼo kuxu 100 na̱ yiví?”. Ta ta̱ Eliseo nda̱kuiinra: “Taxiña ná kuxuna, saáchi ña̱yóʼo kúú ña̱ káʼa̱n Jehová: ‘Kuxuna ta nda̱a̱ ndo̱okaña’”. 44 Xa̱ʼa̱ ña̱kán, ta̱xiraña xi̱xina ta nda̱a̱ ni̱ndo̱okaña, nda̱a̱ táki̱ʼva ni̱ka̱ʼa̱n Jehová.