¿Ama ka̱ku ta̱ Jesús?
Ña̱ káʼa̱n Biblia xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo
Ña̱ Biblia kǒo káʼa̱nña xa̱ʼa̱ iin fecha ña̱ ka̱ku ta̱ Jesús, táki̱ʼva káʼa̱n u̱vi̱ tutu ña̱ va̱xi yóʼo:
“Nda̱a̱ ni iinna va̱ása xíni̱ ndáa ki̱vi̱ kúu ña̱ ka̱ku ta̱ Jesús” (Comentario Bíblico Moody).
“Kǒo íyo iin ña̱ʼa ña̱ náʼa̱ ndáa ki̱vi̱ á ndáa yo̱o̱ kúú ña̱ ka̱ku ta̱ Jesús” (Diccionario de la historia de la Iglesia).
Tá saá, ¿ama kúú ña̱ ka̱ku ta̱ Jesús? Biblia va̱ása káʼa̱nña ndáa fecha ka̱ku ta̱ Jesús, soo ku̱a̱ʼání na̱ káʼa̱n ña̱ su̱ví 25 tí diciembre níkakura, ta káʼa̱nna ña̱yóʼo xa̱ʼa̱ u̱vi̱ ña̱ʼa ña̱ ka̱ʼa̱n Biblia.
Ta̱ Jesús va̱ása níkakura tiempo vi̱xin
Xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ chíñu xíʼinna ña̱ kéʼéna. Tá kúma̱ní loʼoka ña̱ kaku ta̱ Jesús, ta̱ César Augusto xa̱ʼndara chiñu nu̱ú ndiʼi na̱ ñuu ña̱ xíniñúʼu ka̱ʼyi̱ ki̱vi̱ ndiʼina ta̱ ndiʼi na̱yóʼo ndikóna ñuuna ña̱ va̱ʼa ka̱ʼyi̱ ki̱vi̱na nu̱ú ka̱kuna, xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo ta̱ José xíʼin ña̱ María káni̱ní ni̱xa̱ʼa̱nna, sana yáʼaka iin semana ni̱xikana (Lucas 2:1-3). Na̱ yiví va̱ása níkutóona ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ César Augusto saáchi kǒo níkuni̱na chaʼvina ña̱ impuesto á ña̱ ku̱ʼu̱nna servicio militar. Sana ta̱ César Augusto va̱ása níxiinvíra ixandúxara xíʼin na̱ yiví ña̱ ku̱ʼu̱nna kaʼyína ki̱vi̱na saáchi káni̱ní xi̱niñúʼu ku̱ʼu̱nna ta tiempo vi̱xin xi̱kuuña.
Tí ndikachi. Ña̱ Biblia káchiña “ta míí kán ndóo na̱ pastor tá ñuú chí yukú ña̱ ndáana ndikachi sa̱na̱na” (Lucas 2:8). Libro ña̱ naní La vida cotidiana de Palestina en tiempo de Jesús káʼa̱nña xa̱ʼa̱ tí ndikachi ña̱ xi̱xaʼa̱nna xíʼinrí chí yukú “semana tá kúma̱níka koo pascua (tá xa̱a̱ kuni ndiʼi yo̱o̱ marzo) ta va̱ása níxindikóna veʼena xíʼinrí saáchi nda̱a̱ ma̱ʼñú yo̱o̱ noviembre xi̱ndikóna xíʼinrí. Ta tiempo vi̱xin xi̱ta̱a̱n va̱ʼana tí ndikachi ini corra, xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo kúnda̱a̱-iniyó ña̱ kǒo kítáʼan vikó ña̱ Nochebuena xíʼin ña̱ káʼa̱n Biblia, saáchi Biblia káʼa̱nña ña̱ chí yukú ndóo na̱ ndáa ndikachi”.
Tá sa̱kán kíxáʼa tiempo niʼní
Ña̱ va̱ʼa kunda̱a̱-iniyó ndáa tiempo ka̱ku ta̱ Jesús, ná kotoyó ndáa ku̱i̱ya̱ kúú ña̱ ni̱xi̱ʼi̱ra. Ta̱ Jesús ni̱xi̱ʼi̱ra 14 tí nisán ña̱ ku̱i̱ya̱ 33 tá kéʼéna vikó ña̱ pascua (Juan 19:14-16). Ki̱ʼva 30 ku̱i̱ya̱ xi̱kuumií ta̱ Jesús tá ki̱xáʼara nátúʼunra xa̱ʼa̱ tu̱ʼun Ndióxi̱, ta u̱ni̱ ku̱i̱ya̱ sava ke̱ʼéra ña̱yóʼo. Ña̱yóʼo kúni kachiña ta̱ Jesús ka̱kura tá sa̱kán kíxáʼa tiempo niʼní ku̱i̱ya̱ 2 tiempo xi̱naʼá (Lucas 3:23).
¿Nda̱chun kéʼéna vikó ña̱ Navidad 25 tí diciembre?
Biblia kǒo káʼa̱nña ña̱ 25 tí diciembre ka̱ku ta̱ Jesús. Tá saá ¿nda̱chun kéʼéna vikó ña̱ Navidad ki̱vi̱ saá? Ña̱ Enciclopedia de la Religión Católica káʼa̱nña xa̱ʼa̱ na̱ xi̱niʼi yichi̱ nu̱ú na̱ veʼe-ñu̱ʼu vatá ña̱ sana nda̱kaxinna ki̱vi̱ yóʼo “chi saá kúú ña̱ xi̱ndasakáʼnu na̱ ñuu Roma ñu̱ʼu á ña̱ ka̱ndii” tá xa̱a̱ kúyatin kixaa̱ tiempo vi̱xin. Ña̱ Enciclopedia Americana káʼa̱nña, ña̱ ke̱ʼéna vikó yóʼo ña̱ va̱ʼa ku̱a̱ʼáka na̱ yiví nduuna cristiano.