ÑA̱ NDÁKA̱TU̱ʼUN NA̱ VA̱LÍ KÚA̱AN
¿Ndáaña kivi keʼíi̱ ña̱ va̱ʼa sandíʼii̱ keʼíi̱ chiñu ña̱ kúúmiíi̱?
¿Á íxayo̱ʼvi̱ña xíʼún ya̱chi̱ ndataxiún tarea ña̱ táxina ndaʼún escuela? Tá saá, kǒo taxiún ya̱ʼa ku̱a̱ʼání tiempo ta saáví kixáʼún keʼún iin chiñu. Artículo yóʼo chindeétáʼanníña xíʼún tá ndóʼún saá, ni ku̱a̱yaʼún nu̱ú sava ña̱yóʼo:
Tá xa̱a̱ sa̱ndíʼún ka̱ʼviún artículo yóʼo, koto ndáaña sa̱kúaʼún tá ná keʼún repaso ña̱ va̱xi nu̱ú ndíʼiña.
Ña̱ Biblia káchiña: “Na̱ xíto kuití ta̱chí va̱ása chiʼivína, ta na̱ xíto kuití vi̱kó va̱ása ndakayana ña̱ chi̱ʼina”. Xa̱ʼa̱ ña̱kán ndi̱ku̱n kama ná keʼéyó iin chiñu (Eclesiastés 11:4).
Sava ña̱ va̱xi yóʼo kivi kasiña nu̱ún ña̱ kama kixáʼún keʼún iin chiñu. Soo koto ndáaña kivi keʼún.
Tá tarea ña̱ kúúmiíún sándi̱ʼi̱níña-iniún
Íyo sava tarea ña̱ yo̱ʼvi̱ní xa̱ʼa̱ ña̱kán kǒo kuni̱ún keʼúnña. Soo consejo yóʼo kivi chindeétáʼanña xíʼún:
Loʼo tá loʼo keʼúnña. “Ni kúnda̱a̱-inii̱ ña̱ kúáchi̱va keʼíi̱ iin chiñu, soo chíka̱i̱ ndee̱ ña̱ loʼo tá loʼo keʼíi̱ña”, káchi ñá Melissa.
Ndi̱ku̱n kixáʼún keʼúnña. “Tá sa̱kán ta̱xina iin tarea ndaʼún ndi̱ku̱n kixáʼún keʼúnña, soo tá kǒo kívi keʼúnña kaʼyiña á saátu ndáa ki̱ʼva kivi keʼúnña ña̱ va̱ʼa kǒo nandóso-iniún xa̱ʼa̱ña”, káchi ñá Vera.
Ka̱ʼa̱n xíʼin inkana ná chindeétáʼanna xíʼún. Sana na̱ yiváún xíʼin na̱ sánáʼa̱ yóʼó xa̱a̱ ndo̱ʼona ña̱yóʼo. Kivi sakúaʼún xíʼin ña̱ ndo̱ʼona. Na̱yóʼo kivi chindeétáʼanna xíʼún ña̱ vií ndakanixi̱níún ndáaña keʼún.
Ña̱ kivi keʼún: “Ndákanixi̱ní ndáa hora kivi keʼún iin tá iin chiñu ta kaʼyiña. Ta ña̱yóʼo chindeétáʼan xíʼún ña̱ keʼún ndiʼi chiñu ña̱ kúúmiíún”, káchi ñá Abbey.
Tá kǒo kúni̱ún keʼúnña
Sava yichi̱, mií tarea ña̱ kǒo kútóún keʼún kúú ña̱ xíniñúʼu keʼún. Ña̱ va̱xi yóʼo kivi chindeétáʼanña xíʼún.
Ndakanixi̱ní ndáaña va̱ʼa ndakiʼún tá ná sandíʼún iin chiñu. Va̱ʼaní kuniún tá xa̱a̱ ná sandíʼún iin chiñu. “Va̱ʼaní kúnii̱ tá kamaní sándiʼii̱ kéʼíi̱ iin chiñu á tá xítoi̱ ña̱ kíndo̱oka tiempo nu̱úi̱ ña̱ keʼíi̱ inkaka ña̱ʼa”, káchi ñá Amy.
Ndakanixi̱ní ndáaña kivi kuu. Tá va̱ása kama kéʼún iin chiñu, ña̱yóʼo sandíʼi̱ña-iniún ta va̱ása vií kanaña. Ña̱ Biblia káchiña: “Ña̱ chíʼiyó ña̱kán kúú ña̱ ndakiʼinvayó” (Gálatas 6:7).
Ndakanixi̱ní ña̱ ya̱chi̱ka xíniñúʼu ndataxiún tarea ña̱ kúúmiíún. Ñá Alicia káchiñá: “Va̱ʼaníka tá ya̱chi̱ka kéʼíi̱ iin tarea tá kúma̱ní iin á u̱vi̱ ki̱vi̱ ña̱ ndataxii̱ña. Saá kivi kotoi̱ á vií ke̱ʼíi̱ña ta nda̱a̱ kíndo̱o tiempo ña̱ keʼíi̱ inkaka ña̱ʼa”.
Ña̱ kivi keʼún: “Ndakanixi̱ní ña̱ kuchiñuvaún keʼúnña. Ndakanixi̱ní ña̱ kǒo nda̱a̱ ni iin ña̱ʼa kivi kasi nu̱ún ña̱ keʼúnña. Tá kéʼíi̱ ña̱yóʼo, sáxi̱nui̱ ña̱ chíkaa̱-inii̱ keʼíi̱”, káchi ñá Alexis.
Tá xa̱a̱ ku̱a̱ʼání chiñu kéʼún
Ta̱ Nathan káchira: “Ku̱a̱ʼánína káʼa̱nna ña̱ va̱ása kama kéʼíi̱ iin chiñu, soo su̱ví ña̱ nda̱a̱ kúú ña̱yóʼo. Saáchi íyo ku̱a̱ʼání chiñu kéʼíi̱”. Tá ndóʼún ña̱ ndóʼo ta̱ Nathan, keʼé ña̱ va̱xi yóʼo.
Kixáʼa xíʼin ña̱ va̱ása íxayo̱ʼvi̱ xíʼún. Ña̱ Amber káchiñá: “Iinna ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼi̱n, ña̱ iin chiñu ña̱ kivi keʼéyó ti̱xin cinco minuto ndi̱ku̱n kama xíniñúʼu keʼéyóña. Sava chiñu yóʼo kúú ña̱ ndaya̱kúnyó veʼe, taánva̱ʼayó ti̱ko̱to̱, ndakatayó ko̱ʼo̱ ta saátu ña̱ ka̱ʼa̱nyó xíʼin teléfono”.
Kiʼin kuenta ndáaña kúú ña̱ ndáyáʼavika. Ña̱ Biblia káchiña: “Kiʼin va̱ʼandó kuenta ndáa ña̱ʼa kúú ña̱ ndáyáʼvika” (Filipenses 1:10). ¿Ndáa ki̱ʼva kivi keʼún ña̱yóʼo? Ñá Anna káchiñá: “Kéʼíi̱ iin lista xa̱ʼa̱ ndiʼi chiñu ña̱ xíniñúʼu keʼíi̱, ta saátu káʼyii̱ fecha ña̱ xíniñúʼu sandíʼii̱ keʼíi̱ña. Ta káʼyitui̱ ndáa fecha kúni̱i̱ kixáʼíi̱ keʼíi̱ña ta saátu ndáa fecha sandíʼii̱ña”.
¿Á ndákanixi̱níún ña̱ yo̱ʼvi̱ní keʼún ña̱yóʼo? Va̱ása ixayo̱ʼvi̱ña xíʼún tá ná keʼé miíún iin horario xa̱ʼa̱ ña̱ xíniñúʼu keʼún, ña̱yóʼo chindeétáʼan xíʼún ña̱ saxínún ndiʼi chiñu yóʼo, tasaá va̱ása ndi̱ʼi̱-iniún. “Tá xa̱a̱ ndáka̱xii̱n ndáaña kéʼíi̱, ña̱yóʼo chíndeétáʼanña xíʼi̱n ña̱ va̱ása ndi̱ʼi̱-inii̱”, káchi ñá Kelly.
Tá kéʼún iin chiñu, kǒo keʼún inka ña̱ʼa. Ñá Jennifer káchiñá: “Tá kúma̱níka kixáʼíi̱ keʼíi̱ iin chiñu, káʼi̱n xíʼin na̱ veʼi̱ á íyo ña̱ kúni̱na ná keʼíi̱, saáchi kǒo kúni̱i̱ keʼíi̱ inkaka ña̱ʼa tá xa̱a̱ kíxáʼíi̱ kéʼíi̱ chiñui̱. Ta ndáʼvatui̱ teléfono xíʼin correo”.
Ña̱ kivi keʼún: “Nda̱a̱ ndáaka chiñu xíniñúʼu keʼún, suvi miíún keʼévaña chi kǒo kivi keʼé inkana chiñu nu̱ún. Tá ndi̱ku̱n ná keʼúnña, va̱ása ndi̱ʼi̱ka-iniún xa̱ʼa̱ña”, káchi ta̱ Jordan.