BIBLIOTECA NU̱Ú INTERNET Watchtower
Watchtower
BIBLIOTECA NU̱Ú INTERNET
tu’un sâví
ǒ
  • ʼ
  • a̱
  • e̱
  • i̱
  • ǐ
  • o̱
  • ǒ
  • u̱
  • BIBLIA
  • NDIʼI TUTU
  • REUNIÓN
  • bt cap. 14 pág. 108-115
  • “Inkáchi nda̱kutáʼan tu̱ʼunndi̱ ña̱ ndaka̱xinndi̱ keʼéndi̱ iin ña̱ʼa”

Kǒo video ndíka̱a̱ yóʼo.

Káʼnu koo iniún, kǒo kívi kana ña̱ video.

  • “Inkáchi nda̱kutáʼan tu̱ʼunndi̱ ña̱ ndaka̱xinndi̱ keʼéndi̱ iin ña̱ʼa”
  • Ná ndakani ndiʼiyó nu̱úna xa̱ʼa̱ Reino Ndióxi̱
  • Subtema
  • Inka ña̱ káʼa̱n xa̱ʼa̱ña
  • “Ña̱yóʼo kítáʼanña xíʼin tu̱ʼun ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n na̱ Profeta” (Hechos 15:13-21)
  • “Nda̱kaxinna sava na̱ ta̱a” ta “chi̱ndaʼánana ña̱ ku̱ʼu̱nna” (Hechos 15:22-29)
  • “Ni̱kusi̱íní-inina xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ʼaní káʼa̱nña” (Hechos 15:30-35)
  • ¿Ndáana kúú Na̱ kíʼin kuenta xíʼin Ñuu Ndióxi̱ iníísaá ñuyǐví?
    ¿Ndáana kéʼé ña̱ kúni̱ Jehová tíempo vitin?
  • “Ta ndeéní ni̱na̱ána”
    Ná ndakani ndiʼiyó nu̱úna xa̱ʼa̱ Reino Ndióxi̱
  • Chiñu ña̱ kéʼé ta̱ “esclavo ta̱ nda̱kúní-ini ta̱ ndíchiní”
    Kivi koo si̱íún vitin ta saátu chí nu̱únínu Koto ndáaña sánáʼa̱ Biblia
  • ¿Ndáaña sákuaʼayó xíʼin ña̱ ke̱ʼé ñani ta̱ Jesús?
    Tutu Ña̱ Nátúʼun xíʼinyó Xa̱ʼa Reino Jehová (Ña̱ kaʼviyó) 2022
Yóʼo va̱xikaña
Ná ndakani ndiʼiyó nu̱úna xa̱ʼa̱ Reino Ndióxi̱
bt cap. 14 pág. 108-115

CAPÍTULO 14

“Inkáchi nda̱kutáʼan tu̱ʼunndi̱ ña̱ ndaka̱xinndi̱ keʼéndi̱ iin ña̱ʼa”

Na̱ cuerpo gobernante na̱ ni̱xi̱yo tá siglo nu̱ú nda̱kaxinna keʼéna iin ña̱ʼa ña̱ chindeétáʼan xíʼin na̱ congregación ña̱ viíníka kutáʼanna

Ka̱naña nu̱ú Hechos 15:13-35

1, 2. a) ¿Ndáa pregunta ña̱ ndáyáʼviní xi̱niñúʼu nda̱kuiin na̱ cuerpo gobernante na̱ ni̱xi̱yo tá siglo nu̱ú? b) ¿Ndáaña chi̱ndeétáʼan xíʼinna ña̱ va̱ʼaní koo ña̱ ndaka̱xinna keʼéna?

NDÍʼI̱NÍ inina ndóona. Na̱ apóstol xíʼin na̱ anciano nda̱kutáʼanna ini iin veʼe chí ñuu Jerusalén, ta xíto nu̱ú táʼanna. Saáchi ndaka̱xinna keʼéna iin ña̱ʼa ña̱ ndáyáʼviní. Ku̱a̱ʼání ña̱ ki̱xáʼana ndáka̱tu̱ʼunna tá ki̱xáʼana káʼa̱nna ña̱ ta̱ʼnda̱ nu̱ú yi̱i̱na, tá kúú: ¿Á xíniñúʼu kundiku̱n na̱ cristiano Ley ta̱ Moisés? ¿Á xi̱niñúʼu síín koo na̱ judío nu̱ú na̱ cristiano na̱ inka ñuu?

2 Na̱ hermano yóʼo, ku̱a̱ʼání ña̱ xi̱niñúʼuna ña̱ nandúkuna xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo. Tá kúú, ni̱ka̱ʼa̱nna xa̱ʼa̱ sava profecía ña̱ va̱xi nu̱ú tu̱ʼun Ndióxi̱, ta saátu xa̱ʼa̱ experiencia sava na̱ hermano ña̱ náʼa̱ ña̱ ndákiʼin Jehová na̱ cristiano na̱ ke̱e inka ñuu. Xa̱a̱ ni̱ka̱ʼa̱nna xa̱ʼa̱ ndiʼi ña̱ xi̱niñúʼu ka̱ʼa̱nna. Íyo ku̱a̱ʼání ña̱ náʼa̱ nu̱úna, ta saátu espíritu santo Jehová náʼa̱ káxiña ndáaña xíniñúʼu keʼéna. Ta vitin, ¿á taxina kuniʼi ña̱yóʼo yichi̱ nu̱úna?

3. ¿Ndáa ki̱ʼva chindeétáʼan Hechos capítulo 15 xíʼinyó ta viíní nandukúyó xa̱ʼa̱ña?

3 Ña̱ va̱ʼa kundiku̱n na̱ apóstol xíʼin na̱ anciano yichi̱ ña̱ espíritu santo, xi̱niñúʼu ndakúní koo inina ta kandíxanína Ndióxi̱. ¿Nda̱chun? Saáchi xíʼin ña̱yóʼo kivi kixáʼa tuku na̱ fariseo sa̱a̱-inina kuninana, saátu ti̱xin congregación ni̱xi̱yo sava na̱ ta̱a na̱ xi̱kaʼa̱n ña̱ xíniñúʼu kundiku̱nvana ley ta̱ Moisés. Xíʼin ndiʼi ña̱yóʼo, ¿ndáaña keʼé na̱ cuerpo gobernante? Ña̱ kunda̱a̱-iniyó ndáa ki̱ʼva nda̱saviína ku̱a̱chi yóʼo chindeétáʼanña xíʼinyó ña̱ kunda̱a̱-iniyó ndáa ki̱ʼva ndíku̱n na̱ Cuerpo Gobernante na̱ íyo tiempo vitin ejemplo na̱yóʼo. Ta ña̱yóʼo kúú ña̱ chindeétáʼan xíʼin miíyó na̱ cristiano ña̱ viíní ndaka̱xinyó ndáaña keʼéyó tá yáʼayó nu̱ú iin tu̱ndóʼo á tá ndáka̱xinyó keʼéyó iin ña̱ʼa.

“Ña̱yóʼo kítáʼanña xíʼin tu̱ʼun ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n na̱ Profeta” (Hechos 15:13-21)

4, 5. ¿Ndáa profecía kúú ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Santiago xa̱ʼa̱ ña̱ chi̱ndeétáʼan xíʼinna ña̱ nda̱saviína ku̱a̱chi?

4 Ta̱ discípulo Santiago ñani ndáʼvi ta̱ Jesús ki̱xáʼara káʼa̱nra, ta sana ta̱yóʼo kúú ta̱ xi̱niʼi yichi̱ ti̱xin reunión yóʼo.a Ta xíʼin ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nra ni̱na̱ʼa̱ña ña̱ nda̱kaxin ndiʼina keʼéna. Ta ki̱xáʼara káʼa̱nra ña̱yóʼo: “Ta̱ Symeón na̱túʼun ndiʼira xíʼinyó xa̱ʼa̱ ña̱ ke̱ʼé Ndióxi̱ ña̱ nda̱kaʼánra xa̱ʼa̱ na̱ inka ñuu ta ti̱xin na̱kán tavára iin ñuu ña̱ va̱ʼa kuniʼi ki̱vi̱ra. Ta ña̱yóʼo kítáʼanña xíʼin tu̱ʼun ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n na̱ Profeta” (Hech. 15:13-15).

5 Ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Symeón ta̱ kúú Simón Pedro, ta̱ Bernabé xíʼin ta̱ Pablo, sana ña̱yóʼo sa̱ndákaʼánña ta̱ Santiago sava texto ña̱ va̱xi nu̱ú Biblia ña̱ chi̱ndeétáʼan xíʼinna ña̱ nda̱saviína ku̱a̱chi ña̱ xi̱kaʼa̱n táʼanna xa̱ʼa̱ (Juan 14:26). Ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ kítáʼan tu̱ʼun ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n na̱yóʼo “xíʼin tu̱ʼun ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n na̱ Profeta”, tasaá ka̱ʼvira Amós 9:11, 12, ña̱ kúú iin táʼví ña̱ Escrituras Hebreas ña̱ xi̱kaʼa̱ntuna xíʼin na̱ profeta (Mat. 22:40; Hech. 15:16-18). Kotoyó tu̱ʼun ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Santiago xíʼin ta̱ Amós va̱ása inkáchi káʼa̱nña, saáchi sana ta̱ Santiago káʼa̱nra xa̱ʼa̱ ña̱ va̱xi nu̱ú ña̱ Septuaginta, iin traducción ña̱ íyo tu̱ʼun griego ña̱ va̱xi nu̱ú ña̱ Escrituras Hebreas.

6. ¿Ndáa ki̱ʼva chi̱ndeétáʼan tu̱ʼun Ndióxi̱ xíʼinna ña̱ nda̱saviína ku̱a̱chi xa̱ʼa̱ ña̱ ta̱ʼnda̱ nu̱ú yi̱i̱na?

6 Nu̱ú profecía ta̱ Amós Jehová ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ ndako̱o tuku cabaña ta̱ David á nu̱ú kixi ta̱ Mesías ta̱ koo rey (Eze. 21:26, 27). ¿Á kúni̱ kachi ña̱yóʼo ña̱ ndaka̱xin tuku Jehová nda̱saa na̱ ñuu Israel ña̱ koona na̱ ñuura? Va̱ása, saáchi profecía ni̱ka̱ʼa̱nña ña̱ ndiʼi na̱ yiví ña̱ iníísaá ñuyǐví xa̱a̱na koona iin tiʼvi na̱ yiví na̱ va̱ʼaní kítáʼan, ta na̱yóʼo kuniʼina ki̱vi̱ Ndióxi̱. Saátu ta̱ Pedro xa̱a̱ ni̱ka̱ʼa̱nra xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo: “Ta nu̱ú ta̱kán [Jehová] inkáchi ni̱xi̱yo [na̱ judío] xíʼin [na̱ va̱ása níxi̱kuu judío], ta ta̱vára ña̱ yaku̱a̱ ña̱ xi̱ndikaa̱ níma̱na xa̱ʼa̱ ña̱ kándíxanara” (Hech. 15:9). Ña̱ kúni̱ kachiña kúú, Ndióxi̱ kúni̱ra ña̱ ni kúúna na̱ judío á na̱ va̱ása kúú judío inkáchi ná ni̱ʼína ña̱ kutakuna ti̱xin Reinora (Rom. 8:17; Efe. 2:17-19). Ña̱ profecía va̱ása níka̱ʼa̱nña ña̱ va̱ʼa ki̱ʼvi na̱ va̱ása kúú judío ti̱xin Reino Ndióxi̱ xi̱niñúʼu ta̱ʼnda̱ nu̱ú yi̱i̱na á ndaku̱ndikunna ña̱ xi̱keʼé na̱ judío.

7, 8. a) ¿Ndáaña ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Santiago tá sa̱ndíʼira ni̱ka̱ʼa̱nra? b) ¿Nda̱chun va̱ʼa kúnda̱a̱-iniyó ña̱ va̱ása níxi̱kuni̱ra ndaka̱xinra ndáaña keʼé ndiʼina?

7 Xa̱ʼa̱ ña̱ káxiní xi̱ka̱ʼa̱n profecía ta saátu ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n na̱ hermano, ta̱ Santiago sa̱ndíʼira ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin tu̱ʼun yóʼo: “Ña̱kán ña̱ ndákanixi̱níi̱ kúú ña̱ ná kǒo sandákavayó-ini na̱ yiví na̱ xa̱a̱ ki̱xáʼa ndíkó nu̱ú Ndióxi̱. Ña̱ va̱ʼaka keʼéyó kúú ña̱ ná kaʼyíyó tutu ku̱ʼu̱n nu̱úna ña̱ ná kǒo kuxuna ña̱ʼa ña̱ táxina ndaʼa̱ ndióxi̱ vatá, ni ná kǒo keʼéna ku̱a̱chi kini, ni ná kǒo kuxuna kití tí xíʼi̱ ta kǒo xíta̱ ndiʼi ni̱i̱rí, ta ni ná kǒo kuniñúʼuna ni̱i̱. Nda̱a̱ tá tiempo xi̱naʼá íyo na̱ nátúʼun xa̱ʼa̱ libro ta̱ Moisés ñuu tá ñuu, saáchi ndiʼi sábado káʼvinaña ti̱xin ña̱ sinagoga” (Hech. 15:19-21).

8 ¿Á xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱kuu ta̱ Santiago presidente ti̱xin ña̱ reunión kán iinlá miíra xi̱kuni̱ ndaka̱xin ña̱ kéʼé ndiʼina? Va̱ása, sáachi tá ni̱ka̱ʼa̱nra “ña̱ ndákanixi̱níi̱”, xíʼin tu̱ʼun yóʼo ni̱na̱ʼa̱ra ña̱ kǒo níkuni̱ra kachira “yóʼo xíniñúʼu keʼéndó ndiʼi ña̱ káʼi̱n”. Chi ni̱ka̱ʼa̱n kuitíra xíʼin na̱ íyo kán xa̱ʼa̱ ña̱ kivi chindeétáʼan xíʼinna ña̱ ndasaviína ku̱a̱chi ta xi̱niñúʼura ña̱ ndo̱ʼo na̱ hermano xíʼin ña̱ káʼa̱n tu̱ʼun Ndióxi̱ ña̱ va̱ʼa ka̱ʼa̱nra xíʼinna.

9. ¿Ndáaña va̱ʼa xi̱kuumií ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Santiago?

9 Na̱ apóstol xíʼin na̱ anciano ka̱ndíxana ña̱ ndákanixi̱ní ta̱ Santiago, ta ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nra va̱ʼaní ni̱xi̱yoña. ¿Ndáa ña̱ va̱ʼa nda̱kiʼinna xíʼin ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nra? Ña̱ nu̱ú, ña̱ va̱ása sandákavana ini na̱ yiví, na̱yóʼo xi̱kuu na̱ cristiano na̱ va̱ása níxi̱kuu judío saáchi ña̱yóʼo va̱ása ní ixandúxaña xíʼinna ña̱ kundiku̱nna Ley (Hech. 15:19). Ña̱ u̱vi̱, xíʼin ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nra xi̱ ixato̱ʼóña ña̱ ndákanixi̱ní na̱ cristiano na̱ kúú judío, na̱ ku̱a̱ʼání ku̱i̱ya̱ xi̱xiniso̱ʼo ña̱ ka̱ʼyi ta̱ Moisés saáchi ndiʼi sábado xi̱xiniso̱ʼonaña ti̱xin ña̱ sinagoga (Hech. 15:21).b Ña̱ u̱ni̱, saáchi xi̱chindeétáʼanña xíʼin na̱ cristiano na̱ xi̱kuu judío ta saátu na̱ va̱ása níxi̱kuu judío ña̱ inkáchi vií kutáʼan ndiʼina. Ta mií ña̱ xi̱ndayáʼvika kúú ña̱ xi̱kindo̱o-ini Jehová xíʼin ña̱yóʼo, saáchi xi̱kitáʼanña xíʼin ña̱ xi̱ndakanixi̱níra. Ndíchiní íyo ki̱ʼva ña̱ ndasaviína ku̱a̱chi ña̱ xi̱kuni̱ ndataʼví na̱ ñuu Ndióxi̱ ta saátu ña̱ viíní xi̱kitáʼanna. Ta iin ejemplo va̱ʼaní kúú ña̱yóʼo ti̱xin congregación tiempo vitin.

Ta̱ hermano Albert Schroeder ta̱ kúú Cuerpo Gobernante táxira discurso iin asamblea internacional ku̱i̱ya̱ 1998

Ta̱ hermano Albert Schroeder íyora iin asamblea internacional ku̱i̱ya̱ 1998.

10. ¿Ndáa ki̱ʼva ndíku̱n na̱ Cuerpo Gobernante yichi̱ na̱ apóstol ta saátu na̱ anciano na̱ ni̱xi̱yo tá siglo nu̱ú?

10 Nu̱ú capítulo ña̱ ni̱ya̱ʼa xi̱niyó ndáa ki̱ʼva xi̱keʼé na̱ apóstol xíʼin na̱ anciano na̱ ni̱xi̱yo tá siglo nu̱ú, tiempo vitin na̱ Cuerpo Gobernante ndiʼi tiempo ndúkuna yichi̱ nu̱ú Jehová ta̱ káʼnuní iníísaá ñuyǐví ta saátu ndúkuna yichi̱ nu̱ú ta̱ Jesús ta̱ níʼi yichi̱ nu̱ú congregación (1 Cor. 11:3).c ¿Ndáa ki̱ʼva kéʼéna ña̱yóʼo? Ná kotoyó ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ hermano Albert Schroeder ta̱ ni̱xi̱yo Cuerpo Gobernante tá ku̱i̱ya̱ 1974 ta ni̱xi̱ʼi̱ra marzo ña̱ ku̱i̱ya̱ 2006, ta̱yóʼo ni̱ka̱ʼa̱nra: “Na̱ Cuerpo Gobernante ndákutáʼanna ndiʼi miércoles, kíxáʼana xíʼin oración ta ndúkuna yichi̱ ña̱ espíritu santo Jehová. Chíka̱a̱nína ndee̱ ña̱ va̱ʼa vií koo ndiʼi ña̱ káʼa̱n táʼanna xa̱ʼa̱, ta saátu ndiʼi ña̱ ndáka̱xinna keʼéna ná kitáʼanña xíʼin ña̱ káʼa̱n tu̱ʼun Ndióxi̱, ña̱ Biblia”. Ki̱ʼva saátu ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Milton Henschel, ta̱ ku̱a̱ʼání ku̱i̱ya̱ xi̱kuu Cuerpo Gobernante ta ni̱xi̱ʼi̱ra tá marzo ña̱ ku̱i̱ya̱ 2003. Ta̱yóʼo ni̱nda̱ka̱tu̱ʼunra iin ña̱ ndáyáʼviní na̱ ni̱xa̱ʼa̱n clase 101 escuela ña̱ Galaad: “¿Ndáa inkaka organización ña̱ íyo nu̱ú ñuʼú yóʼo ndáku̱táʼanna ta nándukúna nu̱ú tu̱ʼun Ndióxi̱, ña̱ Biblia, tá kúma̱níka ndaka̱xinna keʼéna iin ña̱ʼa ña̱ ndáyáʼviní?”. Kǒo nda̱a̱ ni iin na̱ kéʼé táʼan ña̱yóʼo.

“Nda̱kaxinna sava na̱ ta̱a” ta “chi̱ndaʼánana ña̱ ku̱ʼu̱nna” (Hechos 15:22-29)

11. ¿Ndáa ki̱ʼva na̱túʼunna xíʼin na̱ congregación xa̱ʼa̱ ña̱ nda̱kaxinna?

11 Na̱ apóstol xíʼin na̱ anciano na̱ ñuu Jerusalén inkáchi ki̱ndoona ndáaña keʼéna xa̱ʼa̱ ña̱ ta̱ʼnda̱ nu̱ú yi̱i̱na. Xa̱ʼa̱ ña̱kán, ña̱ va̱ʼa inkáchi keʼé ndiʼi na̱ congregación ña̱yóʼo, xi̱niñúʼu natúʼunna xíʼin ndiʼina xa̱ʼa̱ ña̱ nda̱kaxinna keʼéna, ta káxiní xi̱niñúʼu koo ña̱ ka̱ʼa̱nna xíʼinna ta saátu ña̱ ka̱ʼa̱nna xi̱niñúʼu chika̱a̱níña ndee̱ xíʼinna. ¿Ndáa ki̱ʼva ke̱ʼénaña? Ña̱ relato káʼa̱nña ña̱yóʼo: “Na̱ apóstol xíʼin na̱ anciano xíʼin ndiʼika na̱ congregación, nda̱kaxinna sava na̱ ta̱a na̱ ñúʼu xíʼinna ña̱ va̱ʼa chindaʼánana ña̱ ku̱ʼu̱nna ñuu Antioquía xíʼin ta̱ Pablo saátu xíʼin ta̱ Bernabé. Chi̱ndaʼána ta̱ Judas ta̱ xi̱naní Barsabás ta saátu ta̱ Silas, ta na̱yóʼo iin chiñu káʼnu xi̱kuumiína nu̱ú na̱ hermano”. Ta saátu ka̱ʼyína iin carta ña̱ va̱ʼa kaʼvi na̱yóʼoña nu̱ú na̱ congregación ña̱ Antioquía, Siria xíʼin Cilicia (Hech. 15:22-26).

12, 13. a) ¿Nda̱chun iin ña̱ va̱ʼaní kúú ña̱ chi̱ndaʼána ta̱ Judas xíʼin ta̱ Silas ni̱xa̱ʼa̱nna? b) ¿Ndáa ki̱ʼva chi̱ndeétáʼan carta na̱ apóstol ta saátu na̱ anciano xíʼin na̱ congregación?

12 Ta̱ Judas xíʼin ta̱ Silas iin chiñu káʼnu xi̱kuumiína nu̱ú na̱ hermano, ña̱kán na̱ cuerpo gobernante xi̱niñúʼuna na̱yóʼo. Xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱chindaʼána ku̱mí na̱ hermano ña̱ xi̱xa̱ʼa̱nna nu̱ú na̱ congregación va̱ása kúni̱ kachiña ña̱ ku̱a̱ʼa̱n kuitína ndakanina xa̱ʼa̱ iin ña̱ʼa ña̱ kúni̱ na̱ hermano kunda̱a̱-inina xa̱ʼa̱, saáchi chiñu ña̱ xáʼnda na̱ cuerpo gobernanteva kúú ña̱ ku̱a̱ʼa̱n na̱yóʼo ka̱ʼa̱nna xíʼin na̱ congregación. Ña̱ ni̱xa̱ʼa̱n ta̱ Judas xíʼin ta̱ Silas chindeétáʼanña xíʼin na̱ cristiano judío na̱ ñuu Jerusalén, ta saátu chindeétáʼanña xíʼin na̱ hermano na̱ ke̱e inka ñuu na̱ ñúʼu congregación kán. Iin ña̱ va̱ʼaní kúú ña̱ chi̱ndaʼána na̱yóʼo ña̱ ni̱xa̱ʼa̱nna, saáchi chi̱ndeétáʼanña xíʼin na̱ hermano ña̱ táxi̱n koona ta saátu ña̱ inkáchi kutáʼan na̱ ñuu Ndióxi̱.

NDÁA KI̱ʼVA ÍYO ÑA̱ KÉʼÉ NA̱ CUERPO GOBERNANTE

Nda̱a̱ táki̱ʼva xi̱keʼé na̱ Cristiano na̱ xi̱ndoo tá siglo nu̱ú, na̱ testigo Jehová na̱ ndóo tiempo vitin xíniso̱ʼona ña̱ káʼa̱n iin tiʼvi loʼo na̱ hermano na̱ nda̱kaxin Ndióxi̱ na̱ ku̱ʼu̱n chí ndiví. Ta iin tiʼvi loʼo na̱ hermano yóʼo nanína na̱ Cuerpo Gobernante, ta ndiʼi semana ndátakana. Na̱ Cuerpo Gobernante i̱xava̱ʼana i̱ñu̱ na̱ comité na̱ kíʼin kuenta xíʼin iin tá iin chiñu.

  • Comité na̱ Coordinadores. Kíʼinna kuenta xíʼin ña̱ asunto legal ta saátu káʼa̱nna xíʼin na̱ sáya̱ʼa noticia xa̱ʼa̱ ña̱ nda̱a̱ ña̱ kándíxayó. Ta saátu íyo tu̱ʼvana ña̱ chindeétáʼanna xíʼin na̱ hermano tá yáʼana nu̱ú iin tu̱ndóʼo á tá ndíku̱nna sa̱tána á nda̱a̱ ndáaka nu̱ú tu̱ndóʼo yáʼana.

  • Comité ña̱ Enseñanza. Kíʼinna kuenta xíʼin ki̱ʼva ña̱ sánáʼa̱na ti̱xin reunión xíʼin asamblea ta saátu íxatu̱ʼvana programa ña̱ audio xíʼin video ta íxatu̱ʼvana ña̱ sakúaʼa na̱ ñuʼú escuela ña̱ Galaad xíʼin escuela na̱ Precursor ta saátu programa ña̱ ndákiʼin na̱ ñúʼu ti̱xin ña̱ sucursal.

  • Comité na̱ Personal. Kíʼinna kuenta xíʼin ndiʼi ña̱ xíniñúʼu na̱ íyo ti̱xin Betel iníísaá nu̱ú ñuʼú ta saátu na̱yóʼo kíʼinna kuenta xíʼin ndiʼi invitación ña̱ kéʼé na̱ Sucursal tá xa̱a̱ kúni̱na kanana na̱ hermano ña̱ ku̱ʼu̱nna kachíñuna ti̱xin Betel.

  • Comité ña̱ Publicación. Kíʼinna kuenta xíʼin ndiʼi tutu ña̱ távána ña̱ sákuaʼayó xa̱ʼa̱ Ndióxi̱ ta saátu ña̱ chíndaʼánaña inka lugar ta kíʼintuna kuenta xíʼin imprenta ña̱ xíniñúʼuna ña̱ távána tutu xíʼin ndiʼi veʼe á ñuʼú ña̱ kúúmií na̱ testigo Jehová ta kúú nu̱ú ixava̱ʼana Sucursal, Salón ña̱ Reino xíʼin Salón ña̱ Asamblea ta saátu kíʼinna kuenta xíʼin ndiʼi donación ña̱ ndákiʼinna.

  • Comité ña̱ Redacción. Kíʼinna kuenta xíʼin ndiʼi tutu ña̱ távána ña̱ sákuaʼayó xa̱ʼa̱ Ndióxi̱ ti̱xin congregación ta saátu ña̱ ku̱a̱ʼa̱n ndaʼa̱ inka na̱ yiví. Ndákuiinna pregunta xa̱ʼa̱ Biblia, ta saátu kíʼinna kuenta xíʼin chiñu ña̱ kéʼéna ti̱xin ña̱ traducción iníísaá ñuyǐví ta inka ña̱ kéʼéna kúú ña̱ kíʼinna kuenta xíʼin ña̱ káʼa̱nna ña̱ va̱xi nu̱ú audio xíʼin video ta saátu bosquejo ña̱ táxina discurso, xíʼin inkaka ña̱ʼa.

  • Comité ña̱ Servicio. Kíʼinna kuenta xíʼin predicación, na̱ anciano, na̱ superintendente ña̱ circuito, na̱ precursor xíʼin na̱ misionero. Ta kíʼinna kuenta xíʼin invitación xíʼin lugar nu̱ú ku̱ʼu̱n na̱ kaʼvi Escuela ña̱ Galaad ña̱ va̱ʼa chika̱a̱na ndee̱ xíʼin na̱ ñuu Ndióxi̱ ña̱ natúʼunkana xa̱ʼa̱ra iníísaá ñuyǐví.

Na̱ Cuerpo Gobernante ndiʼi tiempo ndúkúna yichi̱ ña̱ espíritu santo. Na̱yóʼo kǒo ndákanixi̱nína ña̱ miína kúú na̱ xáʼndachíñu nu̱ú na̱ ñuu Jehová. Chi nu̱úka ña̱yóʼo, ña̱ kéʼé ndiʼi na̱ cristiano na̱ ndóoka nu̱ú ñuʼú yóʼo na̱ ndátu ku̱ʼu̱n chí ndiví ndíku̱nna “tí ndikachi [ta̱ Jesucristo] nda̱a̱ ndáaka mií nu̱ú ku̱a̱ʼa̱nrí” (Apoc. 14:4).

13 ¿Ndáa ki̱ʼva chi̱ndeétáʼan carta xíʼinna? Su̱ví nda̱saa ña̱ ta̱ʼnda̱ nu̱ú yi̱i̱na káxiní ni̱ka̱ʼa̱n ña̱yóʼo xa̱ʼa̱. Chi saátu ni̱ka̱ʼa̱nña xa̱ʼa̱ ña̱ xíniñúʼu keʼé na̱ cristiano na̱ inka ñuu na̱ va̱ása níxi̱kuu judío ña̱ va̱ʼa ndakiʼin Jehová na̱yóʼo ta taxira bendición ndaʼa̱na. Ta táʼví ña̱ ndáyáʼviníka ña̱ va̱xi nu̱ú carta yóʼo ka̱chiña: “Miíndi̱ xíʼin ña̱ espíritu santo va̱ʼava túvindi̱ ña̱ kǒo ndukúndi̱ ku̱a̱ʼáka ña̱ʼa nu̱úndó, chi ña̱yóʼo kuití kúú ña̱ káʼa̱nndi̱ xíʼinndó: ña̱ ná kǒo kuxundó ña̱ʼa ña̱ táxina ndaʼa̱ ndióxi̱ vatá, ta ni ña̱ ná kǒo kuniñúʼundó ni̱i̱, ta ni kǒo kuxundó kití tí xíʼi̱ ta kǒo xíta̱ ndiʼi ni̱i̱rí, ni ná kǒo keʼéndó ku̱a̱chi kini. Tá ná kǒo keʼéndó ña̱yóʼo, va̱ʼaní kundoondó. Ndakutáʼanyó” (Hech. 15:28, 29).

14. ¿Ndáaña chíndeétáʼan xíʼin miíyó na̱ ndásakáʼnu Jehová ña̱ inkáchi kutáʼanyó ti̱xin iin ñuyǐví nu̱ú táʼví táʼan na̱ yiví?

14 Tiempo vitin yáʼaka 8 millón kúú na̱ testigo Jehová na̱ íyo iníísaá ñuyǐví ta ndásakáʼnuna miíra yáʼaka ti̱xin cien mil congregación. Soo ni saá inkáchi ña̱ kándíxa ndiʼiyó, ta kúsi̱í-iniyó chi inkáchi kítáʼanyó. Soo ndóoyó ti̱xin iin ñuyǐví ña̱ kininí káa ta na̱ yiví ndátaʼví táʼanna. Xa̱ʼa̱ ña̱kán, ¿nda̱chun kúú ña̱ va̱ʼaní kítáʼan miíyó? Saáchi ndíku̱nyó yichi̱ ña̱ táxi ta̱ Jesús ta̱ níʼi yichi̱ nu̱ú ña̱ congregación ta xíniñúʼura ta̱ esclavo ta̱ nda̱kúní-ini ta̱ ndíchiní, na̱ kúú Cuerpo Gobernante (Mat. 24:45-47). Ta miíyó ndíku̱nyó xíʼin ña̱ si̱í-ini yichi̱ ña̱ ta̱xina.

“Ni̱kusi̱íní-inina xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ʼaní káʼa̱nña” (Hechos 15:30-35)

15, 16. ¿Ndáa ki̱ʼva ku̱ni na̱ congregación xíʼin ña̱ nda̱kaxin na̱ cuerpo gobernante, ta nda̱chun?

15 Tutu ña̱ Hechos káʼa̱nkaña xa̱ʼa̱ na̱ ku̱mí hermano na̱ ke̱e chí Jerusalén ta ni̱xa̱a̱na Antioquía, ta “sa̱ndátakana ndiʼi na̱ discípulo ta ta̱xina carta ndaʼa̱na” nu̱ú va̱xi ña̱ káʼa̱n na̱ cuerpo gobernante. ¿Ndáa ki̱ʼva ku̱ni na̱ congregación? “Tá ka̱ʼvinaña ni̱kusi̱íní-inina xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ʼaní káʼa̱nña” (Hech. 15:30, 31). Saátu ta̱ Judas xíʼin ta̱ Silas “chi̱kaa̱nína ndee̱ xíʼin na̱ hermano chi ku̱a̱ʼání discurso ta̱xina ta nda̱sandakúna-inina”. Xa̱ʼa̱ ña̱ na̱túʼun u̱vi̱ saá na̱ hermano yóʼo xa̱ʼa̱ Ndióxi̱, Biblia káʼa̱nña xa̱ʼa̱na ña̱ kúúna “profeta”, táki̱ʼva íyo ta̱ Bernabé, ta̱ Pablo xíʼin inkaka na̱ xi̱ndasakáʼnu Jehová (Hech. 13:1; 15:32; Éxo. 7:1, 2).

16 Náʼa̱ káxiña ña̱ mií Jehová kúú ta̱ chi̱ndeétáʼan xíʼin na̱ cuerpo gobernante ña̱ vií ka̱na chiñu ña̱ nda̱kaxinna ke̱ʼéna, saáchi ña̱yóʼo nda̱sandakúníña ini na̱ congregación. ¿Nda̱chun va̱ʼaní chi̱ndeétáʼanña xíʼinna? Saáchi káxiní íyo ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n na̱ cuerpo gobernante mií tiempo ña̱ xíniñúʼu na̱ hermano ña̱yóʼo ta̱xinaña, ta nu̱ú tu̱ʼun Ndióxi̱ ta̱vánaña ta ña̱ espíritu santo xi̱niʼi yichi̱ nu̱úna. Ta saátu ña̱ chi̱ndaʼána na̱ hermano ni̱xa̱ʼa̱nna ña̱ ka̱ʼa̱nna xíʼin na̱ congregación xa̱ʼa̱ ña̱ nda̱kaxinna, viíní ke̱ʼéna ña̱yóʼo ta ni̱na̱ʼa̱na ña̱ kúʼvi̱ní-inina xíninana.

17. ¿Ndáa ki̱ʼva kítáʼan chiñu ña̱ kéʼé na̱ superintendente ña̱ circuito xíʼin ña̱ xi̱keʼé ta̱ Pablo, ta̱ Bernabé, ta̱ Judas xíʼin ta̱ Silas?

17 Tiempo vitin na̱ Cuerpo Gobernante va̱ʼaní ndíku̱nna yichi̱ yóʼo, saáchi káʼa̱nna xíʼin na̱ congregación na̱ íyo nu̱ú iníísaá ñuyǐví ndáaña keʼéna mií tiempo ña̱ xíniñúʼunaña. Ki̱vi̱ ndáka̱xinna keʼéna iin ña̱ʼa káxiní káʼa̱nna xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo. Sava yichi̱ kéʼénaña tá xáa̱ ta̱ superintendente ña̱ circuito xítora congregación, na̱yóʼo káʼa̱nna ndáaña keʼé na̱ hermano yóʼo ta chíkaa̱nína ndee̱ xíʼinna. Na̱ ta̱a yóʼo ndeéní káchíñuna ta ku̱a̱ʼání congregación xáʼa̱nna. Ndíku̱nna yichi̱ ta̱ Pablo xíʼin ta̱ Bernabé, na̱yóʼo ku̱a̱ʼání hora xi̱niñúʼuna ña̱ sa̱náʼa̱na na̱ yiví ta na̱túʼunna xíʼinna xa̱ʼa̱ tu̱ʼun va̱ʼa ña̱ kúú tu̱ʼun Jehová (Hech. 15:35). Saátu íyona táki̱ʼva ni̱xi̱yo ta̱ Judas xíʼin ta̱ Silas ña̱ “chi̱kaa̱nína ndee̱ xíʼin na̱ hermano chi ku̱a̱ʼání discurso ta̱xina ta nda̱sandakúna-inina”.

18. ¿Ndáaña xíniñúʼu keʼé na̱ ndásakáʼnu Ndióxi̱ ña̱ va̱ʼa ndakundeéra taxira bendiciónra ndaʼa̱na?

18 Ta, ¿ndáaña kivi ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ congregación ña̱ íyo iníísaá ñuyǐví? ¿Ndáaña chíndeétáʼan xíʼinna ña̱ táxi̱n koo inina ta inkáchi kutáʼanna ti̱xin ña̱ ñuyǐví yóʼo, nu̱ú íyo na̱ yiví na̱ ndátaʼví táʼan? Ná ndakaʼányó chi mií ta̱ Santiago ni̱ka̱ʼa̱n: “Ña̱ ndíchi ña̱ va̱xi chí ndiví chíndeétáʼanña xíʼin na̱ yiví ña̱ kǒo ña̱ yaku̱a̱ kuumiína, ña̱ viíní kutáʼanna xíʼin inkana, ña̱ viíní ndakanixi̱nína, ña̱ koo tu̱ʼvana kandíxana ña̱ káʼa̱nna xíʼinna [...]. Saáchi na̱ yiví na̱ viíní kítáʼan xíʼin inkana ndúkúna ndáa ki̱ʼva keʼéna ña̱ va̱ʼa kǒo ku̱a̱chi koo, ta ña̱ kéʼé na̱yóʼo iin ña̱ va̱ʼaní kúúña” (Sant. 3:17, 18). Tá ka̱ʼyi ta̱ Santiago tu̱ʼun yóʼo, va̱ása kúnda̱a̱-iniyó á nda̱kanixi̱níra xa̱ʼa̱ reunión ña̱ ndáyáʼviní ni̱xi̱yo chí Jerusalén. Ni nda̱a̱ ndáaka xa̱ʼa̱ kúúña, soo ña̱ káʼa̱n Hechos capítulo 15 xa̱ʼa̱, kúnda̱a̱-iniyó ña̱ va̱ʼa taxi Jehová bendiciónra ndaʼa̱yó xíniñúʼu táxi̱n koo iniyó ta inkáchi kutáʼan ndiʼiyó, ta kuniso̱ʼoyó ña̱ káʼa̱n na̱ níʼi yichi̱ nu̱úyó.

19, 20. a) ¿Nda̱chun va̱ʼa kúnda̱a̱-iniyó ña̱ nda̱kutáʼan vií na̱ hermano na̱ ñuu Antioquía xíʼin ña̱ táxi̱nní ni̱xi̱yo inina? b) ¿Ndáaña ki̱xáʼaka ta̱ Pablo xíʼin ta̱ Bernabé kéʼéna?

19 Tá xi̱niso̱ʼo na̱ hermano na̱ congregación ña̱ Antioquía ña̱ nda̱kaxin na̱ cuerpo gobernante viíní nda̱kutáʼan tukuna va̱ása níka̱ʼa̱n kúáchina xíʼin na̱ hermano na̱ ki̱xi chí ñuu Jerusalén chi ña̱ ke̱ʼéna kúú ña̱ ta̱xinína tíxa̱ʼvi xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱xa̱ʼa̱n ta̱ Judas xíʼin ta̱ Silas. Ña̱ relato káʼa̱nña ña̱ u̱vi̱ saá na̱yóʼo “kán xi̱ndoona loʼo tiempo, tándi̱ʼi, na̱ hermano ni̱nda̱yínana ta nda̱ndikóna” chí Jerusalén (Hech. 15:33).d Sana ni̱kusi̱íní-ini na̱ hermano na̱ ñuu Jerusalén tá na̱túʼun ta̱ Judas xíʼin ta̱ Silas xa̱ʼa̱ ndiʼi ña̱ ke̱ʼéna nu̱ú ni̱ya̱ʼana. Tíxa̱ʼvi ña̱ va̱ʼaní-ini Jehová va̱ʼaní ka̱na ndiʼi ña̱yóʼo.

20 Ta̱ Pablo xíʼin ta̱ Bernabé ki̱ndoona chí Antioquía, tasaá ki̱xáʼakana nátúʼunna xíʼin na̱ yiví ñuu kán (Hech. 13:2, 3). Ta táʼan ña̱yóʼo kúú ña̱ kéʼé na̱ superintendente ña̱ circuito vitin tá ku̱a̱ʼa̱nna xítona congregación. Iin bendición kúú ña̱ kúúmiíyó na̱ hermano yóʼo ti̱xin ñuu Ndióxi̱. Soo, ¿ndáa ki̱ʼva nda̱kundeé Jehová xi̱niñúʼura na̱ ta̱a yóʼo, ta saátu chi̱ndeétáʼanra xíʼinna ña̱ ndakundeéna natúʼunna xíʼin na̱ yiví xa̱ʼa̱ tu̱ʼun va̱ʼa? Nu̱ú inka capítulo kunda̱a̱-iniyó xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo.

Na̱ cristiano ñúʼuna asamblea tiempo vitin

Tiempo vitin íyo ku̱a̱ʼání ña̱ níʼi yichi̱ nu̱úyó ña̱ táxi na̱ Cuerpo Gobernante ndaʼa̱yó ta saátu na̱ chíndeétáʼan xíʼinna.

TA̱ SANTIAGO, “ÑANI TÁTAYÓ”

Ta̱ Santiago xi̱kuura se̱ʼe ta̱ José xíʼin ñá María, ta̱ Jesús xi̱kuura se̱ʼe nu̱ú ñá María, soo sana ta̱ Santiago kúú ta̱ ndíku̱n sa̱tá ta̱ Jesús, saáchi nu̱ú lista nu̱ú va̱xi ki̱vi̱ na̱ ñani ndáʼvi ta̱ Jesús kánuu ki̱vi̱ ta̱ Santiago (Mat. 13:54, 55). Xa̱ʼnura xíʼin ta̱ Jesús, ta xi̱nira sa̱náʼa̱ ta̱yóʼo na̱ yiví ta xi̱niso̱ʼora tá xi̱keʼé ta̱ Jesús milagro, soo va̱ása xíni̱yó á xi̱nira ña̱yóʼo. Soo tiempo saá, ta Santiago xíʼin na̱ ñanira “kǒo níxikandíxanara” (Juan 7:5). Sana xi̱ndakanixi̱níra táki̱ʼva xi̱ndakanixi̱ní na̱ veʼera: “Ta̱ sánava kúúra” (Mar. 3:21).

Ta̱ Santiago

Soo na̱sama ña̱ ndákanixi̱níra tá ni̱xi̱ʼi̱ ta̱ Jesús ta nda̱takura. Tá ni̱ya̱ʼa 40 ki̱vi̱ ña̱ ni̱xi̱ʼi̱ ta̱ Jesús ki̱tara nu̱ú ta̱ Santiago (1 Cor. 15:7). Nu̱ú Escrituras Griegas káʼa̱nña xa̱ʼa̱ inka u̱ni̱ ta̱a ta̱ xi̱naní Santiago, soo náʼa̱ña nu̱ú ta̱ Santiago ñani ndáʼvi ta̱ Jesús kúú ta̱ ki̱tara nu̱ú. Sana xa̱ʼa̱ ña̱ ku̱u yóʼo ni̱xa̱a̱ ta̱ Santiago ka̱ndíxara ta̱ Jesús kúú ta̱ Mesías. Soo tá kúma̱níka ya̱ʼa u̱xu̱ ki̱vi̱ ña̱ xa̱a̱ nda̱a ta̱ Jesús chí ndiví, kúnda̱a̱-iniyó ta̱ Santiago, siʼíra, na̱ ñanira xíʼin na̱ apóstol inkáchi ndákutáʼan ndiʼina ña̱ káʼa̱nna xíʼin Ndióxi̱ ti̱xin iin cuarto ña̱ kánuu sa̱tá veʼe (Hech. 1:13, 14).

Tá ni̱ya̱ʼa tiempo, ndiʼi na̱ congregación na̱ ñuu Jerusalén ni̱xa̱a̱na nda̱kunina ta̱yóʼo tá káa iin apóstol, ta xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo ni̱xa̱a̱na i̱xato̱ʼónínara (Gál. 1:18, 19). Sana ta̱yóʼo xi̱ndayáʼvira nu̱úna, saáchi tá kita ta̱ Pedro ti̱xin veʼeka̱a i̱xaa Jehová, ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin na̱ discípulo ña̱yóʼo: “Natúʼunndó xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo xíʼin ta̱ Santiago ta saátu xíʼin na̱ hermano” (Hech. 12:12, 17). Sana ta̱yóʼo kúú ta̱ ni̱ka̱ʼa̱n tá nda̱taka “na̱ apóstol xíʼin na̱ anciano” na̱ ñuu Jerusalén ta na̱túʼunna xa̱ʼa̱ ña̱ táʼnda̱ nu̱ú yi̱i̱na (Hech. 15:6-21). Tasaá ta̱ Pablo ni̱ka̱ʼa̱nra, ta̱ Santiago, ta̱ Cefas (ta̱ kúú ta̱ Pedro) xíʼin ta̱ Juan xi̱kuu “na̱ xi̱niʼi̱ yichi̱ nu̱ú na̱ congregación” ñuu Jerusalén (Gál. 2:9). Tá ni̱ya̱ʼa ku̱i̱ya̱, tá ndi̱kó ta̱ Pablo chí ñuu Jerusalén ña̱ yichi̱ u̱ni̱ tá xa̱a̱ kúúra misionero, ni̱ka̱ʼa̱nra ndiʼi ña̱ ku̱u xíʼin ta̱ Santiago, “ta kán ndóo ndiʼi na̱ anciano” (Hech. 21:17-19).

Nu̱ú Gálatas 1:19 káʼa̱nña ña̱ naníra “ñani tátayó” ta xíʼin ña̱yóʼo náʼa̱ña ta̱ Santiago ka̱ʼyíra libro ña̱ va̱xi nu̱ú Biblia ña̱ níʼi ki̱vi̱ra. Nu̱ú carta yóʼo káʼa̱nña xa̱ʼa̱ra ña̱ vitá ni̱xi̱yo inira ña̱ xi̱kachíñura nu̱ú “Ndióxi̱ ta saátu nu̱ú tátayó Jesucristo”, ta va̱ása níka̱ʼa̱nra ña̱ kúúra apóstol á ñani ta̱ Jesús (Sant. 1:1). Ta saátu ke̱ʼéra nda̱a̱ táki̱ʼva ke̱ʼé ta̱ Jesús ña̱ xi̱kiʼinra kuenta xíʼin na̱ yiví ta saátu xíʼin ña̱ i̱xava̱ʼa Ndióxi̱. Xi̱niñúʼura ejemplo ña̱ va̱ása yo̱ʼvi̱ ña̱ na̱túʼunra xíʼin na̱ yiví tá kúú ña̱ ndeéní kánda̱a̱ nu̱ú tá mar, ki̱mi tí íyo chí ndiví, ña̱ niʼníní, xa̱ʼa̱ yita, ña̱ xíxi̱ yukú xíʼin ña̱ ixamasona kití yukú (Sant. 1:6, 11, 17; 3:5, 7). Ndióxi̱ chi̱ndeétáʼanra xíʼinra ña̱ ta̱xira consejo xa̱ʼa̱ ki̱ʼva ña̱ íyo na̱ yiví xíʼin ña̱ kéʼéna ta ña̱yóʼo chíndeétáʼanña xíʼinyó ña̱ vií kutáʼanyó xíʼin inkana (Sant. 1:19, 20; 3:2, 8-18).

Nu̱ú 1 Corintios 9:5, ta̱ Pablo ni̱ka̱ʼa̱nra xa̱ʼa̱ ta̱ Santiago ña̱ sana xa̱a̱ ti̱nda̱ʼara. Biblia va̱ása káʼa̱nña xa̱ʼa̱ra ama ta ndáa ki̱ʼva ni̱xi̱ʼi̱ra, soo ta̱ historiador judío ta̱ xi̱naní Josefo ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ ni̱xi̱ʼi̱ra tá ni̱ya̱ʼa loʼo ña̱ ni̱xi̱ʼi̱ ta̱ chíñu romano ta̱ xi̱naní Porcio Festo (ki̱ʼva ku̱i̱ya̱ 62) ta saátu tá kúma̱níka kixáʼa ta̱ Albino kaʼnda chíñura. Káʼa̱nra ña̱ ta̱ su̱tu̱ káʼnu ta̱ xi̱naní Anán (á Ananías) ka̱nara na̱ Sanedrín “ña̱ ndatiinna ku̱a̱chi xíʼin ñani ta̱ Jesús ta̱ xi̱naní Cristo; ki̱vi̱ra xi̱kuu Jacobo [á Santiago], ta saátu ku̱a̱ʼákana nda̱tiinna ku̱a̱chi xíʼin. Ta xi̱ka̱ʼa̱nna xa̱ʼa̱na ña̱ kǒo níxi̱xiniso̱ʼona ley ta xa̱ʼndara chiñu ña̱ ná kaninana xíʼin yu̱u̱”.

a Koto recuadro “Ta̱ Santiago, ‘ñani tátayó’”.

b Va̱ʼaní ke̱ʼé ta̱ Santiago ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nra xa̱ʼa̱ ña̱ ka̱ʼyi ta̱ Moisés. Chi ña̱ ni̱ka̱ʼyi̱ yóʼo su̱ví nda̱saa xa̱ʼa̱ ley káʼa̱nña, chi saátu xi̱ka̱ʼa̱nña ndáa ki̱ʼva xi̱kitáʼan Ndióxi̱ xíʼin na̱ xi̱ndasakáʼnu miíra, ta saátu xi̱kaʼa̱nña ndáaña xi̱kuni̱ Ndióxi̱ keʼéra tá kúma̱níka ka̱ʼyi̱ ña̱ Ley. Saáchi nu̱ú libro ña̱ Génesis káxiní náʼa̱ña ndáaña xi̱ndakanixi̱ní Ndióxi̱ xa̱ʼa̱ ni̱i̱, ña̱ va̱ása xíniñúʼu ku̱su̱nna xíʼin na̱ kǒo níti̱ndaʼa̱ xíʼinna, ta saátu ña̱ kǒo ndasakáʼnuna inka ndióxi̱ (Gén. 9:3, 4; 20:2-9; 35:2, 4). Xíʼin ña̱yóʼo sa̱náʼa̱ Jehová ña̱ ndiʼi na̱ yiví xíniñúʼu kundiku̱nna ña̱yóʼo, kúúna na̱ judío á va̱ása.

c Koto recuadro “Ndáa ki̱ʼva íyo ña̱ kéʼé na̱ Cuerpo Gobernante”.

d Nu̱ú Hechos 15:34 íyo sava traducción ña̱ Biblia tá kúú ña̱ Reina-Valera, káchiña: “Ta̱ Silas nda̱kaxinra kindo̱ora chí Antioquía”. Soo ña̱yóʼo ka̱ʼyinaña tá xa̱a̱ ndi̱ʼi ni̱ka̱ʼyi̱ tutu ña̱ Hechos.

    Publicación ña̱ va̱xi tu̱ʼun sâví (1993-2025)
    Kita
    Yóʼo ki̱ʼviún
    • tu’un sâví
    • Chindaʼáña ndaʼa̱ inkana
    • Nda̱saa kúni̱únña
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ña̱ xíniñúʼuna
    • Política ña̱ privacidad
    • Configuración ña̱ privacidad
    • JW.ORG
    • Yóʼo ki̱ʼviún
    Chindaʼáña ndaʼa̱ inkana