ARTÍCULO ÑA̱ KAʼVIYÓ 34
YAA 3 Jehová kúú ta̱ chíndeé táʼan xíʼinyó
Jehová i̱xakáʼnu-inira xa̱ʼún
“Yóʼó i̱xakáʼnu-iniún xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ása va̱ʼa ke̱ʼíi̱ ta saátu xa̱ʼa̱ ku̱a̱chii̱” (SAL. 32:5).
ÑA̱ KA̱ʼA̱NYÓ XA̱ʼA̱
Biblia káʼa̱nña ña̱ íxakáʼnu-ini Jehová xa̱ʼa̱ na̱ kíʼvi ku̱a̱chi tá ndixa ndándikó-inina ta nda̱chun ndáyáʼviní kandíxayó ña̱yóʼo.
1, 2. ¿Ndáaña kéʼé Jehová tá ndixa ndíko-iniyó ta ndáa ki̱ʼva ndóʼo miíyó xíʼin ña̱yóʼo? (Koto na̱ʼná ña̱ va̱xi chí nu̱ú kíxáʼa tutu yóʼo).
TA̱ REY David ni̱xo̱ʼvi̱níra xa̱ʼa̱ ku̱a̱chi ña̱ ni̱ki̱ʼvira tá ya̱chi̱ (Sal. 40:12; 51:3). Soo xíʼin ndinuʼu-inira nda̱ndikó-inira xa̱ʼa̱ ña̱ ke̱ʼéra ta Jehová i̱xakáʼnu-inira xa̱ʼa̱ra (2 Sam. 12:13). Tá ku̱ndaa̱-ini ta̱ David ña̱ i̱xakáʼnu-ini Jehová xa̱ʼa̱ra, va̱ʼaní ku̱nira ta ku̱si̱í-inira (Sal. 32:1).
2 Saátu miíyó kivi kusi̱í-iniyó nda̱a̱ táki̱ʼva ndo̱ʼo ta̱ David. Va̱ʼaní kúniyó ña̱ íxakáʼnu-ini Jehová xa̱ʼa̱yó ni ni̱ki̱ʼviyó ku̱a̱chi ndeé soo tá ndixa ndándikó-iniyó ta nátúʼunyó xa̱ʼa̱ ku̱a̱chiyó ta chíkaa̱yó ndee̱ ña̱ kǒo keʼé tukuyóña (Prov. 28:13; Hech. 26:20; 1 Juan 1:9). Jehová va̱ása ndákaʼánkara xa̱ʼa̱ ku̱a̱chiyó ta ña̱yóʼo íyoña nda̱a̱ táki̱ʼva ña̱ kǒo níki̱ʼviyó ku̱a̱chi ta ña̱yóʼo sándi̱koníña-iniyó (Ezeq. 33:16).
Ta̱ rey David ka̱ʼyira ku̱a̱ʼá salmo ña̱ káʼa̱n xa̱ʼa̱ ña̱ íxakáʼnu-ini Jehová xa̱ʼa̱yó. (Koto párrafo 1 xíʼin 2).
3, 4. a) ¿Ndáaña xi̱ndoʼo ñá Jennifer? b) ¿Ndáaña ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ nu̱ú artículo yóʼo?
3 Sava yichi̱ íxayo̱ʼvi̱ña xíʼinyó ña̱ kandíxayó ña̱ xa̱a̱ i̱xakáʼnuva-ini Jehová xa̱ʼa̱yó. Ná kotoyó ña̱ ndo̱ʼo ñá Jennifer, tá ni̱xi̱yo loʼoñá na̱ yiváñá sa̱náʼa̱nañá xa̱ʼa̱ Jehová soo tá xa̱ʼnuñá ki̱xáʼañá kéʼéñá ña̱ va̱ása va̱ʼa ta̱ kǒo nínatúʼunñá xíʼin na̱ yiváñá. Ta tá ni̱ya̱ʼa tiempo ndi̱kó tukuñá nu̱ú Jehová ta nda̱kuchiñá. Ñáyóʼo káchiñá: “Xi̱kutóoní kuumií ku̱a̱ʼá ña̱ʼa ta saátu xi̱keʼíi̱ ña̱ kini, xi̱xiʼi̱ ta kue̱ʼe̱ní ni̱xi̱yoi̱. Xi̱kunda̱a̱va-inii̱ ña̱ xa̱ʼa̱ ña̱ ndi̱kó-inii̱ xa̱ʼa̱ ku̱a̱chii̱ xíʼin ña̱ xa̱a̱ ndu̱kúi̱ ña̱ káʼnu-ini nu̱ú Jehová, xa̱a̱ i̱xakáʼnuva-inira xa̱ʼíi̱ xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱xi̱ʼi̱ ta̱ Cristo soo níma̱i̱ xi̱sandíʼi̱níña-inii̱”.
4 ¿Á íxayo̱ʼvi̱ña xíʼún kandíxaún ña̱ xa̱a̱ i̱xakáʼnuva-ini Jehová xa̱ʼa̱ ku̱a̱chi ña̱ ni̱ki̱ʼviún tá ya̱chi̱? Jehová náʼa̱ra ña̱ va̱ʼa inira xíʼún nda̱a̱ táki̱ʼva ke̱ʼéra xíʼin ta̱ David ta íxakáʼnu-inira xa̱ʼún. Nu̱ú artículo yóʼo sakúaʼayó nda̱chun ndáyáʼviní kandíxayó ña̱ xa̱a̱ i̱xakáʼnuva-ini Jehová xa̱ʼa̱yó ta ndáaña chindeétáʼan xíʼinyó ña̱ kandíxayó ña̱yóʼo.
NDA̱CHUN NDÁYÁʼVINÍ KANDÍXAYÓ ÑA̱ XA̱A̱ I̱XAKÁʼNU-INI JEHOVÁ XA̱ʼA̱YÓ
5. ¿Ndáaña kúni̱ ta̱ Ndi̱va̱ʼa ná ndakanixi̱níyó? Ka̱ʼa̱n xa̱ʼa̱ iin ejemplo.
5 Tá kándíxayó ña̱ xa̱a̱ i̱xakáʼnu-ini Jehová xa̱ʼa̱yó, ña̱yóʼo chindeé miíyó ña̱ va̱ása ndakavayó prueba ña̱ chínúu ta̱ Ndi̱va̱ʼa nu̱úyó. Ná ndakaʼányó chi ta̱yóʼo kivi keʼéra nda̱a̱ ndáaka ña̱ʼa ña̱ va̱ʼa sandákooyó ña̱ ndásakáʼnuyó Jehová. Tá kúú, kúni̱ra ña̱ ná ndakanixi̱níyó ña̱ nda̱a̱ ni iin yichi̱ va̱ása ixakáʼnuví-ini Jehová xa̱ʼa̱ ku̱a̱chi ndeé ña̱ ni̱ki̱ʼviyó. Ná ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ta̱ ta̱a ñuu Corinto ta̱ ke̱ʼe ku̱a̱chi kini ta ta̱vána ta̱yóʼo ti̱xin congregación (1 Cor. 5:1, 5, 13). Tándi̱ʼi nda̱ndikó-inira, soo ta̱ Ndi̱va̱ʼa xi̱kuni̱ra ña̱ ná kǒo ixakáʼnu-ini na̱ hermano xa̱ʼa̱ra ta ni ña̱ taxina ña̱ ndikóra ti̱xin congregación. Ta saá níkuu, ta̱ ta̱a kán sana ndakanixi̱níra ña̱ va̱ása ixakáʼnuví-ini Jehová xa̱ʼa̱ ku̱a̱chi ña̱ ni̱ki̱ʼvira, ta ña̱kán kúú ña̱ xi̱kuni̱ ta̱ Ndi̱va̱ʼa. Ta xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo kivi ndakava-inira ta kusuchí-inira ta sandákoora ña̱ ndasakáʼnura Jehová. Ña̱ xíniñúʼu ta̱ Ndi̱va̱ʼa ña̱ sandákavara miíyó ta̱ʼán nasamaraña soo miíyó xíni̱vayó ndáaña kéʼéra (2 Cor. 2:5-11).
6. ¿Ndáaña chindeétáʼan xíʼinyó ña̱ va̱ása kundi̱ʼi̱ní-iniyó xa̱ʼa̱ ku̱a̱chi ña̱ ni̱ki̱ʼviyó?
6 Tá kándíxayó ña̱ xa̱a̱ i̱xakáʼnu-ini Jehová xa̱ʼa̱yó, va̱ása kundi̱ʼi̱ka-iniyó. Tá kíʼviyó ku̱a̱chi ndiʼivayó va̱ása va̱ʼa kúni (Sal. 51:17). Ta iin ña̱ va̱ʼava kúú ña̱ va̱ása va̱ʼa kúniyó saáchi ña̱ xínitúni̱yó chindeétáʼanña xíʼinyó ña̱ nasamayó ña̱ kéʼéyó ta keʼéyó ña̱ va̱ʼa (2 Cor. 7:10, 11). Soo ni xa̱a̱ nda̱ndikó-iniyó kivi kundi̱ʼi̱ka-iniyó xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo ta nda̱a̱ kivi sandákooyó ña̱ ndasakáʼnuyó Jehová. Soo tá kándíxayó ña̱ xa̱a̱ i̱xakáʼnuva-ini Jehová xa̱ʼa̱yó kivi nandóso-iniyó xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ása va̱ʼa ke̱ʼéyó. Tá ná keʼéyó saá kivi kachíñuyó nu̱ú Jehová nda̱a̱ táki̱ʼva kúni̱ miíra ta ña̱ xínitúni̱yó va̱ása sandi̱ʼi̱kaña-iniyó ta nda̱a̱ kusi̱í-iniyó (Col. 1:10, 11; 2 Tim. 1:3). Vitin ná kotoyó ndáaña chindeétáʼan xíʼin iin tá iinyó ña̱ kandíxayó ña̱ xa̱a̱ i̱xakáʼnuva-ini Jehová xa̱ʼa̱yó.
NDÁAÑA CHINDEÉTÁʼAN XÍʼÚN KANDÍXAÚN ÑA̱ XA̱A̱ I̱XAKÁʼNU-INI JEHOVÁ XA̱ʼÚN
7, 8. Nu̱ú Éxodo 34:6, 7, ¿ndáa ki̱ʼva ni̱ka̱ʼa̱n Jehová xa̱ʼa̱ miíra ta ndáa ki̱ʼva chíndeétáʼan ña̱yóʼo xíʼinyó?
7 Ndakanixi̱ní xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n Jehová xa̱ʼa̱ miíra. Koto ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin ta̱ Moisés chí yuku̱ Sinaí (kaʼvi Éxodo 34:6, 7).a Ku̱a̱ʼánívaña kivi ka̱ʼa̱n Jehová xa̱ʼa̱ miíra soo, ¿ndáaña ki̱ʼinkara kuenta xíʼin? Ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ kúúra iin Ndióxi̱ ta̱ va̱ʼaní-ini ta kúndáʼvi-inira xínira inkana. Ña̱kán, ¿á túviún ña̱ va̱ása koo káʼnu-inira xa̱ʼa̱ na̱ kúʼvi̱-ini xíni miíra tá ndixa ndándikó-inina xa̱ʼa̱ ña̱ ke̱ʼéna? Va̱ása keʼéví Jehová saá.
8 Tá káʼa̱n Jehová ña̱ va̱ʼa inira xíʼinyó kivi kandíxayó ña̱yóʼo saáchi ndiʼi tiempo káʼa̱nra ña̱ nda̱a̱ (Sal. 31:5). Ña̱kán, tá íxayo̱ʼvi̱ña xíʼún kandíxaún ña̱ xa̱a̱ i̱xakáʼnu-ini Jehová xa̱ʼún ndakanixi̱ní xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo. Tá kándíxaún ña̱ va̱ʼaní ini Jehová ta kúndáʼvi-inira xínira miíyó ta íxakáʼnu-inira xa̱ʼa̱ ndiʼi na̱ ndándikó-ini xa̱ʼa̱ ku̱a̱china saátu kivi kandíxaún ña̱ íxakáʼnu-inira xa̱ʼa̱ miíún.
9. ¿Ndáaña sákuaʼayó xíʼin ña̱ káʼa̱n Salmo 32:5 xa̱ʼa̱ ki̱ʼva ña̱ íxakáʼnu-ini Jehová xa̱ʼa̱yó?
9 Ndakanixi̱ní xa̱ʼa̱ ña̱ sánáʼa̱ Jehová miíyó nu̱ú tu̱ʼunra xa̱ʼa̱ ki̱ʼva ña̱ íxakáʼnu-inira xa̱ʼa̱yó. Tá kúú ta̱ David ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱yóʼo xíʼin Jehová: “Ta yóʼó i̱xakáʼnu-iniún xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ása va̱ʼa ke̱ʼíi̱ ta saátu xa̱ʼa̱ ku̱a̱chii̱” (kaʼvi Salmo 32:5).b Tu̱ʼun hebreo ña̱ “íxakáʼnu-ini” kúni̱ kachiña ña̱ “ndániʼina” á ña̱ “ku̱a̱ʼa̱n xíʼinna”. Ña̱kán tá i̱xakáʼnu-ini Jehová xa̱ʼa̱ ta̱ David nda̱a̱ táki̱ʼva íyo ña̱ nda̱kiʼinra iin ña̱ʼa ña̱ ve̱ení so̱ko̱ ta̱ David ta nda̱kiʼinraña ku̱a̱ʼa̱n xíʼinra saá ni̱xi̱yoña, ta̱ David ku̱si̱íní-inira (Sal. 32:2-4). Tá ndixa ndíkó-iniyó kivi kundoʼoyó táki̱ʼva ndo̱ʼo ta̱ David. Va̱ása xíniñúʼukaví kuisoyó ku̱a̱chiyó saáchi kǒokavíña chi nda̱a̱ táki̱ʼva íyo ña̱ nda̱kiʼin Jehová so̱ko̱yó saá íyoña ta ku̱a̱ʼa̱nña xíʼinra.
10, 11. ¿Ndáaña káʼa̱n Salmo 86:5 xa̱ʼa̱ Jehová?
10 (Kaʼvi Salmo 86:5).c Ta̱ David ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ íyo tu̱ʼva Jehová ña̱ koo káʼnu-inira xa̱ʼa̱yó. Ña̱yóʼo kúni̱ kachiña ña̱ va̱ása sáa̱ kama Jehová tá kíʼviyó ku̱a̱chi ta ndiʼi tiempo íyo tu̱ʼvara ña̱ ixakáʼnu-inira xa̱ʼa̱ na̱ ndixa ndándikó-ini xa̱ʼa̱ ña̱ ke̱ʼéna. ¿Nda̱chun? Saáchi Ndióxi̱ ndixaní kúʼvi̱-inira xínira na̱ kána miíra. Nda̱a̱ táki̱ʼva sa̱kúaʼayó nu̱ú artículo ña̱ ni̱ya̱ʼa, Jehová káʼa̱nra ña̱ na̱ʼa̱ra ña̱ kúʼvi̱-inira xínira na̱ nda̱kú íyo ini xíʼinra ta va̱ása sándakoondaʼa̱rana. Ta xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo íxakáʼnu-inira xa̱ʼa̱ na̱ ndixa ndíko-ini (Is. 55:7). Tá íxayo̱ʼvi̱ña xíʼún kandíxaún ña̱ íxakáʼnu-ini Jehová xa̱ʼún kivi ndakanixi̱níún xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo: “Kúnda̱a̱-inii̱ ña̱ íyo tu̱ʼva Jehová ña̱ koo káʼnu-inira xa̱ʼa̱ ndiʼi na̱ ndándikó-ini xa̱ʼa̱ ku̱a̱china. Ña̱kán kivi kandíxai̱ ña̱ xa̱a̱ i̱xakáʼnuva-ini Jehová xa̱ʼíi̱”.
11 Saátu Biblia káʼa̱nña xíʼinyó ña̱ kúnda̱a̱va-ini Jehová ndáa ki̱ʼva ku̱vaʼayó ta kúnda̱a̱-inira ña̱ kúúyó na̱ yiví ku̱a̱chi ta ña̱yóʼo sándi̱koníña-iniyó (Sal. 139:1, 2). Vitin ná ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ inka salmo ña̱ ka̱ʼyí ta̱ David ta ña̱yóʼo chindeétáʼanña xíʼinyó ña̱ kandíxayó ña̱ kúni̱va Jehová koo káʼnu-inira xa̱ʼa̱yó.
NDÁAÑA NDÁKAʼÁN JEHOVÁ XA̱ʼA̱YÓ
12, 13. Táki̱ʼva káchi Salmo 103:14, ¿ndáaña ndákaʼán Jehová xa̱ʼa̱ ta ndáaña kúni̱ra keʼéra?
12 (Kaʼvi Salmo 103:14).d Ta̱ David ni̱ka̱ʼa̱nra, Jehová “ndákaʼánra ña̱ ku̱vaʼayó xíʼin ñuʼú”. Xíʼin tu̱ʼun yóʼo ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ íyo tu̱ʼva Ndióxi̱ ña̱ koo káʼnu-inira xa̱ʼa̱yó tá ndíko-iniyó saáchi kúnda̱a̱-inira ña̱ kúúyó na̱ yiví ku̱a̱chi. Ná ka̱ʼa̱nkayó xa̱ʼa̱ versículo yóʼo.
13 Ta̱ David ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱yóʼo xa̱ʼa̱ Jehová ña̱ “xíni̱va̱ʼara ndáa ki̱ʼva ku̱vaʼayó”. Jehová xi̱niñúʼura ñuʼú tá i̱xava̱ʼara ta̱ Adán ña̱kán xíni̱va̱ʼara ndáa ki̱ʼva ku̱vaʼayó. Ña̱kán ni na̱ yiví na̱ kǒo ku̱a̱chi níxikuuyó soo ni saá xíniñúʼu kuxuyó, ku̱su̱nyó ta ndakiʼinyó ta̱chíyó (Gén. 2:7). Xa̱ʼa̱ ña̱ ku̱vaʼayó xíʼin ñuʼú íyo inkaka ña̱ kúni̱ kachiña saáchi tá ni̱ki̱ʼvi ta̱ Adán xíʼin ñá Eva ku̱a̱chi nda̱a̱ miíyó ni̱ki̱ʼvi ku̱a̱chi ta xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo kéʼéyó ña̱ va̱ása va̱ʼa. Ta̱ David va̱ása níka̱ʼa̱n kuitíra ña̱ kúnda̱a̱-ini Jehová ña̱ kúúyó na̱ yiví ku̱a̱chi chi saátu ndákaʼánra xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo. Nu̱ú Salmo 103:14 va̱xi iin tu̱ʼun ña̱ káʼa̱n “ndákaʼán”. Ta tu̱ʼun hebreo kúni̱ kachiña ña̱ va̱ása ndákaʼán kuití Jehová xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo chi saátu kúni̱ra keʼéra iin ña̱ va̱ʼa. Versículo yóʼo kúni̱ kachiña, Jehová kúnda̱a̱va-inira ña̱ sava yichi̱ kíʼviyó ku̱a̱chi soo tá ndándikó-iniyó xa̱ʼa̱ ku̱a̱chiyó, kundáʼvi-inira kunira miíyó ta kúni̱ra koo káʼnu-inira xa̱ʼa̱yó (Sal. 78:38, 39).
14. a) ¿Ndáaña sánáʼa̱ Salmo 103:12 miíyó xa̱ʼa̱ ña̱ íxakáʼnu-ini Jehová xa̱ʼa̱yó? b) Ejemplo ta̱ David, ¿ndáa ki̱ʼva náʼa̱ña nu̱úyó ña̱ ndixa íxakáʼnu-ini Jehová xa̱ʼa̱yó? (Koto recuadro ña̱ naní “Jehová íxakáʼnu-inira ta nándóso-inira”).
14 ¿Ndáakaña sánáʼa̱ Salmo 103 miíyó xa̱ʼa̱ ki̱ʼva ña̱ íxakáʼnu-ini Jehová xa̱ʼa̱yó? (Kaʼvi Salmo 103:12).e Ta̱ David ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ tá íxakáʼnu-ini Jehová xa̱ʼa̱ ku̱a̱chiyó, sákuxíkára ña̱yóʼo “nda̱a̱ táki̱ʼva xíkání kíndo̱o nu̱ú kíta ñu̱ʼu xíʼin nu̱ú kíʼviña”. Saáchi nu̱ú kíta ñu̱ʼu xíʼin nu̱ú kíʼviña xíkání kíndo̱oña. ¿Ndáaña sákuaʼayó xíʼin ña̱yóʼo? Iin ta̱ káʼviva̱ʼa xa̱ʼa̱ Biblia káʼa̱nra ña̱yóʼo: “Tá xíkání sándakoona ku̱a̱chiyó kivi kandíxayó ña̱ va̱ása ndakaʼánkana xa̱ʼa̱ña ta ndañúʼuña” (El tesoro de David, de Charles Spurgeon, volumen 2, traducción de Samuel Vila). Sava yichi̱ tá kíxaa̱ iin xi̱koo si̱ti̱nyó kivi ndakaʼányó xa̱ʼa̱ iin ña̱ʼa. Soo tá íxakáʼnu-ini Jehová xa̱ʼa̱yó ni loʼo va̱ása ndákaʼánra xa̱ʼa̱ña ña̱ va̱ʼa ka̱ʼa̱nra xíʼinyó xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ása va̱ʼa kéʼéyó (Ezeq. 18:21, 22; Hech. 3:19).
15. ¿Ndáaña xíniñúʼu keʼéyó ña̱ va̱ʼa kǒo ndakaʼánkayó xa̱ʼa̱ ku̱a̱chi ña̱ ni̱ki̱ʼviyó tá ya̱chi̱?
15 Tá ndákavaka-iniún xa̱ʼa̱ ña̱ ke̱ʼún tá ya̱chi̱, ndakanixi̱ní xa̱ʼa̱ ña̱ káʼa̱n Salmo 103 ta ña̱yóʼo chindeétáʼan xíʼún kandíxaún ña̱ xa̱a̱ i̱xakáʼnuva-ini Jehová xa̱ʼún. Nda̱ka̱tu̱ʼun ña̱yóʼo miíún: “Tá ndákaʼán Jehová ña̱ kúi̱ na̱ yiví ku̱a̱chi ta íyo tu̱ʼvara ña̱ koo káʼnu-inira xa̱ʼíi̱ xa̱ʼa̱ ña̱ ndándikó-inii̱, ¿á su̱ví saá xíniñúʼu keʼé miíi̱? Tá xa̱a̱ na̱ndósó-ini Jehová xa̱ʼa̱ ku̱a̱chi ña̱ ni̱ki̱ʼvii̱ ta va̱ása káʼa̱nkara xíʼi̱n xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo, ¿á su̱ví saá xíniñúʼu nandósó-ini miíi̱ xa̱ʼa̱ña?”. Va̱ása ndákaʼánkara xa̱ʼa̱ ku̱a̱chi ña̱ ni̱ki̱ʼviún chi xa̱a̱ i̱xakáʼnuva-inira xa̱ʼún, tá saá nda̱chun xíniñúʼu ndakaʼánví miíún xa̱ʼa̱ña (Sal. 130:3). Tá xa̱a̱ kándíxaún ña̱ xa̱a̱ i̱xakáʼnu-ini Jehová xa̱ʼún, va̱ása xíniñúʼu ndakaʼánkaún xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo.
16. ¿Nda̱chun va̱ása xíniñúʼu ndakaniníxi̱níyó xa̱ʼa̱ ku̱a̱chi ña̱ ni̱ki̱ʼviyó tá ya̱chi̱? (Koto na̱ʼná).
16 Tá ndiʼi tiempo ndákaʼányó xa̱ʼa̱ ku̱a̱chi ña̱ ni̱ki̱ʼviyó tá ya̱chi̱ ña̱yóʼo kivi kooña nda̱a̱ táki̱ʼva íyo ña̱ ndiʼi tiempo xítoyó nu̱ú espejo ña̱ va̱xi ini carro ta kǒo xítoyó nu̱ú ku̱a̱ʼa̱nyó. Iin ña̱ va̱ʼava kúú ña̱ iin sana xítoún nu̱ú espejo yóʼo ña̱ va̱ʼa kotoún ndáaña íyo chí sa̱tá tasaá va̱ása kundoʼún tu̱ndóʼo. Soo ndáyáʼviníka ña̱ kotoún nu̱ú ku̱a̱ʼún ña̱ va̱ʼa kǒo kundoʼún nda̱a̱ ni iin ña̱ʼa. Ki̱ʼva saá kivi keʼún xíʼin ku̱a̱chi ña̱ ni̱ki̱ʼviún tá ya̱chi̱. Kiviva ndakaʼún xa̱ʼa̱ ku̱a̱chi ña̱ ni̱ki̱ʼviún ña̱ va̱ʼa kǒo ndikó tukún keʼún táʼan ña̱yóʼo. Soo tá ndiʼi tiempo ndákanixi̱níún xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo, va̱ása kivi kachíñún nu̱ú Jehová xíʼin ndiʼi níma̱ún. Va̱ʼaka ndakanixi̱ní xa̱ʼa̱ ña̱ ndátún ndakiʼún chí nu̱únínu, saáchi nu̱ú ñuyǐví xa̱á va̱ása ndakaʼánkayó xa̱ʼa̱ ña̱ ke̱ʼéyó tá ya̱chi̱ (Is. 65:17; Prov. 4:25).
Iin ña̱ va̱ʼava kúú ña̱ koto iinna nu̱ú espejo ña̱ va̱xi ini carro soo ndáyáʼviníka ña̱ kotona nu̱ú ku̱a̱ʼa̱nna. Saátu miíyó xíniñúʼu ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ña̱ ndátuyó ndakiʼinyó chí nu̱únínu nu̱úka ña̱ ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ku̱a̱chi ña̱ ni̱ki̱ʼviyó tá ya̱chi̱. (Koto párrafo 16).
KANDÍXA ÑA̱ ÍXAKÁʼNU-INIRA XA̱ʼÚN
17. ¿Nda̱chun xíniñúʼu kandíxayó ña̱ kúni̱ní Jehová xínira miíyó ta íxakáʼnu-inira xa̱ʼa̱yó?
17 Ndiʼivayó xíniñúʼu kandíxa ña̱ kúni̱ní Jehová xínira miíyó ta kúni̱ra koo káʼnu-inira xa̱ʼa̱yó (1 Juan 3:19, nota). ¿Nda̱chun? Saáchi ta̱ Ndi̱va̱ʼa kúni̱ra ña̱ ná ndakanixi̱níyó ña̱ kǒo kúni̱ví Ndióxi̱ xínira miíyó ta nda̱a̱ ni iin yichi̱ va̱ása koo káʼnu-inira xa̱ʼa̱yó. Chi ña̱ kúni̱ ta̱ Ndi̱va̱ʼa kúú ña̱ ná sandákooyó ña̱ ndasakáʼnuyó Jehová. Xa̱ʼa̱ ña̱ kúnda̱a̱-inira ña̱ si̱lóʼo tiempo kúma̱ní ta ndiʼi-xa̱ʼa̱ra ndakundeékavara keʼéra ña̱yóʼo (Apoc. 12:12). Ná kǒo taxiyó ña̱ sándaʼvira miíyó.
18. ¿Ndáaña chindeétáʼan xíʼún kandíxaún ña̱ kúni̱ní Jehová xínira yóʼó ta xa̱a̱ i̱xakáʼnu-inira xa̱ʼún?
18 Nu̱ú artículo ña̱ ni̱ya̱ʼa ni̱ka̱ʼa̱nyó ndáaña chindeétáʼan xíʼún ña̱ kandíxaún ña̱ kúni̱ní Jehová xínira yóʼó. Ta nu̱ú artículo yóʼo sa̱kuaʼayó ndáaña chindeétáʼan xíʼún ña̱ kandíxaún ña̱ xa̱a̱ i̱xakáʼnuva-ini Jehová xa̱ʼún. Ndakanixi̱ní xa̱ʼa̱ ndáa ki̱ʼva káʼa̱n Jehová xa̱ʼa̱ miíra ta ndáaña sánáʼa̱ Biblia miíyó xa̱ʼa̱ ña̱ íxakáʼnu-inira xa̱ʼa̱yó. Kǒo nandóso-iniún ña̱ kúnda̱a̱va-ini Jehová ña̱ kúún na̱ yiví ku̱a̱chi ta kúndáʼvi-inira xínira miíún ta íxakáʼnu-inira xa̱ʼún. Tá ná keʼún ña̱yóʼo saá kúú ña̱ kivi ka̱ʼún táki̱ʼva ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ David: Tíxa̱ʼviún Jehová chi “i̱xakáʼnu-iniún xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ása va̱ʼa ke̱ʼíi̱ ta saátu xa̱ʼa̱ ku̱a̱chii̱” (Sal. 32:5).
YAA 1 Ña̱ va̱ʼa kúúmií Jehová
a Kaʼvi artículo ña̱ naní “Acérquese a Dios: Jehová se describe a sí mismo”, ña̱ ka̱na nu̱ú La Atalaya 1 tí mayo 2009.
b Salmo 32:5: “Tasaá na̱túʼi̱n xa̱ʼa̱ ku̱a̱chii̱ xíʼún; va̱ása níchise̱ʼíi̱ ña̱ va̱ása va̱ʼa ke̱ʼíi̱ nu̱ún. Ta ni̱ka̱ʼi̱n ña̱yóʼo: “Natúʼi̱n xíʼin Jehová xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ása va̱ʼa ke̱ʼíi̱”. Ta yóʼó i̱xakáʼnu-iniún xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ása va̱ʼa ke̱ʼíi̱ ta saátu xa̱ʼa̱ ku̱a̱chii̱”.
c Salmo 86:5: “Saáchi yóʼó Jehová Ndióxi̱ miíi̱, va̱ʼaní-iniún ta íyo tu̱ʼvaún ña̱ ixakáʼnu-iniún xa̱ʼíi̱; ndixaní kúʼvi̱-iniún xíniún na̱ kána yóʼó”.
d Salmo 103:14: “Saáchi xíni̱va̱ʼara ndáa ki̱ʼva ku̱vaʼayó, ta ndákaʼánra ña̱ ku̱vaʼayó xíʼin ñuʼú”.
e Salmo 103:12: “Nda̱a̱ táki̱ʼva xíkání kíndo̱o nu̱ú kíta ñu̱ʼu xíʼin nu̱ú kíʼviña saá xíkání chíndoora ku̱a̱chiyó”.