ARTÍCULO ÑA̱ KAʼVIYÓ 37
Ná kundaa-iniyó Jehová nda̱a̱ táki̱ʼva ke̱ʼé ta̱ Sansón
“Táta káʼnu Jehová, ixaún ña̱ ma̱ní ndakaʼún xa̱ʼíi̱. Ndióxi̱ miíi̱ [...], taxiún ndee̱ ndaʼíi̱” (JUEC. 16:28).
YAA 30 Ndióxi̱ miíi̱, yivái̱, migoi̱
ÑA̱ KA̱ʼA̱NYÓ XA̱ʼA̱a
1, 2. ¿Nda̱chun ndáyáʼviní sakúaʼayó xa̱ʼa̱ ta̱ Sansón?
¿NDÁAÑA kúú ña̱ siʼna ndákaʼún xa̱ʼa̱ tá káʼa̱nna xa̱ʼa̱ ta̱ Sansón? Sana ña̱ ndákaʼún xa̱ʼa̱ kúú ña̱ ndakúní ni̱xi̱yora. Ni ndakúní ni̱xi̱yo ta̱ Sansón soo ke̱ʼévara sava ña̱ va̱ása va̱ʼa ta xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo ni̱xo̱ʼvi̱níra. Ni saá Jehová xi̱tora ndiʼi ña̱ va̱ʼa ke̱ʼéra ta ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ ka̱ʼyi̱ ña̱ ndo̱ʼora nu̱ú Biblia ña̱ va̱ʼa sakúaʼayó xa̱ʼa̱ra.
2 Jehová xi̱niñúʼura ta̱ Sansón ña̱ va̱ʼa keʼéra ku̱a̱ʼání ña̱ va̱ʼa xa̱ʼa̱ na̱ ñuura Israel. Tá ni̱ya̱ʼa ku̱a̱ʼá ku̱i̱ya̱ ña̱ ni̱xi̱ʼi̱ ta̱ Sansón, Jehová ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin ta̱ apóstol Pablo ña̱ kaʼyíra ki̱vi̱ ta̱ Sansón nu̱ú iin lista nu̱ú va̱xi ki̱vi̱ ndiʼi na̱ va̱ʼaní xi̱kandíxa Jehová (Heb. 11:32-34). Ta̱ Sansón xi̱ndaaní-inira Jehová ni ni̱ya̱ʼara nu̱ú ku̱a̱ʼání tu̱ndóʼo. Ña̱kán, nu̱ú artículo yóʼo sakúaʼayó xa̱ʼa̱ ña̱ ndo̱ʼora xíʼin ña̱ ke̱ʼéra.
TA̱ SANSÓN XI̱NDAANÍ-INIRA JEHOVÁ
3. ¿Ndáa chiñu kúú ña̱ nda̱kiʼin ta̱ Sansón?
3 Tá ka̱ku ta̱ Sansón na̱ ñuu filisteo xi̱ i̱xandi̱va̱ʼanína xíʼin na̱ ñuu Israel (Juec. 13:1). Xa̱ʼa̱ ña̱ ndi̱va̱ʼaní ni̱xi̱yo ini na̱ filisteo ndeéní xi̱saxóʼvi̱na na̱ ñuu Israel. Ña̱kán Jehová nda̱kaxinra ta̱ Sansón ña̱ va̱ʼa sáka̱kura na̱ ñuura (Juec. 13:5). Iin chiñu ña̱ yo̱ʼvi̱ní kúú ña̱ nda̱kiʼinra, ta ña̱ va̱ʼa keʼéraña xi̱niñúʼu kundaa-inira Jehová.
Ta̱ Sansón va̱ʼaní xi̱kandíxara Jehová, ta xi̱niñúʼura ña̱ nda̱ni̱ʼíra ña̱ va̱ʼa saxínura ña̱ kúni̱ Ndióxi̱. (Koto párrafo 4 xíʼin 5).
4. ¿Ndáa ki̱ʼva chi̱ndeétáʼan Jehová xíʼin ta̱ Sansón? (Jueces 15:14-16).
4 Ná kotoyó ndáaña ke̱ʼé ta̱ Sansón tasaá ni̱na̱ʼa̱ra ña̱ xi̱ndaa-inira Jehová. Iin yichi̱ iin tiʼvi na̱ soldado filisteo ni̱xa̱ʼa̱nna ñuu Lehí, ña̱ kíndo̱o chí Judá ña̱ va̱ʼa tiinna ta̱ Sansón. Xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱yi̱ʼvíní ndiʼi na̱ ni̱xi̱yo Judá ni̱ka̱ʼa̱nna taxina ta̱ Sansón ndaʼa̱ na̱ soldado filisteo. Suvi mií na̱ ñuura ka̱túnnara xíʼin u̱vi̱ yoʼo̱ xa̱á ta ta̱xinara ndaʼa̱ na̱ soldado filisteo (Juec. 15:9-13). Soo espíritu santo Jehová ta̱xi ndee̱ ndaʼa̱ra tasaá va̱ʼa ni̱sa̱ñára. Tá ndi̱ʼi nda̱ni̱ʼíra iin leke yuʼú tí burro tí sa̱kán loʼo tiempo ni̱xi̱ʼi̱, nda̱kiʼinraña ta xíʼin ña̱yóʼo xa̱ʼníra 1,000 na̱ filisteo (kaʼvi Jueces 15:14-16).b
5. ¿Ndáa ki̱ʼva ni̱na̱ʼa̱ ta̱ Sansón ña̱ xi̱ndaa-inira Jehová?
5 ¿Nda̱chun xi̱niñúʼu ta̱ Sansón leke yuʼú tí burro? Saáchi xi̱xinira ña̱ ndáyáʼvika kúú ña̱ kundaa-inira Jehová, nu̱úka ña̱ kuniñúʼura ña̱ʼa ña̱ xi̱xiniñúʼuna tá xi̱kanitáʼanna. Xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱kuni̱ ta̱ Sansón keʼéra ña̱ xi̱kuni̱ Jehová xi̱niñúʼura ña̱ʼa ña̱ nda̱ni̱ʼíra mií ki̱vi̱ saá, ta ku̱chiñuvara ka̱nitáʼanra xíʼin na̱ filisteo saáchi xi̱ndaa-inira Jehová.
6. ¿Ndáaña kivi sakúaʼayó xíʼin ña̱ ke̱ʼé ta̱ Sansón?
6 Saátu kivi chindeétáʼan Jehová xíʼinyó ña̱ saxínuyó nda̱a̱ ndáaka chiñu ña̱ táxina ndaʼa̱yó ti̱xin ñuura ni sana iin chiñu ña̱ yo̱ʼvi̱ní kúúña túviyó. Sana ndakanda̱ní-iniyó tá ná kotoyó ndáa ki̱ʼva chíndeétáʼanra xíʼinyó. Tá ndáa-iniyó Jehová táki̱ʼva ke̱ʼé ta̱ Sansón, saátu chindeétáʼanra xíʼinyó ña̱ saxínuyó chiñu ña̱ táxira ndaʼa̱yó (Prov. 16:3).
7. ¿Ndáa ejemplo náʼa̱ nu̱úyó ña̱ xíniñúʼu ka̱ʼa̱nyó xíʼin Jehová ña̱ chindeétáʼanra xíʼinyó?
7 Ku̱a̱ʼání na̱ ñaniyó xíʼin ná ku̱ʼvayó na̱ káchíñu nu̱ú kúva̱ʼa veʼe nu̱ú ndásakáʼnuyó Jehová, náʼa̱na ña̱ ndáa-ininara. Tiempo xi̱naʼá na̱ ñuu Jehová xi̱ka̱ʼa̱nna ndáa ki̱ʼva kuva̱ʼa iin salón á inkaka veʼe nu̱ú ndákutáʼanyó, ta miína xi̱ ixava̱ʼaña. Soo, xa̱ʼa̱ ña̱ ku̱a̱ʼání kúúyó ña̱kán na̱samayó sava ña̱ kéʼéyó. Na̱ hermano na̱ kíʼin kuenta xíʼin chiñu yóʼo ni̱ka̱ʼa̱nnína xíʼin Jehová ta ki̱xáʼana kéʼéna inka ña̱ʼa. Tá kúú, ki̱xáʼana sátána sava veʼe ña̱ kuniñúʼuna ta si̱lóʼo ña̱ʼa násamana iniña. Ta̱ Robert xa̱a̱ ku̱a̱ʼání ku̱i̱ya̱ káchíñura iníísaá ñuyǐví nu̱ú kúva̱ʼa veʼe nu̱ú ndásakáʼnuyó Jehová. Ta̱yó’o káchira: “Tá na̱samana ña̱yóʼo i̱xayo̱ʼvi̱níña xíʼinndi̱ keʼéndi̱ ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼinndi̱, saáchi xa̱a̱ ku̱a̱ʼání ku̱i̱ya̱ káchíñundi̱ ña̱ íxava̱ʼandi̱ veʼe, soo na̱ hermano ka̱ndíxavana kachíñuna nda̱a̱ táki̱ʼva ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼinna. Xíʼin ña̱ nda̱kaxin na̱ hermano keʼéna kíʼinyó kuenta ña̱ mií Jehová kúni̱ ña̱ ná kooña saá”. Ña̱yóʼo náʼa̱ña nu̱úyó ña̱ mií Jehová kúú ta̱ chíndeétáʼan xíʼin na̱ ñuura ña̱ va̱ʼa xi̱nu ña̱ kúni̱ra. Kivi ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo: “¿Á káʼi̱n xíʼin Jehová ña̱ chindeétáʼanra xíʼi̱n?”. Tá nása̱ma chiñu ti̱xin ñuu Jehová. “¿Á chíkai̱ ndee̱ ña̱ keʼíi̱ña?”.
TA̱ SANSÓN VA̱ʼANÍ XI̱NIÑÚʼURA NDEE̱ ÑA̱ TA̱XI JEHOVÁ NDAʼA̱RA
8. ¿Ndáaña ke̱ʼé ta̱ Sansón tá ki̱xáʼa yíchi̱ra ti̱kui̱í?
8 Sana ndákaʼányó xa̱ʼa̱ inka ña̱ ke̱ʼé ta̱ Sansón xíʼin ndee̱ ña̱ ta̱xi Jehová nda̱ʼa̱ra. Tá kúú, iin yichi̱ ka̱nitáʼanra xíʼin iin tí león ta xa̱ʼnírarí, ta saátu xa̱níra 30 ta̱a na̱ ni̱xi̱yo ñuu Asquelón (Juec. 14:5, 6, 19). Ta̱ Sansón xi̱kunda̱a̱-inira ña̱ mií Jehová kúú ta̱ xi̱chindeé miíra ña̱ keʼéra ña̱yóʼo, xíʼin ña̱yóʼo ni̱na̱ʼa̱ra ña̱ xi̱ndaa-inira Jehová. Tá ndi̱ʼi xa̱ʼníra 1,000 na̱ filisteo ki̱xáʼa yíchi̱ra ti̱kui̱í, soo nu̱úka ña̱ kakara ndukúra ti̱kui̱í koʼora, ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin Jehová ña̱ ná chindeétáʼanra xíʼinra (Juec. 15:18).
9. ¿Ndáa ki̱ʼva nda̱kuiin Jehová ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Sansón xíʼinra? (Jueces 15:19).
9 ¿Ndáa ki̱ʼva nda̱kuiin Jehová ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Sansón xíʼinra? Jehová ke̱ʼéra iin milagro ta ki̱xáʼa kána ti̱kui̱í. Tá xi̱ʼi ta̱ Sansón ti̱kui̱í ndu̱ndakú tukura ta ndu̱va̱ʼa-inira (kaʼvi Jueces 15:19).c Ku̱a̱ʼá ku̱i̱ya̱ ni̱ya̱ʼa tasaá ka̱ʼyí ta̱ Samuel tutu ña̱ Jueces, nisaá xi̱kanakava ti̱kui̱í yóʼo. Sana tá xi̱xini na̱ ñuu Israel nu̱ú xi̱kana ti̱kui̱í yóʼo, xi̱ndakaʼánna ña̱ tá ndáa-inina Jehová chindeétáʼanvara xíʼinna ya̱ʼana nu̱ú tu̱ndóʼo.
Ta̱ Sansón nda̱kiʼinra ndee̱ra tá xi̱ʼira ti̱kui̱í tá ta̱xi Jehová ndaʼa̱ra. Miíyó xíniñúʼu kuniñúʼuyó ndiʼi ña̱ táxi Jehová ndaʼa̱yó ti̱xin ñuura chi ña̱yóʼo va̱ʼaní chindeétáʼanña xíʼinyó ña̱ ndasakáʼnuyóra nda̱a̱ táki̱ʼva kúni̱ra. (Koto párrafo 10).
10. ¿Ndáaña xíniñúʼu keʼéyó ña̱ va̱ʼa chindeétáʼan Jehová xíʼinyó? (Koto na̱ʼná).
10 Nda̱a̱ táki̱ʼva ke̱ʼé ta̱ Sansón ndiʼiyó xíniñúʼu ka̱ʼa̱nyó xíʼin Jehová ña̱ ná chindeétáʼanra xíʼinyó, ni xíni̱nívayó keʼéyó iin ña̱ʼa á ni va̱ʼaníva chiñu kéʼéyó nu̱úra, ndiʼivayó xíniñúʼu ña̱ chindeétáʼanra xíʼinyó. Ndákuniyó ña̱ kǒo kívi keʼéyó ndiʼi ña̱ʼa chi kúnda̱a̱-iniyó ña̱ xíniñúʼu chindeétáʼan Jehová xíʼinyó. Tá xi̱ʼi ta̱ Sansón ti̱kui̱í tá ta̱xi Jehová nda̱ʼara saá kúú ña̱ nda̱kiʼin tukura ndee̱ra. Nda̱a̱ táki̱ʼva ke̱ʼé ta̱ Sansón, ña̱ va̱ʼa kandíxayó Ndióxi̱ ná kuniñúʼuyó ndiʼi ña̱ táxi na̱ ñuura ndaʼa̱yó (Mat. 11:28).
11. ¿Ndáaña xíniñúʼu keʼéyó xíʼin ndiʼi ña̱ táxi ña̱ ñuu Ndióxi̱ ndaʼa̱yó, ta ndáa ejemplo chínúu iin na̱ matrimonio nu̱úyó?
11 Ná kotoyó ña̱ ndóʼo ta̱ Alexéi ta̱ íyo ñuu Rusia, ñuu yóʼo va̱ása táxina ña̱ ndasakáʼnu na̱ hermano Ndióxi̱ ta íxandi̱va̱ʼanína xíʼinna. ¿Ndáaña chíndeétáʼan xíʼinra ña̱ ndakú koo inira ña̱ ya̱ʼara nu̱ú ña̱yóʼo? Ta̱yóʼo káchira: “Ndi̱ʼi ki̱vi̱ káʼvii̱ Biblia xíʼin ñá síʼii̱ ta ndákanixi̱níndi̱ xa̱ʼa̱ña, saátu káʼvindi̱ texto diario ta kéʼéndi̱ oración”. ¿Ndáaña sákuaʼayó xíʼin ña̱yóʼo? Ndiʼi ki̱vi̱ ná ka̱ʼa̱nyó xíʼin Jehová ta ná kundaa-iniyóra. Ña̱ va̱ʼa keʼéyó ña̱yóʼo xíniñúʼu kaʼviyó Biblia ta ka̱ʼa̱nyó xíʼinra, ña̱ ku̱ʼu̱nyó ndiʼi reunión ta natúʼunyó xíʼin na̱ yiví xa̱ʼa̱ra. Tá saá ná keʼéyó ku̱a̱ʼání ña̱ va̱ʼa taxi Jehová ndaʼa̱yó ta saátu chindeétáʼanra xíʼinyó ña̱ kachíñukayó nu̱úra. Ta̱xira ndee̱ ndaʼa̱ ta̱ Sansón ta saátu taxiraña ndaʼa̱ miívayó.
KǑO NÍSANDÁKOO TA̱ SANSÓN KEʼÉRA ÑA̱ KÚNI̱ JEHOVÁ
12. ¿Ndáaña va̱ása va̱ʼa ke̱ʼé ta̱ Sansón, ta nda̱chun síín ni̱xi̱yo ña̱yóʼo nu̱ú inkakaña ndo̱ʼora tá ya̱chi̱?
12 Saátu ta̱ Sansón iin ta̱ ku̱a̱chi xi̱kuura nda̱a̱ táki̱ʼva íyo miíyó. Sava yichi̱ kǒo níxi̱ndaka̱xin viíra ña̱ xi̱keʼéra ta ni̱xo̱ʼvi̱níra xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo, chi kǒo níxiniso̱ʼora ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n Ndióxi̱ xíʼinra. Tá xa̱a̱ ku̱a̱ʼá loʼo tiempo kúúra juez ki̱xáʼara kútóora iin ñaʼá ñá naní Dalila ñá ni̱xi̱yo yoso̱ ña̱ Sorec (Juec. 16:4). Tá kúma̱níka kunira ñá Dalila xi̱kuni̱ra tindaʼa̱ra xíʼin iin ñaʼá ñá ñuu filistea. Biblia káʼa̱nña ña̱ mií Jehová xi̱kuni̱ ña̱ ná tindaʼa̱ ta̱ Sansón xíʼinñá, chi ña̱ xi̱kuni̱ Jehová kúú ña̱ kanitáʼan ta̱ Sansón xíʼin na̱ filisteo. Ta iin yichi̱ ni̱xa̱ʼa̱nra Gaza ña̱ ndíkaa̱ ñuu filistea, kán ki̱ndoora veʼe iin ñá ñaʼá ñá kísi̱ xíʼin ku̱a̱ʼání ta̱a. Tá íyo ta̱ Sansón ñuu Gaza, Jehová ta̱xira ndee̱ ndaʼa̱ra ña̱ tavára yéʼé ña̱ ñuu kán ña̱ va̱ʼa ki̱ʼvi inkana ta sandíʼi-xa̱ʼa̱naña (Juec. 14:1-4; 16:1-3). Soo ñá Dalila sana ñá israelita xi̱kuuñá, ña̱kán tá níti̱ndaʼa̱ra xíʼinñá kǒo chindeétáʼanví ña̱yóʼo xíʼinra ña̱ kanitáʼanra xíʼin na̱ filisteo.
13. ¿Ndáaña ke̱ʼé ñá Dalila ña̱ va̱ʼa sa̱ndáʼviñá ta̱ Sansón?
13 Na̱ filisteo xi̱kuni̱na tiinna ta̱ Sansón ña̱kán ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼin ñá Dalila ña̱ chindeétáʼanñá xíʼinna ta taxina ku̱a̱ʼá xu̱ʼún ndaʼa̱ñá, ta ñáyóʼo ka̱ndíxavañá. ¿Á xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱kuni̱ní ta̱ Sansón ñá Dalila kúú ña̱ kǒo níkiʼinra kuenta xíʼin ña̱ xi̱kuni̱ñá keʼéñá? Kǒo xíni̱víyó, soo ñáyóʼo tuku ta tuku xi̱ ixanduxa̱ñá xíʼinra ña̱ ná ka̱ʼa̱nra xíʼinñá ndáa mií xi̱kixi ndee̱ ña̱ xi̱kuumiíra. Ta̱yóʼo na̱túʼunra xíʼinñá nda̱chun ndakúníra, soo xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo ni̱xo̱ʼvi̱níra ta ni̱xi̱yo iin tiempo ña̱ va̱ása ndakúka níxi̱yora ta va̱ása viíka níxi̱kitáʼanra xíʼin Jehová (Juec. 16:16-20).
14. ¿Ndáaña ndo̱ʼo ta̱ Sansón xa̱ʼa̱ ña̱ ka̱ndíxara ñá Dalila?
14 Ta̱ Sansón ka̱ndíxakara ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ñá Dalila xíʼinra nu̱úka ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n Jehová xíʼinra. Xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo ni̱xo̱ʼvi̱níra, saáchi ti̱in na̱ filisteo miíra ta ta̱vána nduchúnu̱úra. Tándi̱ʼi chi̱kaa̱nara veʼeka̱a chí ñuu Gaza, ñuu yóʼo kúú ña̱ ni̱kusi̱kindaara tá ya̱chi̱ saáchi ta̱vára tú yéʼéña, ta kán ndu̱ura iin esclavo nu̱úna ta ki̱xáʼara ndíkora si̱ʼva̱. Na̱ filisteo ke̱ʼéna iin vikó nu̱ú ndióxi̱na Dagón, saáchi nda̱kanixi̱nína ña̱ ndióxi̱ vatá yóʼo kúú ta̱ ta̱xi ta̱ Sansón ndaʼa̱na. Tándi̱ʼi ta̱vana ta̱ Sansón veʼeka̱a ña̱ kusi̱kindaanara (Juec. 16:21-25).
Jehová ta̱xira ndee̱ ndaʼa̱ ta̱ Sansón ña̱ va̱ʼa taxira castigo ndaʼa̱ na̱ filisteo. (Koto párrafo 15).
15. ¿Ndáa ki̱ʼva ni̱na̱ʼa̱ ta̱ Sansón ña̱ ki̱xáʼa tukura kándíxara Jehová? (Jueces 16:28-30; koto na̱ʼná ña̱ va̱xi chí nu̱ú kíxáʼa tutu yóʼo).
15 Ni ke̱ʼé ta̱ Sansón ña̱ va̱ása va̱ʼa soo xi̱kuni̱kavara keʼéra chiñu ña̱ ta̱xi Jehová ndaʼa̱ra, ña̱ kanitáʼanra xíʼin na̱ filisteo (kaʼvi Jueces 16:28-30).d Ña̱kán ni̱ka̱ʼa̱n ndáʼvi ta̱ Sansón xíʼin Jehová: “Kúni̱i̱ ña̱ ná chaʼvi na̱ filisteo xa̱ʼa̱ ña̱ ke̱ʼéna”. Jehová xi̱niso̱ʼora ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nra ta ta̱xi tukura ndee̱ ndaʼa̱ra. Ku̱a̱ʼáníka na̱ filisteo xa̱ʼníra ki̱vi̱ saá nu̱úka na̱ xa̱ʼníra tá xi̱xikara xi̱kanitáʼanra xíʼinna.
16. ¿Ndáaña sákuaʼayó xíʼin ña̱ ndo̱ʼo ta̱ Sansón?
16 Ni ni̱xo̱ʼvi̱va ta̱ Sansón xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ása va̱ʼa ke̱ʼéra, soo chi̱kaa̱vara ndee̱ ña̱ keʼéra ña̱ kúni̱ Jehová. Ta saátu miíyó, tá kéʼéyó ña̱ va̱ása va̱ʼa ta xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo táxina consejo ndaʼa̱yó á sándakooyó kéʼéyó iin chiñu nu̱ú Jehová ná kǒo ndakava-iniyó. Ná ndakaʼányó chi Jehová kúni̱ra ña̱ chikaa̱yó ndee̱ ña̱ kachíñu tukuyó nu̱úra (Sal. 103:8-10). Ni kúúyó na̱ yiví ku̱a̱chi ta sava yichi̱ kéʼéyó ña̱ va̱ása va̱ʼa, kiviva kuniñúʼu Jehová miíyó nda̱a̱ táki̱ʼva ke̱ʼéra xíʼin ta̱ Sansón.
Sana ku̱suchíní-ini ta̱ Sansón xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ása va̱ʼa ke̱ʼéra soo kǒo níndakava-inira. Saátu miíyó kǒo xíniñúʼu ndakava-iniyó. (Koto párrafo 17 xíʼin 18).
17, 18. ¿Nda̱chun va̱ʼaní chíndeétáʼan ña̱ ndo̱ʼo ta̱ Michael xíʼún? (Koto na̱ʼná).
17 Ná kotoyó ña̱ ndo̱ʼo iin ta̱ hermano loʼo ta̱ naní Michael. Ta̱yóʼo xi̱kuura siervo ministerial ta saátu precursor regular, va̱ʼaní xi̱kachíñura nu̱ú Jehová. Soo, ke̱ʼéra iin ña̱ va̱ása va̱ʼa ta xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo kǒo níkivika kachíñura nu̱ú Jehová nda̱a̱ táki̱ʼva xi̱keʼéra tá ya̱chi̱. Ta̱yóʼo káchira: “Ndiʼi tiempo va̱ʼaní xi̱chika̱i̱ ndee̱ ña̱ kachíñu ku̱a̱ʼákai̱ nu̱ú Jehová, soo iin kama táki̱ʼva íyo ta̱ ka̱nindaa xíʼin iin nama̱ saá ni̱xi̱yoi̱ túvii̱. Xi̱kunda̱a̱va-inii̱ ña̱ kǒo sandákoo ndaʼa̱ Jehová yi̱ʼi̱, soo xi̱ndakaniníxi̱níi̱ á kixaa̱ iin ki̱vi̱ ña̱ kitáʼan vií tukui̱ xíʼin Jehová nda̱a̱ táki̱ʼva xi̱keʼíi̱ tá ya̱chi̱, ta saátu á taxi tukuna keʼíi̱ chiñu ti̱xin congregación”.
18 Ni ke̱ʼéva ta̱ Michael ña̱ va̱ása va̱ʼa, soo chi̱kaa̱vara ndee̱ ña̱ ka̱chiñu tukura nu̱ú Jehová. Ta̱yóʼo káchira: “Chi̱ka̱i̱ ndee̱ ña̱ kuyatin tukui̱ nu̱ú Jehová. Ña̱ chi̱ndeéní yi̱ʼi̱ kúú ña̱ xi̱ka̱ʼi̱n xíʼin Jehová xíʼin ndinuʼu níma̱i̱, xi̱kaʼvii̱ ta xi̱ndakanixi̱níi̱ xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱kaʼvii̱”. Tá ni̱ya̱ʼa tiempo ki̱xáʼa tukuva ta̱ Michael káchiñura nu̱ú Jehová nda̱a̱ táki̱ʼva xi̱keʼéra tá ya̱chi̱, ta vitin kúúra anciano ta saátu precursor regular. Ta̱yóʼo káchikara: “Va̱ʼaní chi̱ndeétáʼan na̱ anciano xíʼi̱n, saáchi ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼi̱n ña̱ kúʼvi̱ní-ini Jehová xínira yi̱ʼi̱, kúsi̱íní-inii̱ káchíñui̱ nu̱ú Jehová vitin ta va̱ʼaní kúnii̱. Xíʼin ña̱ ndo̱ʼi̱ yóʼo ku̱nda̱a̱-inii̱ ña̱ kiviva ixakáʼnu-ini Jehová xa̱ʼa̱yó tá xíʼin ndinuʼu níma̱yó ndíkó-iniyó xa̱ʼa̱ ña̱ ke̱ʼéyó”. Ña̱ ndo̱ʼo ta̱ Michael sánáʼa̱ña miíyó, ni ke̱ʼéyó ña̱ va̱ása va̱ʼa nu̱ú Jehová kiviva kuniñúʼu tukura miíyó ta taxira ku̱a̱ʼá ña̱ va̱ʼa ndaʼa̱yó. Soo xíniñúʼu sandákooyó ña̱ kini kéʼéyó ta kixáʼayó keʼéyó ña̱ kúni̱ Jehová, ta chika̱a̱yó ndee̱ ña̱ kandíxaníkayóra (Sal. 86:5; Prov. 28:13).
19. ¿Ndáaña sákuaʼún xíʼin ña̱ ndo̱ʼo ta̱ Sansón?
19 Nu̱ú artículo yóʼo sa̱kúaʼayó sava ña̱ ndáyáʼviní ña̱ ke̱ʼé ta̱ Sansón. Ni ta̱ ku̱a̱chi xi̱kuura ta ni̱ki̱ʼvira iin tu̱ndóʼo i̱xaa ñá Dalila, soo kǒo níndakava-inira ta chi̱kaa̱ra ndee̱ ña̱ kachíñukara nu̱ú Jehová. Xa̱ʼa̱ ña̱kán, Jehová xi̱niñúʼu tukurara ña̱ va̱ʼa saxínura ña̱ kúni̱ra. Va̱ʼaníva-ini Jehová chi ki̱ʼinra kuenta xíʼin ña̱ va̱ʼa ña̱ xi̱kuumií ta̱ Sansón, ta ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ ná ka̱ʼyi̱ ki̱vi̱ ta̱ Sansón nu̱ú iin lista ña̱ va̱xi nu̱ú Hebreos capítulo 11 nu̱ú va̱xi ki̱vi̱ ndiʼi na̱ va̱ʼaní xi̱kandíxa Ndióxi̱. Va̱ʼaní kúniyó ña̱ kúnda̱a̱-iniyó ña̱ kúʼvi̱ní-ini Ndióxi̱ xínira miíyó, ta kúni̱ra chindeétáʼanra xíʼinyó tá ku̱a̱yaʼayó nu̱ú tu̱ndóʼo saáchi xíniñúʼuníyó ña̱ chindeétáʼanra xíʼinyó. Nda̱a̱ táki̱ʼva ke̱ʼé ta̱ Sansón ná ka̱ʼa̱nyó xíʼin Jehová: “Ixaún ña̱ ma̱ní ndakaʼún xa̱ʼíi̱. Ndióxi̱ miíi̱ [...], ixaún ña̱ ma̱ní taxiún ndee̱ ndaʼíi̱” (Juec. 16:28).
YAA 3 Jehová kúú ta̱ chíndeé táʼan xíʼinyó
a Ku̱a̱ʼání na̱ yiví ni kǒo xíni̱ va̱ʼana xa̱ʼa̱ Biblia, soo xa̱a̱ xíniso̱ʼovana ña̱ káʼa̱nna xa̱ʼa̱ ta̱ Sansón. Savana ndána̱ʼa̱nara ña̱ va̱ʼa koto na̱ yiví ndáa ki̱ʼva ni̱xi̱yora, ta saátu íyo yaa xíʼin película ña̱ káʼa̱n xa̱ʼa̱ra. Soo, su̱ví iin kuento kuití kúú ña̱ káʼa̱n Biblia xa̱ʼa̱ ta̱ Sansón, chi ndixava ni̱xi̱yora ta ku̱a̱ʼání ña̱ʼa kivi sakúaʼayó xa̱ʼa̱ra chi xi̱kandíxaníra Ndióxi̱.
b Jueces 15:14-16: “Tá xi̱ni na̱ filisteo ña̱ ni̱xa̱a̱ ta̱ Sansón chí Lehí, ndeéní ni̱nda̱ʼyi̱na xa̱ʼa̱ ña̱ kúsi̱í-inina. Tasaá ta̱xi Jehová espíritu santora ndaʼa̱ra ta ndu̱ndakúníra, ta yoʼo̱ ña̱ núʼni ndaʼa̱ra ni̱ta̱ʼnda̱ña nda̱a̱ táki̱ʼva táʼnda̱ yi̱ʼva̱ ña̱ lino tá káchiʼi ñuʼu̱ña. Ta ka̱a ña̱ chi̱kaa̱na su̱kún ndaʼa̱ra nda̱a̱ táki̱ʼva ndo̱ʼo ña̱ ndu̱ta saá ndo̱ʼoña. 15 Tasaá nda̱ni̱ʼíra iin leke yuʼú tí burro tí sa̱kán íyo loʼo tiempo ni̱xi̱ʼi̱, ta xíʼin ña̱yóʼo xa̱ʼníra 1,000 na̱ ta̱a. 16 Tasaá ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Sansón: ‘Xíʼin leke yuʼú iin burro xa̱ʼníi̱ iin koʼndo na̱ sáa̱-ini xíni yi̱ʼi̱. Xíʼin leke yuʼú iin burro xa̱ʼníi̱ 1,000 na̱ ta̱a’”.
c Jueces 15:19: “Xa̱ʼa̱ ña̱kán Ndióxi̱ xu̱nára iin ya̱vi̱ ña̱ íyo chí Lehí ta ki̱xáʼa kána ti̱kui̱í iniña. Ta ta̱ Sansón xi̱ʼira ti̱kui̱í, nda̱kiʼinra ndee̱ra ta nda̱a̱ va̱ʼa ku̱nira. Xa̱ʼa̱ ña̱kán, nu̱ú ka̱na ti̱kui̱í yóʼo naníña En-Hacore, ta íyoña chí Lehí nda̱a̱ ki̱vi̱ vitin”.
d Jueces 16:28-30: “Tasaá xa̱kundáʼvi ta̱ Sansón nu̱ú Jehová: ‘Táta káʼnu Jehová, ixaún ña̱ ma̱ní ndakaʼún xa̱ʼíi̱. Ndióxi̱ miíi̱, ixaún ña̱ ma̱ní ndáa si̱ín kuití yichi̱ taxiún ndee̱ ndaʼíi̱. Kúni̱i̱ ña̱ ná chaʼvi na̱ filisteo va̱rá xa̱ʼa̱ iinlá kuití nduchúnu̱úi̱’. 29 Tándi̱ʼi, ta̱ Sansón ti̱inndaara u̱vi̱ saá nama̱ ña̱ tíin veʼe kán. Iinña ti̱inra xíʼin ndaʼa̱ kúaʼara ta inkaña ti̱inra xíʼin ndaʼa̱ yitinra. 30 Tasaá ndeéní ni̱ka̱ʼa̱nra: ‘Ná kuvii̱ xíʼin na̱ filisteo’. Ta chi̱ndaʼára u̱vi̱ saá nama̱ kán xíʼin ndiʼi ndee̱ra, ta veʼe kán nda̱kavaña sa̱tá ndiʼi na̱ xáʼndachíñu nu̱ú na̱ filisteo ta saátu ndiʼi na̱ yiví na̱ nda̱kutáʼan kán. Ku̱a̱ʼáníka na̱ yiví xa̱ʼní ta̱ Sansón tá ni̱xi̱ʼi̱ra nu̱úka na̱ xa̱ʼníra tá xi̱takura”.