အဖိုးတန် ပင်လယ်သေကျမ်းလိပ်များ

ပျက်သုဉ်းခန်းခြောက်နေသော ဝါဒီအင်နာရေစီးချောင်းသည် ယေရုရှလင်မြို့၏အရှေ့တောင်ဘက် ၁၅ မိုင်ခန့်တွင်ရှိ၍ ပင်လယ်သေသို့အရှေ့ဘက်မှ စီးဆင်းသွားသည်။ ကမ်းခြေမြေပြန့်နောက်ဝယ်တွင် ချောက်ကမ်းပါးတစ်တန်းတွေ့ရှိရသည်။ ဤမြေပြန့်တွင် ပူပြင်းသောနေ့တာနှင့်အလွန်ချမ်းစိမ့်သောညခါ ဆောင်းဦးကာလအတွင်း တာအမီရေဘက်ဒူအင်ခေါ် လှည့်လည်နေထိုင်သောလူမျိုးသည် သူတို့သိုးဆိတ်များကို ကျက်စားစေသည်။

၁၉၄၇ ခုနှစ်တွင် ဘက်ဒူအင်သိုးကျောင်းသားငယ်တစ်ဦးသည် သိုးကျောင်းနေစဉ် ချောက်ကမ်းပါးရှိဂူဝငယ်တစ်ခုထဲ ကျောက်ခဲတစ်လုံးပစ်မိလိုက်သည်။ ယင်းကြောင့် ကြီးစွာသောအသံ၊ မြေအိုးပေါက်ကွဲသံမျိုးကြားလိုက်၍ အံ့အားသင့်ခဲ့သည်။ ကြောက်လန့်စွာဖြင့် ထွက်ပြေးခဲ့သည်။ သို့သော် နှစ်ရက်အကြာတွင် ပြန်လာပြီး ထိုထက်အဝကျယ်၍မြင့်သောနေရာရှိဂူဝမှ ဝင်စူးစမ်းရန် အမြင့်ပေ ၃၀၀ အထိတောင်တက်ခဲ့သည်။ ဂူတွင်းရှိအမှောင်၌ အကျင့်သားရလေသောအခါ စဉ့်အိုးကြီးဆယ်လုံးနှင့် ကျောက်ခဲပုံများကြား အိုးကွဲစများကိုသူမြင်ရသည်။

စဉ့်အိုးအများ၌ ဘာမျှမရှိသော်လည်း တစ်လုံးတွင် စာလိပ်သုံးလိပ်တွေ့ရှိသည်။ နှစ်လိပ်သည် အဝတ်ဖြင့်ပတ်ရစ်ထားသည်။ ယင်းလက်ရေးစာမူများကို ဘက်ဒူအင်တပ်စခန်းသို့ သူပြန်ယူသွားပြီး အိတ်တစ်လုံးထဲထည့်၍ တဲတိုင်လုံးတစ်တိုင်တွင် တစ်လကြာဆွဲထားသည်။ နောက်ဆုံးတွင် ဘက်ဒူအင်အချို့က ယင်းစာလိပ်များကိုရောင်းရန် ဗက်လင်မြို့သို့ယူသွားကြသည်။ ထိုကျမ်းလိပ်များမှာ တန်ဖိုးမရှိဟုဆိုကာ ကျောင်းသင်္ခမ်းတစ်ခုမှ သူတို့နှင်ထုတ်ခံခဲ့ရသည်။ အခြားပွဲစားတစ်ဦးကား ထိုလက်ရေးစာမူများ၌ ရှေးဟောင်းသုတေသနပစ္စည်းအဖြစ် အဘယ်တန်ဖိုးမျှမရှိဟုဆိုသည်။ ဂျူးတရားဇရပ်မှခိုးရာပစ္စည်းဟူ၍ပင် သူယူမှတ်ခဲ့သည်။ အလွန်မှားလှလေခြင်း။ နောက်ဆုံးတွင် ဆီးရီးယားဖိနပ်ချုပ်သူတစ်ဦးက ပွဲစားလုပ်ပေးရာ ၄င်း၏တန်ဖိုးကို မှန်ကန်စွာသိရှိရသည်။ ထိုနောက် အခြားလက်ရေးစာမူများကိုပါ တန်ဖိုးဖြတ်လေသည်။

ဤရှေးဟောင်းစာပေများမှ ခရစ်တော်လက်ထက်ရှိ ဂျူးဘာသာရေးအုပ်စုများ၏ လုပ်ငန်းကိုင်ငန်းတို့ကို တိုး၍ပိုမိုသိရှိလာရသည်။ သို့သော် တစ်ကမ္ဘာလုံးအတွက် စိတ်လှုပ်ရှားစရာဖြစ်စေသည်ကား ဟေရှာယပရောဖက်ပြုချက်နှင့်ဆိုင်သော ကျမ်းလိပ်ဖြစ်ပေသည်။ အဘယ်ကြောင့်နည်း။

တန်ဖိုးကြီးမားသောဆု

တွေ့ရှိစဟေရှာယကျမ်းလိပ်သည် အစကနဦးတွင် ၂၅ ပေရှည်သည်။ ပုရပိုက်နီးပါးကောင်းသည့် သားရေပြား၁၇ ခုပါရှိသည်။ ပျမ်းမျှစာကြောင်း ၃၀ စီရှိ၊ ကော်လံ ၅၄ ခုကိုအသေအချာမျဉ်းသား၍ ရေးထားကြောင်းတွေ့ရှိရသည်။ ဤမျဉ်းကြောင်းများပေါ်တွင် ကျမ်းတတ်သည် လက်ရေးစာမူကိုအပိုဒ်လိုက်ရေးသားထားသည်။—ရုပ်ပုံကိုရှု။

ကျမ်းလိပ်ကို တုတ်များပေါ်လိပ်မထားပါ။ ဖတ်ရှုခြင်းငှာ အသီးသီးကိုင်တွယ်ခဲ့၍လည်း ကျမ်းလိပ်အလယ်တွင် အနည်းငယ်အရောင်နက်နေသည်။ များစွာသုံးစွဲခဲ့ပုံရှိသော်လည်း အသေအချာပြုပြင်ဖာတေးထားကြောင်း ထင်ရှားသည်။ ဤမျှအခြေအနေကောင်းရခြင်းမှာ စဉ့်အိုးထဲအလုံပိတ်ဆို့သိမ်းဆည်းထား၍သာဖြစ်မည်။ ကျမ်းစာပညာရှင်များအတွက် ယင်းသည်မည်မျှတန်ဖိုးရှိသနည်း။ သူတို့အပြင် ကျွန်ုပ်တို့အားလုံးတို့အတွက်ကော။

ပရောဖက်ဟေရှာယ၏ ဤလက်ရေးစာမူသည် အခြားမည်သည့်ကျန်ကြွင်းသောလက်ရေးစာမူထက်မဆို နှစ်ပေါင်းတစ်ထောင်ခန့်ရှေးကျပါသည်။ သို့ဖြစ်၍ပင် ယင်း၌ပါသောအကြောင်းအရာများသည် မကွာခြားလှချေ။ ၁၉၅၀ ခုနှစ်တွင်ထုတ်ဝေခဲ့သောလက်ရေးစာမူကိုတည်းဖြတ်သူ ပါမောက္ခမီလာဘာရိုးစ်က ဤသို့ဆိုသည်။ “ဤလက်ရေးစာမူပါ ဟေရှာယကျမ်းသည် စာလုံးပေါင်းပုံနှင့်သဒ္ဒါကွာခြားမှုအနည်းငယ်၊ အရေးမကြီးလှသည့် ခြားနားသောအရေးအသားအချို့မှအပ ထိုနောက်အတန်ကြာမှရေးသားသော မာဆိုရက်တစ်ဟေဗြဲကျမ်းနှင့် သဘောတရားတစ်မျိုးတည်းသာဖြစ်ပေသည်။”aမှတ်သားစရာတစ်ခုကလည်း ဘုရားသခင်၏သန့်ရှင်းသောနာမတော်ကို တက်တြာဂရဲမတန်ခေါ် יהוה ဟေဗြဲအက္ခရာ ဗျည်းလေးလုံးဖြင့် မှန်မှန်ဖေါ်ပြထားခြင်းပင်ဖြစ်သည်။

အခြားတန်ဖိုးရှိလက်ရေးစာမူများ

ယခု ဂူနံပါတ် ၁ အမည်တွင်သော ဤဂူမှရရှိသည့် အခြားလက်ရေးစာမူတွင်လည်း မြင့်မြတ်သောနာမတော်ကို အသုံးပြုထားသည်။ ဟဗက္ကုတ်ဋီကာကျမ်းတစ်ရပ်တွင် တက်တြာဂရဲမတန်ကို ရှေးဟောင်းဟေဗြဲဗျည်းလေးလုံးဖြင့် လေးကြိမ်ဖေါ်ပြထားသည်။ ယင်းကားအများသုံး လေးထောင့်ပုံဟေဗြဲအက္ခရာနှင့်မတူသော သာ၍ရှေးကျသည့်ပုံစံဖြစ်သည်။—Reference Bible တွင်ဟဗက္ကုတ် ၁:၉ အတွက်အောက်ခြေမှတ်ချက်ကိုရှု။

ထိုဂူမှ ဟေရှာယကျမ်းလိပ်၏ အခြားအပိုင်းများနှင့်အတူ ဒံယေလကျမ်းမှကျမ်းပိုဒ်များပါ သားရေပြားစများလည်းရရှိသေးသည်။ ယင်းတို့အနက်တစ်ခုတွင် ဒံယေလ ၂:၄ ၌ဟေဗြဲမှအာရမိတ်သို့ပြောင်းလဲခဲ့ခြင်းကိုတွေ့ရှိရသည်။ ဤကား နောင်နှစ်ပေါင်းတစ်ထောင်အကြာ လက်ရေးစာမူများ၌ပါရှိသည်အတိုင်းပင်ဖြစ်သည်။

ကောင်းစွာသိမ်းဆည်းခဲ့သောကျမ်းလိပ်အချို့ကို ယခုယေရုရှလင်မြို့ရှိ စာစောင်တော်တန်ဆောင်းဟုအမည်ရှိသောပြတိုက်တွင် တွေ့ရှိရမည်။ ဤပြတိုက်သည် မြေအောက်တွင်ရှိသဖြင့် ၄င်းထဲဝင်လျှင် ဂူအတွင်းရောက်နေဘိသကဲ့သို့ဖြစ်သည်။ ပြတိုက်၏အပေါ်ပိုင်းသည် ဟေရှာယ၏ပင်လယ်သေကျမ်းလိပ်ကို တွေ့ရှိခဲ့သောမြေအိုး၏အဖုံးပုံစံရှိသည်။ သို့နှင့်ပင် ဟေရှာယလက်ရေးကျမ်းမူ၏မိတ္တူကိုသာ သင်တွေ့ရမည်။ တန်ဖိုးဖြတ်မရလက်ရေးစာမူကား အနီးရှိသိုလှောင်ခန်းတွင် သိမ်းဆည်းထားသည်။

[အောက်ခြေမှတ်ချက်များ]

[စာမျက်နှာ ၂၅ ပါ ရုပ်ပုံ]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.

[Picture Credit Lines on page 25]

Courtesy of The British Museum

[Picture Credit Lines on page 26]

Israel Antiquities Authority. The Shrine of the Book. Israel Museum. D Samuel and Jeanne ll Gottesman Center for Biblical Manuscripts