ပင်လယ်သေကျမ်းလိပ်များ—တစ်ခါမျှမရှိခဲ့ဘူးသောဘဏ္ဍာ

ပျက်သုဉ်းနေသောရှေးမြို့ဟောင်းများကို ပင်လယ်သေ၏အနောက်မြောက်ဘက်၊ ဝါဒီကွမ်ရန်ခြေရင်းတွင် တွေ့ရှိရမည်။ ရောမရဲတိုက်ဟောင်းတစ်ခုဟူ၍သာ အတန်ကြာသတ်မှတ်ထားရာ ၄င်းကိုရှေးဟောင်းသုတေသနပညာရှင်များ ဂရုမစိုက်ကြချေ။ သို့သော် ၁၉၄၇ ခုနှစ်တွင် ဟေရှာယကျမ်း၏ ပင်လယ်သေကျမ်းလိပ်ကိုတွေ့ရှိခဲ့ပြီးနောက် ထိုနေရာကို အာရုံစူးစိုက်လာကြသည်။

သို့နှင့်ပညာရှိအချို့က ထိုတိုက်ပျက်များသည် ဂျူးဘာသာရေးရပ်ကွက်တစ်ခုဖြစ်မည်ဟုဆိုကြသည်။ ဤသူတို့သည် အနီးအနားရှိချောက်ကမ်းပါးဂူများတွင် ထိုကျမ်းလိပ်များကို ဝှက်ထားသည်ဟု ချက်ချင်းယူဆလိုက်ကြသည်။ သို့သော် နောက်နောင်တွေ့ရှိချက်များအရ ထိုသို့မဖြစ်နိုင်ဟု သံသယဝင်ပြန်သည်။

တစ်ခါမျှမတွေ့ရှိခဲ့ဘူးသောဘဏ္ဍာ

ဘက်ဒူအင်များသည် သူတို့တွေ့ရှိခဲ့သောလက်ရေးစာမူများ၏တန်ဖိုးကို သိရှိလာကြသည်။ သို့နှင့် ၁၉၅၂ ခုနှစ်တွင် သက်ကြီးရွယ်အိုတစ်ဦးက မိမိငယ်စဉ်တွင် ခဲမှန်သောငှက်တစ်ကောင်ကို ကျောက်ဆောင်ရှိအဝငယ်တစ်ခုထဲအထိ လိုက်ဖမ်းခဲ့ရာ ထိုတွင်အိုးခြမ်းကွဲများနှင့် ရှေးဟောင်းမီးခွက်တစ်လုံး တွေ့ရှိခဲ့ကြောင်း စားမြုံ့ပြန်ပြောဆိုသောအခါ တစ်ဖန်ပြန်စူးစမ်းရှာဖွေကြလေသည်။

ချောက်ကမ်းပါးရှိအက်ကြားရာများအတွင်းဂူဝကို ထိုအဖိုးအိုသည် မှတ်မိနိုင်သေးသည်။ ၄င်းသည် ယနေ့ ဂူ ၄ အဖြစ်သတ်မှတ်သည့် လူလက်ဖြစ်ဂူတစ်ခုဖြစ်သည်။ ထိုဂူတွင် ဘက်ဒူအင်များသည် ယင်းအချိန်ကရှိသောကြမ်းပြင်၏ ပေအနည်းငယ်အောက်တွင် လက်ရေးစာမူအချို့ကိုတွေ့ရှိကြသည်။ သို့သော် ယင်းတို့ကို စဉ့်အိုးများတွင် သိမ်းဆည်းမထားသဖြင့် အများမှာယိုယွင်းပျက်စီး၊ မည်းနက်ပြီးဆတ်နေသည်။ တွေ့ရှိချက်စုစုပေါင်းသည် အပိုင်း ၄၀,၀၀၀ မျှဖြစ်ရာ လက်ရေးစာမူ ၄၀၀ နီးပါးဖြစ်ပုံရှိသည်။ ကျမ်းစာလက်ရေးစာမူတစ်ရာတွင် ဧသတာဝတ္တုတစ်စောင်တည်းသာမပါသည့် ဟေဗြဲကျမ်းစောင်အားလုံးမှစာမူများတွေ့ရှိခဲ့သည်။ ဂူ ၄ မှတွေ့ရှိသောအရာအများကိုကား ထုတ်ဝေကြေညာခြင်းမပြုရသေးချေ။

ထူးခြားသည့်လက်ရေးစာမူတစ်ခုမှာ ကျမ်းလိပ်တစ်လိပ်တည်းတွင် ကူးရေးထားသည့် ဓမ္မရာဇဝင်ကျမ်းစောင်များဖြစ်သည်။ စုစုပေါင်းကော်လံ ၅၇ ခုဖြစ်နိုင်သည့်အနက် ၄၇ ကော်လံတွင်သိမ်းဆည်းထားသော ၄င်း၏ဟေဗြဲစာမူသည် ဂရိစပ်ထွားဂျင့်ဘာသာပြန်ကျမ်းကို ပြန်ဆိုသူများ၏အသုံးအနှုန်းနှင့်ဆင်တူလှသည်။ ဘီစီအီးပထမရာစုအချိန်ကဖြစ်သည့် စပ်ထွားဂျင့် မှ ဝတ်ပြုရာနှင့်တောလည်ရာ ဂရိကျမ်းစောင်အပိုင်းများလည်းပါဝင်သည်။ ဝတ်ပြုရာကျမ်း လက်ရေးစာမူက ဂရိစကားကီရီအော့စ်၊ “သခင်” အစား ဘုရားသခင်၏မြင့်မြတ်သောနာမတော်ဖြစ်သည့် ဟေဗြဲ יהוה အတွက် IAO ကိုအသုံးပြုထားသည်။a

တရားဟောရာကျမ်းမှ အပိုင်းအစတစ်ခုတွင် ဟေဗြဲ ၁:၆ ၌ကိုးကားထားသည့် “ဘုရားသခင်၏ကောင်းကင်တမန်အပေါင်းတို့သည် ထိုသူကိုပျပ်ဝပ်ကိုးကွယ်ကြစေ” ဟုဆိုသော စပ်ထွားဂျင့် ပါ အခန်းကြီး ၃၂ အငယ် ၄၃ မှကျမ်းပိုဒ်သည် ဟေဗြဲစာမူ၌ပါသည်။ ဤစာကြောင်းကို ဟေဗြဲလက်ရေးစာမူတွင် ပထမအကြိမ်တွေ့ရှိရခြင်းဖြစ်သည်။ ဂရိဘာသာပြန်ကျမ်းကိုအခြေခံသည့်ကျမ်းပိုဒ်ဖြစ်ကြောင်း ထင်ရှားသည်။ သို့ဖြစ်၍ ခရစ်ယာန်ဂရိကျမ်းစာစောင်များတွင် မကြာခဏကိုးကားသည့် စပ်ထွားဂျင့် ကျမ်းကို ပညာရှိများတိုးသိနားလည်လာကြသည်။

ထွက်မြောက်ရာကျမ်းလိပ်တစ်လိပ်မှာ ဘီစီအီးတတိယရာစုမှဖြစ်ကြောင်း သိရှိရသည်။ ဓမ္မရာဇဝင်ကျမ်းလိပ်တစ်လိပ်သည်လည်း ထိုရာစုနှစ်အကုန်ပိုင်းမှဖြစ်သည်။ ယေရမိကျမ်းလိပ်တစ်လိပ်မှာမူ ဘီစီအီး ၂၂၅ နှင့် ၁၇၅ ကြားကာလမှဖြစ်သည်။ ဘီစီအီးတတိယမှပထမရာစု လက်ရေးစာမူအလုံအလောက်တွေ့ရှိထားရာ ရေးသားပုံရေးသားနည်း၊ ဟေဗြဲနှင့်အာရမိတ်စကားဖြင့် ရေးသားထားသည့် ကိုယ်ပိုင်စာများ၏အရေးအသားပြောင်းလဲလာပုံကိုထောက်၍ လက်ရေးစာမူများကို သက္ကရာဇ်စဉ်သတ်မှတ်ပေးရန် များစွာအထောက်အကူဖြစ်သည်။

ဂူ ၁၁ မှမထင်မမှတ်ရာများ

နောက်ဆုံး ကွမ်ရန်ဒေသတစ်ဝိုက် ဒေသခံဘက်ဒူအင်များနှင့် ရှေးဟောင်းသုတေသနပညာရှင်များ စေ့ငသေချာစွာရှာဖွေစူးစမ်းပြီးဖြစ်သည်။ သို့နှင့်ပင် ၁၉၅၆ ခုနှစ်တွင် ဂူ ၁ ၏မြောက်ဘက်ချောက်ကမ်းပါးရှိအက်ကြားရာများမှ လင်းနို့များထွက်လာသည်ကို ဘက်ဒူအင်အချို့မြင်လိုက်သည်။ တောင်တက်ရှာကြည့်သော် အဝကိုပိတ်ဆို့ထားသည့် အခြားဂူတစ်လုံးတွေ့ရှိပြန်သည်။ ယင်းကိုလှစ်ဟပေးရန် ကျောက်တိုကျောက်စ နှစ်တန်မျှဖယ်ရှားခဲ့ရကြသည်။ အတွင်းရှိတွေ့ရှိရာတို့သည် အလွန်အံ့အားသင့်စရာဖြစ်သည်။ လက်ရေးစာမူအပြည့်နှစ်ခုနှင့် အခြားလက်ရေးစာမူများမှ အတော်အတန်များများပါသော စာမူအပိုင်းအစများဖြစ်သည်။

အလွန်ထူးခြားသောတွေ့ရှိချက်မှာ အထူးလှပသောဆာလံကျမ်းလိပ်တစ်လိပ်ဖြစ်သည်။ သားရေ၏ထုထည်အရ ဆိတ်သားရေအစား နွားသားရေဖြစ်ပုံရှိသည်။ စုစုပေါင်းအချပ်ငါးချပ်၊ သီးခြားမျက်နှာ လေးခုနှင့်အပိုင်းအစ လေးခုတို့က ၁၃ ပေမကအရှည်ရှိစေသည်။ ဤကျမ်းလိပ်အပေါ်ပိုင်း၏အခြေအနေ အတော်အတန်ကောင်းသော်လည်း အောက်ပိုင်းကမူ အတော်ပင်ပျက်စီးဆွေးမြေ့နေသည်။ စီအီးပထမရာစု၏ အစပိုင်းအချိန်ကဖြစ်၍ ဆာလံ ၄၁ ပုဒ်ပါသည်။ ရှေးဟောင်းဟေဗြဲအက္ခရာဖြင့် တက်တြာဂရဲမီတန်ကို ၁၀၅ ကြိမ်ခန့်ရေးသားထားရာ ရှေ့နောက်ရှိလေးထောင့်ပုံဟေဗြဲစာမှ ထူးခြားစွာပေါ်လွင်စေသည်။

ဝတ်ပြုရာကျမ်းပါ အခြားလက်ရေးစာမူကို ရှေးဟေဗြဲစာဖြင့် လုံးဝရေးသားထားသည်။ ယင်းသို့အဘယ်ကြောင့်ရေးသားသည်ကိုကား အတိအကျမရှင်းပြနိုင်သေးချေ။ ဤအရေးအသားမျိုးကိုအသုံးပြုထားသည့် ယခုခေတ်ရှိလက်ရေးစာမူများတွင် အရှည်လျားဆုံးဖြစ်သည်။ ထိုရေးသားပုံကို ဘီစီအီးခုနစ်ရာစုအကုန်တွင် ဗာဗုလုန်သို့ ဂျူးများပြည်နှင်ခံရစဉ်က အသုံးပြုလေ့ရှိကြသည်။

အာရမိတ်ဘာသာဖြင့် ယောဘကျမ်းစောင်ကို အဓိပ္ပာယ်ရှင်းပြထားသော တာဂမ်၏လက်ရေးစာမူကိုလည်း တွေ့ရှိရသည်။ လက်ရေးဖြင့်ရေးချထားသည့် ရှေးအကျဆုံးတာဂမ်များအဝင်ဖြစ်သည်။ အခြားဂူများတွင်လည်း အခြားကျမ်းစာစောင်များ၏ဋီကာကျမ်းများကို တွေ့ရှိသေးသည်။ ဤဂူများတွင် ယင်းကျမ်းလိပ်များကို ဤမျှတိုင်အသေအချာမည်သို့ဝှက်ထားနိုင်ခဲ့သနည်း။

ရှေ့တွင်တင်ပြထားသည်အတိုင်းပင် ကွမ်ရန်အရပ်သားတို့က ယင်းကျမ်းလိပ်အချို့ကိုဝှက်ထားခဲ့ပေမည်။ သို့သော် သာဓကများအရ စီအီး ၆၈ ခုနှစ်တွင် ယုဒပြည်သို့ ရောမစစ်တပ်ဝင်တိုက်ခိုက်ချိန်တွင် ထွက်ပြေးခဲ့ကြသောဂျူးများသည် ကျမ်းလိပ်အများစုကို ဝှက်ထားခဲ့ခြင်းဖြစ်မည်။ ထိုနောက် နှစ်နှစ်အကြာတွင် ယေရုရှလင်မြို့ပျက်စီးခဲ့သည်။ ကွမ်ရန်အနီးတစ်ဝိုက်ရှိ ယုဒတောတောင်တန်းအရပ်ဂူများသည် ဤတန်ဖိုးဖြတ်မရလက်ရေးစာမူများအတွက် ကာကွယ်သိမ်းဆည်းမှုကောင်းသောအရပ်ဖြစ်ခဲ့ပေသည်။ မြောက်ဘက်အရပ် ယေရိခေါတစ်ဝိုက်နှင့် တောင်ဘက်မဆာဒါအနီးရှိ မိုင်ပေါင်းများစွာရှိဂူများလည်း ထပ်တူဖြစ်သည်။ ၄င်းတို့သိုမှီးသိမ်းဆည်းထားခံရသည့်အတွက် ကျွန်ုပ်တို့ကျေးဇူးတင်စရာပါတကား။ ယေဟောဝါ၏မှုတ်သွင်းခံနှုတ်ကပါဌ်တော်သည် ပြောင်းလဲခြင်းမရှိကြောင်း ၄င်းတို့ကထပ်ဆင့်သက်သေထူသည်။ “ထာဝရာဘုရား၏နှုတ်ကပါဌ်တရားမူကား ကာလအစဉ်အမြဲတည်၏” ဟူသောစကားများ မှန်လှသည်တကား။—ဟေရှာယ ၄၀:၈။

[အောက်ခြေမှတ်ချက်များ]

[စာမျက်နှာ ၂၈ ပါ လေးထောင့်ကွက်]

မကြာမီ ထပ်၍လာဦးမည်လော

ဆယ်စုနှစ်များစွာကတွေ့ရှိခဲ့ငြား ပင်လယ်သေကျမ်းလိပ်အပိုင်းအစများစွာသည် မကြေညာဘဲရှိသေးသည်။ ၁၉၉၀ ဒီဇင်ဘာ ၂၃ ရက်ထုတ် The New York Times ကဤသို့ပြစ်တင်ရှုတ်ချထားသည်။ “ပညာတတ်တစ်စုသည် လုပ်ဖေါ်ကိုင်ဘက်ချင်းတို့ကိုပင်ရှောင်ကြဉ်ကာ သူတို့ပိုင်ဆိုင်ရရှိထားသောစာပေများ၏ ဓာတ်ပုံကိုမျှမဖေါ်ပြ၊ ၄င်းရှိအကြောင်းအရာများကိုလည်း မထုတ်ဖေါ်မကြေညာကြပါ။” သို့ရာတွင် ဤတည်းဖြတ်သောအဖွဲ့ဝင်တို့ကို မကြာမီကပြောင်းလဲခဲ့ရာ “ကျမ်းလိပ်များနှင့်ပတ်သက်သည့် စောင့်ထိန်းကွယ်ကာမှုတွင် အပြောင်းအလဲတွေ့ရှိပြီး . . . သမိုင်းတွင်ထူးခြားသောခေတ်ကာလတစ်ခုအကြောင်းကို ကမ္ဘာသားများ တိုးသိနားလည်စရာအကြောင်းရှိသည်” ဟုအဆိုပါသတင်းစာက ဆက်ဆိုသည်။

[Picture Credit Line on page 27]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.