Vulo Vua Vakua Kilistu Vue Ku Neha Ndzolela

1. Vutuhu vulo vue ku putuka na ndzolela, viuma vika va lavelela ku hita vaze va liambata? (Talenu cikupulo ca ku vuputukilo.)

IVENE vulo mue ku tala ku vuaha ca ntsombulua ha litangua lia vulo vuavo, ve ku ivua ndzolela ya kama. Mu va kele na ku litantekeya, cilemo cavo ca kele na ku livuezelela ngeci va tondele ku liambata kaha va likuminyine ku litsiliela umo na mukuavo. Tunde ha litangua lia vulo, va putuka ku yoya hamo lika, citondeka va alulule vimo linga va litombole na ku kala hamo. Yehova, Sakatanga ua vulo, ua tonda vose va liambata va yoye na ndzolela mu vulo vuavo, ngeci ua va hana vimamuna via cili mu Lizi lieni, Mbimbiliya. (Visimo 18:22) Vutuhu ngoco, Mbimbiliya nguayo vantu va ku hona ku tantuluka nga va liambata, va ka hita mu vitanga ni nguetu “va ka mona lamba ya ku vusitu.” (1 Kolintu 7:28) Vati vantu va liambata va hasa ku tepulula ku visoti viavo? Kaha vati Vakua Kilistu va liambata va hasa ku yoya na ndzolela mu vulo?

2. Cilemo ca cifua cika va pande ku limuesa vaze va liambata?

² Mbimbiliya ya longesa nguayo cilemo ca pua ca seho ya kama. Vunoni kua kala cilemo ca ku liseza-seza ci va pande ku limuesa vantu va liambata. Ca ku muenako, va pande ku lilema na ku pua va ku votsika na ku limuesa cilemo ca kala lika ha kati ka yala na mpuevo. Kaha nga va kala na vana, cilemo cavo ku vusoko naco naua ci ka pua ca seho ya kama. Vunoni cilemo cemana ha vitume via Mbimbiliya cikeco ce ku kuatesa vulo na ku vu kaniamesa. Kapostolo Paulu ua lomboluele via cilemo caco mua handekele ngueni: “Vunoni enu naua, muntu ku muntu a leme mpuevo yeni ivene ngue ikeye ivene; kaha mpuevo a singimike yalieni.”—Efeso 5:33.

VITELI VIA VAZE VA LIAMBATA

3. Vati ca pande ku pua cilemo ca vaze va liambata?

³ Paulu ua sonekele ngueni: “Enu vamala, lemenu vampuevo venu, ngue Kilistu naua mua na leme mbunga yeni, kaha na liecele ikeye ivene omo ikeyo.” (Efeso 5:25) Vakua Kilistu matangua ano ve ku temunuina Yesu mua lemene vandongesi veni, navo ve ku lilema umo na mukuavo. (Tandenu Yoano 13:34, 35; 15:12, 13.) Mukua Kilistu ua ambata ni ua somboka na pande ku lema cikuma mukua ndzivo yeni, a kale na cizango ca ku mu tsila. Vunoni nga mu vulo mua putuka ku soloka visoti, vamo ve ku ivua ngue cilemo cavo ca putuka ku tontola. Vika vi hasa ku va kuasa? Cilemo cemena ha vitume, muomu “ci fuika viuma viose, ci tsiliela ku viuma viose, ci lavelela viuma viose, ci likolesa ku viuma viose.” Cilemo ca cifua eci “ka ci ka hua ca ya-ye.” (1 Kolintu 13:7, 8) Vaze va liambata va pande ku vuluka ngecize va lingile nkuminio. Va likuminyine ku lilema umo na mukuavo na ku likulahela umo na mukuavo. Ku vuluka evi ci ka kuasa Vakua Kilistu va liambata ku tonda vukuasi vua Yehova na ku pangela hamo va manusule visoti.

4, 5. (a) Citeli cika yala ua kala naco mu ku pua mutue ua ndzivo? (b) Vati mpuevo na pande ku muenamo mpoko ya yalieni? (c) Viuma vika va tondele ku alulula vamo va yala na mpuevo mu vulo?

⁴ Paulu ua lomboluele kapandi ka uose ua kala mu vulo mua handekele ngueni: “Enu vampuevo, tamunukenu kuli vamala venu, ngue kuli Muangana. Muomu yala ikeye mutue ua mpuevo, ngue Kilistu naua na pu mutue ua mbunga, ikeye ivene muovole ua muvila.” (Efeso 5:22, 23) Vuno eci ca muesa ngecize yala ua kala na seho ku hiana mpuevo ni? Houe. Muomu Yehova ua muesele seho ya kapandi ka mpuevo mu vulo mua handekele ngueni: “Ka ca viukile yala ku kala lika lieni; nji ka mu pangela mukuasi ua ku mu fuila.” (Njenisisi 2:18) Mpuevo na pande ku kuasa yalieni a pue mutue ua ndzivo ua cili. Kaha yala na pande ku temuinina lungano lua Yesu, ua pua mutue ua ‘cikungulukilo.’ Nga yala a lingamo, mpuevo a ka livua vuino, kaha ci ka mu puila ca casi ku singimika yalieni na ku mu kuasa.

⁵ VaCathy, va somboka ku li vaFred, nguavo: “Mu nja kele lika liange, nja kele na ku tala viange ange ivene. Ca tondekele ku alulula viuma mu nja somboka na ku lavelela kuli yaliange. Ka ca puile ca casi, vuovuno tua pua vavusamba va kama, muomu tue ku linga viuma ngue mua tonda Yehova.”^[1] (Talenu mezi a ku ntsongo ya cilongesa.) VaFrend nguavo: “Kuli yange ka ca puile ca casi ku hangula viuma. Kaha mu vulo ku singanieka ha vantu vavali ca puile citanga. Vunoni mu ku kava vitume via Yehova na vivundilo kaha na ku halakana vuino ku mpueyange, ce ku asiuisa viuma nkala litangua. Nje ku ivua nguange tue ku pangela hamo!”

6. Vati cilemo ca pua “lizitiko lia ku tantuluka” nga mu vulo mu li ku lisevuka?

⁶ Vulo vu hasa ku kaniama nga va yala na mpuevo va niunga eci cimamuna, “Liyandelienu umo na mukuavo, kaha liecelienu ha kati kenu ku milonga.” Mu ku linga ka va tantulukile, vose va ka pua na ku sevuka. Kaha nga va sevuka, va pande ku lilongesela ha vipenga viavo, va lilongese ku liecela, na ku limuesa cilemo cemana ha vitume via Mbimbiliya. Eci cilemo caco ca pua “lizitiko lia ku tantuluka.” (Kolose 3:13, 14) Vaze va liambata va hasa ku muesa eci cilemo mu ku muesa lukakatela na ngozi, kaha na ku seza nkulundundu ni “ku singanieka via vipi.” (1 Kolintu 13:4, 5) Va yala na mpuevo nga ka vesi na ku litombola, va pande ku vi manusula vuasi-vuasi, ntsimbu na litangua kanda li toke. (Efeso 4:26, 27) Ca tondeka ku likehesa na ku simpa ca kama, ku handeka “Nji konekeleko mukuetu, nja ku vuluimuina” vunoni ku lingamo ce ku kuasa ku manusula visoti na ku kaniamesa vusamba vua vaze va liambata.

KU PUA VA KU VOTSIKA CA TONDEKA CIKUMA MU VULO

7, 8. (a) Cimamuna cika ya hana Mbimbiliya ha ku limona ku mivila mu vulo? (b) Omo lia vika vaze va liambata va pande ku pua va ku votsika ku umo na mukuavo?

⁷ Mbimbiliya ya hana vimamuna via cili vi hasa ku kuasa vaze va liambata ku tuala ha ku limona ku mivila. (Tandenu 1 Kolintu 7:3-5.) Ca pua ca seho ya kama va yala na mpuevo ku tuala mana ku vizango via umo na mukuavo. Nga yala ka muesa ku votsika, ci hasa ku kaluisa mpueyeni ku ivua ku tovala ha ntsimbu ya masungu. Vamala va pande ku yoya na vampuevo vavo “na mana.” (1 Petulu 3:7) Ku limona ku mivila ka ca pandele ku pua ku ndzili ni ku ntsindiye houe, vunoni ca pande ku pua ku cizango. Yala ue ku ivua vuasi masungu ku hiana mpuevo. Vunoni va yala na mpuevo va pande ku ivua masungu aco ha ntsimbu imo.

⁸ Mbimbiliya ka ya hanene masiko ku tuala ha cifua na ntunda ya ku pua kulihi va yala na mpuevo va pande ku limuesa cilemo. Vunoni ya handeka via ku limuesa cilemo caco. (Muaso ua Solomone 1:2; 2:6) Vakua Kilistu va liambata va pande ku pua va ku votsika ku umo na mukuavo.

9. Omo lia vika ca pua vuhenge ku muesa cilemo ca masungu ku muntu ka tua liambatele neni?

⁹ Nga tua lema mpundu Njambi na vakuetu, ka tu ka tavesa nkala muntu ni nkala cuma ku neha vusonde mu vulo vuetu. Vamo va na hete ha ku zeyesa ni ku pihisa vulo vuavo omo lia ku lema ku tala via vuntselentsele. Tua pande ku viana ku tu kokueya ku tala via vuntselentsele ni viose-ovio vie ku katula masungu a api. Tua pande naua ku viana ku linga nkala cuma ci hasa ku muesa ngue tu li na cizango ca masungu ku muntu uze ka tua liambatele neni. Muomu ku lingamo ka ca puile ku muesa cilemo. Tua pande ku vuluka ngecize Njambi a tantekeya visinganieka vietu viose na vilinga vietu. Eci ci ka kaniamesa cizango cetu ca ku ya Njambi ku mutima. Cikuavo naua, tu ka pua mukua vusunga ku mukua ndzivo yetu. —Tandenu Mateo 5:27, 28; Yelemiya 16:17.

NGA MU VULO MU KATUKA VISOTI

10, 11. (a) Haka cendela ku tsiha vulo matangua ano? (b) Vika ya handeka Mbimbiliya ku tuala ha ku litepa? (c) Vika vi ka kuasa muntu ua somboka ni ua ambata kati a litepe vuasi-vuasi?

¹⁰ Mu vulo nga mua katuka visoti via kama, vamo ve ku hangula ku litepa ni ku tsiha vulo. Mu vifuti vimo, cingi ca vose va liambata ve ku tsiha vulo. Vunoni, evi ka vie ku soloka cikuma mu cikungulukilo ca Vakua Kilistu. Vutuhu ngoco, vavengi ha kati ka Vakua Kilistu va liambata va li na ku hita mu visoti via kama mu vulo.

¹¹ Mbimbiliya ya hana cimamuna eci: “Mpuevo kati a lihangunuke na yalieni (vunoni nga a lihanganuka kati a somboke naua, nga ngoco a lihambe na yalieni); na yala naua kati a seze mpuevo yeni.” (1 Kolintu 7:10, 11) Vamo ve ku ivua ngue visoti viavo via kama cikuma ngeci ve ku tonda ku litepa. Vunoni Yesu ua muesele ngecize ku litepa ka ca pandele ku ci ehesa. Mu njila ika? Ua ntsindikile ha mezi a Njambi a katete ku tuala ha vulo, kaha ua vuezeleko naua ngueni: “Ava Njambi na va pandakana, muntu kati a ka va hangunune.” (Mateo 19:3-6; Njenisisi 2:24) Ngeci mukemuo, Yehova ua tonda va yala na mpuevo va yoye hamo. (1 Kolintu 7:39) Tu vose tua pande ku vuluka ngecize tangua tu ka litavela kuli Yehova omo vilinga vietu. Eci ci hasa ku tu kuasa ku manusula visoti vuasi-vuasi ntsimbu kanda vi livuezelele.

12. Vika vi hasa ku lingisa muntu ua ambata ni ua somboka ku litepa?

¹² Omo lia vika vamo va liambata ve ku kala na vitanga mu vulo? Vamo ve ku liveya muomu ka ve ku uana viuma vi va lavelele mu vulo. Ntsimbu imo visoti vie ku soloka, omo lia ku liseza-seza ca cifua ci va kolelamo vantu na cifua ci ve ku muenamo viuma nga kua soloka vimo. Ku hona ku litavasiana na vusoko vua mukua ndzivo ni halumo mua ku pangesela vimbongo ni ku lela vana. Vunoni, ce ku vuisa ndzolela ku tantekeya ngecize cingi ca Vakua Kilistu va liambata ve ku hasa ku manusula visoti viavo, muomu ve ku tava Njambi a va tuamene.

13. Vusunga vuka lika vu hasa ku lingisa muntu ku litepa?

¹³ Kua kala vimo visoti via vikalu cikuma vie ku lingisa vamo va liambata ku litepa. Visoti viaco via pua ngeci mua, ku viana ku lela vakua ndzivo ku cizango, vukenia na ku veta mukua ndzivo, ni ku vindika mukua ndzivo ku lemesa Yehova. Nga mu vulo mua kovela visoti via kama va pande ku sana vakuluntu va cikungulukilo va ku va kuase. Ava vamala vaco va ku hia mu lutsilielo va hasa ku kuasa vaze va liambata va niunge vimamuna via Njambi mu muono uavo. Nga Vakua Kilistu va liambata va vundila sipilitu santu kuli Yehova, i hasa ku va kuasa ku kava vitume via Mbimbiliya na ku muesa vifua via Vakua Kilistu. (Ngalata 5:22, 23)^[2]—Talenu mezi a ku tsongo ya cilongesa.

14. Vika Mbimbiliya ya handeka ku tuala ha Vakua Kilistu va liambata na vaze ka ve ku lemesa Yehova?

¹⁴ Mbimbiliya ya muesa ngecize kua kala vusunga vua vuingi vua pande ku lingisa va liambata ku kala hamo, cipue nga mukua ndzivo yavo ke ku lemesa Yehova. (Tandenu 1 Kolintu 7:12-14.) Mukua ndzivo kanda aci tsiliele “va mu lelesa” omo lia ku liambata na ngamba ya Njambi. Kaha vana vavo va pua va ku “lela” na Njambi ue ku va niunga. Paulu ua kolesele Vakua Kilistu va kele mu vulo ngueni: “Muomu ua tantekeya vati, ove mpuevo, nga u hasa ku kovuesa yaliove? cipue ove yala, ua tantekeya vati nga u hasa ku kovuesa mpuevo yove?” (1 Kolintu 7:16) Kua kala malungano a engi a ci li a Vakua Kilistu va liambata va na kuasa vakua ndzivo yavo ku pua vangamba va Yehova.

15, 16. (a) Cimamuna cika Mbimbiliya ya hana Vakua Kilistu va somboka ku vaze ka ve ku pangela Njambi? (b) Vati Mukua Kilistu na pande ku linga nga mukua ndzivo yeni ka tsiliela a mu seza?

¹⁵ Kapostolo Petulu ua mamuna vampuevo Vakua Kilistu va ku somboka va likehese ku vamala vavo, “nga vamosi ka vononoka ku lizi, cipue na lizi liahi va va koka na vilinga via vampuevo vavo; omo mu va ku mona vilinga vienu via vusunga hamo lika na vuoma.” Mpuevo ua somboka a hasa ku kuasa yalieni ku tava vusunga kati mu ku mu ambuluila lika, vunoni na ku muesa “cimbembesi ca ku konkama na ku holoka, cikeco ca seho ya kama-kama ku meso a Njambi.”— 1 Petulu 3:1-4.

¹⁶ Vati co nga muntu ua liambata na Mukua Kilistu a hangula ku litepa? Mbimbiliya nguayo: “Vunoni nga a fumako uze kanda a tsiliela, a fumeko ngano: muanetu ua yala cipue ua mpuevo, ka vesi ku vundungo ku viuma via ngecize vunoni Njambi ua tu sanene ciyulo.” (1 Kolintu 7:15) Vutuhu ku litepa ce ku neha cimo ciyulo, ka ce ku hana Mukua Kilistu mpoko ya ku ambata ni ku somboka lueka, ngue mu ya muesa Mbimbiliya. Vunoni ka pandele ku sindiya mukua ndzivo yeni a kale neni. Mu ku hita ca ntsimbu mukua ndzivo ka tsilielele halumo a hasa ku hilukamo, linga vulo vu tualeleleho. Ku lutue halumo, mukua ndzivo ka tsilielele a hasa ku pua mukua ku lemesa Yehova.

VIUMA VIKA TUA PANDE KU TUAMEKA MU VULO?

17. Viuma vika Vakua Kilistu va liambata va pande ku tuameka mu muono?

¹⁷ Mu ku linga tu li na ku yoya ku matangua “a ku kotokela” tu li na ku hita mu “zintsimbu zia ku kaluua.” (2 Timoteo 3:1-5) Ngeci mukemuo tu tonda ku kala na vusamba vua kama na Yehova. Paulu ua sonekele ngueni: “Ntsimbu ya litulu va na i kehesa, ngoco fume hano ava va li na vampuevo va linge ngue ka vesi navo . . . na vakua ku landa va linge ngue ka va fukile.” (1 Kolintu 7:29-31) Aa mezi a Paulu ka a lombolokele ngecize vaze va liambata ka va pandele ku lituala mana. Houe. Vunoni mu ku linga tu li ku matangua a ku kotokela, tua pande ku tuameka via ku lemesa Yehova mu muono.—Mateo 6:33.

18. Vika tu hasa ku handekela nguetu Vakua Kilistu va hasa ku yoya na ndzolela mu vulo?

¹⁸ Mu vintsimbu vino via ku kaluua, malo a engi ali na ku zeya. Vuno citava ku yoya na ndzolela mu vulo ni? Eyo, nga tu suena kuli Yehova na vantu veni. Mu njila ika? Mu ku kava vitume via Mbimbiliya, na ku tava sipilitu santu ya Yehova i tu tuamenene. Nga tu lingamo, tu ka singimika vize via “pandakana Njambi.”—Mako 10:9 NW.