Tambuluisenu Vuoloke na Cikeketima via Yehova

1, 2. (a) Vati Yesu ua kele na ku mona Masiko a Njambi? (b) Vati vakua ku soneka na vaFaliseo va pangesele Masiko mu njila ya ku henga?

YESU ua lemene Masiko a Mosesa. Ku tantekeya evi ka ci tu komouesa, muomu Masiko aco a tundile kuli Ise, Yehova, Uze ua kele na seho ya kama cikuma mu muono ueni. Ku Samo 40:8, Mbimbiliya ya polofetele via cilemo ca ku lova ce ku kele naco Yesu ku Masiko a Njambi, nguayo: “Nji zolela mu ku linga cizango cove, A Njambi yange; Cili, lisiko liove li li mu kati ka mutima uange.” Yesu ua muesele mu mezi na mu vilinga vieni ngecize Masiko a Njambi a pua a ku tantuluka, e ku kuasa, kaha e ku lipuisamo ntsimbu yose.​—Mateo 5:17-19.

² Mua vusunga Yesu ua vuile vusiua mua muene vakua ku soneka na vaFaliseo va pangesa Masiko a Ise Yehova mu njila ya ku henga, na ku a muesa ngue a akalu. Ngeci ua va lekele ngueni: “Ku likumi lia viuma mue ku lambula cimo kuli Njambi vimbuto via oletelá na éndulu na kuminiu.” Aa mezi a lomboloka ngecize va kele na ku kakateya vantu ku puisamo tu viuma tua tundende tua mu Masiko. Kaha citanga ca kele haka? Yesu ua ci lomboluele ngueni: “Mu na likela ku linga vize vi na hiana via mezi a lisiko, ngue vusunga, na cikeketima, na ku tsiliela.” (Mateo 23:23) VaFaliseo ka va nongonuene vutumbe vua Masiko, kaha va singaniekele nguavo va kele na seho cikuma ku hiana vakuavo. Vunoni Yesu ua tantekeyele vutumbe vua Masiko na vika nkala lisiko lia muesele ku tuala hali Yehova.

3. Vika tu lilongesa mu cilongesa cino?

³ Etu Vakua Kilistu, ka tua tondekele naua ku niunga Masiko a Mosesa. (Loma 7:6) Omo lia vika honi Yehova ua hakele Masiko aco mu Lizi lieni, Mbimbiliya? A tonda tu ivuisise na ku pangesa “vize via hiana via ku mezi a lisiko,” ni nguetu, vitume vize ha va tundisa Masiko aco. Ca ku muenako, vika tu hasa ku lilongesa ku vimbonge via vutinino via ku laza? Mu cilongesa ci na hiti tua lilongesele vika ua pandele ku linga mukua ku tina. Kaha mu cilongesa cino, tu tantekeya vika aze membo a vutinino a tu longesa ku tuala hali Yehova na vati tu hasa ku tambuluisa vifua vieni. Tu ka tantekeya naua vikumbululo via vihula vitatu: Vati vimbonge via vutinino via muesele ngecize Yehova ua pua mukua cikeketima? Vika vimbonge viaco vi tu longesa ku tuala ha cifua ce ku muenamo Njambi muono? Kaha vati vie ku solola vuoloke vueni vua ku tantuluka? Omo tu kumbulula evi vihula, setekenu ku mona vati mu hasa ku tambuluisa Isuenu ua muilu.​—Tandenu Efeso 5:1.

VIHELA VI VA HANGUILE KU PUA VIMBONGE VIA VUTININO VIA MUESELE CIKEKETIMA CA YEHOVA

4, 5. (a) Vati va viukisile viuma linga mukua ku tina a hase ku tinina ku vimbonge via vutinino, kaha omo lia vika? (b) Vika viuma viaco vi tu longesa ku tuala hali Yehova?

⁴ Yehova ua hanguile vuino vize vimbonge vitanu na imo linga ci pue ca casi ku tininako. Ua lekele vaIsaleli va hangule vimbonge vitatu ku nkala sinia lia ndonga Yondau. Omo lia vika? Linga ci ka asiuise mukua ku tina ku ka heta vuasi-vuasi ku imo ya vimbonge viaco. (Numelu 35:11-14) Vinjila via ku yako va kele na ku vi viukisa ku sua kumo. (Ndeutelonomi 19:3) Ku liya na cisemua ca vaYundeya, mu vinjila viaco mua kele vimo vitantekeyeso via kuasele mukua ku tina linga kati a ka zimbale. Mu ku linga vimbonge viaco via puile via vutinino mu Isaleli, nkala kaIsaleli ue ku tsihile mukuavo ku ndzimba ka tondekele ku tinina ku cifuti ceka, linga kati a ka uile mu ceseko ca ku ka lemesa vanjambi va makuli.

⁵ Aci singaniekenuho vuino: Yehova ua sikile ngecize vakua ku tsiha vakuavo navo va pandele ku va tsiha. Vutuhu ngoco, ua lingile cose linga muntu ua tsihile mukuavo ku ndzimba kati va mu tsihe vunoni va mu muese cikeketima, ngozi, na ku mu niunga. Umo mukua ku lombolola via Mbimbiliya ngueni: “Viose va vi asiuisile na ku vi lombolola vuino linga vantu vose vi va lomboloke.” Yehova ka puile ngazi ua vukenia mu ku tonda vinjila via ku hanenamo kasitiku ku vangamba veni houe. Muomu “ikeye mukua ngozi ya kama.”​—Efeso 2:4.

6. Vuno vaFaliseo va kele na ku tambuluisa cikeketima ca Yehova ni? Lombololenu.

⁶ Vunoni vaFaliseo ka va kele na cizango ca ku muesa cikeketima ku vakuavo. Ca ku muenako, cisemua ca vaYundeya ca muesa nguaco vaFaliseo va kele na ku viana ku ecela muntu nga na hilukila civulumuna cimo lika lutatu. Yesu linga a muese vuhenge vua vilinga viavo, ua tele cisimo ca kaFaliseo ua kele na ku vundila ku mukulo ua umo mukua ku tambula milambu. KaFaliseo ua vundilile ngueni: “Njambi, nja ku santsela muomu ange ka nja fuile ngue visupo via vantu, vakua milami, vakua vuhenge, vakua vupangala, cipue ngue ou mukua ku tambula mulambu.” Aa mezi a Yesu a lombolokele vika? VaFaliseo va “yenguile vose vakuavo” kaha ka va singaniekele nguavo va tondekele ku pua vakua cikeketima.​—Luka 18:9-14.

7, 8. (a) Vati mu hasa ku tambuluisa cikeketima ca Yehova? (b) Omo lia vika tua pande ku pua va ku likehesa mu ku ecela vakuetu?

⁷ Tambuluisenu Yehova, kati vaFaliseo. Puenu na ku muesa cikeketima na ngozi. (Tandenu Kolose 3:13.) Kaha puenu muntu ua muasi, linga vakuenu navo ci va puile ca casi ku mi vundila ku ecela nga va na mi vulumuina. (Luka 17:3, 4) Lihulenu nguenu: Vuno nje ku ecela vakuetu vuasi kaha mu njila ya yasi, cipue nga va nji vulumuina vintsimbu via vingi ni? Nja kala na cizango ca ku linga ciyulo na muntu na nji vulumuina ni?

⁸ Linga tu hase ku ecela vakuetu tua pande ku pua va ku likehesa. VaFaliseo va limuene seho ku hiana vakuavo, ngeci ka va kele na cizango ca ku ecela. Vunoni Mukua Kilistu ue ku likehesa na ku mona “mukuavo” ku pua ua seho “ku hiana” ikeye kaha ue ku tava ku mu ecela. (Filipu 2:3) Ca cili ku lihula nguetu: ‘Nje ku tambuluisa Yehova mu ku muesa ku likehesa ni?’ Nga tu lihekesa, vakuetu ci va puila ca casi ku tu vundila ku ecela, netu naua tu ka vecela. Puenu vakua vuasi mu ku muesa cikeketima kaha livandekienu ku vutenu.​—Ekelesiaste 7:8, 9.

SINGIMIKENU MUONO KAHA KA MU KA KALA NA MULONGA UA MANINGA

9. Vati Yehova ua kuasele vaIsaleli ku mona ngecize muono ua pua ua ku lela?

⁹ Vumo vutumbe vua kama vua lingisile Yehova ku viukisa vimbonge via vutinino vua puile ku niunga vaIsaleli linga kati va kale na mulonga ua maninga mu ku tsiha muntu kesi na nkole. (Ndeutelonomi 19:10) Yehova ua lema muono, ngeci ua zinda mukua ku tsiha. (Visimo 6:16, 17) Mu ku pua Njambi mukua vuoloke na ku lela, nga muntu na tsihi mukuavo ambe nga ku ndzimba, Yehova ua hakele seho ku cimpande caco. Cili vene uze ua tsihile mukuavo ku ndzimba va pandele ku mu muesa cikeketima. Vunoni ha mbangelo ua pandele ku tuala cimpande caco ku vakuluntu. Nga vakuluntu va mona nguavo ku tsiha caco ka ci lingile ku cizango ceni, mukua ku tina ua pandele ku tualelelaho ku kala mu mbonge ya vutinino na ha ku-tsa ca sasendote ua kama. Kuli vamo, eci ca lombolokele ku kala mu mbonge yaco muono uavo uose. Ku viukisa caco eci ca longesele nkala kaIsaleli ku mona ngecize muono ua pua ua ku lela. Kaha linga va muese kasingimiko kuli Ndundzi ya muono, va pandele ku linga cose mangana kati va hake miono ya vakuavo mu vusonde.

10. Ku liya na mezi a Yesu, vati vakua ku soneka na vaFaliseo va muesele ngecize ka va hakele seho ku miono ya vakuavo?

¹⁰ Vakua ku soneka na vaFaliseo ka va tambuluisile Yehova muomu ka va hakele seho ku miono ya vakuavo. Yesu ua va lekele ngueni: “Mu na fumisa sapi ya ku mana: enu vavene ka mua kovelele, na vaze va hiangele ku kovela mua va vindikile!” (Luka 11:52) Aa mezi a Yesu a lombolokele vika? Vakua ku soneka na vaFaliseo tele nga vakevo va pandele ku lomboluela Lizi lia Njambi ku vantu na ku va kuasa linga va ka tambule muono ua ya-ye. Vunoni, houe, va vindikile vantu ku kava “Muangana ua muono,” Yesu. (Vilinga 3:15) Ngeci va kele na ku tuamenena vantu ku ku-nonga. Vakua ku soneka na vaFaliseo va puile vakua ku lihalesa na ku tuala lika mana ku miono yavo, ka va sunguile ku miono ya vakuavo. Cili vene va puile vikenia!

11. (a) Vati kapostolo Paulu ua muesele ngecize ua muene muono ngue mue ku u mona Yehova? (b) Vika vi hasa ku tu kuasa ku tambuluisa ntuima ya Paulu mu ku ambulula?

¹¹ Vati tu hasa ku tambuluisa Yehova, na ku viana cifua ca vakua ku soneka na vaFaliseo? Tue ku lingamo mu ku singimika muono na ku u haka seho. Kapostolo Paulu ua lingilemo mu ku ambulula muzimbu ua cili ua Vuangana ku vantu vose va hasele ku uana. Ngeci ua handekele ngueni: “Nji na lele ku maninga a vose.” (Tandenu Vilinga 20:26, 27.) Vuno Paulu, ua ambuluile lika omo lia ku tina mulonga ua maninga ni? Ua ambuluile lika omo lia ku mu tuma kuli Yehova ni? Houe. Paulu ua lemene vantu. Miono yavo ya kele na seho kuli ikeye, ngeci ua tondele va ka uane muono ka ue ku hua. (1 Kolintu 9:19-23) Netu tua pande ku mona muono ngue mue ku u mona Yehova uze a tonda vose va aluluke linga va ka yoye. (2 Petulu 3:9) Linga tu tambuluise Yehova, tua pande ku lema vantu. Ku kala na cikeketima ci ka tu sindiya ku ambulula na ntuima kaha ci ka tu kuasa ku linga cipanga caco na ndzolela.

12. Omo lia vika ku liniunga ku mponde ca kala na seho ya kama ku vangamba va Njambi?

¹² Linga tu mone muono ngue mue ku u mona Yehova, tua pande naua ku haka seho ku ku niunga muono. Ngeci mukemuo tua pande ku endesa na ku panga na vuino ca ku hona ku koka mponde, ambe nga tu li na ku tunga Ndzivo ya Vuangana ni ya Viuano, ku i viukisa, ni ku ya cipue ku hiluka mu ku kunguluka. Vantu, ku liniunga ku mponde na cihindu vikevio via kala na seho ya kama cikuma ku hiana viuma vikuavo ni vimbongo. Njambi yetu ue ku linga vize via sungama ntsimbu yose, ngeci netu tu tonda ku mu tambuluisa. Cikumakuma vakuluntu va pande ku tuala mana ku ku liniunga ku mponde, cipue mu ku liohiela vakevo vavene ni vakuavo. (Visimo 22:3) Nga umo mukuluntu a mi vuluisa vimo vitume via kundama ku ku liniunga ku mponde, mu halakanenu vuino. (Ngalata 6:1) Puenu na ku mona muono ngue muze mue ku u muenamo Yehova, kaha ka mu ka kala na ‘mulonga ua maninga.’

PUENU NA KU SOMPA “NGUE MU MASIKO ANO”

13, 14. Vati vakuluntu vaIsaleli va pandele ku tambuluisa vuoloke vua Yehova?

¹³ Yehova ua tumine vakuluntu va mu Isaleli va tambuluise vuoloke vueni. Ha katete, vakuluntu va pandele ku tonda vukaleho vua muzimbu uose. Kaha, va pandele ku konka na civando uze mukua ku tsiha, linga va mone vutumbe vueni, nga ua muesele ku liveya, na vilinga vieni via laza, ntsimbu kanda va hangule nga va mu muesa cikeketima ni kuahi. Vakuluntu va pandele ku tantekeya nga mukua ku tina ua zindile muntu ya na tsihi ni ua tondele mpundu ku mu tsiha. (Tandenu Numelu 35:20-24.) Nga kua kele vakaleho, ca tondekele ku sanako ambe vavali ntsimbu kanda va sompese uze mukua ku tsiha.​—Numelu 35:30.

¹⁴ Mu nima ya ku tantekeya mpundu vati viendele, vakuluntu va pandele naua ku hilula ha muntu mpundu, kati lika ha viuma via lingile. Vakuluntu va pandele ku kala na liano lia ku tantekeya mizimbu ize ka ci tava ku i mona na ku tantekeya viuma via kokele mponde yaco. Vunoni sipilitu ya Yehova cikeco cuma ca kama ci va tondekele linga va hase ku tambuluisa liano, cikeketima na vuoloke vueni.​—Ezundu 34:6, 7.

15. Vati cifua ca muenenemo Yesu vakua vupi ca litepele na ca vaFaliseo?

¹⁵ Vakua ku soneka na vaFaliseo ka va kele na ku sompesa na cikeketima. Va tualele mana cikuma ku civulumuna ca lingile mukua vipi ca ku hona ku tantekeya cifua ca muntu uka ua puile mpundu. Omo vamo vaFaliseo va muene Yesu a lila ku ndzivo ya Mateo, va hulile vandongesi veni nguavo: “Vikandzo Mulongesi uenu a li na ku lia hamo na vakua milambu na vakua vipi?” Kaha Yesu ua va kuaniene ngueni: “Vakangule ka va hianga cimbanda, vunoni vakua ku vavala. Vunoni enu, hamenu mu ka lilongese mana a mezi aa, Nji na zange cikeketima, kati vikombelo: muomu ange ka njezile mu ku sana vakua vuviuke, vunoni vakua vipi.” (Mateo 9:9-13) Vuno Yesu ua kele na ku hakuila vakua vupi ni? Houe, na limo litangua liahi. Vunoni ua tondele va aluluke. Muomu ku aluluka ca puile mutamba ua seho mu ku ambulula ceni. (Mateo 4:17) Yesu ua muene ngecize “vakua milambu va vengi na vakua vipi” va tondele ku aluluka. Kati ku-lia lika ca va tualele ku ndzivo ya Mateo. Va ileko muomu va kele na ku kava Yesu. (Mako 2:15) Vunoni ca vusiua ku tantekeya ngecize, cingi ca vaFaliseo ka va muene vantu ngue mua va muenenemo Yesu. Ka va tsilielele ngecize vantu va hasa ku aluluka, va va muene ngue vantu va tenguka ku vupi, kaha ka ci tava vu va fume. Mua vusunga eci cifua cavo ca ku muenamo vantu ca litepele cikuma na ca Yehova muomu mukua vuoloke na cikeketima!

16. Viuma vika va na pande ku nongonona vakua civunga ca vakua ku sompesa?

¹⁶ Vakuluntu lelo lino va pande ku tambuluisa Yehova, uze ua “lema vuoloke.” (Visamo 37:28) Ha katete, va pande ku “konka vuino” cimpande caco linga va kale na vusunga nga muntu na lingi mpundu vupi ni kuahi. Nga na vu lingi, kaha va pande ku kava vitume via mu Mbimbiliya mu ku hangula vati va linga. (Ndeutelonomi 13:12-14) Omo va pangela mu civunga ca ku sompesa, va pande ku kala na vunongotima vua kama linga va hase ku nongonona nga muntu na vulumuna a li na ku muesa cimbembesi ca ku liveya ni kuahi. Kati ca casi ku lingamo. Ku liveya ce ku lisolola ha vati uze na vulumuna a li na ku mona vupi vueni na vika vi li mu mutima ueni. (Ku-Solola 3:3) Uze na vulumuna na pande ku liveya amba va mu vuile cikeketima.a​—Talenu ha litota.

17, 18. Vati vakuluntu va hasa ku mona nga muntu na liveye mu vusunga? (Talenu cikupulo ca ku vuputukilo.)

¹⁷ Yehova na Yesu vakevo va tantekeya mpundu visinganieka via muntu muomu ve ku mona vika vi li ku mutima ua nkala muntu. Vunoni vakuluntu ka ve ku vi mona. Ngeci mukemuo, nga mua pua mukuluntu mu cikungulukilo, vati mu hasa ku mona nga muntu na liveye mu vusunga? Ha katete, vundilenu mangana na liano kuli Njambi. (1 Vamiangana 3:9) Ca mu civali, pangesenu Lizi lia Njambi na mikanda ye ku tu hana mukuamanda ua cili i mi kuase ku tantekeya ku liseza ca kala ha “vusiua vua ha mavu” na “vusiua vua ku cizango ca Njambi,” ni nguetu, ku liveya ca vusunga. (2 Kolintu 7:10, 11) Lilongesenu na ku mona vati Mbimbiliya ya lombolola cifua ca vantu vaze va liveyele na vaze ka va lingilemo, kaha hilulenu ha vati va livuile, vika va singaniekele na vika va lingile.

¹⁸ Ca mu citatu, tualenu mana enu ku muntu na vulumuna, kati lika ku civulumuna ca na lingi. Mu cifua cika a li, kaha omo lia vika? Vika vi na mu lingisa ku hangula vimo viuma mu njila ya na vi hanguilamo? Visoti vika ue ku lua navio kaha vuzeye vuka ua kala navuo? Mbimbiliya ya polofetele nguayo Yesu, mutue ua cikungulukilo ca Vakua Kilistu “ka li ka sompa mu ku kava via ku mona na meso, cipue ka li ka teta lizi mu ku kava via ku ivua na matuitui eni; Vunoni a ka sompela vahutu na vuviuke, na vakua ku konkama ha mavu a ka va sompela na vusunga.” (Isaya 11:3, 4) Enu vakuluntu, Yesu ua mi hangula linga mu niunge cikungulukilo ceni, kaha ikeye a ka mi kuasa ku sompa mu vuoloke na cikeketima. (Mateo 18:18-20) Tue ku santsela cikuma mu ku kala na vakuluntu ve ku tu niunga! Kaha ve ku tu kuasa naua ku muesa vuoloke na cikeketima ku vakuetu.

19. Vilongesa vika ku tuala ha vimbonge via vutinino mu tonda ku pangesa mu muono?

¹⁹ Mu Masiko a Mosesa mua kala “ciseteko ca mana na vusunga.” Eku tu longesa via Yehova na vitume vieni. (Loma 2:20) Vimbonge via vutinino vi va tumbula mu Masiko a Mosesa vie ku longesa vakuluntu vati va hasa ‘ku-sompesa mu vusunga’ kaha vie ku tu longesa tu vose ku limuesa “ngozi na cikeketima” umo na mukuavo. (Zakaliya 7:9) Vutuhu lelo lino ka ca tondekele naua ku niunga Masiko a Mosesa, vunoni Yehova ka alulukile. Vuoloke na cikeketima kasi via kala na seho ya kama kuli ikeye. Mua vusunga ca pua ku vezika ca kama ku pangela Njambi ua cifua eci. Ngeci mukemuo tu tambuluisenu vifua vieni na ku tinina kuli ikeye linga a tu ohiele na ku tu niunga!