Vati Ua Fua Njambi?

Mu tue ku nongonona vifua via muntu tue ku heta ha ku mu tantekeya vuino kaha na vusamba vuetu vue ku kola. Na vuno vene, omo tu tualelelaho ku nongonona vifua via Yehova, tu ka tantekeya vati ua fua, kaha vusamba vuetu neni vu ka kola. Ha vifua viose via kala navio Njambi, kua kala vimo via tsimana, ngeci mua: Ngolo, Mana,Vuoloke, na Cilemo.

NJAMBI UA HIANA NGOLO

“A sukulu Yehova! Tala, Yove u na pange melu na mavu na ngolo yove ya kama.”​—YELEMIYA 32:17.

Ngolo ya Yehova ye ku soloka mu viuma via ku tanga. Ca ku muenako, ntsimbu ya ntondue nga mu imana ha mutana, vati mue ku ivua? Hiangu. Mue ku ivua ngolo ya Yehova mu viuma via tangele. Ngolo ya litangua ya pua kulihi? Vakua siensia nguavo tuhia tua mu ntima yalio tua pua 15,000,000°C. Nkala segundo ku litangua kue ku tunda ntuima ngue ku tuika ca makulukazi a engi a vibomba nuclear.

Vunoni litangua lia pua lia lindende ku lisetekesa ku amo makulukazi a engi a vintangantanga via kala muilu. Vakua siensia nguavo kua kala vintangantanga via kama cikuma. Imo yavio lizina liayo UY Scuti kaha vukama vuayo litangua likovelaho lua ku pua 1,700. Ku hingisa ntangantanga UY Scuti mu cihela ca litangua, i mbundungula mavu ose hamo na planeta Júpiter. Evi halumo vi tu kuasa ku ivuisisa kavundende mezi a sonekele Yelemiya ngueni, Yehova Njambi ua pangele melu na mavu, na viose via kalako, na ngolo yeni.

Vukuasi vuka tue ku uana ku ngolo ya Njambi? Muono uetu vantu ua hitukila ha viuma via tangele Njambi ngeci mua litangua, na viuma viose ha mavu. Cikuavo naua, Njambi ue ku pangesa ngolo yeni mu ku tu kuasa muntu ku muntu. Mu njila ika? Ku sekulu ya ku livanga, Njambi ua hele Yesu ngolo ya ku puisamo vimo via puile mpundu vikomoueso. Mbimbiliya nguayo: “Tupuputa vemuka, vilema venda, vakua mbumba va lela, tusindamatuitui vevua, vatsi va sanguka.” (Mateo 11:5) Amba ku matangua ano co? Mbimbiliya nguayo: “A hana ngolo kuli mukua ku lezumuka,” Kaha ya vuezako naua nguayo: “Vaze va tumamena Yehova ngolo yavo ika liovolola.’ (Isaya 40:​29, 31) Njambi a hasa ku tu hana “ngolo ya ku hiana cikumakuma” mu ku tu kuasa ku lua na visoti mu muono. (2 Kolintu 4:7) Mua vusunga, nenu mua tava ngecize ca pua ku vezika ku likuata vusamba na Njambi ua tu lema ngeci, kaha ue ku pangesa ngolo yeni mu ku tu kuasa ku manusula visoti vietu.

NJAMBI UA HIANA MANGANA

“A Yehova, via vingi vipanga viove; houe vene! Na mangana u na vi pange viose: Mavu a na sulu na vupite vuove.”​—VISAMO 104:24.

Nga tu tualelaho ku lilongesa viuma via tangele Njambi, tu ka komoka mana eni ntsimbu yose. Kua kala imo siensia i ve ku sana nguavo biomimética, vakua siensia ve ku konka viuma via tangele Yehova linga va lilongeseko mana a ku temunuina viuma vi ve ku panga. Vakua siensia ve ku panga viuma ngeci liso lia Kamera na Vindeke mu ku temuinina viuma via tangele Njambi.

Cimo ca viuma vie ku solola mana a Njambi a ku komouesa ca pua muvila ua muntu. Ca ku muenako, cifua ci ue ku kolelamo muvila ua kakeke. Viose vie ku putukila mu kamo ka livunda ni (Selula), mue ku kala muzimbu ua cifua na vilio viose. Vunoni mu ku hita ca ntsimbu, kaselula kaco ke ku lisemunuina, mu vihita via viselula via ku liseza-seza, ngecize mua viselula via maninga, viselula via misisa, na viselula via vitsiha. Mu ntsimbu ya indende, muvila u lipuisamo. Mu vingonde 9 lika, ize selula imo ya lipuisa muvila ua muntu ua ku sula viselula vi heta ku vi biliões. Aa mana na vutongue vua ku komouesa ngecize vue ku lingisa vavengi ku tsiliela mezi a umo ua vaze va sonekele Mbimbiliya ku handeka ngueni: “Nji ka ku santsela; muomu u na nji pange mu ku zuzuisa ku komouesa cikuma: Via ku komoka vipanga viove; Na mukemuo muono uange u na tantekeya vuino.”​—Visamo 139:14.

Ku vezika cika tue ku uana ku mana a Njambi? Sakatanga a tantekeya vi tua tondeka linga tu kale na ndzolela. Mu ku linga ikeye ua hiana mangana na ciningi, ue ku tu hana vimamuna via mana mu Lizi lieni, Mbimbiliya. Ca ku muenako, nguayo: “liecelienu ha kati kenu ku milonga” (Kolose 3:13) Vuno eci cimamuna ca mana ni? Eyo. Vandotolo nguavo ku konekela ci hasa ku kuasa muntu ku kosa tulo, ku tepulula ku ku lukuka mutima. Ci hasa ku tepulula ku litima na visoti via cihindu. Njambi ua pua ngue kavusamba ua mana, ke ku likela ku tu hana vukuasi. (2 Timoteo 3:​16, 17) Ka mu tondo ku likuata vusamba na muntu ua cifua eci ni?

NJAMBI UA PUA MUKUA VUOLOKE

“Yehova a lema vuoloke”​—VISAMO 37:28.

Njambi ue ku linga via ku sungama ntsimbu yose. Kaha “Ci li ku laako na Njambi, amba a linge vupi, Na Mukua Ngolo yose, mangana a linge vipi!” (Yombi 34:10) Ue ku sompesa mu vuviuke ngue mua sonekele umo mukua visamo via Yehova, ngueni: “Ove u ka sompesa vantu na vusunga.” (Visamo 67:4) Muomu “Yehova a tala ku mutima,” ka ci tava ku mu onga na civembulu, ue ku nongonona vusunga na ku sompesa mu ku sungama. (1 Samuele 16:7) Cikuavo naua, Njambi ue ku mona vuhenge vuose vue ku hita ha mavu, kaha ua kulahesa ngueni vuovuno “vakua vupi  . . . va ka va tukulamo.”​—Visimo 2:22.

Vutuhu ngoco Njambi ka puile ngazi ua cikenia ua tonda lika ku hisa. Ue ku muesa cikeketima nga citondeka. Mbimbiliya nguayo: “Yehova ikeye mukua cikeketima na kavumbi,” cipue ku vakua vupi nga va liveya na ku aluluka mu vusunga. Njambi ua sula vuoloke ni vati?​—Visamo 103:8; 2 Petulu 3:9.

Vukuasi vuka tue ku uana mu vuoloke vua Njambi? Kapostolo Petulu ua sonekele ngueni: “Njambi ka hangula ku vantu: Vunoni ku miyati yose, ou uose a mu vuila vuoma, kaha a linga vuviuke, ikeye ya na tava.” (Vilinga 10:​34, 35) Vuoloke vua Njambi vue ku tu kuasa muomu ikeye kati mukua kahangu. Tu vose citava tu pue vangamba veni, cipue nga tu vampite ni vihutu, tua lilongesa ni kuahi.

Vunoni Njambi a tonda tu uane ku vezika na ku ivuisisa vuoloke vueni, mu ku tu hana mutima. Mbimbiliya nguayo mutima ua pua ‘mezi a lisiko a ku soneka ku mitima yetu’ ye “ku ambulula vukaleho naua” (Loma 2:15) Vukuasi vuka tue ku uanaho? Mutima uetu nga ua ku longesa vuino u hasa ku tu kuasa ku vilinga vi hasa ku tu vulumuna ni ku linga vuhenge. Kaha nga tua sevuka, mutima uetu u hasa ku tu kuasa ku aluluka na ku linga via cili. Mua vusunga, ku tantekeya vuoloke vua Njambi ci hasa ku tu kuasa ku suena mu hiehi neni!

NJAMBI IKEYE CILEMO

“Njambi ikeye cilemo”​—1 YOANO 4:8.

Njambi mukua ngolo, mangana, na vuoloke, vunoni Mbimbiliya ka ye ku handeka nguayo Njambi ikeye ngolo, mana, ni vuoloke. Vunoni nguayo ikeye cilemo. Omo lia vika? Tu hasa ku handeka nguetu ngolo ya Njambi ye ku mu lingisa ku puisamo viuma kaha mangana eni na vuoloke vie ku tuamenena vilinga vieni. Vunoni cilemo ceni ce ku mu sindiya ku linga mumo. Cilemo ce ku soloka mu viose vie ku linga.

Yehova na cimo ca mu kambela cahi, vutuhu ngoco, cilemo ceni ca mu lingisile ku tanga tungelo va mana muilu kaha na vantu ha mavu. Kaha vose ve ku viukilila omo lia cilemo ceni na ku va niunga. Ua viukisile mavu a pue limbo lia cili lia vantu. Na lelo lino hanga ue ku muesa cilemo ku vantu vose mu ku “tuhuisa litangua lieni ku vakua vupi na vakua vusunga, a nokesa mema ku vakua vuviuke na vakua vuhenge.”​—Mateo 5:45.

Vunoni kati ovio lika, Yehova “na sulu na nkeke ikeye mukua cikeketima.” (Tiango 5:11) Ue ku muesa cikeketima kuli vaze ve ku mu tonda mu vusunga linga va suene mu hiehi neni. Njambi ue ku haka seho vantu vaco muntu ku muntu. Mua vusunga, “ikeye a mi lela.”​—1 Petulu 5:7.

Vukuasi vuka tue ku uana ku cilemo ca Njambi? Vati mue ku livua mu mue ku mona ku lahuka ca litangua? Vati mue ku livua nga mu ivua kakeke a zola? Vati mue ku livua nga kavusoko kenu a mi muesa ngozi? Evi viaco halumo ka via puile via seho, vunoni vie ku tovalesa muono uetu.

Kuli vukuasi vukuavo vu tue ku uana ku cilemo ca Njambi: civundilo. Mbimbiliya nguayo: “Na vimo viahi mu umina mitima; vunoni mu viose mu ku vundila na ku lambelela hamo na ku santsela, tumbulenu vizango vienu kuli Njambi.” Ngeci mua cisemi ua ngozi, a tonda tu vundile vukuasi vueni mu nkala vitanga. Yehova mu cilemo ceni ka ce ku hua, na likuminia ku hana “ciyulo ca Njambi cize ca hiana mana ose.”​—Filipu 4:​6, 7.

Vati ku tala? Vuno ou muzimbu ua solola mu vuihi vifua via Njambi via tsimana cikuma​—ngeci mua ngolo, mana, vuoloke na cilemo​—ua mi kuasa ku nongonona vati Njambi ua fua ni? Mua vusunga mu tonda ku tantekeya vikuavo hali Njambi. Tua mi lania mu tantekeye viuma via mi lingila na vikuavo via ka linga mu ku mi vezikisa.