बेनाम देवताको निम्ति वेदी
सा.यु. ५० तिर प्रेरित पावलले एथेन्स, ग्रीसको भ्रमण गरे। त्यहाँ तिनले नजानिएका देवतालाई समर्पित वेदी देखे र यहोवाबारे जोडदार साक्षी दिंदा तिनले यसबारे उल्लेख गरे।
पावलले मार्स डाँडा वा अरैयापागसमा आफ्नो भाषणको सुरुमै यसो भने: “हे एथेन्सका मानिस हो, तपाईंहरूलाई म सब कुरामा अति धर्मानुरागी देख्तछु, किनकि घुमफिर गर्दा, र तपाईंहरूका भक्ति गर्ने ठाउँहरू हेर्न जाँदा, मैले एउटा यस्तो स्थान पनि भेट्टाएँ जसमा ‘नजानिएका देवताका निम्ति’ भन्ने खोपिएको रहेछ। यसैले जसको भक्ति तपाईंहरू नजानीकन गर्नुहुन्छ उहाँकै विषयमा म तपाईंहरूलाई बताउँछु।”—प्रेरित १७:२२-३१.
एथेन्सको वेदी अहिलेसम्म फेला नपरे तापनि त्यस्तै प्रकारका वेदीहरू भने ग्रीसको अन्य भागहरूमा थिए। उदाहरणका लागि, दोस्रो शताब्दीका युनानी भूगोलविद् पाउसानियसले एथेन्स नजिकै, फालरन भन्ने ठाउँमा “नजानिएका देवताहरू”-लाई समर्पण गरिएका वेदीहरूबारे बताए। (डिस्क्रिप्सन अफ ग्रीस, अट्टिका प्रथम, ४) त्यही पुस्तकअनुसार ओलम्पियामा पनि “नजानिएका देवताहरूको वेदी” थियो।—इलिया प्रथम, चौधौं, ८.
आफ्नो पुस्तक द लाइफ अफ अप्पोलोनियस अफ ट्याना-मा (छैटौं, तेस्रो), युनानी लेखक फिलोस्ट्राटसले (सा.यु. १७०-२४५ तिर) एथेन्समा “नजानिएका देवताहरूको सम्मानमा वेदीहरू बनाइएका छन्” भने। अनि लाइभस् अफ फिलोसफर्स (१.११०) नामक पुस्तकमा डायोजिनस लेयरटिसले (सा.यु. २००-२५० तिर) “बेनाम वेदीहरू” एथेन्सका विभिन्न ठाउँमा देखिन्थे भनी लेखे।
रोमीहरूले पनि बेनाम देवताको नाउँमा वेदीहरू खडा गरेका थिए। यहाँ चित्रमा देखाइएको वेदी सा.यु.पू. प्रथम वा दोस्रो शताब्दीतिरको हो र यो रोमको इटालीमा पालाटाइन एन्टीक्योरियममा सुरक्षित छ। यसको ल्याटिन अभिलेखले यो वेदी कुनै “देव वा देवी”-लाई सम्पर्ण गरिएको थियो भनेर संकेत गर्छ। यो ‘देव वा देवी’ भन्ने पदावली प्रायः अभिलेख तथा साहित्यिक लेखोटहरूमा “प्रार्थना वा कसैप्रति समर्पित जपहरूमा पाइन्छ।”
“जुन परमेश्वरले संसार र त्यसमा भएका यावत् थोक बनाउनुभयो” उहाँबारे अझै पनि थुप्रै मानिसहरूलाई थाह छैन। तर पावलले एथेन्सवासीहरूलाई बताएझैं यो परमेश्वर अर्थात् यहोवा “हामी हरेकबाट टाढा हुनुहुन्न।”—प्रेरित १७:२४, २७.
[पृष्ठ ३२-मा भएको चित्रको स्रोत]
Altar: Soprintendenza Archeologica di Roma