Oohapu dhaJehova odhi na omwenyo
Omanenedhiladhilo okuza membo lyaJosua
AAISRAEL mboka ya li yu unga oontanda momakuti gaMoab mo 1473 K.E.N., oya li ya nyanyukwa sho yu uvu oohapu ndhoka tadhi ti: “[Itsileni] oonguta, oshoka omasiku gatatu nge ga piti po, one mu na oku ka taaguluka ko Jordan noku ka ya moshilongo, Omuwa Kalunga keni te shi mú pe mu ke shi lale ko.” (Josua 1:11) Okukala kwawo mombuga uule woomvula 40 okwa li ku li pokuhula po.
Konima yoomvula dha konda kashona pomilongo mbali, omuwiliki Josua okwa li a thikama pokati koshilongo shaKanaan nokwa li a lombwele aakuluntu yaIsrael a ti: “Taleni, aantu mboka ye li mo natango, ongame nde ya topolele omazimo nomazimo, naantu ayehe oombeyaka nde ya halakanithile kooha dhefuta enene, lya gama lwokuuninginino wetango, onde ya hogololithile aapika yeni. Omuwa, Kalunga keni, oye mwene ote ya tidha po koshipala sheni, opo mu kwate oshilongo shawo, ongashika Omuwa, Kalunga keni, kwe shi mú lombwele.”—Josua 23:4, 5.
Embo lyaJosua lya nyolwa kuye mwene mo 1450 K.E.N., oli li ehokololo lyopandjokonona lituntula lyaashoka sha li sha ningwa muule woomvula ndhoka 22. Molwaashoka otu li pokuya muuyuni uupe wu uvanekwa, onkalo yetu otayi yelekanithwa naandjoka yoyanamati yaIsrael mboka ya li yi ilongekidha okuya mEvi lyEuvaneko. Onkee ano nohokwe onene, natu gandjeni eitulomo kembo lyaJosua.—Aaheberi 4:12.
SHO YA LI YU UKA “MOMBUGA YAJERIKO”
(Josua 1:1–5:15)
Oshinakugwanithwa shoka Josua a li a pewa kasha li tuu oshinene sho Jehova a li e mu lombwele a ti: “Omuntu gwandje Moses sho a si, ano ongoye, thikama po, ngu u ka taaguluke Jordan, ongoye naantu ayehe, ne mu ka ye kevi ndiyaka, nda hala oku li pa Aaisrael.” (Josua 1:2) Josua okwa li e na okuwilika oshigwana shaantu omamiliyona ogendji, oku shi fala mEvi lyEuvaneko. Mokwiilongekidha, okwa li a tumu oondaadhi mbali kuJeriko, oshilando shoka osho sha li shi na okusindika tango. Moshilando moka omwa li mwa kala ohonda Rahab, ngoka a li u uvu kombinga yiilonga yoonkondo yaJehova mbyoka a longo omolwoshigwana she. Okwa li a gamene nokwa kwathele oondaadhi nodha li dhe mu uvanekele ehupitho.
Mokugaluka kwoondaadhi, Josua noshigwana oya li yi ilongekidha okuhuma komeho nokutaaguluka Jordan. Nonando omulonga ogwa li gu udha sigo okoontuni, kagwa li gwe yi imbi okutaaguluka, molwaashoka Jehova okwa li a ningitha omeya gokomakungulukilo ga thikame ga fa ge li mondama nomakwawo okwe ge etha ga kungulukile kEfuta Lya Sa. Konima yokutaaguluka Jordan, Aaisrael oyu ungu oontanda puGilgal, popepi naJeriko. Konima yomasiku gane, ongulohi yesiku eti-14 lyaAbib, oya li ya dhana Opaasa mombuga ya taalela Jeriko. (Josua 5:10) Esiku lya landula ko, oya li ya tameke okulya yimwe yomiilya yoshilongo nokupewa omanna okwa li kwa hulu po. Pethimbo ndyoka, Josua okwa li a pititha etanda aanona ayehe aamati mboka ya li ya valelwa mombuga.
Omapulo gopamanyolo taga yamukulwa:
2:4, 5—Mbela omolwashike Rahab a li a pukitha aalumentu yomukwaniilwa mboka ya li taya kongo oondaadhi? Omolwaashoka Rahab okwa li e na eitaalo muJehova, nokwa li a gamene oondaadhi nonando osha li sha tula omwenyo gwe moshiponga. Onkee ano, ka li e na oshinakugwanithwa shokuhololela aalumentu mboka ya li ya hala okweetela oshiponga oshigwana shaKalunga kutya oondaadhi odhi li peni. (Mateus 7:6; 21:23-27; Johannes 7:3-10) Dhoshili, Rahab okwa li a “ningi omuyuuki kiilonga ye” mwa kwatelwa okuulukila aatumwa yomukwaniilwa ondjila yilwe.—Jakob 2:24-26.
5:14, 15—“Omwene gwaakwiita yOmuwa” okwa li lye? Omwene ngoka a li e ya okukoleka Josua sho okukwata ko Evi lyEuvaneko kwa li kwa tameke otashi vulika a li “Ohapu,” Jesus Kristus mokukala po kwe manga inaa ninga omuntu. (Johannes 1:1; Daniel 10:13) Kashi nkondopaleka tuu okukala nuushili kutya Jesus Kristus omusimanekwa oku li pamwe noshigwana shaKalunga nena sho tashi kutha ombinga miita yopambepo!
Iiyilongomwa kutse:
1:7-9. Okulesha Ombimbeli esiku kehe, okutedhatedha aluhe kwaashoka tayi ti, nokutula miilonga shoka twi ilonga osha simana noonkondo opo tu shi pondole momalalakano gopambepo.
1:11. Josua okwa li a pula oshigwana shi itsile oonguta nokaashi tegelele owala Kalunga oye e shi tsile oonguta. Ekumagidho lyaJesus kaaya sile oomwenyo dhawo oshimpwiyu pamwe neuvaneko lye kutya “oombino ayihe otamu yi gwedhelwa ko,” itali ti kutya katu na okuninga oonkambadhala okwiiyambidhidha tse yene.—Mateus 6:25, 33.
2:4-13. Konima yokuuva kombinga yiilonga iinene yaJehova nosho wo okudhimbulula kutya ethimbo olya li edhigu, Rahab okwa li a ningi etokolo opo a yambidhidhe aalongeli yaJehova. Ngele owa konakona Ombimbeli uule wethimbo lyontumba nowa mona kutya otu li ‘momasiku gahugunina,’ mbela ku na okuninga etokolo okulongela Kalunga?—2 Timoteus 3:1.
3:15. Molwaashoka ehokololo lyoondaadhi ndhoka dha li dha tumwa kuJeriko olya li ewanawa, Josua okwa li a katuka onkatu nziya, ina tegelela omeya gaJordan ga pwine. Shi na ko nasha niilonga mbyoka ya kwatelwa mo kelongelokalunga lyashili, otu na okukatuka oonkatu nuulaadhi pehala lyokukala tatu kakadhala sigo oonkalo tadhi kala tadhi monika dha fa dha hwepopala.
4:4-8, 20-24. Omamanya 12 ngoka ga li ga kuthwa komunkulo gwomulonga gwaJordan oga li ge na okukala edhimbulukitho kAaisrael. Iilonga yaJehova yokuhupitha oshigwana she shonena kaatondi ye oyi li wo edhimbulukitho kutya oku li pamwe nasho.
OLUGODHI LWESINDANO TALU TSIKILE
(Josua 6:1–12:24)
Oshilando shaJeriko osha li “she edhile po omeelo gasho . . . , kakwa li nando omuntu a vulu okupita mo nokuya mo.” (Josua 6:1) Oshilando osha li mbela sha kwatwa ko ngiini? Jehova okwa li a lombwele Josua omukalo moka ye na oku shi ninga. Nziya omakuma gasho oga li ga gu po noshilando osha li sha hanagulwa po. Rahab oye owala nuukwanegumbo we ya li ya hupu mo.
Esindano lyolugodhi ndyoka lya li lya landula ko olya li lyoshilando oshinene shi vule Ai. Oondaadhi ndhoka dha tumwa hoka odha li dha kundaneke kutya oshilando oshi na aakalimo aashona, onkee ano kapwa li pwa pumbiwa aalumentu oyendji oku shi hanagula po. Ihe aakwiita ye thike konyala 3 000 mboka ya li ya tumwa ya ka ponokele oshilando oya li ya yi ontuku aalumentu yokuAi. Omolwashike? Omolwaashoka Jehova ka li pamwe nAaisrael. Akan gwomezimo lyaJuda okwa li a yono manga ya li taya ponokele Jeriko. Konima yokupongolola po uupyakadhi, Josua okwa yi a ka ponokele Ai. Molwaashoka okwa sindile Aaisrael lumwe, omukwaniilwa gwaAi okwa li a halelela oku ya kondjitha. Ihe Josua okwa li a longitha omukalo ngoka gwa li gwa ningitha aalumentu yaAi ya kale taya dhiladhila kutya otaye shi pondola, nokwa kwata ko oshilongo.
Gibeon osha li “oshilando oshinene, shi vule Ai, naalumentu ayehe ya li mo oofule.” (Josua 10:2) Ihe sho aalumentu yaGibeon ya li yu uvu kutya Israel okwe shi pondola okukondjitha Jeriko naAi, oya kotokele Josua mokuninga ehangano lyombili naye. Iishiindalongo oya li ya tala ko okupanga ombili kwAagibeon naIsrael kwa nika oshiponga kuyo. Yatano yomaakwaniilwa yawo oya li ya ningi uukumwe noya ponokele Gibeon. Israel osha li sha hupitha Aagibeon nosha li sha sindi thiluthilu aaponokeli. Omalugodhi galwe gesindano gaIsrael kohi yewiliko lyaJosua oga li ga kwatela mo iilando yokolukadhi noyokuuninginino, nosho wo okusinda embwinda lyaakwaniilwa yokolundume. Aakwaniilwa ayehe yokuuninginino waJordan mboka ya li ya sindwa oya li ye thike 31.
Omapulo gopamanyolo taga yamukulwa:
10:13—Oshiningwanima sha tya ngaaka ongiini mbela sha li tashi wapa? “Oku na tuu sha hashi nyenge Omuwa,” Omushiti gwegulu nogwevi? (Genesis 18:14) Jehova ngele a hala, ota vulu okukondolola einyengo lyevi opo etango nomwedhi yi kale tayi monika ya fa itaayi inyenge kaantu mboka ye li kevi. Nenge a ningithe omainyengo gevi nomwedhi ga kale tagi inyenge ngaashi shito ihe ota vulu okugoyola oonte dhetango nomwedhi opo uuyelele wadho u kale tau minikile pehala mpoka. Kutya nduno onkalo oyi li ngiini, “etango ngaandyoka inaali monika ko” mondjokonona yaantu.—Josua 10:14.
10:13 (OB-1986)—Embo lyaJashar oshike? Embo olya tumbulwa ishewe muSamuel omutiyali 1:18 (KB) pamwe nokatewo haki ithanwa “Oshiimbo shuutati,” eimbilo lyoluhodhi kombinga yomukwaniilwa Saul gwaIsrael nomwana Jonatan. Otashi vulika embo ndyoka lya li etulwokumwe lyomaimbilo nuutewo mboka tau hokolola iinima yopandjokonona notashi vulika lya li lya tseyika nawa kAaheberi.
Iiyilongomwa kutse:
6:26; 9:22, 23. Ontulomutima ndjoka Josua a li a popi pethimbo lyokuhanagulwa po kwaJeriko oya li ya gwanithwa konima yoomvula 500. (1 Aakwaniilwa 16:34) Okutula omutima kwaNoa omutekulu gwomumati Kanaan okwa li kwa ningi kwoshili sho Aagibeon ya li ya ningi aapika. (Genesis 9:25, 26) Oohapu dhaJehova aluhe ohadhi gwanithwa.
7:20-25. Yamwe otashi vulika ya li ya tala ko uufuthi waAkan u li eyono eshona, tashi vulika ya li taya ti kutya itau etele yalwe oshiponga. Otashi vulika ya li ya tala ko wo okuyaka uunima uushona nosho wo omayono galwe inaaga kwata miiti gokuyona ompango yOmbimbeli, yi li iinima yowala. Ihe otu na okukala ngaashi Josua mokutokolatoko kwetu opo tu kondjithe omathininiko ge na ko nasha nokuninga iinima yaahe li paveta nenge inaayi yogoka pamikalo.
9:15, 26, 27. Otu na okutala ko twa mana mo omauvathanotsokumwe ngoka hatu ningi notu na wo okutsakanitha shoka tu uvaneka.
JOSUA OKWA LI A TAAMBA KO OSHILONGA SHE OSHINENE SHAHUGUNINA
(Josua 13:1–24:33)
Josua sho a li a kulupa e na oomvula 90, okwa li a tameke okutenda evi. Oshilonga shoka kashi li tuu oshinene lela! Omazimo gaRuben naGad nontopolwa yezimo lyaManasse oya li ya pewa nale omithigululomikunda dhawo kuuzilo waJordan. Omazimo ngoka ga li ga hupu ko oga li ga pewa omithigululomikunda kombinga yokuuninginino waJordan moku dhi umbila iihogololitho.
Etsalihangano olya li lya dhikwa muSilo moshitopolwa shaEfraim. Kaleb okwa li a pewa oshilando shaHebron, na Josua okwa li a pewa Timnat-Sera. Aalevi oya li ya pewa iilando 48, mwa kwatelwa iiholamenolando 6. Mondjila yawo yokushuna komithigululomikunda dhawo kuuzilo waJordan, aakwiita Aaruben, Aagad nontopolwa yezimo lyaManasse oya li ya dhikile ko ondjambelo “yo opala.” (Josua 22:10) Omazimo ngoka ga li kuuninginino waJordan shika oga li ge shi tala ko shi li oshilonga shuushunimonima, nokonyala pu holoke iita yopamihoko, ihe etilohi lyombinzi olya li lya kelelwa koonkundathana oombwanawa.
Konima sho Josua a kala ethimbo lyontumba muTimnat-Sera, okwi ithanene ko ooyene yomikunda ya gongale, aakuluntu, aatokolihapu naapanguli yaIsrael nokwe ya pula ya kale nomukumo noya kale aadhiginini kuJehova. Konima yethimbo, Josua okwa li a gongele ko omazimo agehe gaIsrael puSikem. Hoka okwa li a talulula iilonga yaJehova okuza kethimbo lyaAbraham wu uka komeho, nokwa li e ya kumagidha natango ‘ya kale nokutila Omuwa noye mu longele, ye na uuyuuki noshili.’ Aantu oya li yi inyengithwa ya tye: “Omuwa, Kalunga ketu, twa hala oku mu longela nokuvulika kewi lye!” (Josua 24:14, 15, 24) Konima yiinima mbyoka Josua okwa si sho e na oomvula 110.
Omapulo gopamanyolo taga yamukulwa:
13:1—Mbela shoka kasha li tashi kondjithathana nando naashoka sha popiwa muJosua 11:23? Aawe, molwaashoka okusindana mokukwata ko Evi lyEuvaneko okwa li kwa kwatela mo oombinga mbali: iita yopashigwana mbyoka ya li ya sindi aakwaniilwa 31 yoshilongo shaKanaan, shoka sha teya esipa lyombunda lyaKanaan, nosho wo okulalwa kwoshilongo ashihe okupitila moonkambadhala dhopamazimo nosho wo pauhandimwe. (Josua 17:14-18; 18:3) Nonando oyanamati yaIsrael kaya li ya tidha mo Aakanaan ayehe mokati kawo, aahupipo kaya li lela ya nika oshiponga kegameno lyaIsrael. (Josua 16:10; 17:12) Josua 21:44 ota ti: “Omuwa okwe ya vululukitha evululuko lyaashiinda yokooha nooha.”
24:2—Mbela he yaAbraham Tarah, okwa li ha longele iikalunga? Tango, ka li ha longele Jehova Kalunga. Osha yela kutya okwa li ha longele kalunga komwedhi e na edhina Sin, oshikalunga shi holike muUr. Pamuthigululwakalo gwOshijuda, Tarah otashi vulika nokuli a li ha ningi iikalunga. Ihe sho Abraham a zi muUr molwelombwelo lyaKalunga, Tarah okwa li a yi pamwe naye kuHaran.—Genesis 11:31.
Iiyilongomwa kutse:
14:10-13. Nonando Kaleb okwa li e na oomvula 85, okwa li a pula oshilonga oshidhigu shokutidha mo aantu moshitopolwa shaHebron. Oshitopolwa shoka osha li shAayanakim, aalumentu yomithika omile naanene. Kekwatho lyaJehova, omukwiita ngoka a li e na owino okwa li e shi pondola, na Hebron osha li sha ningi oshiholamenolando. (Josua 15:13-19; 21:11-13) Oshiholelwa shaKaleb otashi tu ladhipike kaatu tile iilonga iidhigu yopauteokratika.
22:9-12, 21-33. Otu na okukala twa kotoka opo kaatu pangule omainyengotompelo gayalwe.
‘Inaku kala nando olimwe lyago lya gwile mevi’
Sho a kulupa, Josua okwa li a lombwele aalumentu mboka ye na oshinakugwanithwa muIsrael a ti: “Omauvaneko agehe go opala, Omuwa kwe ge mú uvanekele, inaaga gwila mevi nando olimwe, ogo agehe ge mú tsakanithilwa.” (Josua 23:14) Ehokololo lyopandjokonona lyaJosua itali shi ulike tuu nawa!
Omuyapostoli Paulus okwa nyola a ti: “Ashihe shoka sha nyolwa nale, osha nyolelwa elongo lyetu, opo tu kale tu na etegameno hali zi meidhidhimiko nometalaleko ndyoka lyomooraamata.” (Aaroma 15:4) Otatu vulu okukala nuushili kutya etegameno lyetu momauvaneko gaKalunga kali shi lyosima. Kapu na euvaneko tali ka gwila pevi; agehe otaga ka gwanithwa.
[Ethano pepandja 30]
Mbela ou shi kutya omolwashike ohonda Rahab a li a ningi omuyuuki?
[Ethano pepandja 32]
Uufuthi waAkan kawa li eyono eshona, owa li wa fala miilanduliko ya kwata miiti
[Ethano pepandja 32]
“Keitaalo omankolo gomamanya gaJeriko ga teka po.”—Aaheberi 11:30