Oohapu dhaJehova odhi na omwenyo
Omanenedhiladhilo okuza membo lyaSamuel omutiyali
MBELA okuzimina uunamapangelo waJehova otashi pula opo tu vulike kuye nopwaahe na eyono lyasha? Mbela omulumentu omudhiginini oha ningi aluhe shoka shu uka momeho gaKalunga? Omuntu a tya ngiini Kalunga kashili ha mono “e mu opalela”? (1 Samuel 13:14) Embombimbeli lyaSamuel omutiyali otali gandja omayamukulo taga mbilipaleke komapulo ngoka.
Samuel omutiyali okwa li a nyolwa kuGad naNatan, aahunganeki yaali mboka ya li ookuume komukwaniilwa David gwaIsraeli shonale.a Embo ndyoka lya li lya pu okunyolwa mo 1040 K.E.N., manga David a li e li pokuhulitha po uukwaniilwa we woomvula 40, otali hokolola unene tuu David nekwatathano lye naJehova. Ehokololo ndika tali nyanyudha otali hokolola nkene oshigwana shoka sha li sha topoka sha ningi oshiyamba nosha hangana kohi yomukwaniilwa ependa. Ehokololo ndika lituntula olyu udha omaiyuvo gaantu taga hokololwa unene nomuthindo.
DAVID OKWA “NINGI OMUNENE”
(2 Samuel 1:1–10:19)
Einyengo lyaDavid konkundana yeso lyaSaul naJonatan olya holola nkene a li e yu uvitile nankene a li u uvitile Jehova. MuHebron, David okwa li a hogololwa a ninge omukwaniilwa gwezimo lyaJuda. Omwanamati gwaSaul Ish-Boshet okwa li a ningwa omukwaniilwa gwoshihupe shaIsraeli. David okwa li a tsikile ‘nokuninga omunene,’ nokonima yoomvula heyali netata okwa li a ningwa omukwaniilwa gwaIsraeli ashihe.—2 Samuel 5:10.
David okwa li a kwata ko Jerusalem kAajebus nokwe shi ningi oshilandopangelo shuukwaniilwa we. Onkambadhala ye yotango yokufala oshikethahangano kuJerusalem oya li ye eta oshiponga. Ihe onkambadhala ontiyali oye shi pondola, na David okwa li ta dhana omolwenyanyu. Jehova okwa li a ningi ehangano naDavid lyuukwaniilwa. David okwa li a sindi aatondi ye molwaashoka Kalunga okwa tsikile okukala pamwe naye.
Omapulo gopamanyolo taga yamukulwa:
2:18—Omolwashike edhina lyayina yaJoab naamwayinamati yaali lya longithwa sho yi ithanwa oyanamati yatatu yaZeruja? MOmanyolo gOshihebeli, omazimo oga li haga yalulwa okupitila maalumentu. Omulumentu gwaZeruja otashi vulika a si inaa koka, nenge okwa li a talika ko inaa gwana okukwatelwa mo mOmanyolo Omayapuki. Otashi vulika Zeruja a li a tulwa momusholondondo ngoka molwaashoka ye okwa li omumwayinakadhona gwaDavid nenge omumwahe. (1 Ondjalulahokololo 2:15, 16) He yaamati mboka yatatu edhina lye olya li lya tumbulwa owala shi na ko nasha nehala mpoka a fumvikwa muBetlehem.—2 Samuel 2:32.
5:1, 2—Osha kutha ethimbo li thike peni opo David a ningwe omukwaniilwa gwaIsraeli ashihe konima yoshiyakeladhipago shaIsh-Boshet? Oshi li nawa okuya pehulithodhiladhilo kutya Ish-Boshet okwa tameke okupangela kwe uule woomvula mbali konima yeso lyaSaul, pethimbo olyo tuu ndyoka David a li a tameke okupangela kwe muHebron. David okwa li a pangele Aajuda okuza kuHebron oomvula heyali netata. Nziya konima yokuningwa omukwaniilwa gwaIsraeli ashihe, okwa li a ningi Jerusalem oshilandopangelo she. Onkee ano, opwa li pwa piti oomvula ntano konima yeso lyaIsh-Boshet manga David inaa ninga omukwaniilwa gwaIsraeli ashihe.—2 Samuel 2:3, 4, 8-11; 5:4, 5.
8:2—Aamoab yangapi ya li ya dhipagwa konima sho Aaisraeli ya kondjo nayo? Otashi vulika omwaalu gwa li tagu monika pakuyeleka pehala lyokuyalula. Osha yela kutya David okwa li a langeke Aamoab pevi ya tegama momukweyo. Nopo nduno, okwa li a yelekitha uule womukweyo mokulongitha ongodhi. Osha yela kutya uule woongodhi mbali, nenge iititatu iyali yAamoab, oya li ya dhipagwa, nuule wongodhi yimwe, nenge oshititatu shimwe osha li sha silwa ohenda kaashi dhipagwe.
Iiyilongomwa kutse:
2:1; 5:19, 23. David okwa li a pula omayele kuJehova manga inaa tula muHebron nomanga inaa ponokela aatondi ye. Natse otu na okukonga ewiliko lyaJehova omanga inaatu ninga omatokolo ngoka taga gumu uupambepo wetu.
3:26-30. Ondjahi ohayi eta iilanduliko iiwinayi.—Aaroma 12:17-19.
3:31-34; 4:9-12. Okwaahakwatela onkone nokwaahakala nuutondwe kwaDavid oku shi okuholelwa.
5:12. Tse katu na nando okudhimbwa kutya Jehova okwe tu longa oondjila dhe nokwa ninga ekwatathano lyetu naye li kale tali wapa.
6:1-7. Nonando David okwa li e na elalakano ewanawa, onkambadhala ye okutembudha oshikethahangano e shi enditha metemba oya li ya yono ompango yaKalunga, noshizemo osha li oshiwinayi. (Eksodus 25:13, 14; Numeri 4:15, 19; 7:7-9) Okukwata Oshikethahangano kwaUsa okwa li ku ulike kutya omalalakano omawanawa ihaga lundulula shoka Kalunga ta pula.
6:8, 9. Sho a li monkalo ondhigu, tango David okwa li a geye nokonima okwa kwatwa kuumbanda, tashi vulika a li ta pe Jehova uusama omolwuudhigu mboka. Otu na okutakamitha opo twaa pe Jehova uusama omolwuupyakadhi mboka we tu adha molwaashoka inaatu pulakena koompango dhe.
7:18, 22, 23, 26. Eifupipiko lyaDavid nokwiigandja kwe kuJehova awike nehalo lye okutumbaleka edhina lyaKalunga, ogo omaukwatya ngoka ge shi okuholelwa kutse.
8:2. Ehunganeko lya li lya popiwa oomvula 400 dha piti olya li lya gwanithwa. (Numeri 24:17) Oohapu dhaJehova aluhe ohadhi gwanithwa.
9:1, 6, 7. David okwa li a gwanitha po omauvaneko ge. Natse otu na okukambadhala okugwanitha po shoka tu uvaneka okuninga.
JEHOVA OKWA LI E ETELE OMUGWAYEKWA GWE UUDHIGU
(2 Samuel 11:1–20:26)
Jehova okwa li a lombwele David a ti: “Omuwa ota ti: Omegumbo lyoye mwene otandi ku etithile oshiponga, naakiintu yoye otandi ku ya kutha po montaneho yoye, otandi ya gandja kugulwe, nota lala naakiintu yoye omomeho getango ndi.” (2 Samuel 12:11, OB-1954) Omolwashike kwa li e mu pangula noohapu ndhika? Omolwaashoka David okwa li a hondele naBatseba. Ihe nando David okwa li i iyela ombedhi e ta dhiminwa po, ka li a gamenwa kiilanduliko yokuyona kwe.
Tango okanona hoka ka valwa kuBatseba oka li ka si. Nopo nduno omwanakadhona gwaDavid Tamar okwa li a kwatwa koonkondo komumwayinamati Amnon. Omumwayinamati Absalom okwa li a dhipaga Amnon omolwonkone. Absalom okwa li a tsu ondumbo nahe nokwi iningi ye mwene omukwaniilwa muHebron. David okwa li a thiminikwa a ye ontuku a ze mo muJerusalem. Absalom okwa li ha lala naakiintu yahe yopooha omulongo mboka he a thigi po opo ya takamithe egumbo. David okwa li a galukile owala koshipundi she konima yeso lyaAbsalom. Oshipotha shOmubenjamin Sheba osha li she etitha eso lyaSheba.
Omapulo gopamanyolo taga yamukulwa:
14:7—Oshike sha li tashi thanekwa ‘komakala ga tema’ ngoka taga popiwa? Ekala lya tema ihe itali hulu po okwa li hali longithwa okuthaneka oluvalo ndoka lu na omwenyo.
19:29—Omolwashike David a li a yamukula ngawo kefatululo lyaMefiboshet? Mokuuva oohapu dhaMefiboshet, David okwa li e shi dhimbulula kutya okwa puka sho a zimine oohapu dhaZiba inee dhi konakona nawa. (2 Samuel 16:1-4; 19:24-28) Otashi vulika shika sha li sha piyaganeke David noka li a hala okuuva sha we kombinga yoshinima shika.
Iiyilongomwa kutse:
11:2-15. Ehokololo lyoshili li na ko nasha nokuyona kwaDavid otali ulike shili kutya Ombimbeli Oohapu dhaKalunga dha nwethwa mo.
11:16-27. Ngele twa yona sha kwata miiti, katu na okukambadhala okuholeka eyono ngaashi David a li a ningi. Pehala lyaashono, otu na okuhempulula oondjo dhetu kuJehova nokukonga ekwatho kaakuluntugongalo megongalo.—Omayeletumbulo 28:13; Jakob 5:13-16.
12:1-14. Natan okwa tula po oshiholelwa oshiwanawa kwaamboka ya langekwa po ye li aakuluntugongalo megongalo. Oye na okukwathela mboka ya yona yu ukithe oondjila dhawo. Oshinakugwanithwa shika aakuluntugongalo oye na oku shi longa nuukeka.
12:15-23. Okukala kwaDavid e na etaloko ewanawa lyaashoka she mu ningilwa okwa li kwe mu kwathele i inyenge nawa shi na ko nasha nuupyakadhi mboka.
15:12; 16:15, 21, 23. Sho Absalom a li oye e na okuya koshipundi, uuntsa nehalo okukala a simana oya li ya ningitha omunandunge Ahitofel a ninge omukengeleli. Okukala u na oondunge nowaahe na eifupipiko nuudhiginini otashi vulu okukala omwigo.
19:24, 30. Mefiboshet okwa li a pandula shili uuwanawahenda nohole yaDavid. Okwa li a vulika nehalo ewanawa ketokolo lyomukwaniilwa li na ko nasha naZiba. Olupandu okupandula Jehova nehangano lye oshi na oku tu inyengitha tu kale aavuliki.
20:21, 22. Owino womuntu gumwe otau vulu okukeelela aantu oyendji kaaya adhike koshiponga.—Omuuvithi 9:14, 15.
NATU IGANDJE “MIIKAHA YOMUWA”
(2 Samuel 21:1–24:25, yelekanitha OB-1954)
Opwa li ondjala omimvo ndatu omolwondjo yombinzi ndjoka Saul e etitha sho a li a dhipaga Aagibeon. (Josua 9:15) Opo ondjo yombinzi yi ya shunithilwe, Aagibeon oya li ya pula opo ya pewe oyanamati yaheyali yaSaul ye ya dhipage. David okwa li e ya gandja miikaha yAagibeon, noshikukuta osha li sha hulu nomvula yepoola. Aafilisti yane aalefule oya li “ya dhipagwa kuDavid nokaantu ye.”—2 Samuel 21:22, OB-1954.
David okwa li a yono sha kwata miiti mokuyalula oshigwana ye inaa lombwelwa e shi ninge. Okwa li i iyele ombedhi nokwa li nehalo okwiigandja “miikaha yaJehova.” (2 Samuel 24:14) Oshizemo, 70 000 oya li ya si komukithi gwelega. David okwa li a ningi shoka Jehova e mu lombwele, noshiponga osha li sha kodha.
Omapulo gopamanyolo taga yamukulwa:
21:8—Ongiini taku vulu okutiwa kutya omwanakadhona gwaSaul Mikal okwa li e na oyanamati yatano, ngele nani 2 Samuel 6:23 ota ti kutya okwa li a si kee na okanona? Efatululo ndyoka lya taambiwa ko moshinima shika olyo kutya mboka oya li oyanamati yaMerab omumwayinakadhona gwaMikal, ngoka a hokanwa kuAdriel. Otashi vulika Merab a li a si nale, na Mikal ngoka a li kee na aanona okwa putudha oyanamati mboka.
21:9, 10—Ethimbo li thike peni Rizpa a kala a langela oyanamati yaali naatekulu yatano yaSaul mboka ya li ya dhipagwa kAagibeon? Mboka yaheyali oya li ye endjelelekwa “petameko lyomasiku gotango gokuteya,” sha hala kutya muMaalitsa nenge Apilili. Omidhimba dhawo odha li dha thigwa dhe endjelela kondundu. Rizpa okwa li a langele omidhimba ndhika heyali uusiku nomutenya sigo Jehova u ulike kutya okwa geyululuka mokuhulitha po oshikukuta. Omvula yepoola oya li ya pumba noonkondo manga eteyo inaali pwa muKotoba. Onkee ano Rizpa otashi vulika a li a kala e ya langela uule wethimbo lyoomwedhi ntano nenge hamano. Konima yaashoka, David okwa li a fumvikitha iipongo yaalumentu mboka.
24:1—Omolwashike David a li a yono sha kwata miiti sho a yalula oshigwana? Okuyalula oshigwana kakwa li kwi indikwa mompango. (Numeri 1:1-3; 26:1-4) Ombimbeli inayi popya kutya elalakano lyaDavid okuyalula aantu olya li lyashike.b Ihe 1 Ondjalulo 21:1 otayi holola kutya Satana oye a li e mu ningitha e shi ninge. Kutya nduno osha li ngiini, ondjayi ye yaakwiita Joab oya li yi shi shi kutya etokolo lyaDavid okuyalula aantu olya li lya puka, noya li ya pe David omayele kee shi ninge.
Iiyilongomwa kutse:
22:2-51. Ondjimbo yaDavid itayi nyanyudha tuu mokuulika kutya Jehova oye Kalunga kashili nokwa gwana okwiinekelwa kutse!
23:15-17. David okwa li e na esimaneko lyomuule lyompango yaKalunga shi na ko nasha nomwenyo nombinzi, nomolwaashoka pompito ndjika a li i ikelele kukehe shoka sha fa tashi yono ompango ndjoka. Otu na okukala niikala ya fa mbyoka shi na ko nasha niipango ayihe yaKalunga.
24:10. Eiyuvo lyaDavid olya li lye mu inyengitha opo i itedhulule. Mbela eiyuvo lyetu oli na tuu uuhwenge opo tu katuke momukalo gwa faathana?
24:14. David okwa li e shi shi nawa kutya Jehova oku na ohenda yi vule yaantu. Mbela tseni otu na eitaalo ndyoka?
24:17. David okwa li u uvite nayi omolweyono lye ndyoka lya li lya ningitha oshigwana ashihe shi mone iihuna. Omuyoni ngoka i iyela ombedhi oku na okukala u uvitile nayi ondhino ndyoka e etela egongalo omolwiilonga ye.
Otatu vulu okukala ‘two opalela Omuwa’
Omukwaniilwa omutiyali gwaIsraeli okwa li ‘omulumentu o opalela Omuwa.’ (1 Samuel 13:14) David ka li a limbililwa nando omithikampango dhaJehova dhuuyuuki, ye ina lalakanena nando ondjila yokukala a manguluka ko kuKalunga. Kehe ethimbo David a li a yono, okwa li a zimine eyono lye, a taamba ko egeeloputudho noku ukitha oondjila dhe. David okwa li omulumentu omudhiginini. Mbela kashi li pandunge okukala twe mu fa, unene tuu ngele twa yona?
Ehokololo lyonkalamwenyo yaDavid otali ulike nawa kutya okuzimina uunamapangelo waJehova otashi ti okutaamba ko omithikampango Dhe dhi na ko nasha naashoka shi li mondjila naashoka sha puka, nokukambadhala okukala aadhiginini mudho. Shoka otatu vulu oku shi ninga. Inatu pandula tuu iiyilongomwa mbyoka tatu ilongo membo lyaSamuel omutiyali! Etumwalaka lya nwethwa mo li li membo ndika oli na shili omwenyo nosho wo oonkondo.—Aahebeli 4:12.
[Omanyolo gopevi]
a Nonando Samuel ina kutha ombinga moku li nyola, embo oli na edhina lye molwaashoka omambo gaali gaSamuel oga li oraamatangonga yimwe yomanyolo gOshihebeli. Samuel okwa li a nyola oshitopolwa oshindji shaSamuel gwotango.
b PaNew World Translation, 2 Samuel 24:1 ota ti: “Natango ondjahi yaJehova oya hwamene Aaisraeli, omolwagumwe ngoka a sikumudha David a tse ondumbo nayo, moku mu lombwela ta ti: ‘Inda, ka yalule Aaisraeli nAajuda.’”
[Ethano pepandja 8]
Molwaashoka David okwa li a dhimbulukwa ngoka e mu langeka po e li omukwaniilwa, oshe mu kwathele a kale omwiifupipiki
[Omathano pepandja 10]
“Omegumbo lyoye mwene otandi ku etithile oshiponga”
Batseba
Tamar
Amnon