Iileshomwa moka mwa za omayamukulo gomapulo ngoka ge li mokafo Onkalamwenyo yopaKriste niilonga yetu yokuuvitha
6-12 AUGUSTE
OMALIKO OKUZA MOOHAPU DHAKALUNGA | LUKAS 17–18
“Ulika olupandu”
(Lukas 17:11-14) Jesus sho a li mondjila ta yi kuJerusalem, okwe ende ta kunkula nongamba yopokati kaSamaria naGalilea. 12 Sho e ya momukunda gumwe, okwa tsakanekwa kaalumentu aanashilundu omulongo. Oyo oya thikama kokule naye 13 noyi igidha ya ti: “Muhongi Jesus, tu sila ohenda!” 14 Jesus okwe ya tala nokwa ti kuyo: “Indeni, mu ki iyulike komuyambi.” Ano manga ya li mondjila taa yi, oya aluka.
nwtsty uuyelele wokukonakonwa waLuk 17:12, 14
aalumentu aanashilundu omulongo: Pethimbo lyOmbiimbeli, aanashilundu oya li haya tsakanene pamwe nenge haya kala ya ninga okangundu, opo ya kale taya vulu okukwathelathana. (2Aak 7:3-5) Ompango yaKalunga oya li ya tegelela aanashilundu ya kale yi ilile. Omunashilundu okwa li wo e na okulondodha yalwe kutya opo e li, mokwiigidha ta ti: “Onakunika oshidhila, nakunika oshidhila!” (Lev 13:45, 46) Metsokumwe nOmpango ndjoka, aanashilundu oya li ya thikama kokule naJesus. — Tala uuyelele wokukonakonwa waMat 8:2 nosho wo Glossary (omusholondondo gwomafatululo giitya mo-NW) “Oshilundu; Omunashilundu.”
indeni, mu ki iyulike komuyambi: Jesus Kristus sho a li kombanda yevi okwa li e li kohi yOmpango, okwa li e wete kutya aantu oye na okuvulika kuuyambi waAaron, nokwa li a lombwele aanashilundu mboka a aludha ye ki iyulike komuyambi. (Mat 8:4; Mark 1:44) Metsokumwe nOmpango yaMoses, omuyambi oye a li e na oku shi koleka kutya omunashilundu okwa aludhwa. Omunashilundu ngoka a aludhwa okwa li nduno e na okuya kotempeli nokufaalela omayambo nenge omagano goondhila mbali dhi na omwenyo, ndhoka hadhi liwa, iiti yomusedeli, ongodhi ontiligane noshisopi. — Lev 14:2-32.
(Lukas 17:15, 16) Ihe gumwe gwawo sho a mono a aluka, okwa galukile kuJesus, ye ta hambelele Kalunga newi lyopombanda. 16 Oye okwi ihata poompadhi dhaJesus e te mu pandula. Omulumentu nguka okwa li Omusamaria.
(Lukas 17:17, 18) Opo Jesus okwa ti: “Aalumentu mboka ya aludhwa kaya li omulongo? Omugoyi oye li peni? 18 Omolwashike omukwiilongo nguno oye awike a galuka, a hambelele Kalunga?”
w08-E 8/1 ep. 14-15, okat. 8-9
Omolwashike tu na okuulika olupandu?
Mbela Jesus okwa li kee na ko nasha nokwaaulika kwayalwe olupandu? Ehokololo otali tsikile tali ti: “Opo Jesus okwa ti: ‘Aalumentu mboka ya aludhwa kaya li omulongo? Omugoyi oye li peni? Omolwashike omukwiilongo nguno oye awike a galuka, a hambelele Kalunga?’” — Lukas 17:17, 18.
Aanashilundu yalwe omugoyi kaya li aakolokoshi. Nale oyu ulukile montaneho kutya oye na eitaalo muJesus noya li ya vulika nehalo ewanawa komalombwelo ge, ngoka ga kwatela mo okuya kuJerusalem ye ki iyulike kaayambi. Ihe nonando oya li ya pandula lela iilonga iiwanawa mbyoka Jesus e ya ningila, inaya popya kutya oya pandula. Shoka osha li sha yemateke Jesus. Mbela ongiini kutse? Uuna gumwe u ungaunga natse nawa, mbela ohatu endelele ngaa oku mu pandula, naampoka tashi wapa, tu mu nyolele okakalata kolupandu?
Konga omaliko gopambepo
(Lukas 17:7-10) “Tu tye, oku na omuntu mokati keni e na omumati gwe ta longo mepya nenge ta litha iimuna. Nge a zi kepya, mwene gwe ote mu lombwele tuu ta ti: ‘Endelela nziya, u lye’? 8 Aawe ndishi, ihe ote mu lombwele: ‘Pakela ndje po uulalelo e to izaleke, u yakule ndje, manga tandi li e tandi nu. Opo ihe oto vulu okulya e to nu.’ 9 Omumati ngono a longo owala shoka a lombwelwa, ndishi ita pandulwa? 10 Ano osho nane wo ngele omwa gwanitha owala ayihe mbyoka mwe yi lombwelwa, omu na okutya: ‘Otse aamati aahethi [aapiya yowala, NW], sho twa longo owala shoka twa li tu na oku shi longa.’”
nwtsty uuyelele wokukonakonwa waLuk 17:10
aamati aahethi nenge aapiya yowala: Uutumbulilo mboka otawu ti lelalela ‘oshinima kaashi na oshilonga; kaashi na ongushu.” Eyele lyaJesus kalya li lya hala okutya aapiya, ano aalongwa ye, oyi itala ko yo yene kaaye na oshilonga nenge kaaye na ongushu. Uutumbulilo “aapiya yowala” otawu gandja edhiladhilo kutya aapiya oya li aaifupipiki, yi itala ko inaaya gwana okupewa eitulomo lyi ikalekelwa nenge okusimanekwa. Aalongwantu yamwe oya tala ko uutumbulilo mboka wa longithwa mpaka wu li omutoto, shoka tashi ti “tse aapiya yowala inaatu gwana okupewa eitulomo lyi ikalekelwa.”
(Lukas 18:8) Otandi mu lombwele, ote ya uthile mbalambala. Ihe Omuna gwOmuntu uuna te ke ya, ota ka adha ko tuu eitaalo [ndika, NW] kombanda yevi?”
nwtsty uuyelele wokukonakonwa waLuk 18:8
eitaalo ndika: Nenge “eitaalo lyoludhi nduka,” shoka tashi ti lelalela “eitaalo ndika.” MOshigreka oshitya “ndika” shoka sha landula oshitya “eitaalo,” otashi ulike kutya Jesus ka li ta popi “eitaalo” lyakwalukehe, ihe eitaalo lyoludhi lwontumba, lya fa ndyoka lyomuselekadhi ngoka a popiwa meyele lye. (Luk 18:1-8) Shoka osha li sha kwatela mo okukala neitaalo moonkondo dhegalikano nosho wo eitaalo kutya Kalunga ota ka ningitha mboka a hogolola ya longelwe uuyuuki. Osha yela kutya Jesus epulo ndyoka li na ko nasha neitaalo okwa li a thigi inaali yamukulwa, opo aalongwa ye ya konakone eitaalo lyawo yene. Eyele kombinga yegalikano nosho wo yeitaalo olya li tali opalele, molwaashoka Jesus okwa adhika owala opo a popi omamakelo ngoka aalongwa ye taya ka taalela. — Luk 17:22-37.
Elesho lyOmbiimbeli
(Lukas 18:24-43) Jesus sho a dhimbulula kutya okwa sa oluhodhi, okwa ti: “Aayamba oye na uudhigu ngiini okuya mOshilongo shaKalunga! 25 Okupitila kwongamelo mombululu yonane okuhwepo ku vule okuya kwomuyamba mOshilongo shaKalunga.” 26 Aantu mboka ye dhi uvu, oya pula ya ti: “Olye ano ta vulu okuhupithwa?” 27 Jesus okwe ya yamukula a ti: “Shoka tashi nyenge aantu, itashi nyenge Kalunga.” 28 Nena Petrus okwa ti: “Tala, otse otwa thigi po omagumbo getu e tatu ku landula.” 29 Jesus okwa ti kuyo: “Eeno, ihe ongame tandi mu lombwele, kehe ngoka ta thigi po egumbo nenge omukiintu nenge aamwayina aalumentu nenge aakuluntu ye nenge oyana omolwOshilongo shaKalunga, 30 ota ka mona ko oyindji muuyuni mbuka, nomwenyo gwaaluhe ote ke gu pewa muuyuni tau ya.” 31 Jesus okwi ikalekele aalongwa omulongo nayaali nokwa ti kuyo: “Tala, otatu yeni kuJerusalem, hoka taku ka tsakanithwa ayihe mbyoka ya nyolwa kaahunganeki tayi popi Omuna gwOmuntu. 32 Oye ota ka gandjwa miikaha yaapagani, mboka taye mu yolo, taye mu sheke e taye mu hiyile omayeye. 33 Oyo otaye ke mu dhenga e taye mu dhipaga, ihe esiku etitatu ota ka yumudhwa. 34 “Aalongwa oya li yaa uvite nando osha; oohapu ndhoka odha li dhe ya holekwa, yo inaa uva ko kutya Jesus okwa hala okutya shike.” 35 Jesus sho e ya popepi naJeriko, omuposi gumwe okwa kuutumba pooha dhondjila ta hehela. 36 Sho u uvu, ongundu yaantu tayi ende po, okwa pula a ti: “Oshike shino?” 37 Aantu oye mu lombwele ya ti: “OJesus Omunasareti te ende po.” 38 Oye okwi igidha ihe a ti: “Jesus, omuna gwaDavid, sila ndje ohenda!” 39 Aantu yokomeho oye mu ganda, a mwene. Ihe omuposi okwa dhiginine okwiigidha mokule a ti: “Omuna gwaDavid, sila ndje ohenda!” 40 Jesus okwa thikama nokwe ya lombwele, ye ete omuposi kuye. Sho e ya lwopopepi, Jesus okwe mu pula: 41 “Owa hala, ndi ku ningile shike?” Oye okwa ti: “Omuwa, onda hala, ndi mone ko ishewe.” 42 Nena Jesus okwa ti kuye: “Tonata! Eitaalo lyoye lye ku aludha.” 43 Mbalambala okwa mono ko e ta landula Jesus ye ta pandula Kalunga. Aantu sho ye shi mono, ayehe oya hambelele Kalunga.
13-19 AUGUSTE
OMALIKO OKUZA MOOHAPU DHAKALUNGA | LUKAS 19–20
“Ilonga sha meyele lyiisiliveli omulongo”
(Lukas 19:12, 13) Jesus okwa ti ihe: “Okwa li ku na omulumentu omuvalekele e ta yi koshilongo shokokule, a ka ningwe omukwaniilwa, ye a galuke. 13 Manga inaa ya, okwi ithana aamati ye omulongo nokwe ya pe kehe gumwe iimaliwa iisiliveli omulongo e ta ti kuyo: ‘Indeni, mu ke yi likolithe iikwawo, manga tandi galuka.’
jy-E ep. 232, okat. 2-4
Eyele lye lyiisiliveli omulongo
Jesus okwa ti: “Okwa li ku na omulumentu omuvalekele e ta yi koshilongo shokokule, a ka ningwe omukwaniilwa, ye a galuke.” (Lukas 19:12) Olweendo ndoka olwa li talu ka kwata ethimbo ele. Osha yela kutya Jesus oye “omulumentu omuvalekele” ngoka a li ta yi “koshilongo shokokule,” ano megulu, moka He te ke mu pa oonkondo dhuukwaniilwa.
“Omulumentu omuvalekele” ngoka a popiwa meyele, manga inaa ya, okwi ithana aamati ye omulongo nokwe ya pe kehe gumwe iisiliveli e ta ti kuyo: “Indeni, mu ke yi likolithe iikwawo, manga tandi galuka.” (Lukas 19:13) Iisiliveli mbyoka tayi popiwa oya li iimaliwa yongushu. Oshimaliwa shoshisiliveli shimwe oshi thike pondjambi ndjoka omulongi gwomepya ha mono moomwedhi dhi vulithe pundatu.
Aalongwa otashi vulika ya li ya mono kutya yo oya fa aamati omulongo yomeyele, oshoka Jesus nale okwa li e ya yelekanitha naateyi. (Mateus 9:35-38) Ihe ka li ta popi kombinga yeteyo lyiilya yo yeneyene. Pehala lyaashono, eteyo olya li lya kwatela mo aalongwa yalwe mboka taya vulu okuya mUukwaniilwa waKalunga. Aalongwa oya li ya longitha iiniwe yawo ya mone aathigululi oyendji yUukwaniilwa.
(Lukas 19:16-19) “Gwotango okwe ya nokwa ti: ‘Omuwa, iimaliwa yoye omulongo onde yi likolitha iikwawo omulongo.’ 17 Oye okwa ti: ‘Yaloo, omumati ngoye omwaanawa! Ongoye sho wa li omwiinekelwa miinima iishona, otandi ke ku pa epangelo lyiilando omulongo.’ 18 Omutiyali okwe ya nokwa ti: ‘Omuwa, iimaliwa yoye omulongo onde yi likolitha iikwawo itano.’ 19 Nguka okwe mu lombwele a ti: ‘Ngoye oto ka pangela iilando itano.’
jy-E ep. 232, okat. 7
Eyele lye lyiisiliveli omulongo
Ngele aalongwa oya dhimbulula kutya oya fa aamati mboka ya longitha iiniwe yawo nawa ya mone aalongwa oyendji, otaya vulu okukala nuushili kutya Jesus ota ka kala e ya nyanyukilwa. Otaya vulu wo okukala ye na einekelo kutya ote ke ya futa omolwuudhiginini wawo. Uushili owo mboka kutya aalongwa yaJesus kaye na oonkalo, oompito nenge uunkulungu wa faathana. Nando ongawo, Jesus ngoka a ‘ningwa omukwaniilwa,’ oku wete nota ka yambeka oonkambadhala dhawo dhuudhiginini dhokuninga aantu aalongwa. — Mateus 28:19, 20.
(Lukas 19:20-24) “Mukwawo okwe ya e ta ti: ‘Iimaliwa yoye oyo mbika; onda kala nde yi pungula moshikayiwa. 21 Ngame onda li nde ku tila, oshoka ongoye omulumentu omudhigu. Oho kutha shono shaa shi shoye, noho teya shoka inoo shi kuna.’ 22 Oye okwa ti kuye: ‘Ongoye omumati omukolokoshi! Otandi ku pangula omolwoohapu dhoye. Ou shi ndje omudhigu handi kutha shoka shaa shi shandje, nohandi teya shoka inaandi shi kuna. 23 Omolwashike inoo tula iimaliwa yandje mombaanga? Opo ando ngame sho nda galuka, nda galulilwa shoka shandje kwa gwedhelwa ontanitho.’ 24 “Nena omukwaniilwa okwa lombwele mboka ya li ya thikama mpoka: ‘Mu kutheni iimaliwa mbyoka, mu yi pe ngoka a likolitha iimaliwa omulongo.’
jy-E ep. 233, okat. 1
Eyele lye lyiisiliveli omulongo
Molwaashoka omumati ngoka ina likolitha uuyamba wuukwaniilwa wamwene gwe, okwa kuthwa shoka a li a pewa. Aayapostoli oya li ye na etegameno kutya Jesus ota ka pangela mUukwaniilwa waKalunga. Onkee ano, okutala kwaashoka a lombwele omumati gwahugunina, otashi vulika ya li ya mono kutya ngele oya kala kaaye shi aadhiginini, itaya ka ya mo mUukwaniilwa mboka.
Konga omaliko gopambepo
(Lukas 19:43) Oshoka omasiku otage ke ya, uuna aatondi yoye taye ke ku kondeka [“fulila omikanka dhokutulwa omiti dha honga,” NW] e taye ku kundukidha koombinga adhihe.
nwtsty uuyelele wokukonakonwa waLuk 19:43
okukondeka nenge okufulila omikanka dhokutulwa omiti dha honga: Nenge “ongandjo.” Oshitya shOshigreka kharax otashi adhika owala movelise ndjoka mOmanyolo gopaKriste gOshigreka. Oshitya shoka osha hala okutya “oshiti nenge opaala ya honga ndjoka hayi longithwa okuninga olugumbo lwehala; omuti” notashi ti wo “ekondeka lyaakwiita taya longitha omiti nenge ongandjo.” Oohapu dhaJesus odha li dha gwanithwa mo 70 E.N. sho Aaroma ya li taya wilikwa kuTitus, ya ningi ekondeka nenge olugumbo lwa kundukidha Jerusalem. Elalakano lyaTitus olya li lyopatatu: okukeelela Aajuda kaaya ye ontuku, oku ya ningitha yi igandje noku ya sitha ondjala, opo ya vulike. Opo ya vule okumona iinima yokukondekitha Jerusalem, omatangakwiita gaRoma oga li ga tete omiti kiitopolwa yokomikunda.
(Lukas 20:38) Kalunga ke shi Kalunga kaasi, aawe, okaanamwenyo; oshoka mekwatathano naye ayehe otaa kala ye na omwenyo.”
nwtsty uuyelele wokukonakonwa waLuk 20:38
oshoka mekwatathano naye ayehe otaa kala ye na omwenyo: Nenge “ayehe pataloko lye oye na omwenyo.” Ombiimbeli otayi ti kutya mboka ye na omwenyo, ihe kaye na ekwatathano naKalunga, pataloko lye, oya sa. (Ef 2:1; 1Tim 5:6) Sha faathana, aapiya yaKalunga mboka ya sa aadhiginini, pataloko lye oya fa owala natango ye na omwenyo, oshoka elalakano lye lyoku ya yumudha otali ka gwanithwa. — Rom 4:16, 17.
Elesho lyOmbiimbeli
(Lukas 19:11-27) Jesus okwa hokololele mboka ya li taye mu pulakene eyele ndika. Oye okwa li popepi naJerusalem naantu oya li ye shi, Oshilongo shaKalunga otashi holoka mbala. 12 Jesus okwa ti ihe: “Okwa li ku na omulumentu omuvalekele e ta yi koshilongo shokokule, a ka ningwe omukwaniilwa, ye a galuke. 13 Manga inaa ya, okwi ithana aamati ye omulongo nokwe ya pe kehe gumwe iimaliwa iisiliveli omulongo e ta ti kuyo: ‘Indeni, mu ke yi likolithe iikwawo, manga tandi galuka.’ 14 Ihe aakwashilongo she oye mu tondo noye mu tumine aatumwa ya ti: ‘Omulumentu nguka inatu mu hala, a ninge omukwaniilwa gwetu.’ 15 “Omulumentu okwa ningwa omukwaniilwa e ta galuka. Opo okwi ithana aamati ye, mboka e ya pele iimaliwa, ye ye kuye, opo a tseye kutya oya likola shi thike peni. 16 “Gwotango okwe ya nokwa ti: ‘Omuwa, iimaliwa yoye omulongo onde yi likolitha iikwawo omulongo.’ 17 Oye okwa ti: ‘Yaloo, omumati ngoye omwaanawa! Ongoye sho wa li omwiinekelwa miinima iishona, otandi ke ku pa epangelo lyiilando omulongo.’ 18 Omutiyali okwe ya nokwa ti: ‘Omuwa, iimaliwa yoye omulongo onde yi likolitha iikwawo itano.’ 19 Nguka okwe mu lombwele a ti: ‘Ngoye oto ka pangela iilando itano.’ 20 “Mukwawo okwe ya e ta ti: ‘Iimaliwa yoye oyo mbika; onda kala nde yi pungula moshikayiwa. 21 Ngame onda li nde ku tila, oshoka ongoye omulumentu omudhigu. Oho kutha shono shaa shi shoye, noho teya shoka inoo shi kuna.’ 22 Oye okwa ti kuye: ‘Ongoye omumati omukolokoshi! Otandi ku pangula omolwoohapu dhoye. Ou shi ndje omudhigu handi kutha shoka shaa shi shandje, nohandi teya shoka inaandi shi kuna. 23 Omolwashike inoo tula iimaliwa yandje mombaanga? Opo ando ngame sho nda galuka, nda galulilwa shoka shandje kwa gwedhelwa ontanitho.’ 24 “Nena omukwaniilwa okwa lombwele mboka ya li ya thikama mpoka: ‘Mu kutheni iimaliwa mbyoka, mu yi pe ngoka a likolitha iimaliwa omulongo.’ 25 Oyo oya ti kuye: ‘Ngoka oku na nale iimaliwa iikwawo omulongo.’ 26 Oye okwe ya yamukula a ti: ‘Ngoka e na, oye ta pewa oshindji. Ihe ngoka kee na, oye ta kuthwa naashoka e shi na. 27 Ngashingeyi aatondi yandje mbaka inaa hala, ndi ninge omukwaniilwa gwawo, ye eteni nkuka, mu ya dhipagele koshipala shandje.’”
20-26 AUGUSTE
OMALIKO OKUZA MOOHAPU DHAKALUNGA | LUKAS 21–22
“Ehupitho lyeni lya thiki popepi”
(Lukas 21:25) “Otaku ka holoka omandhindhiliko ketango, komwedhi nokoonyothi. Aantu ayehe yokombanda yevi otaa ka limbililwa notaa ka tilithwa kepopomo lyefuta nokomakuthikuthi galyo.
Uukwaniilwa waKalunga tawu hanagula po aatondi yawo
9 Iinima iitilithi tayi ningwa kegulu. Jesus ota ti: ‘Etango otali ka luudha, omwedhi itagu ka yela we, oonyothi otadhi ka gwa megulu.’ Osha yela kutya aantu itaa ka konga we ewiliko kaawiliki yomalongelokalunga. Mbela Jesus okwa li ta popi wo kutya iinima mbyoka iitilithi otayi ka ningwa lela kegulu? Otashi vulika. (Jes. 13:9-11; Joel 2:1, 30, 31) Aantu otaye ki ihumbata ngiini shampa ya mono shoka tashi ningwa? Otaya ka kala ya “limbililwa notaa ka tilithwa,” molwaashoka “ya nyengwa kutya naya ninge ngiini.” (NW) (Luk. 21:25; Sef. 1:17) Eeno, aatondi yUukwaniilwa waKalunga, kutya nduno “aakwaniilwa” nenge “aapika,” otaya ka ‘sa omolwuumbanda mokutegelela mbyoka tayi ka adha evi alihe’ notaya ka holama. Ashike kape na mpoka taya ka adha uuholameno ya holame ondjahi yOmukwaniilwa gwetu. — Luk. 21:26; 23:30; Eh. 6:15-17.
(Lukas 21:26) Aantu otaa ka sa omoluumbanda mokutegelela mbyoka tayi ka adha evi alihe, oshoka oonkondo dhomewangandjo otadhi ka tukuluka.
(Lukas 21:27, 28) Oyo otaa ka mona Omuna gwOmuntu te ya te endele moshikogo e na oonkondo odhindji neadhimo. 28 Ano mbika ayihe ngele tayi tameke okuningwa, yelutheni omitse dheni, mu ukilila nokutegelela, oshoka ehupitho lyeni lya thiki popepi.”
Natu ‘kaleni tu holathane, oshoka otse aamwayinathana muKristus’!
17“Tu kaleni tu na omukumo.” (Lesha Aahebeli 13:6.) Ngele otwi inekela Jehova otashi tu kwathele tu kale tu na omukumo okwiidhidhimikila omashongo omadhigu. Omukumo ohagu tu kwathele wo tu kale tu na etaloko ewanawa. Naashika ohashi tu kwathele tu ulike ohole yuumwayinathana, tu tse ooitaali ooyakwetu omukumo noku ya hekeleka. (1 Aatessalonika 5:14, 15) Nokuli nopethimbo lyuudhigu uunene, otatu ka vula oku ka kala nomukumo, oshoka otu shi shi kutya ehupitho lyetu olya hedha popepi. — Lukas 21:25-28.
“Ehupitho lyeni lya thiki popepi”
13 Mboka ya fa iikombo otaye ki inyenga ngiini uuna ya mono kutya otaya ka hanagulwa po? Ombiimbeli otayi ti: “Otaa ka lilagana.” (Mateus 24:30) Ihe aagwayekwa naamboka haye ya ambidhidha otaye ki inyenga ngiini? Otaya ka ninga ngaashi Jesus a popi, sho a ti: “Ano mbika ayihe ngele tayi tameke okuningwa, yelutheni omitse dheni, mu ukilila nokutegelela, oshoka ehupitho lyeni lya thiki popepi.” — Lukas 21:28.
Konga omaliko gopambepo
(Lukas 21:33) Egulu nevi otayi hulu po, ihe oohapu dhandje kadhi na mpoka tadhi hulu po.”
nwtsty uuyelele wokukonakonwa waLuk 21:33
Egulu nevi otayi hulu po: Omanyolo galwe otagu ulike kutya egulu nevi otayi kala po sigo aluhe. (Gen 9:16; Eps 104:5; Omuuv 1:4) Ano oohapu dhaJesus mpaka otadhi vulu okuuviwa ko dhi li molupe lwenenepeko, tadhi ti kutya nonando shoka itaashi vulu okuningwa oshi ningwe, negulu nevi ando oyi hule po, oohapu dhaJesus otadhi ka gwanithwa owala. (Yelekanitha Mat 5:18.) Ihe egulu nevi mbyoka tayi popiwa mpaka otashi vulika tayi ulike komagulu nevi yopathaneko mbyoka tayi ithanwa “egulu lyotango nevi lyotango” mEhololo 21:1.
oohapu dhandje kadhi na mpoka tadhi hulu po: Nenge “oohapu dhandje itadhi hulu po nandonando.” Omautumbulilo gaali gOshigreka ngoka ga longithwa mpaka molupe lwetindo otaga tsu omuthindo uushili kutya oohapu dhaJesus itadhi vulu okukala inaadhi gwanithwa.
(Lukas 22:28-30) “One mwa kala pamwe nangame momamakelo gandje agehe. 29 Ngaashi Tate a pe ndje epitikilo lyokupangela, osho nangame wo otandi mu pe oshilongo. 30 One tamu ka lya notamu ka nwa poshililo shandje omOshilongo shandje e tamu ka kuutumba kiipangelapundi, mu pangule omazimo omulongo nagaali galsrael.”
w14 10/15 ep. 16-17 okat. 15-16
One otamu ka ninga “onkwaniilwa yaayambi”
15 Konima sho Jesus a dhike po Uulalelo wOmuwa, okwa ningi ehangano naalongwa ye aadhiginini. Okwe li ithana ehangano lyUukwaniilwa. (Lesha Lukas 22:28-30.) Ehangano ndika oli li owala pokati ke naagwayekwa. Jehova ina kwatelwa mo mulyo, ngaashi momahangano galwe. Jesus olyo a li ta popi sho a ti: “Ngaashi Tate a pe ndje epitikilo lyokupangela [“a ninga ehangano nangame,” NW]” okwa li ta popi ehangano ndyoka Jehova a ningi naye, opo a kale “omuyambi gwaaluhe palandulathano lyaMelkisedek.” — Heb. 5:5, 6.
16 Aayapostoli aadhiginini yaJesus 11 oya li ya kala ‘pamwe naye momamakelo ge agehe.’ Ehangano lyUukwaniilwa oli li eshilipaleko kuyo kutya otaya ka kala pamwe naye megulu, notaya ka kuutumba kiipangelapundi ya pangele ye li aakwaniilwa naasaaseri. Ihe hayo owala taya ka pewa uuthembahenda mboka. Jesus okwa li a holokele omuyapostoli Johannes oshikando shimwe memoniko. Okwe mu lombwele a ti: “Oongoka ta sindana, otandi mu kuutumbike pungame koshipangelapundi shandje, naanaa ngaashi ngame nda sindana e te kuutumba puTate koshipangelapundi she.” (Eh. 3:21) Onkee ano, ehangano lyUukwaniilwa olya thikama po mAakriste aagwayekwa 144 000. (Eh. 5:9, 10; 7:4) Ehangano ndika lyopampango oli li eshilipaleko kutya otaya ka pangela pamwe naJesus megulu. Elongekidho ndika olya fa owala omufuko ta hokanwa mezimo lyaakwaniilwa. Uuna a hokanwa oha ningi omunyekadhi, noha kala e na ombinga miinima yuuwa. Itashi kumitha sho Ombiimbeli tayi ithana aagwayekwa ye li “omufuko” gwaKristus, nenge “omukadhona omuyelele” ngoka ta ka hokanwa kuKristus. — Eh. 19:7, 8; 21:9; 2 Kor. 11:2.
Elesho lyOmbiimbeli
(Lukas 22:35-53) Nena Jesus okwa ti kuyo: “Sho nde mu [tumine] mwaa na okampunda kiimaliwa, ompunda yokweenda nayo noongaku, omwa li mwa pumbwa sha?”Oyo oya ti: “Aawe.” 36 Jesus okwa ti kuyo: “Ihe ngashingeyi ngoka e na okampunda kiimaliwa nenge ompunda yokweenda nayo, ne yi kuthe. Ngoka kee na egongamwele, na landithe po ombaikitha ye, e li ilandele. 37 Oshoka otandi mu lombwele: Enyolo ndyoka tali ti: ‘Oye a yalulilwa maakolokoshi,’ oli na okutsakanithwa. Oshoka ashihe shoka sha nyolwa tashi popi ndje, oshi na okuninga shoshili.” 38 Aalongwa oya ti kuye: “Omuwa, tala, otu na po omagongamwele gaali.” Oye okwa ti kuyo: “Sigo opo mpo sha gwana!” 39 Jesus okwa zi mo nokwa yi, ngaashi i igilila, kOndundu yooholivi. Aalongwa ye oya yi pamwe naye. 40 Sho a thiki kehala ndyoka, okwa ti kuyo: “Galikaneni, mwaa pwile memakelo.” 41 Nena okwe ya thigi po okakako ke thike pedhaadhigo lyemanya nokwa tsu oongolo e ta galikana 42 a ti: “Tate, ngele. oto shi pitika, oshitenga shika nashi pitilile ndje po. Ihe hamolwehalo lyandje, ihe olyoye li gwanithwe.” 43 [Omuyengeli gwomegulu okwe ya kuye nokwe mu tsu omukumo. 44 Oye okwa adhika kuuwehame uunene nokwa galikana a mana mo. Omazigudhe ngoka ga zi muye, oga li ga fa omata gombinzi noga ndondele pevi.] 45 Konima yokugalikana okwa thikama e ta shuna kaalongwa ye nokwe ya adha ya kotha, oshoka oya li ya sa oluhodhi. 46 Oye okwa ti kuyo: “Omolwashike tamu kotha? Pendukehi, mu galikane, mwaa pwile memakelo.” 47 Manga Jesus ta popi, ongundu yaantu oye ya po, ya kwatelwa komeho kuJudas, gumwe gwomaalongwa omulongo nayaali. Oye okwa hedha kuJesus nokwe mu thipi komilungu. 48 Jesus okwa ti kuye: “Judas, Omuna gwOmuntu oto mu gwaaleke noku mu thipa komilungu?” 49 Ano aalongwa mboka ya li pamwe naJesus, sho ya mono shoka tashi ningwa, oya ti: “Omuwa, natu kondje nomagongamwele getu?” 50 Nena gumwe oku umpile omumati gwomuyambimukuluntu nokwe mu fegula okutsi kwokolulyo. 51 Jesus okwa yamukula a ti: “Opuwo, inashi ningwa we!” Oye okwa gumu okutsi kwomumati nokwe mu aludha. 52 Nena Jesus okwa lombwele aayambi aakuluntu, aakuluntu yaalangeli yotempeli naakuluntu yoshigwana mboka ye ya oku mu kwata a ti: “Omwe ya, mu kwate ndje ongomukolokoshi mu na omagongamwele noondhimbo? 53 Esiku kehe onda kala pamwe nane motempeli, ihe inamu kwata ndje. Ihe ndika olyo ethimbo lyeni nolyoonkondo dhomupangeli gwomilema.”
27 AUGUSTE–2 SEPTEMBA
OMALIKO OKUZA MOOHAPU DHAKALUNGA | LUKAS 23–24
“Kala wu na ehalo lyokudhimina po yalwe”
(Lukas 23:34) Jesus okwa ti: “Tate, ya dhimina po oondjo dhawo, oshoka inaa tseya shoka taa ningi.” Oyo oya topolelathana oonguwo dhe pamukalo gwoku dhi umbila oshihogololitho.
‘Tseyeni ohole yaKristus’
16 ‘Okudhimina po’ kwaJesus otaku ulike lelalela ohole yaHe momukalo gulwe gwa simana. (Episalomi 86:5) Shika osha li shi iwetikile naasho e li komuti gwomahepeko. Jesus okwa li a popi shike sho a dhipagwa momukalo tagu sitha ohoni, a alelwa noomboha koonyala nookompadhi? Mbela okwa li a pula Jehova a geele mboka taye mu dhipaga? Mepingathano naashoka, dhimwe dhomoohapu dhaJesus dhahugunina odha li: “Tate, ya dhimina po oondjo dhawo, oshoka inaa tseya shoka taa ningi.” — Lukas 23:34.
(Lukas 23:43) Jesus okwa ti kuye: “Ongame tandi ku lombwele, nena tuu ndjika oto ka kala pamwe nangame mOparadisa.”
g 2/08-E ep. 11, okat. 5-6
Mbela Kalunga oha dhimi po ngaa omayono ga kwata miiti?
Jehova iha tala owala keyono, ihe oha tala wo kiikala yomuyoni. (Jesaja 1:16-19) Dhiladhila uule wokathimbo kombinga yaakolokoshi yaali mboka ya li ya alelwa pamwe naJesus. Osha yela kutya oya li ya longa omuyonena gwa kwata miiti, oshoka gumwe gwomuyo okwa ti: “Okuhepekwa kwetu oku li mondjila, sho tatu ningilwa shoka twe shi ilongela, ihe nguka [Jesus] ina ninga nando uuwinayi washa.” Oohapu dhomukolokoshi ngoka otadhi ulike kutya okwa li e shi sha kombinga yaJesus. Naashoka otashi vulika sha li she mu kwathele a lundulule iikala ye. Shoka osha li shu ulikwa kwaashoka a popi ishewe, sho i indile Jesus a ti: “Dhimbulukwa ndje ngele wa thiki mOshilongo shoye.” Jesus okwa li i inyenge ngiini keindilo ndyoka tali zi komutima? Okwa ti: “Ongame tandi ku lombwele, nena tuu ndjika oto ka kala pamwe nangame mOparadisa.” — Lukas 23:41-43.
Dhiladhila kwaashika: Oohapu dhahugunina dhaJesus e li omuntu odha kwatela mo okuulukila omulumentu ohenda ngoka a zimina kutya okwa gwana okugeyelwa nedhipago. Shika itashi tu ladhipike tuu! Otatu vulu okukala nuushili kutya Jesus Kristus naHe, Jehova, otaya ka sila ayehe ohenda mboka yi iyela shili ombedhi, kutya nduno oya li ya longa uuwinayi wu thike peni. — Rom 4:7.
(Lukas 24:34) Mbaka oya ti kuyo: “Kapu na omalimbililo, Omuwa okwa yumudhwa! Okwa monika kuSimon!”
‘Tseyeni ohole yaKristus’
17 Omukalo moka Jesus u ungaunga nomuyapostoli Petrus otagu ulike shili kutya oha dhimine po. Kapu na omalimbililo kutya Petrus okwa li e hole Jesus. Uusiku wahugunina wonkalamwenyo ye yokombanda yevi, mo 14 Nisan, Petrus okwe mu lombwele a ti: “Omuwa, ngame ondi ilongekidha okuya mondholongo pamwe nangoye nosho wo okusa pamwe nangoye.” Ihe konima owala yoowili dhontumba, Petrus okwi idhimbike Jesus lutatu kutya ke mu shi nando. Ombiimbeli otayi tu lombwele shoka sha ningwa po sho e mu idhimbike oshikando oshititatu, tayi ti: “Omuwa okwa punguluka nokwa tongolola Petrus.” Molwaashoka okwa li u uvite e na ondjo, Petrus “okwa yi pondje e ta lili nokulililila.” Esiku ndyoka konima yokusa kwaJesus, Petrus otashi vulika a li ti ipula: ‘Mbela Omuwa gwandje okwa dhimina ndje po ngaa?’ — Lukas 22:33, 61, 62.
18 Petrus okwa li e shi mono meni lyokathimbo okafupi kutya okwa dhiminwa po. Jesus sho a yumudhwa ongula onene yo 16 gaNisan okwa li a talele po Petrus mesiku olyo tuu ndyoka. (Lukas 24:34; 1 Aakorinto 15:4-8) Mbela omolwashike Jesus a li e na nomuyapostoli ngoka a li e mu idhimbike? Otashi vulika a li a hala a shilipaleke Petrus ngoka i iyela ombedhi kutya oku mu hole nokwe mu lenga. Jesus okwa li a ningi oshindji opo u ulike kutya okwe mu dhimina po.
Konga omaliko gopambepo
(Lukas 23:31) Oshoka omuti omutalala ngele otagu ningwa ngeyi, nena omuti omukukutu otagu ningwa ngiini?”
nwtsty uuyelele wokukonakonwa waLuk 23:31
omuti omutalala, . . . omuti omukukutu: Osha yela kutya Jesus okwa li ta popi kombinga yoshigwana shAajuda. Osha li sha fa omuti gwa sa, ihe ogu na ngaa okamwenyo natango, oshoka Jesus opo a li nopwa li Aajuda yamwe ye mu itaala. Ihe nando ongawo, Jesus okwa li poku ka dhipagwa, nAajuda aadhiginini oya li taya ka gwayekwa nombepo ondjapuki e taya ningi oshitopolwa shaIsraeli shopambepo. (Rom 2:28, 29; Gal 6:16) Pethimbo mpoka, oshigwana shaIsraeli sho shene osha li tashi ka kala sha sa pambepo, sha fa omuti gwa kukuta. — Mat 21:43.
(Lukas 23:33) Sho ya thiki kehala ndyoka lyi ithanwa Oshala sholukwe, oko ya alele Jesus [koshiti, NW] pamwe naakolokoshi mboka yaali [kiiti yawo, NW], gumwe okolulyo Iwe nomukwawo okolumoho Iwe.
nwtsty ethano
Omboha mesipa lyoshithi shompadhi
Ndika ethano lyoshiyelekela shesipa lyoshithi shompadhi yomuntu shi na omboha yoshitenda yoosentimeta 11,5 ya mbanduka mo. Esipa lyoshithi lyo lyene olya monikile mo 1968, sho aalafululi ya li taya lafulula iikulunima kuumbangalantu waJerusalem, nolya kala ko okuza pethimbo lyAaroma. Otali gandja uuyelele wopandjokonona waalafululi kutya otashi vulika oomboha dha li hadhi longithwa uuna omuntu ta dhipagwa, opo a mbambalelwe koshiti. Omboha ndjika otashi vulika ya faathana naandhoka aakwiita yaRoma ya longithile, opo ya mbambalele Jesus Kristus koshiti. Esipa lyo lyene olya adhikile moshiketha sha hongwa memanya hashi ithanwa ondjugombila, moka mwa li hamu tulwa iipongolo yaantu. Shika otashi ulike kutya omuntu ngoka a alelwa koshiti okwa li ha vulu okutulwa mombila.
Elesho lyOmbiimbeli
(Lukas 23:1-16) Ongundu ayihe yaantu oya thikama noya fala Jesus kuPilatus. 2 Oyo oya tameke oku mu tamaneka taa ti: “Omulumentu nguka otwe mu kwata, oshoka ota pukitha aantu note ya indike okugandja oompale komupangeli Omuroma, ye ti iti kutya oye Kristus, omukwaniilwa.” 3 Pilatus okwe mu pula a ti: “Ongoye omukwaniilwa gwAajuda?” Jesus okwe mu yamukula: “Osho wa ti.” 4 Nena Pilatus okwa lombwele aayambi aakuluntu nongundu ayihe a ti: “Kandi wete etompelo lyokupa omulumentu nguka oondjo.” 5 Ihe aatamaneki oya dhiginine noonkondo ya ti: “Oye ota piyaganeke aantu nelongo lye. Oye okwa tameke muGalilea nokwe ende muJudea ashihe sigo oompaka.” 6 Ano Pilatus sho e shi uvu, okwa pula a ti: “Omulumentu nguka Omugalilea?” 7 Sho a kundana kutya Jesus okwa za koshitopolwa shoka shi li mepangelo lyaHerodes, okwe mu tumu kuHerodes, oshoka Herodes okwa li muJerusalem pethimbo ndyoka. 8 Herodes okwa nyanyukwa unene, sho a mono Jesus, oshoka okwa adhika e mu uvu owala nokwa kala ethimbo ele e na ehalo oku mu mona; unene okwa kala a hala, a mone Jesus ta longo oshikumithalonga. 9 Ano Herodes sho a pula Jesus omapulo ogendji, Jesus ina yamukula nando osha. 10 Aayambi aakuluntu naalongimpango oye ya po noya lundile Jesus ye na uulaadhi. 11 Nena Herodes pamwe naakwiita ye oye mu dhini noye mu sheke. Oyo oye mu zaleke onguwo onene yesimano. Herodes nokwe mu shunitha kuPilatus. 12 Okuza kesiku tuu ndyoka Herodes naPilatus oya panga ihe uukuume, oshoka nale oya li ye tondathane. 13 Pilatus okwa gongele aayambi aakuluntu, aakuluntu Aajuda naantu yalwe 14 e ta ti kuyo: “One omwe eta omulumentu nguka kungame tamu ti kutya ota pukitha aantu. Ngashingeyi onde mu pula nokuli montaneho yeni amuhe, ihe inandi mona muye nando eyono limwe ndyoka tamu mu tamanekele. 15 Herodes wo sho inee mu mona e na oondjo, okwe mu shunitha kutse. Omulumentu nguka ina ninga nando osha shoku mu dhipagitha. 16 Onda hala ndi mu dhengithe e tandi mu etha, a ye.”