Uuyuni ano owu uka peni?
UUKUMWE WUUYUNI. Edhiladhilo ewanawa noonkondo. Kehe gumwe mbela hawo a hala? Eeno, opwa li pwa popiwa unene shi na ko nasha nuukumwe. Iikando niikando, okugongala kwaawiliki yuuyuni okwa li ku ukitha eitulomo koshinima shika. MuAguste 2000, aawiliki yomalongelokalunga ye vulithe pe 1 000 oya gongalele mIigwanahangano moNew York omolwOshiithanene shOmbili yUuyuni yomEyuvimimvo ndika. Oya li ya kundathana nkene omaipumomumwe guuyuni taga vulu okukandulwa po. Ihe oshiithanene sho shene osha li shu udha oontamanana ngaashi naanaa ndhoka hadhi adhika muuyuni. Omunongompango gwoompango dhAamoslema a za kuJerusalem okwa li a tindi okuya koshiithanene shoka molwaashoka okwa li ku na omuhongi Omujuda. Yalwe oya li ya yemata molwashoka Dalai Lama a li inaa hiwa omasiku gaali gotango oshoka oya li ya tila okugeyitha Kiina.
MuOktoba 2003, iinima yi na ko nasha negameno lyuuyuni oya li ya kundathanwa pokugongala hoka kwa li kwa ningwa kiigwana mbyoka ya li ya gama kEfuta lya Mwena poshiithanene shehangano hali ithanwa Asia-Pacific Economic Cooperation (APEC) sha ningwa muThailand. Iigwana 21 mbyoka ya li po oya li yu uvaneke okuhulitha po oongundu dhuukulo noya li ya zimine omikalo dhokuhumitha komeho egameno lyuuyuni auhe. Ihe pethimbo lyoshiithanene shoka aakalelipo oyendji oya li ya nyenyeta shi na ko nasha nomatyokosha gomuprima gumwe, ngoka ga li taga lundile nuutondwe Aajuda.
Mbela omolwashike kaapu na uukumwe?
Ohaku popiwa unene kombinga yokuhanganitha uuyuni, ihe iizemo yolela mbyoka tu wete iishona. Nonando aantu oyendji oya ninga oonkambadhala dha kwata miiti, mbela omolwashike ya li ya tsikile nokukala ya nyengwa okumona uukumwe wuuyuni methelemimvo eti-21?
Etompelo limwe otali adhika momatyokosha gagumwe gwomaaprima ngoka a li a kala poshiithanene shoAPEC. Okwa ti: “Opu na oshinima shika hashi ithanwa uuntsa wopaigwana.” Dhoshili, aantu oya nwethwa mo kuukwamuhoko. Oshigwana kehe nomuhoko kehe ohayi inyengithwa kehalo lyokwiipangela. Okwiipangela kwiigwana pamwe nombepo yethigathano nosho wo olwiho oyo ye etitha onkalo ya nika oshiponga. Miinima oyindji ya landulathana, ngele omahalo giigwana taga kondjithathana nomahalo gaantu yomuuyuni auhe, omahalo giigwana ogo haga pewa tango eitulomo.
Uukwashigwana otau hokololwa nawa koohapu dhomupisalomi tadhi ti kutya ou li ‘oshiponga shelega.’ (Episalomi 91:3, OB-1954) Owa li tau monika wa fa oshiponga shelega shoka she etele aantu okumona iihuna inaaku monika nale. Uukwashigwana mboka wa li wa ningitha aantu ya kale ye tonde aantu yomiigwana yilwe owa li wa kala po uule womathelemimvo. Nena, uukwashigwana otau tsikile okutopola aantu, naapangeli yopantu inaya vula oku wu hulitha po.
Aapangeli oyendji otaya zimine kutya uukwashigwana nokwiihola oyo hayi eta omaupyakadhi guuyuni. Pashiholelwa, ngoka a li nale Amushangandjayi gwIigwanahangano U Thant okwa ti: “Omaupyakadhi ogendji ngoka ge tu taalela nena oge etithwa kiikala ya puka nenge oge li oshizemo shiikala mbyoka . . . Yimwe yomuyo oyo iikala yopaukwashigwana kutya—‘oshilongo shandje, kutya nduno oshi li mondjila nenge osha puka.’” Molwaashoka iigwana yonena oyi ihole, otayi kondjitha yi ipangele yo yene. Mboka oyo taya pangele inaya hala oku ku etha po nando okashona. Pashiholelwa, International Herald Tribune oya popi oohapu ndhika dhi na ko nasha nEhangano lyIigwana yaEuropa tayi ti: “Okuninga shanamutango nokwaainekelathana oyi li omikalo hadhi longithwa moopolotika dhomuEuropa. Kiilongo oyindji mbyoka yi li iilyo yEhangano lyIigwana yaEuropa, natango itayi shi zimine opo gumwe gwomoomakula yawo a kale a simana noku kale omuwiliki gwayo.”
Oohapu dhaKalunga, Ombimbeli, otadhi hokolola shi li mondjila oshilanduliko shokupangela kwaantu ayehe, tadhi ti: “Omuntu ta pangele omukwawo noku mu pangelela oshiponga.” (Omuuvithi 8:9, OB-1954) Molwaashoka uuyuni owa topoka miigwana yi ili noyi ili, oongundu dhaantu nosho wo oohandimwe oya gwanitha po ekotampango ndika lyOmbimbeli tali ti: “Onakuholela uuhalu we oti iyoolola mo; oye onakwiindumbika ondumbo noshaa shoka [shoondunge].”—Omayeletumbulo 18:1, OB-1954.
Omushiti gwetu ngoka e shi shoka oshiwanawa kutse, ka li nando nelalakano opo aantu ya dhike po omapangelo gawo yene nokwiipangela yo yene. Mokuninga ngawo, aantu oyi ipwililike elalakano lyaKalunga noshili kutya kehe shimwe oshe. Episalomi 95:3-5 otali ti: “Oye Kalunga omunankondo, omukwaniilwa omunene kombanda yiikalunga. Oye ta pangele evi alihe, okuza muule walyo sigo okoondungu dhoondundu. Efuta oli li miikaha ye, oshoka oye e li shiti; oye e eta po evi ekukutu.” Kalunga oye e na uuthemba wokukala Omupangeli ngoka aantu ayehe ye na oku mu tala ko e li omupangeli gwawo. Ngele iigwana tayi lalakanene okwiipangela yo yene, nena otayi kondjitha ehalo lye.—Episalomi 2:2.
Mbela oshike sha pumbiwa?
Omukalo awike uuyuni tau ka kala wa hangana owo mokukala u na epangelo lyuuyuni limwe alike ndyoka li na ko nasha naantu ayehe. Aantu oyendji mboka haya dhiladhila shika oye wete sha pumbiwa. Ihe mboka ye wete sha pumbiwa olundji ohaye shi kongo monzo ya puka. Pashiholelwa, aagandjimilombo oyendji, mwa kwatelwa aawiliki yomalongelokalunga, oya li ya ladhipike aantu ya konge uukumwe wuuyuni kIigwanahangano. Ihe omahangano gaantu, kutya nduno omadhiladhilo gago oga li omawanawa shi thike peni, inaga vula nando okukandula po omaupyakadhi gopaukwashigwana gaantu. Pehala lyaashono, ogendji gomomahangano ngoka kage na nando uukumwe, mboka kaau li wo mokati kiigwana yi ili noyi ili.
Ombimbeli otayi tu londodha kaatu konge ekandulopo lyomaupyakadhi komahangano gaantu, sho tayi ti: “Inamu inekela aanankondo yokombanda yevi; itaa vulu oku mú hupitha.” (Episalomi 146:3) Mbela shika otashi tu kaleke kaatu na etegameno shi na ko nasha nuukumwe wuuyuni? Hasho nando. Opu na omukalo gulwe.
Oyendji inaya tseya kutya Kalunga okwa tula po nale epangelo ndyoka tali vulu okuhanganitha uuyuni. Ombimbeli otayi popi kombinga yaJehova Kalunga tayi ti: “Ongame nde mu gwayeke, a ninge omukwaniilwa gwandje kuSioni, ondundu yandje ondjapuki. Indila ndje, ngame notandi ku pe iigwana uuthiga, evi alihe notali ningi eliko lyoye.” (Episalomi 2:6, 8) Ndhindhilika kutya enyolo otali popi Jehova Kalunga a ‘gwayeka omukwaniilwa gwe,’ ngoka te mu popi kutya oku li ‘omwana’ movelise 7. Nguka ke shi gulwe i ili kee shi Omwana gwaKalunga gwopambepo a simanenena, Jesus Kristus, ngoka a li a pewa oonkondopangelo okupangela iigwana ayihe.
Nkene uuyuni tau ka kala wa hangana
Aantu oyendji inaya tseya epangelo ndika lyomegulu ndyoka Kalunga a dhika po. Iigwana otayi tsikile natango ya kakatela uuthemba wayo wokwiipangela. Ihe Kalunga ite ki idhidhimikila mboka taya tindi okuzimina uunamapangelo we nepangelo ndyoka a dhika po. Shi na ko nasha naamboka taya tindi okuzimina elongekidho ndika, Episalomi 2:9 otali ti: “Oto [Omwana, Jesus Kristus] ke yi pangela noshikaha shoonkondo e to yi nyanyagula ngiikangwa yeloya.” Kutya nduno oye shi zimina nenge hasho, iigwana ngashingeyi oyi li molweendo lwopathaneko lwu uka mokwiipuma mumwe naKalunga. Embo lyOmbimbeli lyahugunina otali popi kombinga ‘yaakwaniilwa yokombanda yevi alihe’ taya hanganithwa “ya ka hinge iita mesiku enene lyaKalunga Omunankondoadhihe.” (Ehololo 16:14) Iigwana nomikalo dhayo dhokwaahe na uukumwe otayi ka kala kaayi po we. Shika otashi ke shi ninga tashi wapa opo epangelo lyaKalunga li vule okulonga iilonga yalyo.
E li Omunamapangelo agehe, Jehova Kalunga okupitila mOmwana ota ka longitha noondunge oonkondo dhe okuninga omalunduluko ga pumbiwa okuhanganitha uuyuni. Epangelo lyaKalunga otali ke eta uukumwe washili notali ka laleka nuuyamba ayehe mboka ye hole uuyuuki. Omolwashike itoo longitha uule wominute dhontumba okulesha Episalomi 72 mOmbimbeli yoye? Mulyo otamu gandjwa ethano lyopahunganeko li na ko nasha naashoka epangelo ndyoka Omwana gwaKalunga oye e li omupangeli gwalyo tali ka ningila aantu. Aantu otaya ka mona uukumwe washili wuuyuni, nosho wo omaupyakadhi gawo agehe, ngaashi omathininiko, elongithonkondo, oluhepo nosho tuu, otayi ka kala kaayi po we.
Muuyuni wonena wa topoka, oyendji otaya dhiladhila kutya etegameno lya tya ngaaka kali shi lyoshili. Ihe osha puka okudhiladhila ngawo. Omauvaneko gaKalunga inaga kala nando onale inaaga gwanithwa, noitashi ka ningwa nando. (Jesaja 55:10, 11) Mbela owa hala okumona elunduluko ndika? Oto vulu oku shi ninga. Dhoshili, opu na nale aantu mboka tayi ilongekidhile ethimbo ndyoka. Oya za miigwana ayihe, ihe pehala lyokukala taya kondjo, ngashingeyi oyi igandja ya hangana kuunamapangelo waKalunga. (Jesaja 2:2-4) Oyo oolye? Oyo Oonzapo dhaJehova. Omolwashike itoo taamba ko ehiyo lyadho u dhi talele po pomahala gadho gokugongalela? Osha yela kutya oto ka nyanyukilwa eendathano ewanawa naantu mboka taya vulu oku ku kwathela u igandje kuunamapangelo waKalunga nokunyanyukilwa uukumwe mboka itaau ka hula po nando.
[Omathano pepandja 7]
Aantu ya za miigwana ayihe otayi ilongekidhile onkalamwenyo muuyuni wa hangana
[Edhina lyomuthaneki gwethano pepandja 4]
Saeed Khan/AFP/Getty Images
[Omadhina gaathaneki yethano pepandja 5]
Woman grieving: Igor Dutina/AFP/Getty Images; protesters: Said Khatib/AFP/Getty Images; armored cars: Joseph Barrak/AFP/Getty Images