Mbela otashi vulika ngaa omuntu a kale a gwanenwa?

“Okugwanenwa ohaku ningi ohepele yi kale omuyamba; okwaahagwanenwa ohaku ningi omuyamba a kale ohepele.”—Benjamin Franklin osho a popi ngaaka.

METSOKUMWE neyeletumbulo ndyoka, aantu oyendji oye shi shi kutya egwaneno itali vulu okulandwa noshimaliwa. Itashi kumitha sho aantu inaaya limbililwa kutya egwaneno oli li oshinima shoka itaashi vulu okumonika muuyuni mbuka tawu humitha komeho edhiladhilo lyokukala omuntu a hala omaliko ogendji nokukala e li pondondo yopombanda nenge a kale nonkalamwenyo ya fa yayalwe. Mbela opu na iinima yimwe yomwaambika tayi landula ye ku guma?

• Aaningi yomatseyitho giipindi ohaye ku homona nomatumwalaka ngoka tagu ulike kutya egwaneno oshinima shoka omuntu ta vulu okumona nuupu.

• Ethigathanopo ndyoka hali ningwa kiilonga nenge kosikola ohali ku tsu omukumo wu yelekanithe shoka ho ningi naashoka yalwe taya vulu okuninga.

• Aantu kaye na olupandu lwaashoka ho ya ningile.

• Ookuume koye ohaye ku ningitha wu kale wa sila ondumbo shoka ye na.

• Omapulo goye ga simanenena kombinga yonkalamwenyo ohaga kala inaaga yamukulwa.

Ngele omuntu okwa taalelwa komashongo ngoka, mbela otashi vulika ngaa shili a kale a gwanenwa? Omuyapostoli Paulus okwa popi kombinga yokukala omuntu a “pyokoka miinima ayihe.” Ethimbo limwe okwa li e na oshindji omanga omathimbo gamwe a li e na okashona. Okwa li a hokiwa kookuume ke, ihe yalwe oya li ye mu sheke. Ihe nando ongawo, okwa ti kutya okwi ‘igilila okukala naashoka e shi na.’—Aafilippi 4:11, 12.

Egwaneno oli li oshinima shoka ihaashi monika kwaamboka inaaye shi konga, ihe ngaashi Paulus e shi popi, omuntu ota vulu okwiilonga okukala a gwanenwa. Otatu ku ladhipike wu tale iinima itano mbyoka tayi vulu okuningitha omuntu a kale a gwanenwa tayi adhika mOohapu dhaKalunga, Ombiimbeli.