Ireferensia Inaphwanyeya va Yoochariha ya Muthukumano Okumi ni Muteko Ahu Weekristu
3-9 A TESEMPURU
MUHAKHU WA MASU A MULUKU | SAWERIWA T’ARUMMWA 9-11
“Mulipa Oowiikara Akristu Onnakhala Namalaleya Amvai”
bt epaax. 60 ipar. 1-2
Muloko “Waakhala Mmureceleni”
ACHU oonyeenyeya annavolowa epooma yo Tamasko, ni yoolakelela ya weera ichu soonanara weiwo. Oohuserya a Yesu nthowa na wiiciwa yaahaala waakhiwa ipa saya, omakiwa, wuulihiwa muru, ni opuruleliwa o Yerusalemu, weiwo anahaalaaya okumana ni owali wa athoriha o Sineetriyu.
Muhooleli a nikhuuru nlo, awiichaniwa Saulo, ookhalano eneneeryo ya oyeeha nikhami mmatani mwawe. Hiihaanoru, owo aahakalalela owoona asinthamwene awe emvonyaka maluku Estevau ophiyerya okhwa, yoowo aari oohuserya oororomeleya a Yesu. (Saw 7:57–8:1) Nthowa na oheeliwa murima ni wiikariwa wa oohuserya a Yesu pahiru yaakhala o Yerusalemu, Saulo onnakhala ntoko nivisi na makalume, amwaramwaxaka makalume a owiikara Akristu. Owo onnachuna omaliha malapelo yooniwa okhala oothanyeya, yaawo yaasuweliwe ntoko “Ephiro.”—Saw 9:1, 2; moone ekaaxa “A Autoridade de Saulo em Damasco,” va epaaxina 61.
Mmuthamalele Yehova Ntoko Mulipa-awuupa Ahu
Yehova hanawoona achu ntoko nnawoonaahu. Moohiyana, owo onaalikhela murima nave onnoona yeeyo oreiye muchu ti muchu a hiyo. (Mwaalakhanye 1 Samuwele 16:7b.) Yehova aaheerano yeela vaavaa aapankeiye muloko Weekiristu. Yehova ni Mwanawe yaahiithanlela achu ancipale yaawo yooniwa ni akina okhala oohiphwanelela. (Yoh 6:44) Ntoko yootakiherya, mmoha a yaawo aari Nfarisi iichaniwa Saawulu, yoowo aari “òruwana, awikara ni òwali.” (1 Tim 1:13) Nyenya Yehova aathoriha naari aahaalikhela murima wa Saawulu nave ahoona wi aari oloko woophwanelela. (Masi 17:3) Opwaha yeeyo, Yehova aahoona wi Saawulu aahaala wuupiwa ntoko epiya ‘yòthanliwa wi alaleye . . . wa amalapo, wa mamwene ni wa anamwane a Isarayele.’ (Saw 9:15) Yehova tho aahaathanla akina yaahaala wuupiwa wi ekhale “etxhu yorèrasa,” ophitaanyerya alipa oohapaliwa, alipa ooraruwa, ni ampava. (Aro 9:21; 1 Kor 6:9-11) Vaavaa anahuseryaaya Soorempwa, awo annalipiha nroromelo naya wa Yehova nave annamweemererya wi awuupe.
bt epaax. 64 epara. 15
Muloko “Waakhala Mmureceleni”
Munnawerya waanyiherya otikhina, ohaleeliheya, esara ni owali waakhanlevo variyari va muloko vaavaa Saulo aapacenryeiye olaleerya mu sinakooka vooloca sa Yesu? Awo yaanakoha: “Ola, tahi yoole aatolosha yaawo yaaromola nsina nenla o Yeerusalemu?” (Saw 9:21) Vaavaa owo athariheiye mathowa yaamweerinhe opaka matorokelo vooloca sa Yesu, Saulo “aaniilipisheryasha, acicimiheryaka wi Yeesu ori Kristu.” (Saw 9:22) Nyenya, naamwi aacicimiherya, owo haawenrye omaliha sookhovelela saatikitheryen’ye mmuupuweloni mwa achu vamoha ni mirima sawiirumiha. Naamwi hiiha, Saulo haavelavenle.
Mphwanye Muhakhu Woomunepani
bt ipaax. 60-61 ipar. 5-6
Muloko “Waakhala Mmureceleni”
Vaavaa Yesu aalonceiye ni Saulo va ephiro ya o Tamasko, owo haamukonhe ariki: “onawaavyaavyeryani oohuserya aka?” Ohiya yeeyo, owo aariye: “onakaavyaavyeryani?” (Saw 9:4) Ela ennooniherya wi Yesu onnoona wiicela nthowa na ohooxeya wa oomuchara awe.—Mat 25:34-40, 45.
Wakhala wi nyuwaano munnahooxiwa nthowa na nroromelo nanyu wa Kristu, muroromele wi Yehova vamoha ni Yesu, aasuwela ohooxeya wanyu. (Mat 10:22, 28-31) Onamweereya wi akhweya yaweeha eyo hemalihiwa mu elukuluku yeeyo. Muupuwele wi Yesu aamoona Saulo apakaka makupa mu wiiphiwa wa Estevau. Aamoona tho Saulo aapurulaka oomuchara oororomeleya mu ipa saya o Yerusalemu. (Saw 8:3) Naamwi hiiha, Yesu heenrevo echu mu elukuluku yeele. Nyenya, Yehova, moorweela wa Kristu, aahimvaha Estevau ni oohuserya akina ikuru soophwanelela wi etitelele okhala oororomeleya.
nwtsty masu oohuserya va Saw 10:6
Simoni, namacikicha a ishapala: Namacikicha a ixapala aari muchu aalapa ni manyapara a axinama, ampharihelaka solusau a kaale wi aviihevo va nnyapara mapururu naari paanya. Mwawiihiiha, owo aaniilipixerya owaka ni orapiha nnyapara nlo wi niphariheliwe ntoko yoowara ni ichu ikina. Muteko ola waari woowalamela, nthowa nawi manyapara yaanatepa wunkha, nave yaanachuneya maahi mancipale, ti nthowa nene Simoni aakhaleiye muxerexere mwa ephareya, woonaru ephareya yawiichaniwa Xopa. Mwawiiwanana ni malamulo a Mose, muchu yoowo aphara muteko yoola wa ocikicha ixapala, akhala ooriipiheya. (Onam 5:2; 11:39) Nave tho, Ayuta ancipale yaanamuthanya muchu yoowo acikicha ixapala nave hiyaachuna ophiya owannyawe. Mweeparipari, ohoolo waya mulopwana awiichaniwa Talmud aaloca wi muteko yoola waari woothanyeya opwahana woola ikokhola. Nyenya, Petro heemerenrye wi moonelo yoola omuhiihe okhala vamoha ni Simoni. Otaphuwa wa Petro mmukhalelo yoola, waaheeriha wi akhale ooreheryeya wa muteko yoowo aahaaleiye waakhela voocharela—oweecelela Amalapo mmavaate mwaya. Alipa oohuserya akina anoona wi masu a Ekriki “ishapala” (byr·seusʹ) naari nsina na asitiithi a Simoni.
10-16 A TESEMPURU
MUHAKHU WA MASU A MULUKU | SAWERIWA T’ARUMMWA 12-14
“Parnapa ni Paulo Annaapaka Oohuserya Mmapuro Oorakamela”
bt epaax. 86 epara. 4
“Yaahakalala Esaren’ye Munepa Waweela”
Ntakhara heeni munepa waweela weerinhaaya wi Parnapa ni Saulo evalaanyiwe “wi yaphare muteko”? (Saw 13:2) Piipiliya hanaloca. Nyenya ninnasuwela wi munepa waweela tiwaahoolenle wi ethanliwe alopwana yaala. Hiyaavo yawooniherya wi alipa a miririmu ni ahusiha a Antiyokeya yaakhooca yoolakelela yeela. Ohiya yeeyo, awo yaahaakhaviherya vancipale. Mwaanyiherye ohakalala Parnapa ni Saulo yoonnaaya voosuwela wi asinnaya oomunepani, ehirino nrima, ‘yaahiinanela yoolya, yaahaakuherya matata yaawo, yaaruma opwaha.’ (Saw 13:3) Hiyaano tho nnaphwanela waakhaviherya yaale anaakhela muteko wa Yehova, ophitaanyerya yaale anathanliwa wi ekhale atokweene mmulokoni. Ohiyana waakhalela nrima, nnaphwanela ‘waacicimihakasha moosivela wa nthowa na muteko anapharaaya.’—1 Tes 5:13.
bt epaax. 95 epara. 5
“Elocaka Moohoovelela sa Apwiya”
Woopaceryani, Paulo ni Parnapa yaaheemela o Ikoniyo, yeeyo yaari epooma etokweene ya elapo ya o Roma muceche wa Akalatiya. Moohiyana ni ipooma ikina sa elapo yeele, epooma yo Ikoniyo yaanakhalawo Ayuta vamoha ni achu ancipale yaahiri Ayuta ovinyerya woopaceryani. Ntoko yaaryaaya yookhovelela aya, Paulo ni Parnapa yaavolowa mu sinakooka nave epacerya olaleerya. (Saw 13:5, 14) “Mwa malocelo aya muloko muncipale waaroromela.—Saw 14:1.
(Saweriwa T’arummwa 14:21, 22)
wp14 1/9 epaax. 13 ipar. 4-5
Mmurumeele Muluku Moororomeleya Moohipwacha “Sohosha Sinchipale”
Amanle oxekurya elapo yo Terpe, Paulo ni Parnapa “yákókela o Lustra ni Ikoniyo ni Antiokeya, elipiha mirima ya óhuserya, yáchenyerya wi ekhaleru mu nroromelo, wi’tho ni sohosha sinchipale ninaphwanela ovolowa mu’mwene wa Muluku.” (Saw 14:21, 22) Woopaceryani, masu yaala anakhala ntoko ooceecheiha. Ewehereryo ya okumana ni “sohosha sinchipale” yahaala wooniwa ntoko ookhulumula, ohiya oolipiha. Nave, ti mwawiihai, Paulo ni Parnapa ‘yalipinhaya mirima ya óhuserya’ ni muchaka yoowo waaloca vancipale sa ohooxa?
Nnanwerya ophwanya naakhulo wakhala wi noovarerya moomaaleleya masu a Paulo. Owo haariye pahiru: “Nnaphwanela ovilela sohosha sinchipale.” Ohiya yeeyo, owo aariye: “Ni sohosha sinchipale ninaphwanela ovolowa mu’mwene wa Muluku.” Mwawiihiiha Paulo aahaalipiha oohuserya orweela wa ocicimiherya yookhumelela yaphaama ya okhala oororomeleya. Phatamari yoowo haari echu ya waanyiherya. Chiryene, Yesu aaloca: “Yowo óvilela ophiyerya makutchuwelo, yola anarwa-avulushiwa.”—Mat 10:22.
Mphwanye Muhakhu Woomunepani
w08 15/5 epaax. 32 epara. 7
Miyaha sa Vasulu sa Liivuru a Saweriwa T’arummwa
12:21-23; 14:14-18. Heroti aaheemererya waakhela ncicimiho nenlo nnamphwanela pahiru Muluku. Nyenya moohiyana, Paulo ni Parnapa, mwawaakuveya yaakhooca ncicimiho ni nthamalelo noohiphwanelela! Nihirwe nichune waakhela ncicimiho nthowa na muteko wa Yehova ori woothene nnapharaahu.
nwtsty masu oohuserya va Saw 13:9
Saulo awiichaniwa tho Paulo: Ovinyerya vaava oya ohoolo, Saulo oniichaniwa Paulo. Murummwa ola aayariwe ntoko Muhepri nave aarepeliwe ntoko Murooma. (Saw 22:27, 28; Fil 3:5) Ela enooniherya wi ovinyerya woonamwaneni wawe, owo aachuiwale ni masina meeli, Saulo mu Ehepiri nave Paulo mu Erooma. Ela yaari yawunlaana wa Ayuta okhalano masina meeli, xaxaxa wa yaale yaakhala mu elapo ekina. (Saw 12:12; 13:1) Ahima akina a Paulo yaanakhalano tho masina meeli, nsina na Erooma nikina na Ekiriki. (Aro 16:7, 21) Woona wi owo aari “murummwa a amalapo,” Paulo aakhalano murici wa olaleerya michaka yaphaama wa yaale yaahaari Ayuta. (Aro 11:13) Woonaru owo aalakelela opharihela nsina nawe na Erooma, uupuwelaka wi eyo akhweya yaahaala omweeriha okhala aweemereryiwa ni achu ancipale. (Saw 9:15; Gal 2:7, 8) Akina anuupuwela wi owo aakunxe nsina na Erooma achunaka omucicimiha Serxio Paulus, nyenya ela tahi eparipari, woona wi Paulo aakhalano nsina nenla elukuluku aakhaleiye o Xipre. Akina analoca wi Paulo aahiya opharihela nsina nawe na elocelo ya Ehepiri, nthowa nawi mukhalelo wa oromola nsina nenla, onnalikana ni masu a Ekiriki analociwa aahiwaka muchu (naari mwaaxinama) awiirumiha vaavaa oneeceiye.—Moone masu oohuserya va Saw 7:58.
Paulo: Mu Soorepa Seekristu mu elocelo ya Ekiriki, nsina Pauʹlos, nnarweela mu elocelo ya Elatino Paulus, nenlo nnataphulela “Vakhaani; Ekhaani,” ninnaphariheliwa ikwaha 157 wi simuthoonye murummwa Paulo nave ekwaha emoha pahi anamuthoonya mutokweene o Xipre awiichaniwa Serxio Paulus.—Saw 13:7.
17-23 A TESEMPURU
MUHAKHU WA MASU A MULUKU | SAWERIWA T’ARUMMWA 15-16
“Yoolakelela Enathipeleya Mpiipiliyani Enneemereryiwa ni Oothene”
bt ipaax. 102-103 epara. 8
“Yaavaanyihanano, Enaakasihana Vatokotoko”
Luka aatitelela oloca ariki: “Yaaloncaaya yeela, Paawulu ni Parnape, yaavaanyihanano, enaakasihana vatokotoko. Hiiha, yaarummwa Paulo ni Paranape vamoha ni akina a mmulokoni, wi ewele o Yeerusalemu yavarerye mwaha yoola ni arummwa vamoha ni asitokweene.” (Saw 15:2) ‘Ovaanyihana ni waakasihana’ weiwo waanooniherya miyoonelo soolipa ni olekecheya wa achu a makupa oomeeli, nave muloko wa Antiyokeya hiwaawenrye omaliha mwaha yoola. Wi ekhapelele wiiwanana ni murecele, muloko waalakelela okeriha mwaha yoola wa “arummwa vamoha ni asitokweene” o Yerusalemu, nenlo naari nikhuuru noolamulela. Tiheeni nnahuseryaahu wa atokweene o Antiyokeya?
w12 15/1 epaax. 5 ipar. 6-7
Akristu Eeparipari Annacicimiha Masu a Muluku
Makupa a Mpiipiliyani yaaphariheliwe wi omalihiwe mwaha yoola yaari a Amosi 9:11, 12. Ntoko enaphwanyeyaaya mu liivuru a Saweriwa T’arummwa 15:16, 17, ni masu ala: “Evinre yeela, kinamukooka; kinarwa kiteka mushakala wa Tavite wuuwale. Kinarwa kiteka tho milepe sawe, kirehererye, wi achu akina ahanle ewaavye Apwiya, maloko oothene aniichaneliwa nsina naka, Apwiya tanaloca.”
Nyenya hanka wakhala wi muchu ooloca ariki, ‘yoorepa ela henaloca wi tahi waari woochuneya oxileiwa.’ Eyo eparipari; nyenya Akristu yaari Ayuta yaahiiwexexa mwaheene. Wa Ayuta, mmalapo ooxileiwa hiyaamoona okhala muchu a “maloko” makina, nyenya yaamoona okhala munnaya. (Muk 12:48, 49) Ntoko yootakiherya, mwawiiwanana ni masu anaphwanyeya mu Bagster a Septuagint, Estere 8:17 oni: “Achu ancipale a maloko makina yaapweshereryana ni ayuuta.” Mwawiihiiha, michaka saari sawooneya wi vaavaa Soorepa saalohenryaaya wi achu oohalela a echoko ya Isarayeli (yaayariwe ntoko Ayuta ni ale yaakhanle Ayuta othanaru) yaapweshereryana ni achu a maloko oothene (amalapo yaahixileiwe) ekhala nloko nimoharu wa nsina na Muluku. Oxileiwa tahi echu yaari yoochuneyaxa wi yaale yaari amalapo ekhale Akristu.
bt epaax. 123 epara. 18
Alipihaka Muloko
Paulo ni Timoteo yaalapa vamoha mu iyaakha sincipale. Ntoko arummwa aweeceeca, awo yaahaakhwaniherya mirici mincipale yeemelelaka nikhuuru noolamulela. Piipiliya oni: “Wa ipooma seiho yaaviraayamo, yaanaaleeliha anna wi ethokororyeke ikano seiye arummwa ni asitokweene ooYerusalemu yaathorihenryaaya.” (Saw 16:4) Mwawooneya, miloko moohikhwa minikwa saachariha soolakelela sa arummwa ni atokweene o Yerusalemu. Nthowa na okhala awiiwelela, muloko waanalipiheya “mu nroromelo, nave nihiku nnihiku, waanaaceereryeya.”—Saw 16:5.
Mphwanye Muhakhu Woomunepani
w12 15/1 epaax. 10 epara. 8
Muhuserye Okhala Oolipelela Orweela wa Arummwa a Yesu
Tiheeni nnaweryaahu ohuserya va yaweereya yeela? Moone wi eyo yeeren’ye pahiru Paulo amanle ocimula ayaaka o Asiya munepa waweela waapacenryaaya omuhoolela. Ohoolo waya, pahiru amanle waacamela o Pituniya Yesu taakhavihenryeiye. Nave vookuchula, Paulo amanle ophiya o Trowate, Yesu taamuthoonyenryeiye o Maketoniya. Ntoko muru wa muloko, Yesu akhweya onanwerya oneerela moolikana. (Kol 1:18) Ntoko yootakiherya, nyuwaano akhweya munnachuna okhala piyoneero naari othaamela weiwo oriwo othowa otokweene. Nyenya Yesu onahaala woohoolelaani ni munepa waweela pahiru mmanle opacerya weeravo echu wi mukhwaaniherye yoochuna anyu. Wi niphwanaphwanihe, Mulipa aweeciha ekaaro pahiru onnawerya okeriha omoono woolopwana naari woothiyana pahiru wakhala wi ekaaro eyo enneeca. Moolikana tho, vooloca sa waaceererya muteko ahu, akhweya Yesu onahaala onihoolela pahiru wakhala wi noopacerya weeca—naari wi, wakhala wi ninniilipixerya wi naakhwaniherye yoolakelela ahu.
nwtsty masu oohuserya Saw 16:37
Hiyo . . . na aRooma: Ela tiwi, nnarempwa ntoko Arooma. Paulo vamoha ni Sila yaari Aroma. Malamulo a Aroma yaanaloca wi muchu o Roma aanaphwanelela othorihiwa woophwanelela haaphwanela olakiwa vanlakani vene ahaakumve othorihiwa. Malamulo a o Roma yaanaavaha otaphuwa achu yaari Aroma oya nipuro nri noothene awo anachunaaya oyawo. Muchu aari Muroma aaphwanela wiiwelela malamulo a o Roma, ohiya malamulo a ipooma ikhaani. Wakhala wi ohootheriwa echu, owo aaphwanela weemererya othorihiwa ni malamulo a vanipuroni, nyenya tho, aakhalano owerya wa owiriyaniwa ni nikhuuru noothoriha na o Roma. Wakhala wi mulacu owo holociwe phaama owo aanwerya oveka wi akerihe nipuro noothoriha ntokotoko. Murummwa Paulo aalaleerya vancipale mu elapo yoothene ya o Roma. Owo aapharihela ekari yeela aareiyeno ntoko Muroma mu ikwaha raru. Ekwaha yoopacerya, yeeren’ye ari o Filipi vaavaa aalonceiye wa alamuleli a o Filipi wi awo yaamuchekela nthowa na ommana.—Wi musuwele ikwaha ikina piili, moone masu oohuserya va Saw 22:25; 25:11.
24-30 A TESEMPURU
MUHAKHU WA MASU A MULUKU | SAWERIWA T’ARUMMWA 17-18
“Mmutakiherye Murummwa Paulo mu Olaleerya ni Ohusiha”
(Saweriwa T’arummwa 17:2, 3, Nlakano Nahihano.)
nwtsty masu oohuserya va Saw 17:2, 3
áhópelelihano mwaha: Tahi wi pahiru oona waaleela awo michaka yaphaama. Owo aanataphulela ni ovaha sawooniherya orweela mu Soorepa, ela tiwi, orweela mu Soorepa sa Ehepiri. Owo aaheera sincipale ohiya pahiru waalakhanya; owo aahoopeleliha mwaha orweela mwa seiho, nave aaheerano yeeyo mwawiiwanana ni alipa oowiriyana awe. Masu a Ekriki di·a·leʹgo·mai annataphuleliwa tho ntoko “waavoliiherya awo mu ochekula; ovaanela; ovaanyihana.” Ela enathoonyerya mukhalelo wa woopelela mwaha ni achu. Masu yaala tho a Ekiriki annaphariheliwa mu Saw 17:17; 18:4, 19; 19:8, 9; 20:7, 9.
achichimiherya: Masu yaala mu elocelo ya Ekiriki, wakhala wi ataphuleliwe mwawooneya, anooniherya “othariha echu (ohiyaniha echu).” Ela akhweya enataphulela wi Paulo mwawiichaalela aanalikanyiha sooloherya sa Mesiya inaphwanyeya mu Soorepa sa Ehepiri ni saweereya sa mu okumi wa Yesu, ooniheryaka mukhalelo Yesu aakhwanihenryeiye sooloherya seiho.
(Saweriwa T’arummwa 17:17, NN.)
nwtsty masu oohuserya va Saw 17:17
ntchachoni na marocha: Nipuro naaphwanyeya o Akropole, nchaco na maroca na epooma ya Atena (mu Ekriki, a·go·raʹ) winnuwa waya waakhwana ikitare thanu naari opwaha vaavo. Nchaco nenla naari nipuro naaphariheliwa ohiya pahiru wa othuma ni otumiha. Nla naari nipuro ntokweene na epooma yaathukumanaayavo alipa a muhakhu, a epoliitika, ni ichu ikina. Achu a Atena yaanasiveliwa othukumana va nipuro nenla wi ethokororye ichu soophwanelela.
(Saweriwa T’arummwa 17:22, 23)
nwtsty masu oohuserya va Saw 17:22, 23
Wa muluku oohisuwanyenya: Masu a elocelo ya Ekiriki awi A·gnoʹstoi the·oiʹ yaanaphwanyeya va soorepa saari va altare o Atena. Achu o Atena yaanooniherya owoova waya amuluku moorweela wa oteka ipa sincipale sa amuluku ni a altare wa amuluku oohisuwanyeya, ntoko amuluku Oovuwa, a Wiisumaaliha, a Omwaleela, a Olekecha, ni a Ikharari. Akhweya yoovaka wi yaahaala omuhiya muluku mmoha ophiyerya ehooxeye, awo yaampaka altare “wa muluku oohisuwanyeya.” Moorweela wa altare yoola, achu yaaneemererya wi ookhalavo muluku yoowo yaahimusuwenlaaya. Mwamiruku, Paulo aampharihela altare yoola ntoko mathipelo a olaleerya wawe wi aasuwelihe Muluku eeparipari—yoowo awo ohoolo waya yaahaalaaya omusuwela.
Mphwanye Muhakhu Woomunepani
w08 15/5 epaax. 32 epara. 5
Miyaha sa Vasulu sa Liivuru a Saweriwa T’arummwa
18:18—Olipela taani Paulo eenreiye? Alipa oohuserya akina analoca wi Paulo aalipenle wi akhale Nasirewu. (Nam 6:1-21) Nyenya Piipiliya hanaloca olipela taani Paulo eenreiye. Navetho, Piipiliya hanaloca waakhanle wi olipela iwo eenreno ahaakumve naari amanle okhala Mukristu, naari waakhanle wi aampacerya naari okuchula olipela wawe. Moohiphwacha mukhalelo ori woothene, olipela iwo hiyaari echu yoochekeya.
nwtsty masu oohuserya va Saw 18:21
Muluku eemererya: Ala masu oophwanelela anacicimiherya ochuneya waya wuupuwelela yoochuna ya Muluku vaavaa nnapakaahu naari olakelela echu eri yoothene. Murummwa Paulo aanuupuwelela yeela ilukuluku soothene. (1Kor 4:19; 16:7; Ahe 6:3) Moolikana tho, murummwa Yakopo aahaaceenyerya oowiriyana awe oloca: “Apwiya yeemererya, nnamukhala akumi, neereno ela nari ele.” (Tiy 4:15) Tahi wi masu yaala anaphwanela woona olociwa; muchu ori oothene onaloca ni murima woothene wi “Apwiya yeemererya” onaphwanela weera mwawiiwanana ni yoochuna ya Yehova. Nave tho, tahi wi ilukuluku soothene masu ala analociwa mwawiiweya, nyenya tho annalociwa mmurimani.—Moone masu oohuserya va Saw 21:14; 1Kor 4:19; Tiy 4:15 ni apentisi C, mu Tradução do Novo Mundo.
31 TESEMPURU–6 YANERU
MUHAKHU WA MASU A MULUKU | SAWERIWA T’ARUMMWA 19-20
“Mwiiweherye Aneene Meekhiinyu ni Muloko”
w11 15/6 ipaax. 20-21 epara. 5
“Mukukhule Muloko wa Muluku, Yoowo Ori Mwa Nyuwo”
Murummwa ola aarepa wi atokweene yaaphwanela ‘okukhula muloko wa Muluku yoowo ori mwa yaawo.’ Yaari yoochuneya vancipale wi awo esuwele wi muloko owo ti wa Yehova vamoha ni Yesu Kristu. Atokweene anahaala waakhula mulacu vooloca sa mukhalelo awo anakukhulaaya ipucepuche sa Muluku. Mwaanyiherye wi nthamwene anyu oochuneya onnachuna weeca mukwaha, nave onnoovekaani wi mwaakhapelele anamwane awe. Apwanne himwaahaala waakhapelela phaama anamwane awo ophitaanyerya waavaha yoolya? Wakhala wi mmoha a yaawo onniiceliwa, himwaahaala omuhoola oxipitali? Moolikana, Atokweene a mmulokoni anaphwanela okukhula “muloko wa Muluku, yoowo othummeiye nnikhami na yoowo mwaneene.” (Saw 20:28) Awo annasuwela wi epucepuche eri yoothene ethummwale nnikhami nasisapo na Yesu Kristu. Esuwelaka wi anahaala waakhula vamiithoni va Muluku, atokweene annayliha, annakhapelela, ni waakiha muhuwo.
w13 15/1 epaax. 31 epara. 15
Atokweene a Mmulokoni—‘Analapa Vamoha wi Enihakalalihe’
Okhala mukukhula muteko woovila. Ilukuluku ikina, atokweene annamaliha ohiyu woothene ehikonne, yuukhuwaka ni anna ni evekelaka ntakhara yaawo, naari evahaka nikhaviheryo noomunepani wa epucepuche ya Muluku. (2 Kor 11:27, 28) Naamwi hiiha, ntoko Paulo, atokweene annaakhwaniha murici aya moohakalala. Paulo aahaarepela Akorinto: “Onnakisivela ononka soothene kiryaakano, ononkatho okumi aka wanthowa na okumi anyu.” (2 Kor 12:15) Chiryene, nthowa na waasivela annawe, Paulo aananonka ekumi awe wi aalipihe. (Mwaalakhanye 2 Korinto 2:4; Fil 2:17; 1 Tes 2:8) Hannaphwanela okhwa minikwa wi anna yaanamusivela vancipale Paulo!—Saw 20:31-38.
bt epaax. 172 epara. 20
“Nkiinono Nthowa Nnikhami Nanyu Nyuwo Oothene”
Mukhalelo wa okumi wa Paulo waari woohiyana ni yaale ohoolo waya yiiphwanyerya orweela wa muhuwo. Owo aanalapa mukhateiye wi iivakulele, ahichunaka ovaha murici muloko. Tahi wi wiilipixerya wawe wi aakhaviherye anna wari nthowa na ochuna okhalano muhakhu. Paulo aahaaceenyerya atokweene o Efeso wooniherya munepa wa wiiveleela. Owo aaloca wi awo yaaphwanela “waakhaviherya oocecheya.” Nave aakookela ariki: “Muupuwele masu Apwiya Yeesu yaaloncaaya, eriki: ‘Ooreeriwa ti yoowo onavaha, ompwaha onaamwaakhela.’”—Saw 20:35.
Mphwanye Muhakhu Woomunepani
bt epaax. 161 epara. 11
“Yaahinlaana ni Ikuru” Naamwi Waarivo Wiikariwa
Akhweya Paulo aanahusiha mu nipuro nenle mahiku oothene, ovinyerya ewora ya 11 ophiyerya akhweya ewora ya 16. (Saw 19:9, masu a vathi) Woonaru ela yaari elukuluku yoomaaleleya variyari va nihiku, nave tho yaari elukuluku yooviha, yeeyo ancipale yiichuuwaaya ni olya. Waakhanle wi Paulo aaheerano yeela mu iyaakha piili, enooniherya wi aamaliha iwora 3.000 ahusihaka masu a Muluku. Nthowa na yeela masu a Muluku yaahinlaana ni ikuru. Paulo aari oowetha ni awaakuveya, owo aaheeriha wi elukuluku awe ya olaleerya ekhale mwawiiwanana ni achu a ekulucu yeele. Tiivi yaari yookhumelela? ‘Achu oothene yaakhala mu elapo ya wAasiya, aYuuta vamoha ni aKereku, yaahiiwa masu a Apwiya.’ (Saw 19:10) Moohikhwa minikwa, owo aavaha onamoona wawaakhwanela!
bt ipaax. 162-163 epara. 15
“Yaahinlaana ni Ikuru” Naamwi Waarivo Wiikariwa
Wuulihiwa muru wa anamwane a Seva waaheeriha wi ancipale epacerye omoova Muluku, yeerihaka wi achu ancipale ekhale Akristu ni ohiya masica aya. Sookhovelela sa achu o Efeso saari soovoloweliwa ni meerelo a onamulosiwe. Okhwiri ni opharihela iphiiri waari wawunlaana, nave tho vakina vaya yaanalosiwa ni ichu soorempwa. Achu ancipale o Efeso yaalakelela oweeyela aliivuru aya a masica vamiithoni wa oothene, naamwi awo yaari oowalamela akhweya ikhorowa masana masaneene sa itoolare. Luka onnaloca: “Masu a Apwiya yaahinlaana ni ikuru.” (Saw 19:17-20) Iwo waari ovootha otokweene wa eparipari variyari va sawootha ni onamulosiwe. Achu yaale, aanivaha yootakiherya yaphaama. Hiyaano tho nnakhala mu elapo yoosareya onamulosiwe. Wakhala wi nohoona wi nookhalano echu enapaka makupa a onamulosiwe, nnaphwanela weerano hiiha ntoko achu o Efeso yenraayano—omwalanano mwawaakuveya. Nikhale ocai wa meerelo yaala oothanyeya, naamwi akhweya ori woovila.