“Opwaha Sothe Sene Mukhaleno Osivela Weparipari”
“Makutchuwelo a itchu sothe sene ari vakhiviru; . . . opwaha sothe sene mukhaleno osivela weparipari mwa nyuwo mkhatinyu.”—1 PETRO 4:7, 8.
YESU aanasuwela wi iwora sawe sookuchulela ari vamoha ni arummwa awe, saari soochuneyaxa. Owo aanasuwela ichu saaweherya arummwa awe. Awo yaakhalano muteko mutokotoko wi ekhwaniherye, nyenya awo yaamwiiciwa ni ohooxiwa, hiihaa ntoko Yesu. (Yohane 15:18-20) Ohiyu yoole wookuchula ari vamoha ni arummwa awe, owo aawuupuxerya opwaha ekwaha emoha wii: “Musivelane mukina ni mukhwawe.”—Yohane 13:34, 35; 15:12, 13, 17.
2 Murummwa Petro, yoowo aari vaavale ohiyu ene yoole, aahiiwexexa ochuneya wa olopola wa Yesu. Ivinre iyaakha sincipale, ehanle elukuluku vakhaani wi Yerusalemu atoloxiwe, Petro aacicimiherya ochuneya wa osivela. Owo aahaaleela aKiristu wii: “Makutchuwelo a itchu sothe sene ari vakhiviru; . . . Opwaha sothe sene mukhaleno osivela weparipari mwa nyuwo mkhatinyu.” (1 Petro 4:7, 8) Masu a Petro aakhalano yootaphulela etokotoko wa yaale anakhala “m’mahiku ókutchula” a mathoriheryo a ichu seiya samutano. (2 Timoteo 3:1) Mano “osivela weparipari” tiheeni? Mano ntakhara heeni okhanlaaya woochuneya wi hiyaano nikhaleno osivela wa mukina ni mukhwaawe? Mano hiyaano nni nooniherye mwawiihayi wi nookhalano osivela weeparipari?
Mano “Osivela Weparipari”—Tiheeni?
3 Achu ancipale anuupuwela wi osivela ti echu ya maphacuwelo. Nyenya Petro haaloca sa osivela wa mukhalelo ori woothene; owo aaloca sa osivela wa mukhalelo wavameekhaaya. Nsu nawii “osivela” ntaphuleliwe mu nsu neeGriki a·gaʹpe. Nsu nlo nnooniherya osivela woohikhalano nrima onahooleliwa, nari onalamuleliwa moorweela wa malamulo. Liivuru mmoha ooloca: “Agape osivela onawerya olamuleliwa nthowa nawii tahi muupuwelo pahiru, nyenya ti yoothanla ya mmurimani yeeyo enooniheryiwa ni miteko.” Nthowa nawii hiyaano nookhalano mukhalelo wawiichuna mukhatihu, hiyo ninnachuna sawuupuxerya wi nooniherye osivela wa mukina ni mukhwaawe, neerakano hiihaa moovarihana ni makhalelo a malamulo anarweela wa Muluku.—Mapacereryo [Genesis] 8:21; aRoma 5:12.
4 Eyo henataphulela wi hiyaano nnaphwanela osivelana mukina ni mukhwaawe nthowa na nlamulo nlo pahiru, hooye. A·gaʹpe hanooniheryiwa ni ochuna ni mawuupuwelo pahiru, hooye. Alocaka ni hiyaano Petro oriye: “Mukhaleno osivela weparipari [“woonyomowa”] mwa nyuwo mkhatinyu.”a (Kingdom Interlinear) Chiryene osivela ntoko iwo onachuneya wiilipixerya vancipale. Alocaka sa nsu neeGriki ntaphuleliwe “weparipari” mulipa oosuwela mmoha oriye: Eyo enooniherya eruku ya mulipa oochimaka oniilipixerya ni ikuru sawe soothene soomaliherya sa mmisipheni mwawe wi aphiye omakuchuwelo wa ochimaka.
5 Osivela wahu, honaphwanela wooniheryiwa mu ichu sookhweya pahiru, nari wa achu oothanleya. Osivela weeKiristu onakhweleya ‘onyomola’ murima, wooniherya osivela naamwi ori woovila weerano hiihaa. (2 aKorinto 6:11-13) Mwawiiweyaxa, osivela wawihiihaa ti echu hiyaano nnachunaahu wunnuwiha ni weerano, ntoko mulipa oochimaka oniilipixerya wi akhovelelihe misiphe sawe. Ori woochuneya hiyaano okhalano osivela wawihiihaa wa mukina ni mukhwaawe. Mano ntakhara heeni? Ntakhara mathowa ala mararu.
Ntakhara Heeni Nnaphwanelaahu Osivelana Mukina ni Mukhwaawe?
6 Nthowa noopacerya, ‘osivela onarweela wa Muluku.’ (1 Yohane 4:7) Yehova, Ehime ya osivela, topacenrye onisivela hiyaano. Murummwa Yohane aaloca: “Mummo osivela wa Muluku wáhoneya mwa hiyo, wi Muluku ámuruma Mwanawe óyariwa mekhiye, avolowe mwilaponi ya vathi, wi nikhale akumi mwa Yowo.” (1 Yohane 4:9) Muluku “ámuruma Mwanawe” akhala muchu, akhwaaniherya muteko awe, nave akhwa vamwirini wa masooso—soothene iha saaheereya hiihaa “wi nikhale akumi.” Mano ti mwawiihayi nnahaalahu waakhulela osivela otokotoko wa Muluku? Yohane aaloca: “Muluku ánisivenliye mwawihihá, hiyotho tinnaphwane-lahu osivelana mukina ni mukhwawe.” (1 Yohane 4:11) Vareryani wi Yohane oorepa wii: “Muluku ánisivenliye mwawihihá”—ohiya nyu pahiru nyenya hiyaano. Mwaha ti wawiiweyaxa: Wakhala wi Muluku onnaasivela anna ahu mu nroromelo, hiyaano tho nri mu nlamulo wi naasivele anna awo.
7 Nthowa nanawiili, ori woochuneya vancipale wa hiyaano osivelana mukina ni mukhwaawe hihano wi naakhaviherye anna ahu anahooxeya nthowa nawii “makutchuwelo a itchu sothe sene ari vakhiviru.” (1 Petro 4:7) Hiyaano nnakhala mu “ilukuluku sohósha.” (2 Timoteo 3:1) Makhalelo a elapo, ipahu sa maphacuwelo, ni ovaanyiwa sinnaruuha masooso wa hiyaano. Variyari va makachamiho, hiyaano nnachuna waacamelana mukina ni mukhwaawe. Osivela weeparipari onahaala onithukumanya vamoha, nave oneeriha hiyaano ‘othokororyana mukina ni mukhwaawe.’—1 aKorinto 12:25, 26.
8 Nthowa na neeraru, hiyaano nnakhwela osivelana mukina ni mukhwaawe nthowa nawii hiyo hinnachuna ‘omvaha nipuro Musaserya’ wi anihuwelihe. (aEfeso 4:27) Satana onnapwahiherya opharihela muteko ohiphaameya wa anna ahu mu nroromelo—ocecheya waya, soochompa, ni sookwachuliha saya—ntoko maluku ookwachula. Mano munna aloca masu nari aneerela echu ehinooniherya osivela, yaamuneriha okhuma mmulokoni? (Proverpio 12:18) Hooye, wakhala wi hiyaano nookhalano osivela weeparipari wa mukina ni mukhwaawe! Osivela weeparipari onnanikhaviherya hiyaano wi nipwahiherye okhalano murecele ni opharihana wi nimurumeele Muluku ‘nikhata nnikhata.’—Zofoniya 3:9, NM.
Nyuwano Muni Mooniherye Mwawiihayi wi Munnaasivela Achu Akina
9 Wooniherya osivela onaphwanela opacerya vachokoni. Yesu aaloca wi oomuchara awe eeparipari yaahaala osuweliwa moorweela wa osivela aryaayano mukina ni mukhwaawe. (Yohane 13:34, 35) Osivela onaphwanela wooneya ohiya vamulakoni pahiru nyenya tho vachokoni—variyari va oothelana ni variyari va asitiithi ni anamwane. Honaakhwana wuupuwela waasivela achu a vachokoni pahiru; hiyaano nnakhwela wooniherya osivela mu makhalelo aphaama anakhaviherya.
10 Mano oothelana enii ewerye wooniherya mwawiihayi wi annasivelana mukina ni mukhwaawe? Mulopwana yoowo onamusivela mwaariye onneeriha wi mwaariye asuwele moorweela wa masu awe ni saweera sawe—vanlakani ni okhwipi—wi onnamusivela chiryene. Owo onnacicimiha omuchu wa mwaariye nave onnathokororya mawuupuwelo, moonelo, ni makhalelo awe. (1 Petro 3:7) Owo onnahela soochuna sa mwaariye vahoolo va soochuna sawe, nave onneera soothene onaweryeiye wi athokororye soothowa sa mwaariye, soomwiilini, soomunepani ni sa mmawupuweloni. (aEfeso 5:25, 28) Muthiyana yoowo onamusivela iyawe ‘onnamoova’ nari omucicimiha vancipale, naamwi owo ilukuluku ikina ahiweryaka okhwaaniherya soowehererya sawe. (aEfeso 5:22, 33) Owo onnamukhaviherya ni omucicimiha iyawe, hanaveka ichu soohichuneya, nyenya onniiwanana ni iyawe wi epwahiherye othokororya ichu soomunepani.—Mapacereryo 2:18; Mateyu 6:33.
11 Asitiithi, ti mwawiihayi nyuwano muneeraanyu mooniherye osivela wa anamwane anyu? Ochuna wanyu olapa mwakuru wi mwaavahe awo soothowa soomwiilini ennooniherya osivela wanyu. (1 Timoteo 5:8) Nyenya anamwane annakhwela ichu sincipale opwaha yoolya, soowara, ni wookhalavo. Wakhala wi awo anahaala wunnuwa ophiyerya omusivela ni omurumeela Muluku eeparipari, awo anakhwela okhovelelihiwa ichu soomunepani. (Proverpio 22:6) Eyo enataphulela wi, ntoko echoko, munaphwanela othanla elukuluku ya omuhuserya Piipiliya, olaleerya, ni ophiya mmithukumano yeeKiristu vamoha. (Detronomiu 6:4-7) Mu ilukuluku seiya sookachamiha nnakhalaahu, opwahiherya ophara miteko ntoko seiya onachuneya oyeleela ichu ikina. Wuukhuwa, ni wiilipixerya wanyu wi muthokororye soothowa soomunepani sa anamwane anyu, ennooniherya osivela, ennathoonyerya wi nyuwo ni murima anyu woothene, munnachuna wi anamwane anyu ekhale phaama okhala wookhala.—Yohane 17:3.
12 Ori wookhweleya tho wa asitiithi wooniherya osivela moorweela wa othokororya soothowa sa mmawupuweloni sa anamwane aya. Anamwane annachuna wiikichiwa; mirima saya soomiravo inachuna olipihiwa ni osivela wanyu. Munaaleela wi nyuwo munnaasivela awo, nave munaavaha masu mancipale a osivela, ntakhara masu awihiihaa annaaroromeliha wi awo annaphwanela osiveliwa nave tho ti oochuneya vancipale. Munaathamala awo, mwaweerela hiiha enahaala waaroromeliha wi nyuwo munnawoona, nave wi munnathokororya vancipale wiilipixerya waya. Munaalaka awo moosivela, waavaanya wawihiihaa onnaaleela wi nyuwo munnathokororya vooloca sa okhala waya ntoko achu. (aEfeso 6:4) Masu oothene ala oosivela annakhaviherya echoko wi ekhale yoohakalala, yoopharihana, yooreheryeya phaama wi ewerye ovilela makachamiho a mahiku ala ookuchula.
13 Osivela onnaneeriha hiyaano ohihela mmurimani sookwachuliha sa akina. Upuwelani wi vaavaa Petro aaloponleiye alipa awaalakhanya awe wii: “Mukhaleno osivela weparipari mwa nyuwo mkhatinyu,” owo aaloca nthowa taani ela ekhanlaaya yoochuneyaxa, “ntakhara osivela onuhéla wachasha wa sonanara.” (1 Petro 4:8) ‘Wuuheela’ soocheka honataphulela ‘okhuwa’ soocheka itokotoko. Soocheka itokotoko iho inaphwanela olokohiwa mwawaakuveyaxa wi ithokororyiwe ni yaale arino mirici mmulokoni. (Levitiko 5:1; Proverpio 29:24) Ela yahaala okhala echu yoohisivela—ni yoohivarihana ni Piipiliya—weemererya soocheka itokotoko opwahiherya waaphoreiha nari waahooxa achu ahirino nthowa.—1 aKorinto 5:9-13.
14 Ikwaha sincipale, sookwachuliha, ni soocheka sa anna ahu mu nroromelo ti ikhaani sene. Oothene yeehu ninnakwachuliwa mu masu nari mu saweera, ilukuluku ikina ninnapharihana mwala nari ophoreihana mukina ni mukhwaawe. (Yakobo 3:2) Mano ti waphaama waakuvela olaleya wa achu sookwachuliha sa akina? Weerano mwawihiihaa waahaala otannya ohiiwanana mmulokoni. (aEfeso 4:1-3) Wakhala wi hiyo ninnalamuleliwa ni osivela hinirwa ‘nimootherya’ nthamwene ahu a mmalapelo. (Saalimu 50:20) Hiihaa ntoko osirika ni etinta onnakhuneela onanara wa exiri, hiihaa tho osivela onnuuheela ohiphaameya wa akina.—Proverpio 17:9.
15 Osivela onahaala oneeriha hiyaano wi naakhaviherye yaale arino soothowa. Vaavaa makhalelo a mahiku ookuchula anatepaaya onanara, akhweya enamphiya elukuluku yeeyo anna ahu mu nroromelo anahaalaaya ochuna okhaviheryiwa ni ichu soomwiilini. (1 Yohane 3:17, 18) Ntoko yawooniherya, mano mmulokoni mwaka ookhalamo muchu ohirino ikhorowa nari oyeleenle muteko? Vanonto akhweya hiyaano poti owerya omukhaviherya ni ichu soomwiilini, moovarihana ni mikhalelo sahu. (Proverpio 3:27, 28; Yakobo 2:14-17) Mano yookhalavo empa ya muchiye awuuluvala enakhweleya orehereryiwa? Vano akhweya hiyaano poti opacerya wi nivahe nikhaviheryo ni muteko yoowo ori woophwanelela.—Yakobo 1:27.
16 Wooniherya osivela wahu wa akina honamalela wa yaale ari amwaachamane ahu pahiru. Mu ilukuluku ikina, hiyaano poti wiiwa saweereya vooloca sa arummwa a Muluku mu mapuro makina anahooxeya ni ipahu sawoopiha, ntoko ochikinyeya wa elapo, nari ikhoco sa achu a nloko nimoha. Moohiwehererya, akhweya awo poti ochuna soolya, soowara, ni ichu ikina. Moohipwacha yaari a nloko nikina nari a nihimo nikina. Hiyaano nookhalano ‘osivela wa anna’ oothene. (1 Petro 2:17) Mwawiihihaa, ntoko miloko sa iyaakha nsana noopacerya hiyaano nnachuna okhaviherya marehereryo anapakiwa a ovaha nikhaviheryo. (Saweriwa Tarummwa 11:27-30; aRoma 15:26) Vaavaa hiyo nnooniheryaahu osivela mmakhalelo oothene yaala, hiyaano ninnalipiha yochukelela yeeyo enaneeriha hiyo okhala oopharihana mmahiku yaala ookuchula.—aKolose 3:14.
17 Osivela onnaneeriha hiyaano olaleerya michaka yaphaama ya Omwene wa Muluku wa achu akina. Thokororyani yootakiherya ya Yesu. Ntakhara heeni owo aanalaleerya ni ohusiha? Owo “áhámorela ikharari” maloko a achu nthowa na ohaawa waya mmukhalelo woomunepani. (Marko 6:34) Awo yaahikhoochiwa nave yaahihuwelihiwa ni ahooleli a malapelo atheru, yaawo yaaphwanela waahusiha awo iparipari soomunepani ni waavaha awo ewehereryo. Mwawiihihaa, moorweela wa osivela wa mmurimani ni ikharari sawiixa, Yesu aahaahakararya achu awo ni “Mitchaka Yaphama ya Omwene wa Muluku.”—Luka 4:16-21, 43.
18 Olelo tho, achu ancipale annakhala oocecheya mmunepani ni oohuwelihiwa nave hanono ewehereryo. Wakhala wi hiyaano, hiiha ntoko Yesu, ninnaakuvela woona soothowa soomunepani sa achu oothene yaale nivano ahinamusuwela Muluku eeparipari, hiyaano moorweela wa osivela ni ikharari nnahaala waavaha michaka yaphaama ya Omwene wa Muluku. (Mateyu 6:9, 10; 24:14) Nthowa nawii ehanle elukuluku vakhaani, mwawaakuveya, nnaphwanela olaleerya michaka seiya sa ovuluxa okumi.—1 Timoteo 4:16.
“Makutchuwelo a Itchu Sothe Sene Ari Vakhiviru”
19 Upuwelani wi, Petro aapacenrye ovaha ikano sawe sa osivelana mukina ni mukhwaawe ni masu awii: “Makutchuwelo a itchu sothe sene ari vakhiviru.” (1 Petro 4:7) Moohilekela elapo ela yoonanara enahaala oracheeliwa ni elapo yahihano ya Muluku. (2 Petro 3:13) Olelo, vano, ela tahi elukuluku ya okhala awiichaala. Yesu oonilopola hiyo: “Mwiweherye mekhinyu, wi akhweya mirima’nyu enirimvelihiwa ni olyólya ni ohapaliwa, ni sothokororya sa okumi yola, nave wi nihiku nlo n’nirimophiyeryani tuthu ntoko murákho.”—Luka 21:34, 35.
20 Moovarihana ni sootaphulela soothene seiya, hankooni hiyaano nikhale ‘oolipelela’ nivareryaka waakuveya wa elukuluku ela nnakhalaahu. (Mateyu 24:42) Hankooni hiyaano nikhale awiikhapelela moovanyihana ni saweeha soothene sa Satana wi nihihuwele. Okhala wookhala, hankooni hiyaano nipwahiherye wiilipixerya oheemererya wi elapo ela yoorirya, yoohikhalano osivela eniikiche hiyo wooniherya osivela wahu wa akina. Opwaha soothe sene, hankooni hiyaano nimwaacamele Muluku eeparipari, Yehova mwaneene, Omwene wa Mesiya, yoowo onahaala okhwaaniherya yookhwela awe yootikiniha ntakhara elapo yavathi.—Yawupulula 21:4, 5.
[Nsu na vathi]
a Mu 1 Petro 4:8, aPiipiliya akina ataphuleliwe, analoca wi hiyaano nnaphwanela osivelana mukina ni mukhwaawe “mwevelevelo,” “mwawiixaxa,” nari “ni murima woothene.”
MAKOHO A YOOHUSERYA
• Mano ikano taani Yesu aavanheiye oohuserya awe, nave tiheeni enooniherya wi Petro ahiiwexexa phaama mwaha owo? (Ipar. 1-2)
• Mano “osivela weparipari” tiheeni? (Ipar. 3-5)
• Ntakhara heeni hiyaano nnaphwanelaahu osivelana mukina ni mukhwaawe? (Ipar. 6-8)
• Mano nyuwo munii mooniherye mwawiihayi wi munnaasivela achu akina? (Ipar. 9-18)
• Ntakhara heeni ela tahi elukuluku yawiichaala, nave tiheeni nnaphwanelaahu wuumelela weera? (Ipar. 19-20)
[Eruku va epaaxina 29]
Echoko yoopharihana eri yooreheryeya phaama wi ewerye ovilela makachamiho a mahiku ala ookuchula
[Eruku va epaaxina 30]
Osivela onahaala oneeriha hiyaano wi naakhaviherye yaale arino soothowa
[Eruku va epaaxina 31]
Olaleerya michaka yaphaama ya Omwene wa Muluku wa achu akina ti echu enooniherya osivela