PERPUSTAKAAN ONLINE Manuriaigö
PERPUSTAKAAN ONLINE
Manuriaigö
Nias
ö
  • ö
  • Ö
  • ŵ
  • Ŵ
  • ʼ
  • SURA NI'AMONI'Ӧ
  • PUBLIKASI
  • ANGOWULOA
  • ia faza 13 nga’örö 108-115
  • Ifahaʼö Ia moroi ba Zala Nifaluania

Lö nihenaigö video nifili

Bologö dödöu, so zi fasala irege tebai teboka video

  • Ifahaʼö Ia moroi ba Zala Nifaluania
  • Miʼohiaʼö Wamatira
  • Tuho sigide-ide
  • Tuho si Fagölö
  • Samaʼeleʼö moroi ba Galilaia
  • ”Faoso, Ae ba Niniwe”
  • Ifotu Yehowa Zamaʼeleʼö Khönia si Lö Moloʼö
  • Itema Waʼahakhö Dödö Yona ba Fangorifi
  • Ifahaʼö Ia Wamalua Faʼahakhö Dödö
    Miʼohiaʼö Wamatira
  • Tuho-Tuho Yona
    Buku Niʼamoniʼö Famoʼeluaha Gulidanö si Bohou
  • Ebolo Dödö Yehowa khö Yona
    Fahaʼö Ndraʼugö ba Cerita-Cerita Zura Niʼamoniʼö
  • Famahaʼö moroi ba Mbuku Yona
    Faʼauri Niha Keriso ba Fanuriaigö—Waö-Waö Halöwö ba Gangowuloa—2017
Miʼohiaʼö Wamatira
ia faza 13 nga’örö 108-115
Yona sama’ele’ö

FAZA FELEDÖLU

Ifahaʼö Ia moroi ba Zala Nifaluania

1, 2. (a) Börö zala nifalua Yona, hadia zalua khönia hegöi ba niha si so yawa ba göfa? (b) Hana wa möi fanoloda waö-waö zalua khö Yona?

IDÖNA-DÖNA Yona enaʼö tola ibatogö li sataʼu ia. Tenga ha goso-goso nangi sabölö-bölö nirongonia, soʼira-ira me iʼoloiʼö zinali göfa; tenga göi dulu sebua, si göna ba zinga göfa irege fakiki döla-döla göfa andrö. Hizaʼi, sabölö ataʼu Yona yaʼia daʼö feʼao-ao niha yawa ba göfa, kafite hegöi ono buania, samorege enaʼö lö ahöndrö göfa daʼö. Faduhu dödö Yona wa hasambalö mate ndra niha daʼö fefu—börö-börö ia wa alua daʼa!

2 Hana wa so Yona ba nahia si möi famaʼala andrö? No ifalua zala sebua föna Lowalanginia, Yehowa. Hadia zi no ifalua? Hadia tebai saʼae muʼadölöʼö? Oya wamahaʼö khöda moroi ba wanema linia. Duma-dumania, ba waö-waö zalua khö Yona taʼila wa niha si so famati manö lafalua zala—ba hewisa wamöhölira.

Samaʼeleʼö moroi ba Galilaia

3-5. (a) Sasesenia, hadia nifatou-tou niha sanandrösa khö Yona? (b) Hadia zinangea taʼila sanandrösa ba waö-waö waʼauri Yona? (Faigi nisura ba gahe zura.) (c) Hana wa abua halöwö Yona me tobali ia samaʼeleʼö?

3 Na itörö tödö niha zotöi Yona, asese lafatou-tou gamuatania si lö baga, duma-dumania lö moloʼö ba sabeʼe tandro. Sindruhunia, oya danö böʼö zinangea aboto ba dödöda sanandrösa khönia. Törö tödöu wa no mufili Yona tobali samaʼeleʼö khö Lowalangi Yehowa. Lö ibeʼe khönia noro sebua Yehowa na yaʼia andrö faröi mazui si lö atulö tödö.

Oya danö böʼö zinangea aboto ba dödöda sanandrösa khö Yona moroi ba gamuatania si lö baga

4 Lö oya nidunö-dunö Zura Niʼamoniʼö sanandrösa ba waö-waö waʼauri Yona ba zilalö. (Baso II Razo 14:25.) Moroi ba Gata-heferi ia, faʼaröunia öfa kilometer moroi ba Nazareta, banua Yesu Keriso me laʼebuaʼö ia te mato walu abad aefa daʼö.a No tobali samaʼeleʼö Yona me mamatörö Razo Yerobeamo II moroi ba zi fulu öri ndraono Gizaraʼeli. No ara numalö götö Gelia; fogatinia, Elisa, no mate me mamatörö nama Yerobeamo. Hewaʼae no iʼogunaʼö ndra matua andrö Yehowa ba wangohori famosumange Baʼali, hizaʼi lafuli laʼodödögö wamalua sala iraono Gizaraʼeli. Iadaʼa so ira barö wamatörö razo samalua ”si fatuwu khö Yehowa”. (II Raz. 14:24) Tatu manö lö aoha khö Yona ba wamalua halöwö andrö. Hizaʼi, lö si faröi ia.

5 Samuza inötö, faböʼö waʼauri Yona. Itema halöwö moroi khö Yehowa, sabua sibai moloʼö yaʼia. Hadia halöwö nibeʼe Yehowa khönia?

”Faoso, Ae ba Niniwe”

6. Hadia halöwö nibeʼe Yehowa khö Yona, ba hana wa ataʼu ia?

6 Imane Yehowa khö Yona, ”Faoso, ae ba Niniwe, banua sebua andrö, ba angombakha khöra; noa sa irugi ndraʼo, ba daʼe si yaŵa horöra andrö!” (Yo. 1:2) Aoha khöda wangiʼila hadia mbörö wa ataʼu Yona ba halöwö daʼö. So mato 800 kilometer tanö ba gatumbukha mbanua Niniwe. Tola manö sara waŵa na mutörö tanö. Hizaʼi, so zabölö afökhö moroi ba wanörö tanö. Ba Niniwe, lö zi lö tola löʼö iʼombakhaʼö Yona duria wanguhuku moroi khö Yehowa ba niha Asiria si lö sökhi ba safaito. Na ono mbanua Lowalangi manö lö larongo duria nifaʼema Yona, mendrua manö niha baero andrö. Hewisa wa tola teʼorifi nono mbanua Yehowa si ha samösa ba Niniwe, banua sebolo nifotöi ”sangeʼe-ngeʼe andrö”?​—Nakh. 3:1, 7. 

7, 8. (a) Hawaʼabeʼe dödö Yona woloi moroi ba halöwö nibeʼe Yehowa khönia? (b) Hana wa lö tahuku Yona tabaliʼö niha sataʼu?

7 Tola manö so ba gera-era Yona zimane daʼö. Lö aboto sibai ba dödöda. Niʼilada yaʼia daʼö moloi ia. Ifaretakö ia Yehowa weʼamöi ba gatumbukha; hizaʼi, ilau ia ba gaekhula tanö ba wondrege zaröu. Itörö ngai nasi, irugi ba pelabuhan Yafo, isöndra göfa si numalö ba Darisi. Ato pakar zangumaʼö wa ba Spanyol so Darisi. Na simanö, mofanö Yona te 3.500 kilometer moroi ba Niniwe. Fanörö köfa iʼotarai mbalö Nasi Sebolo—töinia me luo daʼö Asi Mediterania—te döfi ginötö ba lala! Sindruhu-ndruhu wa no ihalö gangetula Yona moloi ia ba halöwö nibeʼe Yehowa khönia!​—Baso Yona 1:3.

8 Hadia daʼö geluahania lö faʼabarani khö Yona? Böi alio-lio manö tahuku ia. Simane niʼilada dania, iforomaʼö waʼabaraninia sahöli-höli dödöda. Hizaʼi, simane yaʼita, Yona niha si lö moʼahonoa ba oya zala nifaluania. (Zin. 51:7) Haniha moroi ba gotaluada zi lö irai ataʼu?

9. Itaria, hewisa dödöda ba halöwö nibeʼe Yehowa, ba hadia ngawua wehede sinangea tatörö tödöda na alua zimanö?

9 Itaria, iʼandrö khöda Yehowa wamalua halöwö si tebai tafalua moloʼö yaʼita. Te abua khöda wamaʼema turia somuso dödö sanandrösa ba Mbanua Lowalangi, si lö tola lö tafalua yaʼita niha Keriso. (Mat. 24:14) Aoha manö khöda wangolifugö sindruhu niwaʼö Yesu, ”Fefu hadia ia sa, ba molala ba Lowalangi.” (Mrk. 10:27) Na fataria olifu ita ngawua wehede sindruhu andrö, te göi aboto ba dödöda zalua khö Yona. Tobali, hadia lua-luania me ilau moloi Yona?

Ifotu Yehowa Zamaʼeleʼö Khönia si Lö Moloʼö

10, 11. (a) Hadia nitötöna Yona me no mofanö göfa andrö moroi ba pelabuhan? (b) Hadia deʼala salua ba göfa andrö hegöi ba nono bua göfa?

10 Tola takhalaigö me mangalui naha si sökhi Yona yawa ba göfa solohe bara numalö ba Fenisia. Ifaigi-faigi kafite hegöi ono bua göfa ba wamofanö köfa moroi ba pelabuhan. Te imane Yona wa no aefa ia moroi ba wamaʼala hegöi ba waʼataʼu börö me lö oroma zinga nasi saʼae. Hizaʼi, faböʼö zalua, ibörögö mobade.

11 Börö nangi sabölö-bölö andrö wa mobade nasi irege köfa segebua manö iadaʼa hulö no ide-idetö. Hawaʼanau gölö göfa eu si no ide-ide ba satua andrö wolaya-laya ba dalu nasi sebolo ba sobade? Hadia iʼila Yona wa ’Yehowa zameʼe angi sabölö-bölö ba nasiʼ—simane nisurania ba gafuriata? Lö taʼila. Hizaʼi, iʼila me muʼao-ao zohalöwö ba göfa andre khö lowalangira, ba aboto göi ba dödönia wa tebai itolo ira lowalangi faya andrö. (III Moz. 19:4) Itutunö ba waö-waönia, ”Hatö maʼifutö, ba aboto nowo.” (Yo. 1:4) Aefa daʼö, börö me soloi Yona, hewisa wa tola mangandrö ia khö Lowalangi?

12. (a) Hana wa böi alio-lio manö tahuku Yona si mörö me alua mbade? (Faigi nisura ba gahe zura.) (b) Hewisa Yehowa wangoromaʼö haniha mbörö wa tola alua gabula dödö?

12 Börö me lö iʼila hadia zinangea ifalua Yona, no ifadölö ia tanö si tou ba ndrasa göfa. Abölö sibai wemörönia.b Iʼila ia kafite göfa ba isusugi, iforege enaʼö mangandrö ia khö lowalanginia simane nifalua niha böʼö. Börö me faduhu dödöra wa so waʼabölö si lö oroma ba mbade daʼö, andrö wa fadahö-dahö ira ba göfa wangalui haniha mbörö wa tola alua gabula dödö. Tatu manö moʼugu-ugu dödö Yona me iʼila lö manö niha si göna dahö-dahö andrö. Lö ara oroma zindruhu. Yehowa zotatugöi enaʼö aolo ba zi samösa niha mbade andrö ba aekhu dahö-dahö khö Yona!​—Baso Yona 1:5-7.

13. (a) Hadia niʼakui Yona ba niha göfa? (b) Hadia wamangaösö niʼandrö Yona ba nono bua göfa enaʼö lafalua ba hadia mbörö?

13 Itutunö Yona khö nono bua göfa hadia ia zalua. Yaʼia enoni Lowalangi Fondrege Zabölö sotöi Yehowa. Ilau moloi ba iʼafökhöiʼö dödö Lowalangi irege göna ira fefu abula dödö. Agataʼu ndra matua si so ba göfa; iʼila Yona wa ataʼu ba nono höröra. Manofu ira hadia zinangea lafalua enaʼö teʼorifi ira ba lö ahöndrö göfa. Hadia zinangea iwaʼö? Manizi-nizi dödö Yona me ikhalaigö na ahöndrö ia ba dalu nasi sobade ba sokafu. Hizaʼi, hewisa wa börö ia wa mate ndra niha daʼö fefu na sindruhu tola itolo ira? Iforege khöra wangumaʼö, ”Mituyu ndraʼo ba mitiboʼödo ba nasi, ba ahono khömi nasi. Noa sa aboto ba dödögu, wa no yaʼodo mbörö, wa göna ami bade sabölö-bölö andre!”​—Yo. 1:12.

14, 15. (a) Hewisa woloʼöda famati Yona? (b) Hewisa nono bua göfa ba wanemaʼö niʼandrö Yona?

14 Tatu manö lö iwaʼö wehede daʼö na niha sataʼu ia andrö lö? Omuso dödö Yehowa ba waʼabarani Yona hegöi faʼaoha gölönia ba wamalua daʼö ba ginötö safönu faʼataʼu andrö. Ba daʼa taʼila wa aro wamati Yona. Tola göi taʼoʼö zimane daʼö, taʼofönaiʼö waʼohahau dödö niha böʼö moroi khöda samösa. (Yoh. 13:34, 35) Na so niha sedöna mutolo, he soguna ba mboto, famarou dödö, mazui ba wamati, hadia aoha gölöda wameʼe fanolo? Hawaʼomuso dödö Yehowa na tafalua daʼö!

15 Tumbu waʼahakhö dödö ba nono bua göfa, börö me lö omasi ira na Yona nifazaumba si tou ba nasi! Laforege enaʼö lö ahöndrö göfa, hizaʼi zaya-zaya gölöra. Itugu abölö-bölö mbade. Ba gafuriata, lö hadöi saʼae si tola lafalua. Lafazawa ba lafazaumba Yona ba nasi ba laʼangaröfili döi Yehowa, Lowalangi Yona, enaʼö ihakhösi tödö ira.​—Yo. 1:13-15.

I’oloi’ö Yona bade me no lafazaumba ia ba nasi

Börö me iforege Yona khö ndraono bua göfa, andrö lafazawa ia ba lafazaumba ba nasi

Itema Waʼahakhö Dödö Yona ba Fangorifi

16, 17. Tutunö hadia zalua khö Yona me lafazaumba ia moroi ba göfa. (Faigi göi gambara.)

16 Moʼambau Yona ba nasi. Te ikhawi-khawisi tangania, iforege wolangi enaʼö lö ahöndrö ia, ba iʼila ba gotalua gotu-otu nasi hegöi dulu wa no aröu saʼae göfa andrö. Aefa daʼö, iʼoloiʼö ia bade irege ahöndrö. Itugu ahöndrö ia ba dalu nasi sabakha ba imane tödönia, awai khönia saʼae waʼaurigu.

17 Ba gafuriata, itutunö Yona hewisa dödönia me luo daʼö. Iʼangeraigö waʼaurinia. Abu dödönia me ikhalaigö lö iʼila saʼae gosali Yehowa ba Yeruzalema. Irasoi wa no numalö ia si tou ba nasi fondrege zabakha, ahatö ba daya-daya hili, ba iböbö ia duʼu nasi. Na tafaigi, hulö daʼa lewatönia.​—Baso Yona 2:3-7.

18, 19. Hadia zalua khö Yona ba dalu nasi sabakha, hadia gurifö si so me luo daʼö, ba haniha mbörö wa alua daʼa fefu? (Faigi nisura ba gahe zura.)

18 Hizaʼi, sabata ua! So zolangi-langi sahatö ba daʼö—ebua sibai ba ogömi, saliwa-liwa ba nasi. Aefa daʼö, ifahatö ia khö Yona. Ebua sibai meka-meka mbawania, iraʼu, aefa daʼö itölö!

Ahöndrö Yona ba nasi ba so gi’a sebua sangondrasi ya’ia

Yehowa ’zamatenge iʼa sebua ba wanölö Yona’

19 Iwaʼö Yona, awai khönia saʼae waʼaurigu. Hizaʼi, so zahöli-höli dödö nirasoi Yona. Lö si mate ia! Lö safufu, mazui ohama, mazui mate ba waʼoleda. Löʼö, mohanu-hanu ia nasa, hewaʼae na hulö ba lewatönia so ia. Arara manö, ahöli-höli dödö Yona. Tatu manö Lowalanginia sotöi Yehowa, ’zamatenge iʼa sebua ba wanölö Yona’.c—Yo. 2:1.

20. Hadia wamahaʼö si tola tahalö khö Yona me mangandrö ia ba dalu giʼa sebua?

20 Itugu ara itugu numalö ginötö. Ba dalu nasi sogömi-gömi andrö, mangera-ngera Yona ba mangandrö ia khö Lowalangi Yehowa. Fefu wangandrönia nisura ba Yona faza dua ibeʼe khöda waʼaboto ba dödö. Ba daʼö oroma wa ebua waʼaboto ba dödönia Daromali Lowalangi, börö me asese itötöi Zinunö Dawido. Ba oroma göi gamuata samarou tödöda: fangandrö saohagölö. Ihalö rahu-rahu Yona, ”Ba yaʼodo, ba uʼebuaʼö ligu wangandrö saohagölö khöu, ufosumange ndraʼugö; hadia nifabuʼugu, ba ubuʼa: khö Yehowa iʼotarai fangorifi!”​—Yo. 2:10.

21. Hadia wamahaʼö nihalö Yona sanandrösa ba wangorifi, ba hadia wamahaʼö si tebai taʼolifugö?

21 Ba ”dalu giʼa” ifahaʼö ia Yona wa tola iʼorifi gofu haniha manö Yehowa, gofu hezo so, ba gofu haniha manö. Isöndra Yehowa nono mbanuania si göna abula dödö hewaʼae tobini ba iʼorifi. (Yo. 2:1) Ha Yehowa zi tola mangorifi niha si no tölu ngaluo ba dalu giʼa sebua ba lö hadia ia khönia. Iadaʼa moguna tatörö tödöda wa Yehowa ”Lowalangi andrö, si so ba danga nosou”. (Dan. 5:23) Moʼömö ita khönia ero tafahasu ita hegöi feʼasoda fönania. Hadia taʼandrö saohagölö? Hadia lö moʼömö ita khö Yehowa ba woloʼö niwaʼönia?

22, 23. (a) Hewisa wanandraigö fangandrö saohagölö Yona ba zi lö arara? (b) Hadia wamahaʼö si tola tahalö khö Yona sanandrösa ba zala si no tafalua?

22 Hewisa göi Yona? Hadia ifahaʼö ia woloʼö niwaʼö Yehowa tandra wangandrönia saohagölö? Atulö. Me no tölu ngaluo tölu mbongi, iʼohe ia iʼa andrö ba mbewe nasi ba ”iʼutaʼö baene Yona” ba danö sabeʼe. (Yo. 2:11) Khalaigö—me no alua fefu daʼö, lö marase Yona wolangi numalö ba gawu! Tatu manö, mowaö-waö ia saʼae hewaʼae na lö taʼila hezo gamaudu zinga nasi daʼö. Hizaʼi lö ara aefa daʼö, tetandraigö wangandrönia saohagölö. Iwaʼö ba Yona 3:1, 2, ”Ba ifuli humede Yehowa khö Yona, imane: Faoso, ae ba Niniwe, banua sebua andrö, ba turiaigö khöra niwaʼögu khöu.” Hadia nifalua Yona?

23 Lö mendrua mangera Yona. Tabaso, ”Ba maoso Yona, möi ia ba Niniwe, iʼoʼö niwaʼö Yehowa khönia.” (Yo. 3:3) Atulö, iʼoʼö. Ifahaʼö ia moroi ba zala nifaluania. Moguna göi taʼoʼö wamati Yona. Fefu ita no tafalua horö; fefu ita no tafalua zala. (Rom. 3:23) Hewaʼae simanö, hadia moguna awuwu ita, mazui tafahaʼö ita ba zala nifaluada ba tafuli taʼoʼö ba wamosumange Lowalangi?

24, 25. (a) Hadia howu-owu nitema Yona fatua lö mate ia? (b) Hadia howu-howu sombalo-baloi Yona ba zi so föna?

24 Hadia ifahowuʼö Yona andre Yehowa me moloʼö ia? Tatu manö. Sambua moroi ba gotaluania, te iʼila Yona ba gafuriata wa no teʼorifi nono bua göfa sato. Iʼanemai tebato mbade andrö börö me itehegö waʼaurinia Yona, irege ”ataʼu sibai niha andrö Yehowa” ba labeʼe zumange nitaba moroi na lafosumange lowalangira faya.​—Yo. 1:15, 16.

25 No ibalo-baloi Yona howu-howu sebua ba zi so föna. Faʼara Yona ba dalu giʼa sebua, iʼogunaʼö Yesu tobali famaʼeleʼö ba woʼamaedolagö faʼarania ba lewatö mazui Syeol. (Baso Mataiʼo 12:38-40.) Hawaʼomuso dödö Yona wamaigi howu-howu andrö na tesusugi ia dania ba gulidanö! (Yoh. 5:28, 29) Omasi Yehowa wamahowuʼö yaʼugö. Simane Yona, hadia öfahaʼö ndraʼugö ba zala nifaluamö, öʼoʼö ba ötehegö waʼauriu?

a Moguna taʼila wa ba Galilaia iʼotarai Yona börö me fahuhuo ndra Farizaiʼo sebua faʼasiliawa sanandrösa khö Yesu, lamane, ”Alui ba faigi, lö samaʼeleʼö si otarai Galilaia.” (Yoh. 7:52) Ato ndra samoʼeluaha hegöi ira peneliti sangumaʼö wa ira Farizaiʼo no lafagölösi manö wa lö irai so zamaʼeleʼö moroi ba Galilaia, banua si lö tehöngö. Na simanö, ira niha daʼö lö labe dödöra sejarah hegöi famaʼeleʼö.​—Yes. 9:1, 2.

b Iʼabakhaiʼö wangumaʼö Septuaginta wa abölö-bölö sibai wemörö Yona irege mohago-hago ia. Hizaʼi, moroi na tafaigi lö ba dödö Yona zalua andre, te itörö tödöda wa itaria abölö wemörö niha side-ide tödö. Me alua wamakao khö Yesu ba Kabu Gezemane, Fetero, Yakobo, ba Yohane ”no mörö ira, börö waʼabu dödö”.​—Luk. 22:45.

c Me lafoʼeluaha ba li Yunani ngawua wehede ’iʼa’ ba li Heberaiʼo yaʼia daʼö ”urifö sebua sibai”, mazui ”iʼa sebua”. Hewaʼae lö taʼila tatatugöi hadia zaliwa-liwa ba nasi andrö, moloʼö si no lafareso, so hiu-hiu ba Nasi Mediterania ba tola latölö auri niha. Ba nahia böʼö, so hiu-hiu sabölö esolo; hiu paus tola manö ikhamö 15 meter waʼanaunia—itaria töra!

SINANGEA MUʼANGERAIGÖ . . .

  • Hadia tola örasoi waʼataʼu Yona me itema halöwö moroi khö Yehowa?

  • Hewisa Yehowa wangoromaʼö faʼebolo dödö hegöi faʼahakhö dödö me ifahaʼö Yona sanandrösa ba woloʼö?

  • Hewisa wangoromaʼö Yona wa no ifahaʼö ia moroi ba zala nifaluania?

  • Hewisa lala woloʼöu famati Yona?

    Publikasi ba Li Nias (2013-2025)
    Log Out
    Log In
    • Nias
    • Fa'ema Misa
    • Pengaturan
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Lala Wangoguna'ö
    • Si Tebai La'ila Niha Bö'ö
    • Pengaturan si Tebai La'ila Niha Bö'ö
    • JW.ORG
    • Log In
    Fa'ema Misa