Ō he Tau Puhala a Iehova

‘Fiafia a lautolu oti kua matakutaku kia Iehova, ko lautolu ne ō ke he hana tau puhala.’—SALA. 128:1.

1, 2. Ko e ha kua iloa mooli e tautolu kua maeke ke moua e fiafia?

FIAFIA—manako oti e tau tagata ki ai. Ka e nakai fakauaua to talia a koe, ko e manako ke he fiafia mo e tutuli foki ki ai kua nakai tatai mo e moua ai.

² Ka e, maeke ke moua e fiafia. ‘Fiafia a lautolu oti kua matakutaku kia Iehova, ko lautolu ne ō ke he hana tau puhala,’ he talahau e Salamo 128:1. Maeke ia tautolu ke fiafia kaeke ke tapuaki a tautolu ke he Atua mo e ō he tau puhala haana he taute haana finagalo. Ko e heigoa e lauiaaga he mena nei ke he tau mahani ha tautolu mo e tau aga ne fakakite e tautolu?

Fakakite kua Falanaki Fakamooli a Koe

3. Matutaki fēfē e falanaki fakamooli mo e tukuleleaga ha tautolu ke he Atua?

³ Ko lautolu ne matakutaku ki a Iehova kua falanaki fakamooli, tuga ni a Ia. Ne fakamooli e Iehova e tau maveheaga oti ne taute e ia mo Isaraela i tuai. (1 Patu. 8:56) Ko e tukuleleaga ha tautolu ke he Atua ko e maveheaga homo ue atu kua taute e tautolu, ti ko e liogi tumau ka lagomatai a tautolu ke taofimau ki ai. Maeke ia tautolu ke liogi tuga e salamo ko Tavita: “Ko e Atua na e, kia fanogonogo mai a koe ke he haku a kalaga. . . . Ti lologo atu ai au ke he hāu a higoa tukulagi, to ta atu e au ke he taha aho mo e taha aho e tau mena ne omonuo ai au.” (Sala. 61:5, 8; Fakama. 5:4-6) Ke eke mo tau kapitiga he Atua, kua lata ia tautolu ke falanaki fakamooli.—Sala. 15:1, 4.

4. Onoono fēfē a Iefeta mo e tama fifine haana ke he omonuo ne taute e ia ki a Iehova?

⁴ Ke he vahā he tau Fakafili i Isaraela, ne omonuo e Iefeta kaeke ke fakakautū e Iehova a ia ke he tau Amoni, to foaki e ia mo “poa huhunu” e tagata fakamua ka hau ke feleveia mo ia ka liu mai he tau. Ti ko ia na ko e tama fifine a Iefeta—na tokotaha ni haana tama. He tua ki a Iehova, ko Iefeta mo e tama fifine nakaila fai taane haana ne fakamooli e omonuo haana. Pete ni na uho lahi e fakamauaga mo e fanafanau i Isaraela, ne fiafia e tama fifine ha Iefeta ke nakai fai taane mo e olioli ke he kotofaaga he taute e gahua tapu he faituga a Iehova.—Fakafili 11:28-40.

5. Ke he puhala fe ne eke mooli a Hana ke falanaki fakamooli?

⁵ Ko e fifine mahani Atua ko Hana ne kua falanaki fakamooli. Ne nofo a ia mo e taane Levi haana ko Elekana, mo e taha hoana haana ko Penina he atu mouga ha Efaraimo. Ne tokologa e tama ne fanau e Penina ti fakafiufiu ai ki a Hana ne tufua, mua atu he magaaho ka ō e magafaoa ke he faituga. He taha he tau magaaho nei, ne omonuo a Hana, kaeke ke fanau e ia e tama taane, to foaki e ia ki a Iehova. Nakai leva ti fatu a ia mo e fanau e tama taane ne fakahigoa ko Samuela. He mole e tapani haana, ne foaki e Hana a ia ke he Atua i Sailo, ne age a Samuela ki a Iehova “ke he tau aho oti he hana moui.” (1 Samu. 1:11) Ne fakamooli e ia e omonuo haana pete ne nakai iloa e ia to fakahiku a ia ke fai tama foki.—1 Samu. 2:20, 21.

6. Kitia fēfē e falanaki fakamooli ha Tuiko?

⁶ Ko Tuiko ko e Kerisiano he senetenari fakamua ko e tagata falanaki mooli mo e ko e “fekafekau fakamoli.” (Kolo. 4:7) Ne fenoga a Tuiko mo e aposetolo ko Paulo mai i Heleni puhala atu i Maketonia, ki Asia Tote, ti liga hoko ki Ierusalema. (Gahua 20:2-4) Liga ko ia e “matakainaga” ne lagomatai a Tito ke fakatokatoka e mena fakaalofa ma lautolu ko e tau matakainaga talitonu ne nonofogati i Iutaia. (2 Kori. 8:18, 19; 12:18) He magaaho fakamua ne tuku a Paulo he fale puipui i Roma, ha ha ia ia e hukui falanaki fakamooli ko Tuiko ne uta e tau tohi ke he tau matakainaga talitonu i Efeso mo Kolose. (Efeso 6:21, 22; Kolo. 4:8, 9) He tuku a ia ke lagaua aki he fale puipui i Roma, ne fakafano atu e Paulo a Tuiko ki Efeso. (2 Timo. 4:12) Kaeke ke falanaki fakamooli a tautolu, to moua foki e tautolu e tau monuina ke he fekafekauaga a Iehova.

7, 8. Ko e ha ne talahau e tautolu ko Tavita mo Ionatana ko e tau kapitiga mooli?

⁷ Kua amanaki e Atua ki a tautolu ke eke mo tau kapitiga falanaki fakamooli. (Fakatai 17:17) Ko e tama taane he Patuiki ko Saulo a Ionatana ne kapitiga mo Tavita. He magaaho ne logona e Ionatana kua tamate e Tavita a Koliato, “ti pipiki taha ai e loto a Ionatana ke he loto a Tavita, ti fakaalofa atu a Ionatana kia ia, tuga ne fakaalofa a ia kia ia ni.” (1 Samu. 18:1, 3) Ne hataki foki e Ionatana a Tavita kua manako a Saulo ke kelipopo a ia. He mole e hola ha Tavita, ne feleveia a Ionatana mo ia ti taute e maveheaga. He tutala ki a Saulo hagaao ki a Tavita ne fakahagahagakelea e moui a Ionatana, ka e liu foki e tau kapitiga tokoua feleveia mo e fakafoou ai e fakafetuiaga kapitiga ha laua. (1 Samu. 20:24-41) He feleveia fakahiku ha laua, ne fakamalolō e Ionatana e lima a Tavita “ke he Atua.”—1 Samu. 23:16-18.

⁸ Ne mate a Ionatana he tau mo e tau Filisitia. (1 Samu. 31:6) He tagi aue, ne lologo e Tavita: “Kua mamahi au ha ko koe haku matakainaga na e, ma Ionatana; ne fiafia lahi au kia koe, ko e fakalofa hau kia au ko e mena ke ofo ai haia, ne mua ni ke he fakaalofa he tau fifine.” (2 Samu. 1:26) Ko e fakaalofa hofihofi nei he vahāloto he tau kapitiga ne nakai fai hihiga mahani fakataane mo e fifine. Ko e tau kapitiga mooli a Tavita mo Ionatana.

‘Kia Mahani Fakatokolalo’ Tumau

9. Aoga fēfē e mahani fakatokolalo ne fakakite he Tau Fakafili veveheaga 9?

⁹ Ke eke mo tau kapitiga he Atua, kua lata ia tautolu ‘kia mahani fakatokolalo.’ (1 Pete. 3:8; Sala. 138:6) Ko e aoga he mahani fakatokolalo ne fakakite he Tau Fakafili veveheaga 9. Ko e tama taane a Kiteona ko Iotamo ne pehē: “Ne o atu e tau akau ke fakauku ai e patuiki ma lautolu.” Ne totoku ai e tau akau ko e olive, mati, mo e vine. Ne hukui e lautolu e tau tagata tū lilifu ne nakai tutuli ke pule ke he tau matakainaga Isaraela ha lautolu. Ka ko e akau mahukihuki—ne aoga hokoia ni mo tafu afi—ne hukui e tuaga patuiki ha Apimeleko, ko e tagata kelipopo tagata ne makai ke pule lahi ke he falu. Pete “ne pule a [ia] kia Isaraela ke he tau tau ne tolu,” ne hoko e mate fakalutukia ki a ia. (Fakafili 9:8-15, 22, 50-54) Ko e mitaki ha ia ‘kia mahani fakatokolalo’!

10. Ko e heigoa ne ako e koe mai he kaumahala a Herota ke ‘uta e fakahekeaga ke he Atua’?

¹⁰ He senetenari fakamua V.N., ne tupu e taufetoko he vahāloto he patuiki fakaikaluga ko Herota Akeripa mo e tau tagata ne nonofo i Turo mo Saitonu ne lali ke mafola mo ia. He taha magaaho ne lauga a Herota ke he moto tagata, ne tauhea a lautolu: “Ko e leo he atua, ka e nakai ko e tagata.” Ne nakai fakaheu e Herota e fakahekeaga pihia, ti tā he agelu a Iehova a ia ti mate ai ha kua “nakai uta e ia e fakahekeaga ke he Atua.” (Gahua 12:20-23) Ka e kua kaeke kua tuga na lotomatala a tautolu ko e tagata lauga po ke faiaoga he tau kupu mooli he Tohi Tapu? Kia fakaheke a tautolu ke he Atua ma e tau mena kua fakaatā e ia a tautolu ke taute.—1 Kori. 4:6, 7; Iako. 4:6.

Kia Fakamalolō mo e Fakamaō

11, 12. Maeke fēfē he mena ne tupu ki a Enoka ke fakakite kua foaki e Iehova ke he tau fekafekau haana e fakamalolō mo e fakamaō?

¹¹ Ka ō fakatokolalo a tautolu he tau puhala a Iehova, to foaki e ia ki a tautolu e fakamalolō mo e fakamaō. (Teu. 31:6-8, 23) Ko Enoka, ko e tagata ke fituaki he matohiaga mai ia Atamu, ne fano fakamalolō a ia mo e Atua he tutuli e puhala hakohako he vahāloto he tau tagata mahani kelea he magahala ia. (Kene. 5:21-24) Ne fakamalolō e Iehova a Enoka ke uta e fekau malolō lahi ki a lautolu ha ko e ha lautolu a tau kupu mo e tau gahua nakai mahani Atua. (Totou Iuta 14, 15.) Ha ha nakai ia koe e malolō kua lata ke fakapuloa e tau fakafiliaga he Atua?

¹² Ne fakahoko e Iehova e fakafiliaga ke he tau tagata ne nakai mahani Atua he Fakapuke e lalolagi he vahā a Noa. Ka ko e perofetaaga a Enoka kua fakamalolō kia tautolu, ha ko e tau tagata nakai mahani Atua he vahā ha tautolu to nakai leva ti moumou he tau ekegahua tapu totou afe he Atua. (Fakakite. 16:14-16; 19:11-16) He tali ke he tau liogi ha tautolu, ne foaki e Iehova ki a tautolu e fakamalolō ke fakapuloa e fekau haana, nukua matutaki ke he fakafiliaga haana po ke tau monuina i lalo he pule faka-Kautu.

13. Ko e ha ne iloa mooli e tautolu kua maeke e Atua ke foaki e fakamalolō mo e fakamaō kua lata ia tautolu ke fahia ke he tau lekua fakaatukehe?

¹³ Kua lata ke moua e tautolu e fakamalolō mo e fakamaō ne foaki mai he Atua ke fahia ke he tau lekua fakaatukehe. He magaaho ne faihoana a Esau ke he tokoua e fifine Heti, “ne fakamamahi e laua e tau loto a Isaako, mo Repeka [haana tau matua].” Ne tagi foki a Repeka: “Kua vihia e au haku moui ha ko e tau fifine Heti, kaeke ke faihoana a Iakopo ke he taha fifine Heti, tuga ne tau fifine ia he motu, po ke aoga ha ha haku moui kia au?” (Kene. 26:34, 35; 27:46) Ati fifili a Isaako mo e fakafano atu a Iakopo ke kumi e hoana ke he tau tagata tapuaki ha Iehova. Pete ne nakai maeke a Isaako mo Repeka ke hiki e mena ne taute e Esau, ne foaki he Atua ki a laua e pulotu, fakamalolō, mo e fakamaō ke fakatumau ke tua fakamooli ki a Ia. Ka liogi a tautolu ma e lagomatai kua lata, to taute pihia foki e Iehova ki a tautolu.—Sala. 118:5.

14. Fakatātā fēfē he tama fifine tote ha Isaraela e fakamalolō?

¹⁴ He tau senetenari fakamui, ko e tama fifine tote i Isaraela ne uta he kau ne fōfō ati eke mo fekafekau he kaina he takitaki kautau ha Suria ko Naamanu, ko e tagata ne matematekelea he lepela. He logona e tau mana ne taute he Atua he puhala he perofeta ko Elisaio, ne tala age fakamalolō e tama fifine ke he hoana a Naamanu: ‘Ane mai kua fano haku iki ki Isaraela, to fakamalolo he perofeta a Iehova e lepela haana.’ Ne fano mooli a Naamanu ki Isaraela, ti fakamalolō fakamana a ia. (2 Patu. 5:1-3) Ko e fakafifitakiaga mitaki ha ia he tama fifine tote ia ke he tau tama ikiiki ha tautolu ne falanaki ki a Iehova mo e fakamalolō ke fakamatala ke he tau faiaoga, tau kapitiga aoga, mo e falu!

15. Ko e heigoa e gahua fakamalolō ne taute e Opetaia ko e leveki he magafaoa a Ahapo?

¹⁵ Kua lagomatai he fakamalolō ne foaki he Atua a tautolu ke fakauka ke he favaleaga. Manamanatu ke he takitaki kau ko Opetaia, he magafaoa he Patuiki ko Ahapo, ko ia ne moui he magahala he perofeta ko Elia. He poaki e Patuiki fifine ko Iesepela ke tamate e tau perofeta he Atua, ne fufū e Opetaia e tokoteau ha lautolu ke he “taki tokolimagofulu ke he ana.” (1 Patu. 18:13; 19:18) To lagomatai fakamalolō nakai e koe e tau matakainaga Kerisiano, ne favale ki ai tuga ne lalago e Opetaia e tau perofeta ha Iehova?

16, 17. Tali atu fēfē a Aritako mo Kaio ke he favaleaga?

¹⁶ Kaeke ke favale ki a tautolu, maeke ke mauokafua a tautolu to fakalataha a Iehova mo tautolu. (Roma 8:35-39) He malē i fafo i Efeso, ne fehagai e tau ekegahua ha Paulo ko Aritako mo Kaio mo e matakau ne liga totou afe. Ko e tagata laku ario ko Temetiu ne kamata e miha. Ko ia mo e tau matakainaga laku ario ne talaga e tau fakatino ario he faituga he atua fifine ko Tiana, ti kua kunu e pisinisi ha lautolu ne fakatupu ha ko e gahua fakamatala ha Paulo ne fakatupu e tokologa he tau tagata ne nonofo ai ke tiaki e tapuakiaga tupua. Ne toho he matakau a Aritako mo Kaio ke he malē mo e hea fakatūtū: “Kua mua a Tiana he tau tagata Efeso.” Ne liga amaamanaki a Aritako mo Kaio ke mamate, ka e hataki he tohikupu he maaga e moto tagata ke nonofo fakatekiteki.—Gahua 19:23-41.

¹⁷ Kaeke kua tupu taha mena pihia ki a koe, to lali nakai a koe ke moua e moui ne tote e paleko? Nakai fai fakakiteaga kua galo e fakamalolō ha Aritako po ke ha Kaio. He tupu mai i Tesalonia, na iloa e Aritako to tupu e favaleaga ha ko e fakapuloa he tala mitaki. Fai magaaho he mole, ne tupu e miha he magaaho ne fakamatala a Paulo i ai. (Gahua 17:5; 20:4) Ha kua ō a Aritako mo Kaio he tau puhala a Iehova, ne ha ha ia laua e fakamaō mo e fakamalolō ke fakauka ke he favaleaga.

Fakatumau ke Manamanatu ke he Tau Mena he Falu

18. Fēfē e puhala ha Pisila mo Akula ne “manamanatu” ke he tau mena he falu?

¹⁸ He fitā po ke nakaila favale ia ki a tautolu, kua lata ia tautolu ke manamanatu hagaao ke he tau matakainaga Kerisiano. Ne “manamanatu” a Pisila mo Akula ke he tau mena he falu. (Totou Filipi 2:4.) Ko e hoa mau mitaki ia ne liga foaki e mena ke nofo a Paulo i Efeso, ko e matakavi ne fakalagā e Temetiu e miha ne talahau fakamau. Kua liga fakalagalaga he tuaga ia a Akula mo Pisila ke “tuku hifo ha laua a na ua ke hukui aki” a Paulo. (Roma 16:3, 4; 2 Kori. 1:8) He vahā nei, ko e manamanatu ke he tau matakainaga ne moua he favaleaga kua taute a tautolu ke ‘loto matala tuga e tau gata.’ (Mata. 10:16-18) Ti taute fakaloto matala e tautolu e gahua ha tautolu mo e fakaheu ke afo a lautolu he talahau e tau higoa po ke falu vala tala ke he tau tagata favale.

19. Ko e heigoa e tau mena mitaki ne taute e Toreta ma e falu?

¹⁹ He manamanatu ke he tau mena he falu kua moua mai he tau puhala kehekehe. Falu Kerisiano kua fai manako, ti liga maeke ia tautolu ke fakapuke e tau manako ia. (Efeso 4:28; Iako. 2:14-17) He fakapotopotoaga he senetenari fakamua i Iopa, ne ha ha ai e fifine fakamokoi ne higoa ko Toreta. (Totou Gahua 9:36-42.) Ko Toreta “kua loga hana tau gahua mitaki mo e tau mena fakaalofa ne eke e ia” ne kitia maali kua putoia e taute e tau tapulu ma e tau takape nonofogati. Ko e mate haana he 36 V.N., ne fakatupu lahi e momoko he tau takape. Ne fakaaoga he Atua e aposetolo ko Peteru ke fakaliu tu mai a Toreta, ti liga fakaaoga e ia e vala moui haana ne toe he lalolagi ke fakamatala fiafia e tala mitaki mo e taute e tau mena mitaki ma e falu. Ko e fakaaue ha ia ha tautolu ke he tau fifine Kerisiano fakamokoi pihia ne ha ha mo tautolu he vahā nei!

20, 21. (a) Matutaki fēfē e fakamafanaaga mo e manamanatu atu ke he tau mena he falu? (e) Ko e heigoa haau ka taute ke fakamafanatia?

²⁰ Kua fakakite e tautolu e fiafia ke he falu he fakamafana a lautolu. (Roma 1:11, 12) Ko e ekegahua ha Paulo ko Sila ko e punaaga he fakamafanaaga. He mole e fifiliaga ke he matakupu peritome kavi ke he 49 V.N., ne fakafano atu he kau fakatufono i Ierusalema e tau hukui ke uta e tohi ke he tau matakainaga he falu matakavi foki. Ne uta ai e Sila, Iuta, Panapa, mo Paulo ki Anetioka. Ko Sila mo Iuta i ai ‘kua fakamafana atu, mo e fakamalolo e tau matakainaga ke he tau kupu loga.’—Gahua 15:32.

²¹ Fakamui, ne tuku a Paulo mo Sila he fale puipui i Filipi ka e fakatoka mai he magaaho ne tō e mafuike. Ko e mitaki ha ia ma laua ke fakamatala mo e kitia e leoleo he fale puipui mo e magafaoa haana ne eke mo tau tagata talitonu! Ato toka e maaga ia, ne fakamafana e Sila mo Paulo e tau matakainaga. (Gahua 16:12, 40) Ke tuga a Paulo mo Sila, lali ke fakamafana e falu ke he haau a tau tala, tau lauga, mo e fakamakai ke he fonua. Ka ha ha ia koe e “kupu fakamafana,” kia ‘talahau atu a.’—Gahua 13:15.

Fakatumau ke Ō he Tau Puhala a Iehova

22, 23. Maeke fēfē ia tautolu ke aoga mooli mai he tau tala he Tohi Tapu?

²² Ko e loto fakaaue ha ia ha tautolu ma e tau tala mooli ne fakamau he Kupu ha Iehova, ko e “Atua foki hana e tau fakamafanaaga oti”! (2 Kori. 1:3) Kaeke ke aoga a tautolu mai he tau mena nei ne tutupu, kua lata ia tautolu ke fakagahua e tau fakaakoaga he Tohi Tapu ke he tau momoui ha tautolu mo e fakaatā a tautolu ke takitaki he agaaga tapu he Atua.—Kala. 5:22-25.

²³ Ko e manamanatu ke he tau tala he Tohi Tapu ka lagomatai a tautolu ke fakatātā e tau fua he mahani Atua. To fakamalolō he mena nei e fakafetuiaga ha tautolu mo Iehova, ne foaki ki a tautolu e ‘iloilo, iloa, mo e fiafia.’ (Fakama. 2:26) Ko e fua, kua maeke ia tautolu ke fakafiafia e loto fakaalofa he Atua. (Fakatai 27:11) Kia fifili e tautolu ke taute pihia he fakatumau ke ō he tau puhala a Iehova.

To Tali Fēfē e Koe?

• Fakakite fēfē e koe a koe kua falanaki fakamooli?

• Ko e ha kua lata ia tautolu ke ‘mahani fakatokolalo’?

• Lagomatai fēfē he tau tala he Tohi Tapu a tautolu ke fakamalolō?

• Ke he tau puhala fe ka manamanatu a tautolu ke he tau mena he falu?

[Fakatino he lau 8]

Ko Iefeta ne falanaki fakamooli mo e tama fifine haana ne fakamooli e omonuo haana, pete ne uka ke taute e mena ia

[Fakatino he lau 10]

Mutolu ne ikiiki, ko e heigoa ne ako e mutolu mai he tama fifine tote ha Isaraela?

[Fakatino he lau 11]

Fakapuke fēfē e Toreta e tau manako he tau matakainaga Kerisiano?