Kumi Fakamakutu e Monuina a Iehova
“[Ko e Atua] foki kua taui mai a lautolu kua kumi fakamakutu kia ia.”—HEPE. 11:6.
1, 2. (a) Kumi fēfē he tau tagata tokologa e tau monuina faka-Atua? (e) Ko e ha kua lata ia tautolu ke fiafia pauaki ke moua e monuina a Iehova?
“TUPUTIOLA!” He falu motu, kua logona tumau e tagata kehe he talahau e mena nei ka tihe e tagata. Ne fa fakamonuina he tau akoako he tau lotu kehekehe e tau tagata, tau manu, mo e tau mena nakai momoui. Kua liga fakataki falu tagata evaeva ke he falu matakavi fakalotu ha ko e amaamanaki ke moua e monuina. Fakailoa tumau he tau tagata politika e monuina he Atua ke he motu ha lautolu. Manatu nakai a koe kua latatonu e tau ole pihia ma e monuina? Lauia mitaki nakai e tau ole ia? Ko hai mooli ne moua e monuina he Atua, ti ko e ha?
2 Ne talahau tuai e Iehova he tau aho fakamui, to moua e ia e tau tagata kua meā mo e mafola mai he tau motu oti, ka fakamatala e tala mitaki he Kautu ke he tau kalakala oti he lalolagi pete ne vihiatia mo e totokoaga. (Isaia 2:2-4; Mata. 24:14; Fakakite. 7:9, 14) Ko tautolu ne talia e matagahua ke fai vala he tau tagata nei kua manako—mo e lata—ke moua e monuina he Atua, ha ko e mena ka nakai moua ai to nakai kautū. (Sala. 127:1) Ka e moua fēfē e tautolu e monuina he Atua?
Tau Monuina kua Hoko Ia ki a Lautolu ne Omaoma
3. Ane omaoma e tau Isaraela, ko e heigoa e fua ka moua?
3 Totou Tau Fakatai 10:6, 7. Ato hoko atu e motu ha Isaraela ke he Motu he Maveheaga, ne fakakite e Iehova to eke e monuina mo e puipuiaga kehe ue atu ma lautolu kaeke ke omaoma a lautolu ke he leo Haana. (Teu. 28:1, 2) To nakai moua noa he tau tagata ha Iehova e tau monuina Haana ka e to “hoko ia” ki a lautolu. Ma lautolu ne omaoma, to moua moolioli e tau monuina.
4. Ko e heigoa kua putoia he omaoma fakamooli?
4 Ti ko e heigoa e aga ne kua lata he tau Isaraela ke omaoma? Ne pehē e Fakatufono he Atua to nakai fiafia a ia ke he tau tagata haana ka kaumahala ke fekafekau ki a ia “mo e fiafia, mo e olioli he loto.” (Totou Teutaronome 28:45-47.) Nakai lata ke omaoma teao ki a Iehova ke he tau poakiaga pauaki, tuga foki ka taute he tau manu po ke tau temoni. (Mare. 1:27; Iako. 3:3) Ko e omaoma fakamooli ke he Atua ko e fakakiteaga he fakaalofa. Ne fakamailoga he olioli ne puna mai he tua, ko e tau poakiaga a Iehova kua nakai mamafa mo e “ko ia foki kua taui mai a lautolu kua kumi fakamakutu kia ia.”—Hepe. 11:6; 1 Ioa. 5:3.
5. To lagomatai fēfē he falanaki ke he maveheaga a Iehova e tagata ke omaoma ke he matafakatufono ia Teutaronome 15:7, 8?
5 Manamanatu ke he puhala he omaoma mauokafua pihia kua liga kitia he muitua ke he matafakatufono ne talahau ia Teutaronome 15:7, 8. (Totou.) Ko e muitua fakafualoto ke he matafakatufono ia ka fua mai e falu lagomataiaga fakamua ki a lautolu ne nonofogati, ka e nakai kia moua he tau tagata he Atua e tau fakafetuiaga mitaki mo e takatakaiaga mafanatia mai i ai? Mua atu e aoga, fakakite kia he mena ia e tua to maeke he maamaaga ha Iehova ke lagomatai e tau fekafekau haana mo e fakaaue ma e lilifu ke fakaata haana fakamokoi? Nakai pihia! Mailoga he Atua e tuaga he loto he tagata fakamokoi mooli mo e mavehe ke fakamonuina a ia ke he haana tau gahua oti mo e tau laliaga oti. (Teu. 15:10) Ko e tua ke he maveheaga ia ka gahua fakalahi mo e to fua mai e tau monuina loga lahi.—Fakatai 28:20.
6. Ko e heigoa he Heperu 11:6 kua lata ke fakamafana a tautolu?
6 Lafi ke he tua ki a Iehova ko e Taui, ne fakamaama he Heperu 11:6 e taha mahani foki kua latatonu ke moua e monuina he Atua. Mailoga kua taui e Iehova a lautolu kua “kumi fakamakutu kia ia.” Ko e kupu he vagahau fakamua ne fakaaoga he mena nei kua hagaao ke he mauokafua mo e laliaga katoatoa. Lata mooli e mena ia ke fakamalolō a tautolu ke he gahuahuaaga he monuina! Ko e punaaga ko e Atua mooli tokotaha maka ne “nakai maeke ke pikopiko.” (Tito 1:2) Fakakite e ia molea tuai e tau tau loga kua mauokafua moolioli e tau mena ne mavehe e ia. Hako tumau e tau kupu haana; nakai fai ne liu noa. (Isaia 55:11) Ti maeke ia tautolu ke mauokafua katoatoa ka fakakite e tautolu e tua mooli, to eke moolioli a ia mo Taui ki a tautolu.
7. Maeke fēfē ia tautolu ke tokamau e monuina ha tautolu ne puhala mai he “tega” a Aperahamo?
7 Ne eke mooli a Iesu Keriso mo matapatu he vala he [“tega,” NW] a Aperahamo. Ko e vala ke uaaki e tau Kerisiano fakauku he tega ia ne mavehe mai. Ne poaki ke “fakakite atu e [la]utolu e mitaki hana ne ui a [la]utolu ke o mai he pouli ke he hana maama ke ofo lahi ai.” (Kala. 3:7-9, 14, 16, 26-29; 1 Pete. 2:9) Nakai amanaki a tautolu ke moua e fakafetuiaga mitaki mo Iehova ka nakai talia e tautolu a lautolu ne kotofa e Iesu ke leveki e tau koloa haana. Ka nakai fai lalagoaga e “fekafekau fakamoli mo e loto matala,” to nakai maama katoatoa e tautolu e tau mena ne totou e tautolu he Kupu he Atua po ke iloa e puhala ke fakaaoga aki. (Mata. 24:45-47) He fakagahua e tau mena ne fakaako e tautolu mai he tau Tohiaga Tapu, maeke ia tautolu ke tokamau e monuina he Atua.
Hagaaki Tumau ke he Finagalo he Atua
8, 9. Fakamakamaka fēfē e tupuna ko Iakopo ke fakatatau mo e tau ole haana?
8 Ko e manatu he eketaha fakamakamaka ke moua e monuina he Atua ka fakamanatu lahi mai e tupuna ko Iakopo. Nakai iloa e ia e puhala ne gahuahua e maveheaga he Atua ki a Aperahamo, ka e talitonu a ia to fakatokologa e Iehova e hologa ka tupu mai he tupuna haana, ko e tau tama ke eke mo motu lahi. He 1781 F.V.N., ne fenoga a Iakopo ki Harana ke kumi e hoana. Ne nakai ko e kumi noa ni a ia he taha ke eke mo hoa mitaki; ka e kumi e ia e fifine manamanatu fakaagaaga ne tapuaki ki a Iehova mo e ka eke mo matua fifine mitaki ke he fanau haana.
9 Iloa e tautolu na feleveia a Iakopo mo e matakainaga haana ko Rahela. Ati loto lahi a ia ki a Rahela ti talia e ia ke fekafekau ma e matua taane ha Rahela ko Lapana ke fitu e tau ke eke a ia mo hoana haana. Nakai ko e tala noa ni anei he loto fakavihi ne mua atu. Iloa mooli e Iakopo e maveheaga ne taute he Atua Malolō Ue Atu mo e haana a matua tupuna ko Aperahamo ti liu tala age ke he haana matua taane ko Isaako. (Kene. 18:18; 22:17, 18; 26:3-5, 24, 25) Fakahiku ai, ne tala age e Isaako ke he tama haana ko Iakopo: “Kia fakamonuina a koe he Atua mana, kia fakatupu tokologa e ia mai ia koe, kia fakatokologa foki e ia a koe, kia eke foki e ia a koe mo tau motu loga; kia foaki foki kia koe e monuina a Aperahamo, ko koe ni mo e hau a fanau fakalataha mo koe; kia eke e koe māu e motu kua nofo paea ai a koe, ko ia ne foaki mai he Atua kia Aperahamo.” (Kene. 28:3, 4) Ti ko e fakamakamaka ha Iakopo he kumi e hoana hako mo e fanafanau ne fakakite e mauokafua haana ke he mena ne talahau e Iehova.
10. Ko e ha ne fiafia a Iehova ke fakamonuina a Iakopo?
10 Nakai tutuli e Iakopo e maukoloa ke leveki aki e magafaoa haana. Ne tokaloto e ia e tufaaga haana. Ko e onoonoaga haana ko e gahuahua he finagalo ha Iehova. Ne fakamalolō a Iakopo ke taute e tau mena oti kana he malolō haana ke moua e monuina he Atua pete ne tau mena vihi. Mau e aga ia haana ti hoko ke he vahā motua haana, ti fakamonuina e Iehova a ia ha ko e mena ia.—Totou Kenese 32:24-29.
11. Ko e heigoa e laliaga kua lata ke taute e tautolu ke fakatatau mo e finagalo he Atua ne fakakite mai?
11 Tuga a Iakopo, nakai iloa e tautolu e tau vala tala oti he gahuahua he finagalo a Iehova. Ka ko e kumikumi ke he Kupu he Atua, to moua e tautolu e maamaaga fakalaulahi ke he mena ka amanaki hagaao ke he “aho [a Iehova].” (2 Pete. 3:10, 17) Ma e fakatai, nakai iloa mooli e tautolu ka hau e aho ia, ka e iloa e tautolu kua tata mai tuai. Talitonu a tautolu ke he Kupu he Atua he pehē ai ko e talahau fakatonu atu he magaaho kū ne toe, to fakamoui e tautolu a tautolu katoa mo lautolu kua fanogonogo ki a tautolu.—1 Timo. 4:16.
12. Ko e heigoa ka iloa tonu e tautolu?
12 Mailoga e tautolu to hoko mai e fakaotiaga he ha magaaho; nakai fakatali e magaaho a Iehova ke fakamatala a tautolu ke he tau tagata oti he lalolagi. (Mata. 10:23) Mua atu, moua e tautolu e takitakiaga mitaki ke taute fakamitaki aki e gahua fakamatala ha tautolu. He tua, kua fakalataha a tautolu ke he gahua nei he foaki katoa e iloilo ha tautolu ki ai, he fakaaoga e tau koloa ne ha ha ia tautolu. To fakamatala tumau kia a tautolu he tau fonua ne lahi e tupu? Ka e to iloa tuai fēfē e tautolu? (Totou Fakamatalaaga 11:5, 6.) Ko e gahua ha tautolu ke fakamatala, he falanaki ki a Iehova ke foaki ki a tautolu haana a monuina. (1 Kori. 3:6, 7) Maeke ia tautolu ke iloa tonu kua kitia e ia e tau lali fakamakamaka ha tautolu, ti puhala he haana agaaga tapu, to foaki e ia e tau takitakiaga pauaki kua lata mo tautolu.—Sala. 32:8.
Kumi e Agaaga Tapu
13, 14. Fakakite fēfē he agaaga tapu he Atua e lotomatala ke he tau fekafekau haana?
13 Ka e kua ka logona hifo e tautolu e temotemoai ke taute e kotofaaga po ke fakalataha ke he gahua fakamatala? Lata ia tautolu ke ole ki a Iehova ke foaki ki a tautolu e agaaga tapu haana ke fakalaulahi e tau iloilo ne ha ha ia tautolu ke he haana a gahua. (Totou Luka 11:13.) Maeke he agaaga he Atua ke foaki e lotomatala ke he tau tagata ma e gahua po ke kotofaaga pauaki pete ne tau tuaga po ke tau iloaaga ha lautolu fakamua. Tuga anei, he mole e ō kehe mai i Aikupito, ne fakamalolō he agaaga he Atua e tau leveki mo e tau fekafekau ke tamate e tau fī ha lautolu he malētau pete he nakai iloa ha mena ke he tauaga. (Esoto 17:8-13) Nakai leva he mole, ne tauteute he agaaga taha ia a Pesaleli mo Aliavu ke he pulega he talagaaga fulufuluola ne fakatoka faka-Atua ma e faituga.—Esoto 31:2-6; 35:30-35.
14 Ne tauteute he agaaga malolō ia e tau fekafekau he Atua he vahā nei ke leveki e tau manako he fakatokatokaaga ka lata mo e magaaho ke kamata e gahua lolomi ni ha lautolu. He tohi, ko e Matakainaga ko R. J. Martin e leveki he tau matini lolomi he magahala ia, ne fakamaama e mena ne taute he 1927. “He magaaho tonu, ne hafagi he Iki e gutuhala; ti hau e [matini] lolomi lahi ke he tau lima ha mautolu, ko e tau lima ne nakai fai mena ne iloa hagaao ke he haana a talagaaga mo e gahuahuaaga. Ka e iloa he Iki e puhala ke fakamafiti e tau manamanatuaga ha lautolu ne foaki katoatoa ha lautolu a tau mena oti ki a ia. . . . He tau faahi tapu gahoa, ne maeke ia mautolu ke taute e matini ia ke gū; ti gū agaia he taute e gahua ne nakai iloa foki he tau tagata ne talaga ai na maeke ke taute.” Matutaki agaia a Iehova ke fakamonuina e tau laliaga fakamakutu pihia he magaaho nei.
15. Maeke fēfē e Roma 8:11 ke fakamalolō ki a lautolu ne feleveia mo e kamatamata?
15 Gahuahua e agaaga a Iehova ke he tau puhala kehekehe. Kua atāina e agaaga ia ke he tau fekafekau oti he Atua, ti lagomatai a lautolu ke kautū he tau mena vihi uka lahi. Ka e kua ka pehia a tautolu he kamatamata? Maeke ia tautolu ke moua e malolō mai he tau kupu a Paulo ne moua ia Roma 7:21, 25 mo e 8:11. E, ‘ko e agaga hana ne fakatu mai a Iesu mai ia lautolu kua mamate’ ka gahuahua ke lata mo tautolu, he fakamalolō a tautolu ke totoko e tau manako he tino. Ne tohi e faahi kupu ia ke he tau Kerisiano ne fakauku he agaaga, ka e gahua agaia e matapatu fakaakoaga ke he tau fekafekau oti he Atua. Moua e tautolu oti e moui he fakagahuahua e tua ia Keriso, he eketaha a tautolu ke tamate e tau manako kelea, mo e momoui fakatatau ke he takitakiaga he agaaga.
16. Ko e heigoa ha tautolu ka taute ke moua e agaaga tapu he Atua?
16 Amanaki kia a tautolu ke he Atua ke foaki ki a tautolu haana malolō gahuahua ka e nakai fai mena a tautolu ka taute? Nakai. He nakai ni liogi ke moua ai, lata ia tautolu ke fagai fakamakutu ke he Kupu omoomoi he Atua. (Fakatai 2:1-6) Lafi ki ai, kua fakavē e agaaga he Atua ki luga he fakapotopotoaga Kerisiano. Ko e ō tumau ha tautolu ke he tau feleveiaaga kua fakakite e manako ha tautolu ke ‘fanogonogo ke he mena kua talahau mai he agaga ke he tau fakapotopotoaga.’ (Fakakite. 3:6) Lafi ki ai, kua lata ia tautolu ke talia fakatokolalo e mena ne fakaako e tautolu. Fakatonu he Tau Fakatai 1:23 a tautolu: “Kia liliu mai ā he akonaki atu e au kia mutolu; kitiala, to liligi atu e au haku [a]gaga kia mutolu.” Mooli, kua foaki he Atua haana agaaga tapu “ke he tau tagata kua omaoma kia ia [“ko e pule,” NW].”—Gahua 5:32.
17. Ke he heigoa ka fakatatai e tautolu e lauiaaga he monuina he Atua ke he tau laliaga ha tautolu?
17 Ha kua lata ke lali eketaha ke moua e monuina he Atua, manatu nakai ni ko e gahua malolō ke moua e tau mena mitaki loga ne foaki e Iehova ke he tau tagata haana. Ko e lauiaaga he monuina haana ke he tau laliaga ha tautolu ka fakatatai ke he puhala ne aoga e tau tino ha tautolu mai he tau mena kai lolo. Na tufuga he Atua e tau tino ha tautolu he puhala kua olioli e tautolu e tau mena kai mo e moua e tau huhua aoga mai i ai. Foaki foki e ia e tau mena kai. Nakai iloa mitaki foki e tautolu e puhala ne moua he tau mena kai e tau huhua i loto, po ke laulahi ia tautolu kua nakai maeke ke fakamaama e puhala ne moua he tau tino ha tautolu e malolō mai he tau mena kai ne kai e tautolu. Iloa ni e tautolu kua gahua mitaki e tauteaga ti kauauloa a tautolu ki ai he kai. Ka fifili a tautolu ke kai e tau mena kai huhua to fua mitaki foki. Tuga ia, ne fakatoka e Iehova e tau poakiaga ma e moui tukulagi, ti foaki e ia ki a tautolu e lagomatai kua lata ke hokotia ke he tau poakiaga ia. Maaliali ai, ne lahi e gahua ne taute e Ia ti kua lata ke fakaheke. Kua lata foki ia tautolu ke kauauloa mo ia he gahua fakatatau mo e finagalo he Atua ke moua e monuina.—Hakai 2:18, 19.
18. Ko e heigoa e fifiliaga haau, ti ko e ha?
18 Kia foaki katoatoa e loto haau ke he tau matagahua takitaha. Ono tumau ki a Iehova ma e kautūaga. (Mare. 11:23, 24) He taute pihia e koe, kia mauokafua ko e “tagata foki ka kumikumi to iloa.” (Mata. 7:8) To fakamonuina a lautolu ne fakauku he agaaga aki “e foufou he moui” ke he lagi. (Iako. 1:12) Ko e ‘tau mamoe kehe’ he Keriso, kua eketaha ke moua e monuina ma lautolu he puhala he tega a Aperahamo to fiafia ke logona a Ia he pehē: “O mai a, ko mutolu kua fakamonuina he haku a Matua, kia eke ma mutolu, e kautu kua taute ma mutolu, ka e nakaila fakave e lalolagi.” (Ioane 10:16; Mata. 25:34) E, “ko lautolu kua fakamonuina [he Atua], to eke ma lautolu e motu; . . . to nonofo muatua ai a lautolu.”—Sala. 37:22, 29.
Maeke Nakai a Koe ke Fakamaama?
• Ko e heigoa kua putoia he omaoma fakamooli?
• Ko e heigoa kua lata ke moua e monuina he Atua?
• Liga moua fēfē e tautolu e agaaga tapu he Atua, ti maeke fēfē ke aoga ai ke he tau momoui ha tautolu?
[Tau Fakatino he lau 9]
Taufetului a Iakopo mo e agelu ke moua e monuina a Iehova.
Foaki fakalahi nakai e koe e laliaga fakamakamaka pihia?
[Fakatino he lau 10]
Tauteute he agaaga tapu he Atua a Pesaleli mo Aliavu ke kautū