Afokau—Ko e Fakamailoga Fakatupetupe he Magaaho!
“Ha mautolu a mahani Atua, mo e tututonu, mo e nakai maeke ke talahaua kelea”—1 TESA. 2:10.
TAAKI MAI E TAU MATAPATU MANATU NEI:
Ko e heigoa e tau fakaakoaga hataki ka fakaako e tautolu mai he tau afokau ne taute e Talila, Apisaloma, mo Iuta Isakariota?
Maeke fēfē a tautolu ke fifitaki e mahani fakamooli ne fakatātā e Ionatana mo Peteru?
Maeke fēfē a tautolu ke fakatumau e mauokafua ke he mahani fakamooli ha tautolu ke he hoa he fakamauaga mo e ki a Iehova?
1-3. (a) Ko e heigoa e fakamailoga fakatupetupe he tau magaaho, ti ko e heigoa ne putoia ai? (e) Ko e heigoa e tau hūhū tolu ka tali e tautolu?
KO E heigoa ha Talila, Apisaloma, Iuta Isakariota ne tatai ai? Ne nakai mahani fakamooli oti a lautolu—ko Talila ke he tagata taane ne fakaalofa ki a ia, ko e Fakafili ko Samisoni; Apisaloma ke he matua taane haana, ko e Patuiki ko Tavita; Iuta ke he haana Iki ko Keriso Iesu. He tau tala takitaha, ko e tau gahua fakalialia ne fakamatematekelea e falu! Ka ko e ha kua lata ke manamanatu a tautolu ke he mena nei?
2 Ko e tagata tohi tala he vahā nei ne tohi e afokau ko e taha aga mau ne mua e kelea he vahā nei. Amanaki ai ke he mena ia. He foaki e fakamailoga he “fakaotiaga he lalolagi,” ne pehē a Iesu: “Ko e tau tagata tokologa, to feafoaki.” (Mata. 24:3, 10) “Ke afokau” kua kakano “ke mahala, po ke tuku ki lalo he fī, he eke lagatau po ke mahani nakai fakamooli.” Ko e tote he mahani fakamooli pihia kua fakakite kua nonofo a tautolu he “tau aho fakamui” he talahau tuai e Paulo, ko e tau tagata to “mahani kelea, . . . to afo tagata.” (2 Timo. 3:1, 2, 4) Pete fa taute mo e loto fakavihi he tau tagata tohia tohi mo e tau tagata tohi tala kifaga e tau mahani eke lagatau he tau tohi mo e he tau ata, he moui mooli ne fakatupu he mahani nakai fakamooli mo e afokau e mamahi mo e matematekelea. Mooli, ko e tau mahani pihia ko e fakamailoga fakatupetupe he tau magaaho!
3 Ko e heigoa e tau fakaakoaga ka fakaako e tautolu mai he Tohi Tapu hagaao ki a lautolu kua mahani nakai fakamooli he vahā kua mole? Ko e heigoa e tau fifitakiaga he tau tagata ne fakamooli katoatoa ke he falu ka fifitaki e tautolu? Ti ko hai kua lata ke fakatumau e mauokafua ha tautolu ki ai ke he ha tautolu a mahani fakamooli? O mai la tautolu ke kitia.
TAU FIFITAKIAGA HATAKI MAI I TUAI
4. Afokau fēfē e Talila a Samisoni, ti ko e ha ne fakalialia ai e mena ia?
4 Fakamua, manamanatu ki a Talila ne taute lagatau kelea ke he Fakafili ko Samisoni ne manako loto ki ai. Ne foli a Samisoni he takitaki e tauaga ke he tau Filisitia ma e tau tagata he Atua. Liga he iloa ne nakai fakaalofa fakamooli a Talila ki a Samisoni, tokolima e tau iki Filisitia ne foaki e tupe lahi ke moua e mena galo he malolō lahi ue atu haana ke maeke a lautolu ke tamate a ia. Ne talia e Talila e foakiaga ha lautolu, ka ko e tau laliaga haana ke fakakite e mena galo ha Samisoni ne kaumahala lagatolu. Ti matutaki a ia ke peehi a ia ke he “hana tau kupu ke he tau aho oti, kua fakafi mai a ia kia ia.” Fakahiku ai, ne “fakalolelole ai hana loto, ke hoko ke he mate.” Ne tala age a Samisoni ki a ia ko e tau lauulu haana ne nakai hifi ti ka hifi ai to galo e malolō haana.a He iloa e mena ia, ne fakatokatoka e Talila ke hifi puga e ulu ha Samisoni ka e mohe a ia he fuga tega haana, ti tuku atu e ia a Samisoni ke he tau fī haana ke taute e tau mena ki a ia kua manako a lautolu ki ai. (Fakafili 16:4, 5, 15-21) Ko e fakalialia ha ia e tau gahua haana! Mai ni ha ko e lotokai ha Talila, ne afokau e ia e tagata ne fakaalofa ki a ia.
5. (a) Nakai fakamooli fēfē a Apisaloma ki a Tavita, ti ko e heigoa ne fakatapakupaku he mena ia hagaao ki a ia? (e) Fēfē e logonaaga ha Tavita hagaao ki a Aitofele he eke mo tagata afokau?
5 Matutaki atu, manamanatu ki a Apisaloma aga fakavai. He velagia ke he foli tuaga, ne eketaha a ia ke fofō e nofoaiki he haana matua ko e Patuiki ko Tavita. Ne “liliu kehe [fakamua e Apisaloma] e tau loto he tau tagata Isaraela” he moua e taliaaga he tau tagata haana, he fakaaoga e tau maveheaga fakavaia mo e tau talahauaga nakai mooli he fakaalofa hofihofi. Ne peka mo e figita e ia a lautolu, tuga ko e fiafia mooli a ia ki a lautolu mo e tau manako ha lautolu. (2 Samu. 15:2-6) Ne moua foki e Apisaloma e falanaki mauokafua he tagata ha Tavita ko Aitofele ne eke mo tagata afokau mo e fakalataha ke he matakau. (2 Samu. 15:31) Ia Salamo 3 mo e 55, ne fakamaama e Tavita e puhala ne lauia a ia he mahani nakai fakamooli.(Sala. 3:1-8; totou Salamo 55:12-14.) Ne fakatapakupaku e Apisaloma e nakai fakalilifu fakamā haana ma e pule katoatoa he Atua ha ko e haana tau lagatau foli tuaga mo e fakafualoto fakalialia ke he patuiki fifili a Iehova. (1 Nofo. 28:5) He fakahikuaga, ne kaumahala e totokoaga, ti matutaki a Tavita mo patuiki ko ia ne fifili e Iehova.
6. Afokau fēfē e Iuta a Iesu, ti ko e heigoa ne matutaki ke he higoa ha Iuta?
6 Manamanatu la mogonei ki a Iuta Isakariota afokau ne taute ke he Keriso. He Paseka fakahiku ne fakamanatu e Iesu mo e tau aposetolo 12 haana, ne tala age a ia ki a lautolu: “Ko e moli, ke tala atu e au kia mutolu, to afo au he taha ia mutolu.” (Mata. 26:21) He pō ia, ne fakailoa e Iesu ki a Peteru, Iakopo, mo Ioane he katene i Ketesemane: “Kitiala, kua tata mai tuai a ia ke afo na au.” Ne hau agataha a Iuta ke he katene mo e tau tagata afokau, “Ati hau ai agataha a ia kia Iesu, kua pehe age, Rapai na e, fakaalofa; ti figita ai a ia.” (Mata. 26:46-50; Luka 22:47, 52) Ko Iuta ne ‘afo e tagata nakai hala’ ti age a Iesu ke he tau fī he Keriso. Ti ko e heigoa e kakano ne taute e Iuta loto tupe e mena ia? Ma e tau tupe ne tolugofulu! (Mata. 27:3-5) Tali mai he mogo ia, kua matutaki tumau e higoa ha Iuta ki a “ia ne fakavai,” mua atu ki a ia ne afo e taha i lalo he tuaga kapitiga.b
7. Ko e heigoa e tau fakaakoaga kua iloa e tautolu mai he tau momoui ha (a) Apisaloma mo Iuta mo (e) Talila?
7 Ko e heigoa ha tautolu kua fakaako mai he tau fifitakiaga hataki nei? Ko Apisaloma mo Iuta ne feleveia tokoua mo e fakahikuaga fakamā ha kua eke tokoua a laua mo tau tagata afokau ki a ia ne fakauku e Iehova. (2 Samu. 18:9, 14-17; Gahua 1:18-20) Ko e higoa a Talila to fakalataha tumau mo e fakaalofa fakavai mo e fakatupua. (Sala. 119:158) Ko e aoga ha ia ke tiaki e tautolu e tau aga ne liga takitaki a tautolu ke he foli tuaga po ke lotokai goagoa, ka fakatupu a tautolu ke galo e fiafia a Iehova! Fai fakaakoaga nakai kua mua atu e malolō ke lagomatai a tautolu ke tiaki e tau aga fakateteki he mahani nakai fakamooli?
FIFITAKI A LAUTOLU NE MAHANI FAKAMOOLI
8, 9. (a) Ko e ha ne foaki e Ionatana e fakamooli haana ki a Tavita? (e) Fifitaki fēfē e tautolu a Ionatana?
8 Kua fakamaama foki he Tohi Tapu e tokologa he tau tagata fakamooli. Manamanatu la tautolu ke he tokoua ia lautolu nei mo e kitia e mena ka fakaako e tautolu mai ia laua, kamata mo e tagata ne mahani fakamooli a ia ki a Tavita. Ko Ionatana, ko e tama taane uluaki he Patuiki ko Saulo, ne liga ko e hakega ke he nofoaiki ha Isaraela—ne taha foki e mena. Ne fifili e Iehova a Tavita ke tū hake ke eke mo patuiki a Isaraela. Ne fakalilifu e Ionatana e fifiliaga he Atua. Kua nakai onoono mahekeheke a ia ki a Tavita ko e miha. Ka e “pipiki taha ai e loto a Ionatana ke he loto a Tavita” he foaki e ia e mahani fakamooli haana ki a Tavita. Ne age foki e ia e tau tapulu, pelu, tao, mo e pipi haana ki a Tavita he tuku age e lilifu fakapatuiki ki a ia. (1 Samu. 18:1-4) Ne taute e Ionatana e tau mena oti kua maeke a ia ke ‘fakamalolo e lima a Tavita,’ he hokotia foki ke fakahagahaga kelea e moui ni haana ke lalago a Tavita i mua ha Saulo. Ne tala age fakamooli a Ionatana ki a Tavita: “To eke a koe mo patuiki a Isaraela, ko au foki to eke au mo tagata ke hoa aki a koe.” (1 Samu. 20:30-34; 23:16, 17) Ko e mena ia he mole e mate a Ionatana, ne fakakite e Tavita e mamahi haana mo e fakaalofa haana ki a ia ke he lologo momoko.—2 Samu. 1:17, 26.
9 Nakai fai totokoaga e mahani fakamooli ha Ionatana. Ne omaoma katoatoa a ia ke he Pule Katoatoa ko Iehova, ti lalago mauokafua e ia a Tavita ne fakauku he Atua. Pihia foki he vahā nei, pete ne liga nakai foaki ki a tautolu e kotofaaga uho he fakapotopotoaga, kua lata ia tautolu ke lalago fakamakai e tau matakainaga taane ne kotofa ke taki a tautolu.—1 Tesa. 5:12, 13; Hepe. 13:17, 24.
10, 11. (a) Ko e ha kua pipiki fakamooli a Peteru ki a Iesu? (e) Maeke fēfē a tautolu ke fifitaki a Peteru, ti ko e heigoa kua lata ke fakalagalaga a tautolu ke taute?
10 Ko e taha fifitakiaga mitaki foki ka fakatutala a tautolu ki ai ko e aposetolo ko Peteru, ne omonuo haana fakamooli ki a Iesu. He fakaaoga e Keriso e vagahau malolō mo e fakatai ke peehi aki e aoga he fakagahuahua e tua ke he poa haana he tino mo e toto haana ka amanaki ke taute, tokologa e tutaki haana ne ofomate ke he tau kupu haana, ti o kehe a lautolu ia ia. (Ioane 6:53-60, 66) Ne fuluhi a Iesu ke he tau aposetolo 12 haana ti hūhū: “Po ke fia o kehe foki a mutolu?” Ko Peteru ne tali atu: “Ko e Iki na e, ke o kia a mautolu kia hai? Ha ha ia koe e tau kupu he moui tukulagi. Kua talia e mautolu, mo e iloa tuai e mautolu ko koe ko e Keriso, ko e Tama he Atua moui.” (Ioane 6:67-69) Kakano kia e mena nei kua maama katoatoa e Peteru e tau mena oti ne tala age laia e Iesu hagaao ke he poa Haana ka fakahoko? Liga nakai. Pihia foki, ne eketaha a Peteru ke fakamooli ke he Tama fakauku he Atua.
11 Ne nakai fakakakano a Peteru kua liga hepe e onoonoaga ha Iesu ke he tau mena ti ka age e magaaho, to fakatikai e Ia e mena ne talahau e Ia. Nakai, ne mailoga fakatokolalo e Peteru e mena ne talahau e Iesu ke he “tau kupu he moui tukulagi.” Tuga he vahā nei, fēfē e tali ha tautolu ka fehagai a tautolu mo e manatu he tau tohi faka-Kerisiano ha tautolu mai he “fekafekau pule” kua uka ke maama po ke nakai felauaki mo e manamanatuaga ha tautolu? Kua lata ia tautolu ke lali fakalahi ke maama ai ka e nakai amanaki teao to fai hikiaga ke fakatatau ke he onoonoaga ha tautolu.—Totou Luka 12:42.
FAKATUMAU KE FAKAMOOLI KE HE HOA MAU HAAU
12, 13. Liga moua fēfē he afokau e tuaga ke he fakamauaga, ti ko e ha e tau tau he moui he tagata kua nakai ko e piuaga ke he mena ka tupu?
12 Ko e afokau he ha puhala ko e gahua kelea lahi kua nakai lata ke fakaatā ke fakaleua e mafola mo e kaufakalataha he magafaoa Kerisiano mo e fakapotopotoaga. Mo e tokaloto e mena ia, kia manamanatu a tautolu ke he puhala ka mauokafua a tautolu ke he mahani fakamooli ke he hoa mau ha tautolu mo e ke he Atua ha tautolu.
13 Ko e mahani faivao ko e taha he tau puhala moumou lahi he afokau. Ko e tagata faivao ne holia e haana a fakamooliaga ke he hoa mau mo e hiki e onoonoaga haana ke he taha tagata. Ko e hoa ne afokau kua amanaki ti toka tokotaha—mo e moui hake hifo. Tupu fēfē e mena ia he vahāloto he tokoua e tagata ne fefakaalofaaki he taha vahā? Fa mahani, ko e lakaaga fakamua he takitakiaga ka vehā e tau logonaaga he tau hoa mau mai he taha. Ko e Porofesa ke he Mahani Kaufakalatahaaga ko Gabriella Turnaturi ne fakamaama ko e hikiaga “he haia katoa he vahāloto he fakafetuiaga mo e nakai haia katoa ka fakaatā e afokau ke tupu ai.” Ko e vehā nei he taha mai he hoa he fakamauaga kua tupu ke he falu ti pihia ke he vahā motua. Ma e fakatai, ko e tagata taane fai hoana ne 50 e tau ne vevehe e hoana fakamooli haana he 25 e tau ke maeke ke matutaki ke he taha fifine ne kua manako loto a ia ki ai. Ko e falu piuaga ke he mena nei ko e fakavalevale fuakau. Ka e, he nakai taute ke tuga kua nakai maeke ke kalo mai ai, kia fakahigoa ai e tautolu e mena mooli ia—ko e fakavalevale fuakau he mahani afokau.c
14. (a) Fēfē e logonaaga ha Iehova hagaao ke he fakavaia he fakamauaga? (e) Ko e heigoa ne talahau e Iesu hagaao ke he nakai fakamooli ke he fakamauaga?
14 Fēfē e logonaaga a Iehova hagaao ki a lautolu kua tiaki e tau hoa ka e nakai fai kakano faka-Tohi Tapu? Ko e Atua ha tautolu kua ‘vihiatia e tiaki hoana po ke taane’, ti talahau e ia e tau kupu malolō he totoko ki a lautolu kua ekefakakelea mo e tiaki e tau hoa mau ha lautolu. (Totou Malaki 2:13-16.) He tatai e loto ha Iesu mo e Matua, ne fakaako e ia ko e taha kua vevehe kehe po ke tiaki e hoa nakai agahala mo e taute e mena ne tuga kua nakai tupu.—Totou Mataio 19:3-6, 9.
15. Maeke fēfē a lautolu kua mau ke fakamalolō e mahani fakamooli ha lautolu ke he tau hoa ha lautolu?
15 Maeke fēfē a lautolu kua mau ke fakatumau e fakamooli ke he tau hoa ha lautolu? Pehē e Kupu he Atua: “Fiafia a koe ke he hoana [po ke taane] ke he hāu a vaha fuata” ti, “Kia fiafia a koe ke he hāu a moui fakalataha mo e hoana [po ke taane] hāu kua fakaalofa a koe ki ai.” (Fakatai 5:18; Fakama. 9:9) He fuakau tokoua e tau hoa, kua lata ia laua ke “tumau tokoua” ke he ha laua a fakafetuiaga fakatino mo e manamanatuaga. Kakano he mena ia ko e matakaki ki a laua tokoua ni, fakaaoga e magaaho ma laua ni, ti fakatata lahi ki a laua ni. Lata ia laua ke hagaaki ke fakatumau e fakamauaga ha laua mo Iehova. Ke he fakaotiaga ia, kua lata e tau hoa ke fakaako tokoua e Tohi Tapu, gahua tokoua ke he fonua, mo e liogi tokoua ma e fakamonuinaaga a Iehova.
FAKAMOOLI TUMAU KI A IEHOVA
16, 17. (a) Maeke fēfē e mahani fakamooli ha tautolu ke he Atua ke kamatamata ke he magafaoa mo e fakapotopotoaga? (e) Ko e heigoa e fifitakiaga kua fakakite e omaoma ke he poakiaga he Atua ke tiaki e feoakiaga mo e tau tagata tuku ki tua he magafaoa ka takitaki ke he tau fua mitaki?
16 Ha ha i ai e tau tagata he fakapotopotoaga kua taute e tau agahala kelea lahi ne kua fakatonu ‘kia akonaki fakalahi ai a lautolu kia malolo ai a lautolu ke he tua.’ (Tito 1:13) Ma e falu, ko e mahani ha lautolu kua lata ke tuku ki tua. Ma lautolu kua “[fakamahani] ai,” ko e akonaki ne lagomatai a lautolu ke liuaki mai fakaagaaga. (Hepe. 12:11) Ka e kua ka fai he magafaoa ha tautolu po ke kapitiga tata kua tuku ki tua? Mogonei kua kamatamata e mahani fakamooli ha tautolu, nakai ke he tagata ia ka ke he Atua. Ko Iehova kua kitekite ke kitia kua omaoma a tautolu ke he poakiaga haana ke nakai matutaki mo e ha tagata kua tuku ki tua.—Totou 1 Korinito 5:11-13.
17 Manamanatu ke he taha e fifitakiaga mitaki ka hau he magafaoa kua taofi mau ke he poakiaga ha Iehova ke nakai fio mo e tau magafaoa tuku ki tua. Ko e tagata fuata ne tuku ki tua ke molea e hogofulu tau, he magahala ia ko e matua taane, matua fifine mo e tokofā e lafu ne “aua neke [po ke, fakaoti] feoaki” mo ia. He falu mogo, ne lali a ia ke fakalataha ke he falu he tau matagahua ha lautolu, ka e mailoga ai, igatia e tagata he magafaoa mo e mauokafua ke nakai fai matutakiaga mo ia. He mole e liu mai haana ki loto, ne pehē a ia kua misi tumau e ia e feoakiaga mo e magafaoa haana, mua atu he tau pō ka tokotaha a ia. Ka e, ne talahau e ia ane mai fai fakalataha he magafaoa mo ia, pete he tote, ko e fakalataha tote ia to fakamakona a ia. Ka e, he nakai moua e ha matutakiaga mai he tau tagata he magafaoa haana, ko e manako lahi mahaki ke fakalataha mo lautolu ko e taha he vala omoomoi he liuaki mai he fakafetuiaga haana mo Iehova. Manamanatu ke he mena ia ka kamatamata a koe ke holia e fakatufono he Atua ke nakai feoaki mo e tau magafaoa tuku ki tua haau.
18. He mole e liu fakatutala ke he aoga he mahani fakamooli mo e tau fua he nakai mahani fakamooli, ko e heigoa e fifiliaga haau?
18 Kua nonofo a tautolu he lalolagi kolokolovao ne nakai mahani fakamooli. Ka e agaagai ia tautolu oti i loto he fakapotopotoaga Kerisiano, maeke ia tautolu ke moua e tau fifitakiaga fakamooli ke muitua. Ko e puhala moui ha lautolu kua tutala ma lautolu, ke tuga kua pehē: “Kua iloa e mutolu katoa mo e Atua, ha mautolu a mahani Atua, mo e tututonu, mo e nakai maeke ke talahaua kelea, ka kua nonofo a mautolu ia mutolu kua tua.” (1 Tesa. 2:10) Kia fakatumau a tautolu ke mauokafua tumau ke he mahani fakamooli ke he Atua ha tautolu mo e ke he taha ke he taha.
[Tau Matahui Tala]
a Nakai ko e tau lauulu hokoia, ka ko e kakano he fakafetuiaga uho ha Samisoni ko e Naseri mo Iehova, ko e punaaga he malolō haana.
b Ti ko e talahauaga “figita ha Iuta” kua kakano “mahani afokau.”
c Ma e lagomatai ke fehagai mo e tau mahani nakai fakamooli he hoa he fakamauaga, kikite e vala tala “Fahia ke he Nakai Fakamooli he Hoa,” he fufuta he Ko e Kolo Toko ia Iuni 15, 2010, lau 29-32.
[Fakatino he lau 10]
Fakamooli a Peteru ke he Tama ne fakauku he Atua pete ne tiaki he falu a Ia