Veveheaga 116

Tauteute e Tau Aposetolo ma e Hana Fano Kehe

KUA oti tuai e kaiaga he fakamanatuaga, ka e nonofo agaia a Iesu mo e hana a tau aposetolo he poko tapa ki luga. Pete ni kua teitei fano kehe a Iesu, ka e loga agaia hana a tau mena ke talahau. “Aua neke fakaatukehe ha mutolu a tau loto,” he fakamafana e ia a lautolu. “Kia tua a mutolu ke he Atua.” Ka e lafi atu e ia: “Ati tua mai a foki kia au.”

“Ne loga e tau mena ke nonofo ai ke he fale he haku a Matua,” he matutaki e Iesu. “Fano au ke taute taha mena ke nonofo ai a mutolu . . . kia nonofo ai a mutolu ke he mena ha i ai au. Kua iloa e mutolu e mena ke fano au ki ai, kua iloa foki e mutolu e puhala.” Ne nakai maama he tau tutaki ko e tala a Iesu ke fano ke he lagi, ati huhu a Toma: “Ko e Iki na e, nakai iloa e mautolu e mena ke haele a koe ki ai, ke maeke fefe ia mautolu ke iloa e puhala?”

“Ko au nai ko e puhala, mo e kupu moli, mo e moui,” he tali e Iesu. E, ko e talia ni a ia hokoia mo e fakafifitaki ke he hana puhala he moui ke maeke he taha ke hu ke he fale he hana Matua he lagi kakano, tuga he talahau e Iesu: “Nakai hau taha ke he Matua, ka noa mo au.”

“Ko e Iki na e, kia fakakite mai e koe e Matua kia mautolu,” he ole e Filipo, “ati kuenaia ha mautolu a manako.” Ko e moli, ko e manako a Filipo ke foaki e Iesu taha fakakiteaga ke he Atua ne maeke ke kitia, tuga ne fakakite he vaha i tuai ke he tau fakakiteaga ki a Mose, Elia, mo Isaia. Ka e, ko e moli, kua ha ha he tau aposetolo e taha mena ne mua hake he tau fakakiteaga pihia, tuga he kitia e Iesu: “Filipo na e, kua leva he nofo au kia mutolu, ka e nakai kia iloa e koe au? Ko ia kua kitia au, kua kitia foki e ia e Matua.”

Kua fakaata katoatoa mai e Iesu e aga fakaperesona he hana Matua, ti ko e moui mo ia mo e onoono ki a ia, kua tuga ni, e kitia moli e Matua. Ka e taha e mena, ne mua atu e Matua ke he Tama, tuga he fakailoa e Iesu: “Ko e tau kupu kua tala atu e au kia mutolu, nakai talahau noa e au, hoko au.” Kua tuku oti e Iesu e tau nava ma e tau fakaakoaga hana ke he hana a Matua he lagi.

Ko e fakamalolo ha a ia ma e tau aposetolo ke logona a Iesu he tala age ki a lautolu mogonei. “Ko ia ne tua mai kia au, to eke e ia ni e tau gahua ne eke e au; to eke foki e ia e tau mena ke mua ke he tau mena nai”! Ne nakai pehe e kakano ha Iesu to maeke he hana tau tutaki ke taute e tau mana lalahi ke mua ki a ia. Nakai, ka ko e hana kakano, to maeke ia lautolu ke matutaki e feua fakamatala ke leva e tau magaaho, ke he lahi foki e matakavi, mo e ke he tokologa atu foki e tau tagata.

To nakai tiaki e Iesu hana tau tutaki ka mole hana a fano kehe. “Ko e tau mena oti foki ke ole atu ai a mutolu ke he haku a higoa,” he mavehe e ia, “to eke ni e au.” Ne talahau foki e ia: “To tala age foki au ke he Matua, ati foaki mai ai e ia kia mutolu e taha lagomatai, kia nofo mau ia mutolu tukulagi; ko e agaga ke tupu ai e kupu moli.” Ko e magaaho fakamui, he mole e hake hana ke he lagi, ne liligi hifo e Iesu ke he hana tau tutaki e agaga tapu, ko e taha lagomatai foki.

Kua tata mai e fano kehe ha Iesu, he pehe a ia: “Toe tote ti nakai kitia he lalolagi au.” To eke a Iesu mo mena fakaagaga ke nakai maeke he ha tagata ke kitia. Ka e taha e mena ne liu a Iesu mavehe foki ke he hana tau aposetolo tua fakamoli: “[To] kitia e mutolu au. Kua moui au, ko e mena ia ke momoui ai a mutolu.” E, to nakai ni fakakite hokoia e Iesu a ia ki a lautolu fakatino tagata ka mole atu hana liu tu mai, ka e to hoko e magaaho ke fakaliliu tutu mai e ia a lautolu ke momoui mo ia ke he lagi ko e tau mena momoui fakaagaga.

Ne talahau e Iesu e fakatufono mukamuka: “Ko ia ha i ai haku a tau poaki, mo e omaoma ki ai, ko ia haia ke fakaalofa kia au; ko ia foki ke fakaalofa kia au, to ofania a ia he haku a Matua; to fakaalofa foki au kia ia, mo e fakakite atu au kia ia.”

Ke he mena nei ko e aposetolo ko Iuta, ko ia ne ui foki ko Tataio, ne fakatauhele: “Ko e Iki na e, ko e heigoa e mena ke fakakite mai ai a koe kia mautolu, ka e nakai ke he lalolagi?”

“Kaeke ke fakaalofa mai taha kia au,” he tali e Iesu, “ke oma e ia haku a kupu; ti fakaalofa ni haku a Matua kia ia . . . Ko ia kua nakai fakaalofa kia au, nakai oma e ia haku a tau kupu.” Nakai tuga hana a tau tagata ne mumui ki a ia ne omaoma, ne tiaki he lalolagi e tau fakaakoaga ha Keriso. Ti ko e mena ia ne nakai fakakite e ia a ia ki a lautolu.

Ke he hana a gahua fakamatala ke he lalolagi, ne fakaako e Iesu hana tau tutaki ke he tau mena loga. To maeke fefe ia lautolu ke manatu e tau mena oti ia, mua atu ni, ha kua hoko mai ke he magaaho ia, ne kaumahala a lautolu ke maama e tau mena loga ia? Ne fiafia ai ha kua mavehe a Iesu: “Ka ko e lagomatai, ko e agaga tapu haia, ko ia ke fakafano mai he Matua ke he haku a higoa, to fakaako e ia a mutolu ke he tau mena oti kana; to fakamanatu foki e ia kia mutolu e tau mena oti kua tala atu ai e au kia mutolu.”

Ne fakamafana foki a lautolu, he pehe a Iesu, “Kua tuku atu e au kia mutolu e mafola, ko e mafola haku ke ta atu e au kia mutolu. . . . Aua neke fakaatukehe ha mutolu a tau loto.” Ko e moli, ko e fano kehe a Iesu, ka e fakamaama e ia: “Kane mai ke fakaalofa a mutolu kia au, po kua kolikoli a mutolu he haku ne tala atu, To fano au ke he Matua; ha ko e mena mua haku a Matua ia au.”

Kua tote lahi e magaaho ha Iesu ne toe mo lautolu. “Nakai tuai vagahau atu au kia mutolu ke he tau kupu loga,” he talahau e ia, “ha ko e hau ne fai e iki he lalolagi nei, ka e nakai moua e ia taha mena kia au.” Ko Satani ko e Tiapolo, ko ia ne maeke ke hu ia Iuta mo e kuku mau kia ia, ko ia ko e pule he lalolagi. Ka e nakai ha ha i ai ha lolelole agahala ia Iesu ke maeke ia Satani ke fakahehe kehe mai a ia he fekafekau ke he Atua.

Fiafia ke he Fakafetuiaga Tata Lahi

He mole e fakamanatuaga he kaiaga, mena kua fita a Iesu he fakamafana hana tau aposetolo he feguiguiaki fakalataha. Liga kua mole e tuloto po. Ati fakamalolo e Iesu: “Tutu a ki luga, kia o kehe a a tautolu.” Ka e taha e mena, ato o kehe a lautolu, ko Iesu, ne fakalagalaga he fakaalofa hana ma lautolu, ne matutaki ke tutala, mo e foaki e fakatai fakaohooho.

“Ko au nai ko e vine moli, ka ko e Matua haku ko e gahua vine a ia,” he kamata e ia. Ko ia e Gahua ne Mua, ko Iehova ko e Atua, ne to e vine fakatai nei he magaaho ne fakauku e ia a Iesu aki e agaga tapu ke he papatisoaga hana he vaha mateafu he 29 V.N. Ka e matutaki a Iesu ke fakakite ko e vine fakatai ne nakai ni ko ia hokoia, ne mailoga: “Ko e tau la oti ni ha ia au, nakai fua, kua uta kehe e ia; ka ko e tau la oti kua fua, kua taute e ia, kia au atu ai he fua. . . . Tuga ne la nakai maeke ke fua hokoia, kaeke kua nakai tumau ke he vine; ti pihia foki a mutolu, kaeke kua nakai tumau a mutolu ia au. Ko au nai ko e vine, ko e tau la a mutolu.”

He Penetekoso, 51 ia e aho he mole, ko e tau aposetolo mo e falu foki ne eke ia mo tau la he vine he magaaho ne liligi hifo e agaga tapu ki a lautolu. Ko e fakahikuaga, 144,000 he tau tagata ne eke mo tau la he vine fakatai. Fakalataha mo e matapatu vine, ko Iesu Keriso, ko lautolu haia e vine fakatai ne fua mai e tau fua he Kautu he Atua.

Ne fakamaama e Iesu e kei ke fua mai e tau fua: “Ko ia ke tumau kia au, mo au kia ia, to fua loga a ia; ha ko e mena nakai maeke ia mutolu ke eke ha mena, ka nakai nofo ai au.” Ka e taha e mena, kaeke ke nakai fua mai he tagata e tau fua, ne pehe a Iesu, “ti tiaki ai a ia ki tua tuga ne la, kua fakapakupaku foki, ati tatanaki ai he tau tagata, mo e tolo ke he afi, ti huhunu ai.” Ka ko e taha fahi, ne mavehe a Iesu: “Kaeke ke tumau a mutolu kia au, ti tumau foki haku a tau kupu kia mutolu, ko e tau mena oti kana ke manako ki ai a mutolu, kia ole atu ai a mutolu, ati eke ai ma mutolu.”

Ko e taha mena foki, ne pehe a Iesu ke he hana tau aposetolo: “Kua fakaheke ai ke he haku a Matua ke he mena nai, ka fua loga mai a mutolu; ati eke ai a mutolu mo tau tutaki haku.” Ko e tau fua ne manako e Atua mai he tau la ko e ha lautolu a fakakiteaga he tau mahani tuga ha Keriso, mua atu ke he fakaalofa. Mua atu, ha ko Keriso ko e tagata fakamatala he Kautu he Atua, ko e fua ne manako foki ki ai kua putoia ai ha lautolu a tau gahua taute tutaki tuga ni ne taute e ia.

“Kia tumau a mutolu ke he haku a fakaalofa,” he fakamalolo e Iesu he magaaho nei. Ka e taha e mena, maeke fefe he tau aposetolo hana ke taute pihia? “Kaeke ke omaoma e mutolu haku a tau poaki,” he talahau e ia, “ti tumau a mutolu ke he haku a fakaalofa.” He matutaki kua fakamaama e Iesu: “Ko e haku a poaki hanai, kia feofanaki a mutolu, tuga e fakaalofa au kia mutolu. Nakai mua ni e fakaalofa he taha ke he fakaalofa nai, kia tuku atu e taha hana moui ke hukui aki hana tau kapitiga.”

Ko e tau magaaho gahoa, to fakatata e Iesu e fakaalofa mua ue atu nei he foaki hana moui ma e hana tau aposetolo, pihia foki mo e falu ka fakagahua e tua ki a ia. Ko e hana fakafifitakiaga kua lata ke fakalagalaga aki hana a tau tutaki ke ha ha i ai foki e poa fakaalofa he foaki ne lautolu a lautolu ma e taha. Ko e fakaalofa nei ke fakakite aki a lautolu, tuga he talahau e Iesu he magaaho fakamua: “Ko e mena ia ke iloa ai he tau tagata oti kana, ko e haku a tau tutaki a mutolu, ka feofanaki a mutolu.”

Ke iloa hana tau kapitiga, ne pehe a Iesu: “Ko e haku a tau kapitiga a mutolu, kaeke ke eke e mutolu e tau mena oti kana kua tala atu ai au kia mutolu. Nakai tuai totoku atu e au a mutolu ko e tau fekafekau, ha ko e mena nakai iloa he fekafekau e tau mena kua eke he hana iki; ka e totoku atu e au a mutolu ko e tau kapitiga; ha kua fakailoa atu e au kia mutolu e tau mena oti ne fanogonogo ai au ke he haku a Matua.”

Ko e fakafetuiaga uho ha a ia ke moua​—ke eke ia mo tau kapitiga uho ha Iesu! Ke matutaki e fiafia ke he fakafetuiaga nei, ko e hana tau tagata ne mumui ki a ia kua lata ke “tumau ha mutolu a tau fua.” Kaeke ke pihia, he talahau e Iesu, “[to] foaki atu kia mutolu he Matua e tau mena oti kana ka ole atu ai a mutolu kia ia ke he haku a higoa.” Ko e moli, ko e taui kua mua atu e mitaki he fua e tau fua he Kautu! Mole atu foki e fakamalolo e tau aposetolo ke “feofanaki a mutolu,” ne fakamaama e Iesu to vihiatia he lalolagi a lautolu. Ka e taha e mena, ne fakamafana e ia a lautolu: “Kaeke ke fakavihia he lalolagi a mutolu, kua iloa e mutolu ne fakavihia fakamua mai kia au, ti fakavihia ai kia mutolu.” Ne fakakite e Iesu he mogonei e kakano ne vihiatia he lalolagi hana a tau tagata ne mumui ki a ia, he pehe: “Ka e nakai ko e tau tagata he lalolagi a mutolu, ka kua fifili e au a mutolu mai he lalolagi, ko e mena ia kua fakavihia ai he lalolagi a mutolu.”

Ne fakamaama atu foki e kakano ne vihiatia he lalolagi, ne matutaki a Iesu: “Ka to eke e lautolu e tau mena oti ia kia mutolu, ha ko e haku a higoa, he nakai iloa e lautolu a ia [ko Iehova ko e Atua] ne fakafano mai au.” Ko e tau gahua mana ha Iesu, kua lauia ai ke fakahala a lautolu ne vihiatia a ia, he mailoga e ia: “Ane nakai eke e au kia lautolu e tau gahua, nakai eke ni e taha, po kua nakai fai hala a lautolu; ka ko e ainei, kua kitia tuai e lautolu, mo e fakavihia mai a lautolu kia au, katoa mo e haku a Matua.” Ti ko e mena ia, ne talahau e Iesu, kua fakamoli e kupu tohi: “Kua fakavihia teao mai a lautolu kia au.”

Tuga ne taute e ia fakamua, ne liu a Iesu fakamafana a lautolu he mavehe ke fakafano mai e lagomatai, ko e agaga tapu, ko e malolo gahuahua he Atua. “Ko ia ni ke talahau kia au. To talahau foki e mutolu.”

Falu Fakamafanaaga To Fano Kehe

Kua amanaki a Iesu mo e hana tau aposetolo ke toka e poko tapa ki luga. “Kua tala atu e au e tau mena nai kia mutolu, neke tupetupe a mutolu,” he matutaki e ia. Ko e magaaho ia ne talahau e ia e hatakiaga kehe lahi: “To vega e lautolu a mutolu he tau sunako; to hoko mai foki e vaha ka kelipopo e taha a mutolu ti manatu e ia kua eke e ia e poa ke he Atua.”

Ne tupetupe lahi e tau aposetolo ha ko e hatakiaga nei. Pete ni he talahau fakamua e Iesu to vihiatia he lalolagi a lautolu, ne nakai fakakite fakahako e ia to kelipopo a lautolu. “Nakai tala atu e au e tau mena nai kia mutolu ke he kamataaga,” he fakamaama e Iesu, “ha ko e mena ha i ai au ia mutolu.” Ka e taha e mena, kua mitaki ke poaki tuai ki a lautolu e tau mena nei to fano kehe a ia!

Ne matutaki a Iesu, “Ka ko e fano ne fai au kia ia ne fakafano mai au, nakai hūhu mai foki taha ia mutolu kia au, To fano a koe ki fe?” Ko e magaaho fakamua he afiafi, ne huhu a lautolu ko e fano a ia ki fe, ka ko e magaaho nei kua vivivivi a lautolu ke he tau mena ne tala age e ia ki a lautolu ati nakai huhu foki a lautolu ke he mena ia. Tuga ne talahau e Iesu: “Ka kua puke ha mutolu a tau loto ke he fakatutuku, he tala atu ai e au e tau mena nai kia mutolu.” Kua fakatutuku e tau aposetolo, nakai ni ha kua iloa to mamahi a lautolu ke he tau favale lalahi ti hokotia ke mamate, ka ko e toka hane fai he Iki ha lautolu a lautolu.

Ati fakamaama e Iesu: “Kua aoga kia mutolu ke fano kehe au; ha ko e mena ka nakai fano kehe au, ti nakai haele mai e lagomatai kia mutolu; kaeke ke fano au, ti fakafano mai e au kia mutolu.” Ha ko e tagata, ko e maeke ni a Iesu ke nofo he taha ni e matakavi he taha e magaaho, ka e kaeke ko ia ke he lagi, kua maeke ia ia ke fakafano mai e lagomatai, ko e agaga tapu he Atua, ke he hana a tau tagata ne mumui ki a ia ke he ha mena ni ne nonofo ai a lautolu he lalolagi. Ti ko e fano kehe ha Iesu to aoga lahi ai.

Ko e agaga tapu he talahau e Iesu, to “fakailoa atu e ia ke he lalolagi e hala, mo e tututonu, mo e fakafiliaga.” Ko e hala he lalolagi, ko e kaumahala ke fakagahua e tua ke he Tama he Atua, to fakatapakupaku ai. Ke lafi ki ai, ko e fakamoliaga omoomoi he tututonu ha Iesu to fakakite ai he hana a liu haele hake ke he Matua. Ko e kaumahala ha Satani mo e hana lalolagi kelea ke moumou e mahani hakohako ha Iesu ko e fakamoliaga mahino ko e pule he lalolagi kua fakahoko e fakafiliaga lahi.

“Loga gaia e tau mena ia au ke tala atu e au kia mutolu,” he matutaki e Iesu, “ka kua nakai maeke ke talia e mutolu ke he vaha nai.” Ko e mena ia ne mavehe e Iesu ko e magaaho ka liligi hifo e ia e agaga tapu, ko e malolo gahuahua he Atua, to takitaki a lautolu ke maama e tau mena oti ia ke lata mo e ha lautolu a iloilo ke maeke ke maama ai.

Ko e tau aposetolo ne kaumahala ke maama mua atu ke he vala ka mate a Iesu ti liu ke fakakite mai ki a lautolu ka mole hana a liu tu mai. Ko e mena ia ne fehuhuaki a lautolu: “Ko [e] heigoa e mena nai kua talahau mai e ia kia tautolu. Toe tote ti nakai kitia e mutolu au; ti toe tote foki ti kikite mai a mutolu kia au, ha ko e mena fano au ke he Matua?”

Ne mailoga e Iesu e manako ha lautolu ke huhu ki a ia, ti fakamaama e ia: “Ko e moli, ko e moli, ke tala atu e au kia mutolu, to tagi a mutolu mo e tagi tautau, ka e kolikoli e lalolagi; to momoko a mutolu, ka e liu ha mutolu a momoko ke he kolikoli.” Ko e magaaho fakamui he aho ia, he pale la, he magaaho ne kelipopo ai a Iesu, ne fiafia e tau takitaki lotu he lalolagi, ka e fakatutuku e tau tutaki. Ka e taha e mena, kua liliu ha lautolu a fakatutuku ke he olioli, he magaaho ne liu tu mai a Iesu! Ne matutaki ha lautolu a fiafia he fakamalolo e ia a lautolu he aho Penetekoso ke eke mo hana tau fakamoli he liligi hifo ki a lautolu e agaga tapu he Atua!

He fakatatai e tuaga he tau aposetolo ke he fifine mamahi fanau, ne pehe a Iesu: “Ka fanau taha fifine kua momoko ai a ia, ha kua hoko mai hana aho.” Ka e kitia e Iesu ne nakai manatu e ia hana matematekelea he magaaho ka fanau mai e tama, ti fakamalolo e ia hana tau aposetolo, he pehe: “Hanai foki, kua moua a mutolu ke he vaha nei he momoko; to liu foki feleveia a tautolu mo au [he magaaho ka liu tu mai au], ti fiafia ai ha mutolu a tau loto, ti nakai uta kehe e taha ha mutolu a fiafia.”

Ke hoko ke he magaaho nei, ne nakai la ole he tau aposetolo ha mena ke he higoa ha Iesu. Ka e pehe a ia he magaaho nei: “Ko e tau mena oti ke ole atu ai a mutolu ke he Matua ha ko e haku a higoa, to foaki mai e ia kia mutolu. . . . Ha ko e mena fakaalofa mai ni e Matua kia mutolu, ha kua fakaalofa a mutolu kia au, mo e talia kua hau au mai he Atua. Kua hau au mai he Matua, mo e hau au ke he lalolagi; ko e toka foki ne fai e au e lalolagi, mo e fano au ke he Matua.”

Kua fakamalolo lahi he tau kupu ha Iesu e tau aposetolo. “Ko e mena ia kua talia ai e mautolu, ne haele mai a koe mai he Atua,” he talahau e lautolu. “Kua talia ainei kia e mutolu?” he huhu e Iesu. “Kitiala, to hoko ke he aho, kua hoko nai foki ki ai, ke mavehevehe ai a mutolu ke takitaha mo e fano ke he hana faoa ka e toka tokotaha au.” Tuga ni ko e nakai talitonu ki ai, ti hoko e mena nei ka e nakai la oti e po!

“Kua tala age e au e tau mena nei kia mutolu, kia moua ai e mutolu e monuina ia au.” Ne fakaoti e Iesu: “To moua foki e mutolu e matematekelea ke he lalolagi, kia fakamanavalahi a mutolu, kua kautu au ke he lalolagi.” Ne kautu a Iesu he lalolagi he fakakatoatoa fakamoli e ia e finagalo he Atua pete ni he loga e tau mena ha Satani mo e hana lalolagi ne lali ke moumou e mahani hakohako ha Iesu.

Liogi Fakahiku he Poko Tapa ki Luga

Ne fakalagalaga he fakaalofa hokulo ma e hana tau aposetolo, kua fita a Iesu he tauteute a lautolu ke lata mo e hana fano kehe mafiti. Ko e magaaho nei, he mole e tomatoma mo e leva e fakamafana ki a lautolu, ne haga hake a ia ki luga he lagi mo e olelalo ke he hana Matua: “Tuku mai a e fakahekeaga ke he hau a tama, kia tuku atu foki he hau a tama e fakahekeaga kia koe. Ha ko e mena kua foaki mai e koe kia ia e pule ke he tau tagata oti kana, kia age e ia e moui tukulagi kia lautolu oti kana ne foaki mai e koe kia ia.”

Ko e matapatu fakalagalaga mitaki ha a ia kua foaki mai e Iesu​—ko e moui tukulagi! Ha kua foaki ki a ia “e pule ke he tau tagata oti kana,” kua maeke ia Iesu ke foaki mai e tau mena aoga he hana poa lukutoto ke he tau tagata hane mamate. Ka e taha e mena, ne foaki e ia e “moui tukulagi” ki a lautolu ni ne talia he Matua. Ko e ati hake ke he matapatu tala nei he moui tukulagi, ne matutaki e Iesu hana liogi:

“Ko e moui tukulagi foki hanai, kia iloa e lautolu a koe, ko e Atua moli tokotaha ni, katoa mo ia ne fakafano mai e koe, ko Iesu Keriso haia.” E, ko e falanaki ni e fakamouiaga ke he ha tautolu a iloa tokoua e Atua mo e hana Tama. Ka e lahi atu foki e mena kua lata ke iloa ke he iloilo ulu ni hokoia.

Kua lata e tagata ke iloa lahi a laua, fakalaulahi e maamaaga fakakapitiga mo laua. Kua lata ke logona he tagata ke tuga ni he logona e laua mo e kitia e tau mena tuga he kitia foki e laua. Ka e mua atu, kua lata he tagata ke fakamakamaka ke fifitaki ha laua tau mahani nakai fai fakataitaiaga ke he fakafetuiaga mo e falu.

Ne liogi foki a Iesu: “Kua tuku atu e au e fakahekeaga kia koe ke he lalolagi, kua fakaoti e au e gahua ne tuku mai e koe kia au, ke eke e au.” Ha kua fakamoli hana gahua ke hoko mai ke he magaaho ia mo e mauokafua ke he kautu hana i mua, ne olelalo a ia: “Ma Matua na e, kia tuku mai a e koe kia au e fakahekeaga fakalataha mo koe, ko e fakahekeaga ne toka ia taua mo koe, ka e nakala eke e lalolagi.” E, ne ole a ia mogonei ke liuaki ke he hana lilifu he lagi, puhala he liu tu mai.

He talahau fakaku e ia e matapatu gahua hana he lalolagi, ne pehe a Iesu: “Kua fakakite atu e au hau a higoa ke he tau tagata ne foaki mai e koe kia au mai he lalolagi; hāu ni a lautolu, ka kua foaki mai e koe a lautolu kia au; kua oma foki e lautolu hau a kupu.” Ne fakaaoga e Iesu e higoa he Atua, ko Iehova, he hana fakamatala mo e fakakite e fakaleoaga hako, ka e lahi atu e mena ne taute e ia ke maeke he higoa he Atua ke iloa he hana tau aposetolo. Ne fakalaulahi foki e ia ha lautolu a iloilo mo e fakaaue ki a Iehova, ke he hana a aga fakaperesona, mo e hana tau finagalo.

Ne tuku e ia e fakahekeaga ki a Iehova ko ia ne Tokoluga ue atu ia ia, ko Ia ne fekafekau a ia ki ai, ne fakatokolalo a Iesu mo e fakailoa: “Ko e tau kupu ne tuku mai e koe kia au, kua tuku atu e au kia lautolu; kua talia mai foki e lautolu mo e iloa moli e lautolu, ne hau au mai ia koe; kua talia foki e lautolu, ne fakafano mai e koe au.”

He fakakite e ia e keheaga he tau tutaki hana mo e laulahi he tau tagata he lalolagi, ne liogi ai a Iesu: “Kua liogi au ma lautolu, ka e nakai liogi au ma e lalolagi; ka ko lautolu, ne foaki mai e koe kia au . . . Ne leveki e au a lautolu . . . ne leoleo e au a lautolu . . . ti nakai malaia taha ia lautolu, ka ko e tagata he malaia hokoia,” ne higoa, ko Iuta Isakariota. Ko e magaaho tonu nei, ko Iuta hane fano ke he fekau kelea hana ke afo a Iesu. Ti ko e mena ia, ne fakamoli e Iuta mo e nakai mailoga e tau Tohiaga Tapu.

“Kua fakavihia he lalolagi a lautolu,” he matutaki e Iesu ke he liogi. “Nakai liogi au kia uta kehe e koe a lautolu he lalolagi, ka kia leveki atu e koe a lautolu mai ia ia ne mahani kelea. Nakai ko e tau tagata he lalolagi a lautolu, ke tuga foki au, nakai ko e tagata he lalolagi au.” Ha ha he lalolagi a lautolu ne mumui ki a Iesu, ko e fakatokaaga he tau tagata ne pule e Satani, ka e tumau a lautolu mo e kua lata ke fakatoka kehe mai ia ia mo e hana tau mahani kelea.

“Kia fakatapu e koe a lautolu ke he hau a kupu moli,” he matutaki e Iesu, “ko e hau a kupu ko e kupu moli haia.” Ne fakahigoa e Iesu ke he mena nei e tau Tohiaga Tapu Heperu mai he agaga, ne fa e fatiaki tumau e ia, “ko e kupu moli.” Ka ko e tau mena ne fakaako e ia ke he hana tau tutaki mo e tau mena ne tohi e lautolu he magaaho fakamui i lalo he takitakiaga he agaga, ke he tau Tohiaga Tapu Heleni Kerisiano ko e “kupu moli” ni. Maeke he kupu moli nei ke fakatapu e tagata, hiki katoatoa hana moui, mo e taute a ia ko e tagata fakatoka kehe mai he lalolagi.

Ne liogi a Iesu mogonei ke “nakai fakaigati haku a liogi ma lautolu nai, ka ko lautolu foki ka tua kia [ia], ha ko e ha lautolu a kupu.” Ti ko e mena ia ne liogi a Iesu ma lautolu ka eke mo hana tau tutaki fakauku mo e falu a tutaki foki he tau aho i mua ne nakai la fakapotopoto mai ke “taha ai e fuifui mamoe.” Ko e heigoa hana a ole ma lautolu oti nei?

“Kia taha a lautolu oti ke tuga a koe, ma Matua na e, ha i loto ia au, ko au foki ha i loto ia koe, . . . kia taha a lautolu, tuga na taua ne taha.” Ko Iesu mo e hana Matua ne nakai ko e taha e tagata, ka e fetataiaki a laua ke he tau mena oti. Ne liogi a Iesu ke maeke he hana tau tutaki ke fiafia ke he taha nei ti maeke ke “iloa ai foki he lalolagi, ne fakafano mai e koe au, mo e fakaalofa mai a koe kia lautolu, tuga hau a fakaalofa mai kia au.”

Ma lautolu ia ka eke mo hana a tau tutaki fakauku, ne ole a Iesu mogonei ke he hana Matua he lagi. Ma e heigoa? “Kia fakalataha a lautolu mo au ke he mena ha i ai au, kia kitia e lautolu haku a monuina, ne foaki mai e koe kia au; ha ko e mena fakaalofa mai a koe kia au, ka e nakala fakave e lalolagi,” ko e magaaho haia ne nakai la fanafanau a Atamu mo Eva. Fakamua atu to hoko ke he mogoia, ne fakaalofa e Atua ke he hana Tama fuataha, ne eke ko Iesu Keriso.

Ko e fakaotiaga he hana liogi, ne liu a Iesu peehi: “Ne fakailoa atu foki e au hau a higoa kia lautolu, to fakailoa atu ai foki e au; kia nofo i loto kia lautolu e fakaalofa ne fakaalofa mai ai a koe kia au, ko au foki ha i loto ia lautolu.” Ma e tau aposetolo, ko e fakaako e higoa he Atua kua putoia ai e iloa e fakaalofa he Atua. Ioane 14:​1–​17:26; 13:​27, 35, 36; 10:16; Luka 22:​3, 4; Esoto 24:10; 1 Tau Patuiki 19:​9-13; Isaia 6:​1-5; Kalatia 6:16; Salamo 35:19; 69:4; Tau Fakatai 8:​22, 30.

▪ Ko e fano a Iesu ki fe, mo e ko e heigoa e tali ne moua e Toma hagaao ia ke he puhala ki ai?

▪ Ha ko e hana a ole, ko e heigoa ha Filipo ne manako ke foaki e Iesu?

▪ Ko e ha e tagata ne kua kitia a Iesu kua kitia foki e Matua?

▪ To taute fefe he tau tutaki a Iesu e tau gahua lalahi mai he tau gahua ne taute e ia?

▪ Ko e heigoa e kakano he nakai fai mena a Satani ke moua aki a Iesu?

▪ Ko e magaaho fe ne to e Iehova e vine ko e mena fakatai, mo e magaaho fe mo e maeke fefe e falu ke eke mo taha vala he vine?

▪ He fakahikuaga, ko e fiha e la he vine fakatai?

▪ Ko e heigoa e tau fua ne manako e Atua ke fua mai he tau la?

▪ Maeke fefe a tautolu ke eke mo tau kapitiga ha Iesu?

▪ Ko e ha e lalolagi ne vihiatia e tau tutaki ha Iesu?

▪ Ko e heigoa e hatakiaga ha Iesu ne fakatupetupe aki hana tau aposetolo?

▪ Ko e ha e tau aposetolo ne kaumahala ke huhu ki a Iesu ko e fano a ia ki fe?

▪ Ko e heigoa he tau aposetolo ne mua atu e kaumahala ke maama?

▪ Fakatai fefe e Iesu e tuaga he tau aposetolo ka hiki mai he momoko ke he fiafia?

▪ Ko e heigoa ha Iesu ne talahau ka nakai mule ti taute he tau aposetolo?

▪ Kautu fefe a Iesu ke he lalolagi?

▪ Ko e heigoa e kakano he foaki ki a Iesu “e pule ke he tau tagata oti kana”?

▪ Ko e heigoa e kakano ke iloa e Atua mo e hana Tama?

▪ Ko e heigoa e tau puhala ne fakailoa e Iesu e higoa he Atua?

▪ Ko e heigoa e “kupu moli,” mo e “fakatapu” fefe he mena ia e Kerisiano?

▪ Taha fefe e Atua, hana Tama, mo e tau tagata tapuaki fakamoli oti?

▪ Ko e magaaho fe ne “fakave e lalolagi”?