Hoe kunnen gewelddadige misdadigers veranderen?
Door Ontwaakt!-correspondent in Nigeria
„ONZE gevangenissen . . . zijn momenteel leerscholen voor misdadigers”, verklaarde een schrijver in de Nigeriaanse Daily Sketch. Dit is slechts een weerklank van gelijksoortige uitspraken die in veel delen van de wereld worden gehoord. En er schuilt veel waars in deze uitspraak, want er zijn weinig aanwijzingen dat het gevangenisleven gevangenen werkelijk hervormt. Sommigen beweren zelfs dat strenge straffen misdadigers agressiever maken, waardoor het moeilijker voor hen wordt zich te beteren. Veel misdadigers geven zelf toe dat zij meer over het plegen van misdaden te weten komen als zij in de gevangenis zitten. Nieuwelingen leren van verharde misdadigers.
Wat moeten regeringen hieraan doen? Velen zijn van mening dat sommige misdadigers door een strenge gevangenisstraf kunnen veranderen. Jehovah’s Getuigen kennen echter een betere methode. Gedocumenteerde voorbeelden uit de gehele wereld illustreren dat de bijbelse boodschap vaak in staat is misdadige personen te hervormen waar andere methoden hebben gefaald. Laten wij eens enkele voorbeelden uit West-Afrika bekijken.
Kan een gewapende rover veranderen?
Reeds vanaf zijn schooltijd terroriseerde James schoolkameraden en onderwijzers. Zijn levensloop beschrijvend, zegt hij: „Ik kwam bekend te staan als de dorpsworstelaar. Ik leefde van vechten en marihuana. En toen ik zestien jaar oud was, verschafte het uitbreken van oorlog in mijn land mij een grotere gelegenheid om mijn liefde voor geweld bot te vieren. Ik nam dienst in het rebellenleger en werd opgeleid tot guerrillastrijder en commando. Ik vond het heerlijk om op grote schaal vijandelijke soldaten te doden als mijn troep gewaagde aanvallen tegen hen ondernam.
Toen kwam er een eind aan de oorlog. Voor mannen zoals ik was het moeilijk een nieuw leven op te bouwen. Onze huizen waren verwoest. Wij waren hongerig, slecht gekleed en werkloos. Ik sloot mij daarom aan bij een gewapende bende en wij pleegden een hele reeks roofovervallen op ziekenhuizen, scholen, banken en kantoren. De mensen leefden in vrees voor ons.
Hoewel wij geestenmediums raadpleegden en gebruik maakten van tovermiddelen voor bovennatuurlijke bescherming, kreeg de politie ons ten slotte te pakken. Verscheidene leden van onze bende, ikzelf inbegrepen, werden in de gevangenis gezet. Maar in de gevangenis spanden wij samen en organiseerden een opstand. Toen onze plannen echter mislukten werd onze bende uit elkaar gehaald en werden wij in verschillende gevangenissen ondergebracht. Vervolgens werd onze voornaamste bendeleider — de beruchtste en meest gevreesde misdadiger van die tijd — geëxecuteerd. Dit beangstigde mij en ik bad tot God; ik beloofde dat ik hem zou dienen als hij mij uit deze moeilijkheden zou halen.”
Maar zou zo’n verstokte misdadiger werkelijk kunnen veranderen? Droevig genoeg vergat James de belofte die hij in gebed had gedaan toen hij een paar maanden later werd vrijgelaten. Hij verklaart: „Ik keerde naar huis terug en nam mijn oude levenswijze weer op. Maar op een dag zag ik een lid van onze bende en vroeg hem naar zijn ’bezigheden’. Hij vertelde mij dat hij nu met Jehovah’s Getuigen studeerde en dat hij de misdaad de rug had toegekeerd! ’Met wie zeg je?’ vroeg ik hem, waarop hij tot mij begon te prediken. Dit leidde ertoe dat ik ging meedoen aan zijn bijbelstudie met Jehovah’s Getuigen, die, zoals ik ontdekte, onderwijs gaven in het dienen van de God die ik plechtig beloofd had te zullen aanbidden.
Ik besefte al gauw dat ik een volledige verandering in mijn leven zou moeten aanbrengen, maar dit scheen mij onmogelijk toe. Ik merkte bijvoorbeeld op dat de Getuigen niet rookten, terwijl ik verslaafd was aan tabak en marihuana. Wat zou ik doen als zij mij zeiden met roken op te houden? De studie van de bijbel bleef echter een goede invloed op mij uitoefenen en sterkte mijn verlangen mij te hervormen. Naarmate ik meer over Jehovah en zijn goedheid leerde, voelde ik mij ertoe gedrongen mijn leven in het reine te brengen om hem te dienen en zijn naam te eren. Ik bleef tot hem om hulp bidden.
Geleidelijk aan veranderde mijn leven. Ik stopte met roken en zei mijn gewelddadige, misdadige gewoonten vaarwel. Maar mijn nieuwe christelijke persoonlijkheid lokte tegenstand uit. De mensen vonden het niet prettig te zien dat ik ’met Jehovah’s Getuigen liep te prediken’. Zij waren ontstemd omdat ik het dorp niet langer vertegenwoordigde bij worstelwedstrijden. Dus begonnen zij mij te bespotten en te bedreigen, totdat een oude man het voor mij opnam. Hij riep de dorpsoudsten bijeen en gaf hun de raad op te houden met hun pogingen mij kwaad te berokkenen. Hij zei: ’Als alle mensen Jehovah’s Getuigen waren, zouden er in dit dorp geen problemen zijn. Als jullie deze man lastig blijven vallen en er problemen rijzen, zal ik niet ten gunste van jullie spreken.’”
James droeg zijn leven aan Jehovah op en werd in 1973 op 23-jarige leeftijd gedoopt. Hij is nu een totaal ander mens en heeft zich volledig gerehabiliteerd; hij is een bedienaar die anderen helpt hun leven in overeenstemming te brengen met Gods wil. — Efeziërs 4:17-28; 1 Korinthiërs 6:9-11.
Gratie wegens goed gedrag
Een ander geval: Oruaefe werd wegens het leveren van wapens aan rovers tot 21 jaar gevangenisstraf veroordeeld. De eerste twee jaar van zijn gevangenschap maakte hij er een gewoonte van zich heel grof tegenover de gevangenisautoriteiten te gedragen en ging hij de bewaarders vaak te lijf. Toen begon hij met enkele andere gevangenen de bijbelstudielessen te volgen die werden gegeven door Jehovah’s Getuigen, die wekelijks de gevangenis bezochten. Dit markeerde het begin van een verandering in zijn levenspatroon. Er vond een ommekeer in zijn persoonlijkheid plaats toen hij de dingen die hij uit de bijbel leerde in zijn dagelijks gedrag toepaste. Wat daarop volgde beschrijft hij aldus:
„De gevangenisautoriteiten merkten op dat ik zo veranderd was en begonnen mij verantwoordelijk werk toe te vertrouwen. Zij gaven mij de leiding over de gevangenisapotheek, omdat de geneesmiddelen werden gestolen door degenen die ervoor moesten zorgen. Ook aan andere gevangenen die Jehovah’s Getuigen werden gaven zij belangrijke verantwoordelijkheden.”
Een van deze andere gevangenen die hun leven hadden veranderd was Godwin, een voormalig leider van een bende gewapende rovers. Hij werd in 1968 gearresteerd en tot 22 1/2 jaar gevangenisstraf veroordeeld. De invloeden beschrijvend die tot de verandering in zijn leven leidden, zegt hij:
„In de gevangenis ontmoette ik enkelen van de door mij opgeleide jongens, die Jehovah’s Getuigen waren geworden. Zij rookten geen hasjiesj meer, stalen niet langer en hielden zich niet meer bezig met geweld of immoraliteit. Het waren zachtmoedige, nederige mannen geworden. Ik kon niet begrijpen hoe zij zo veranderd konden zijn. Toen hoorde ik op een dag een bezoekende bedienaar van Jehovah’s Getuigen de bijbel aan hen uitleggen, en ik sloot mij bij hun bijbelstudieklas aan. Nu had ik altijd van mijzelf gedacht dat ik een christen was. Ik was lid van de Church Missionary Society (een anglicaans zendingsgenootschap). Maar de dingen die ik door deze lessen uit de bijbel begon te leren, veranderden mij geleidelijk aan in een ware christen.”
Wegens hun buitengewoon goede gedrag werd deze mannen in 1981 door de regering gratie verleend en werden zij uit de gevangenis ontslagen. Zij zijn vorderingen blijven maken in het aankweken van de christelijke persoonlijkheid en het helpen van anderen dit eveneens te doen. Zij hebben in hun oude omgeving een goede naam opgebouwd en zijn nu volwaardige leden van de christelijke gemeente van Jehovah’s Getuigen.
Succesvolle aanpassing aan het leven buiten de gevangenis
Het probleem opnieuw hun plaats te vinden in hun oude omgeving is voor veel zogenaamd hervormde misdadigers een obstakel geweest. In een artikel in de Nigeriaanse Daily Times werd opgemerkt dat veel gevangenen „hun zelfvertrouwen verliezen en . . . niet kunnen voldoen aan de eisen die het leven buiten hun gevangeniscel aan hen stelt. Zij voelen zich . . . niet opgewassen tegen de uitdagingen van wat zij bezien als een vijandige maatschappij”. Veel ex-veroordeelden nemen daarom hun misdadige levenswijze weer op.
Maar de eerder genoemde personen hebben niet alleen met succes hun leven hervormd maar zich ook gerehabiliteerd tot nuttige en voorbeeldige leden van de gemeenschap. Hoe hebben zij zo’n moeilijke aanpassing kunnen doormaken? Zij gebruikten hun tijd en hun bijbelkennis om anderen te helpen betere mensen te worden. Er is nog een ervaring die dit illustreert.
Een Nigeriaanse zendeling van Jehovah’s Getuigen ontving van de autoriteiten van de Gambia-gevangenis toestemming om met gevangenen de bijbel te bestuderen. De wekelijkse studies werden door wel twintig gevangenen bijgewoond, onder wie een moslim genaamd Sangoné, die een gevangenisstraf van drie jaar uitzat. Het gevangenisleven was niet nieuw voor deze man, die nu 26 jaar was. Hij werd voor het eerst veroordeeld toen hij acht jaar oud was en kwam in een tuchthuis terecht. Andere gevangenisstraffen volgden en hij werd als misdadiger steeds verharder.
Nu hij evenwel langzaam maar zeker op de hoogte raakte met het rechtvaardige gedrag dat van ware dienstknechten van God wordt vereist, zette hij een streep onder zijn misdadige neigingen en werkte hard om de goede dingen die hij leerde toe te passen. Toen het einde van zijn gevangenisstraf naderde, vertelde hij de zendeling dat hij de waarheid die hij uit de bijbel leerde liefhad en ernaar verlangde zijn standpunt in te nemen als een christelijke getuige van Jehovah. Er was niettemin, zo zei hij, één probleem dat hij eerst uit de weg wilde ruimen. Hij was voorheen in een ander land tot gevangenisstraf veroordeeld, maar was uit de gevangenis ontsnapt toen hij nog zeventien maanden moest uitzitten. Nu wilde hij terugkeren en de resterende straftijd vol maken.
Toen hij naar dit land terugkeerde en zich bij de autoriteiten aangaf, konden zij geen enkel dossier van zijn arrestatie of van zijn ontsnapping vier jaar geleden vinden. Eén beambte van de rechtbank adviseerde hem om „gewoon weer te verdwijnen”, omdat na nog een jaar niemand meer het recht zou hebben hem te arresteren. Sangoné weigerde dit en zei dat hij de overgebleven tijd wilde uitzitten en zijn geweten wilde zuiveren. Hij legde uit: „Ik heb de bijbel bestudeerd met Jehovah’s Getuigen en ik wil nu orde op zaken stellen zodat ik mijn leven kan opdragen om op een reine manier Jehovah’s wil te doen.”
Sangoné zat zijn straf uit en werd in april 1980 vrijgelaten. Hij benutte deze periode in de gevangenis om een vak te leren. Dit hielp hem om in zijn levensonderhoud te voorzien totdat hij ander werk vond. In zijn vrije tijd nam hij deel aan de van-huis-tot-huisprediking. En in november 1980 werd hij als een opgedragen getuige van Jehovah gedoopt. Hij begon als „hulppionier” te dienen en besteedde er elke maand zestig uur van zijn tijd aan om zijn geloof met anderen te delen. Een jaar later trouwde hij met een getuige van Jehovah. Nu hebben Sangoné en zijn vrouw een kindje. Maar het schenkt hun nog steeds vreugde anderen te helpen zich te veranderen door hun geest te hervormen om zo aan Gods wil te beantwoorden. — Romeinen 12:2.
Hoewel de aandacht op slechts vier voormalige gevangenen werd gericht, heeft de kracht van Gods Woord op velen meer dezelfde uitwerking gehad.
De kracht om te veranderen
Ja, „het woord van God is levend en oefent kracht uit”. Het is „nuttig om te onderwijzen, terecht te wijzen, dingen recht te zetten, streng te onderrichten in rechtvaardigheid” (Hebreeën 4:12; 2 Timótheüs 3:16, 17). De praktische bijbelse raad, gepaard aan de voortreffelijke motivatie die Gods Woord geeft om het goede te doen, slaagt erin om zelfs een misdadige persoonlijkheid te hervormen.
Wat degenen betreft die door Gods Woord zijn onderricht, zij worden er daardoor ook voor behoed zich ooit aan misdadig gedrag schuldig te maken. De schrijver van Psalm 119 zegt dat jongeren rein kunnen blijven door zich te gedragen zoals Gods Woord voorschrijft (Vers 9, Petrus-Canisiusvertaling). Ja, de bijbel verstrekt raad en geeft onderricht dat ons praktische wijsheid en rechtvaardigheid bijbrengt — „de gehele baan van wat goed is”. — Spreuken 2:1-9.
[Illustratie op blz. 18]
Met een misdadig leven kan men breken
[Illustratie op blz. 19]
Misdadigers kunnen veranderen in christelijke bedienaren