Jonge mensen vragen . . .

Hoe bied ik het hoofd aan armoede?

GREGORY, een jongere uit Oost-Europa, vond dat hij erg arm was. Hij kon zich geen dure kleren of hi-fi-apparatuur permitteren zoals sommige westerse jongeren. Na verloop van tijd raakte Gregory gefrustreerd door de toestanden in zijn land en hij emigreerde naar Oostenrijk.

Duizenden kilometers daarvandaan woonde Loyiso, een jongere uit een dorp in zuidelijk Afrika. Loyiso, die met zijn familie in een kleine hut woonde, benijdde de jongeren in een nabijgelegen stad om de geweldige „luxe” waarin zij zich verheugden — stromend water en elektriciteit.

Niettemin zouden Loyiso en Gregory rijk zijn in de ogen van een Afrikaanse jongere genaamd Vasco. Onder de dreiging van een plaatselijke burgeroorlog liep Vasco vele kilometers door de gevaarlijke Afrikaanse jungle, puur uit lijfsbehoud.

„Armoede” is dus een relatief begrip, een woord dat in verschillende landen en culturen verschillende dingen betekent. Een Engels woordenboek definieert „armoede” als variërend van een „extreem gebrek aan de eerste levensbehoeften tot het ontbreken van materieel comfort”. Het is een ernstig stemmende gedachte dat ongeacht hoe arm je misschien bent, er waarschijnlijk anderen zijn die nog veel meer moeten ontberen. Maar wanneer jij niets behoorlijks hebt om naar school te dragen of fundamentele dingen als stromend water moet missen, kan het een schrale troost zijn te horen dat anderen er nog slechter aan toe zijn.

Daarom idealiseert de bijbel armoede niet. Er wordt juist heel reëel in toegegeven: „De ondergang van de geringen is hun armoede” (Spreuken 10:15). Een eerder verschenen artikel heeft echter laten zien dat een jongere sommige valstrikken van armoede kan vermijden, crimineel gedrag bijvoorbeeld.a Met wat moeite kun je een gezonde en optimistische instelling aankweken. Wat zijn echter nog wat manieren om iets aan de dagelijks terugkerende druk van de armoede te doen?

Afgunst, een strik

„Het zou niet zo erg zijn als iedereen arm was”, verzucht een zeventienjarige Afrikaanse jongere die Zanele heet. „Maar als je anderen op de televisie of elders ziet die zo veel meer hebben dan jij, is dat moeilijk te accepteren.”

Zaneles gevoelens zijn zeker niet verwonderlijk, de reusachtige economische en maatschappelijke kloof in aanmerking genomen die mensen thans scheidt. En gezien de manier waarop de media schaamteloos rijkdom en materialisme voor het voetlicht brengen, zou er ook door jou een steek van afgunst kunnen gaan als je ziet hoe rijkere jongeren leven (Jakobus 4:5). Een Duits spreekwoord waarschuwt echter: „Afgunst vreet slechts aan het eigen hart.” — Vergelijk Spreuken 14:30.

Natuurlijk is het niet per se verkeerd om naar betere levensomstandigheden te streven. Maar armoede is een typisch kenmerk van Satans corrupte samenstel van dingen, en alleen God kan — en zal — de onrechtvaardigheid in de wereld verhelpen. Als je in een economisch misdeeld land woont, kun je misschien weinig doen om verbetering in je situatie te brengen. En zelfs als er economische mogelijkheden zijn, is het goed Salomo’s woorden in Prediker 4:4 in gedachte te houden: „Ik zag ook dat de mens alleen maar zwoegt en tobt en sukses wil behalen, omdat hij jaloers is op een ander. Ook dat is zinloos, het najagen van wind.” — Groot Nieuws Bijbel.

Als het je bedoeling is om koste wat het kost rijk te worden, zul je licht in de verleiding komen je morele maatstaven te laten varen. Bovendien kan je zuurverdiende geld door omstandigheden die je niet in de hand hebt als sneeuw voor de zon verdwijnen — zodat je armer bent dan ooit. Spreuken 23:4, 5 waarschuwt dan ook: „Tob u niet af om rijkdom te verwerven. . . . Hebt gij uw ogen erover laten gaan, terwijl het niets is? Want zonder mankeren maakt hij zich vleugels als van een arend en vliegt weg naar de hemel.”

Tel je zegeningen

Wil dit dan zeggen dat je je maar aan wanhoop moet overgeven? Beslist niet! Een positieve stap die je kunt doen, is je niet te concentreren op wat je moet ontberen, maar op wat je aan goeds hebt. Oké, je hebt misschien weinig bezittingen. Maar in zijn boek Relationships merkt dr. Tony Lake op dat „iemand die in financiële termen arm is, andere dingen kan bezitten die waardevol zijn, bijvoorbeeld een liefdevol gezin, vriendelijke buren of een fijne sfeer thuis”. In feite zijn zulke zegeningen meer waard dan geld! Een spreuk zegt in dat verband: „Beter is een schotel groente waar liefde is, dan een aan de kribbe gemeste stier en haat daarbij” (Spreuken 15:17). Christelijke jongeren beschikken over nog iets waardevols: de steun van „de gehele gemeenschap van broeders”. — 1 Petrus 2:17.

Misschien kun je ook proberen je stoffelijke bezittingen in een positiever licht te bezien. Het kan zijn dat je in een eenvoudig, misschien zelfs primitief huis woont. Misschien draag je oude, versleten of verstelde kleding. En het kan zijn dat je graag wat meer afwisseling in het eten zou hebben. Maar heb je modieuze kleren of een prachtig huis nodig om God te behagen? Moet je luxueus eten om gezond en in leven te blijven? Natuurlijk niet! De apostel Paulus zei: „Het moet ons voldoende zijn als we ons kunnen voeden en kleden.” — 1 Timotheüs 6:8, GNB.

Eldred, een Zuidafrikaanse man die in een gezin met weinig geld opgroeide, zegt: „Wij accepteerden gewoon dat ons gezin van een krap inkomen moest zien rond te komen en dat we niet alles konden krijgen wat we wilden.” Eldred herinnert zich dat als zijn schoolbroek versleten raakte, zijn moeder er gewoon een stuk inzette. Na een poosje was er van de oorspronkelijke stof niet veel over en bestond de broek voor het grootste deel uit ingezette stukken! „Ik werd er wel wat mee geplaagd”, geeft Eldred toe. „Maar het voornaamste was dat onze kleren schoon en draagbaar waren.”

Zuinigheid thuis

Je kunt ook praktische stappen doen om je situatie te verbeteren. De bijbel spreekt over mensen die zo dwaas zijn hun geld ’erdoor te jagen’ (Spreuken 21:20, Willibrordvertaling). Betoon je dus verstandig door er goed op te letten dat je geen voedsel, geld of huishoudelijke benodigdheden verspilt. (Vergelijk Johannes 6:12.) Gokken, een overmatig gebruik van alcohol, roken — het zijn gewoonten die niet alleen een geldverspilling zijn maar die ook Gods misnoegen teweegbrengen (2 Korinthiërs 7:1). Mochten andere gezinsleden in deze opzichten onverstandig handelen, geef hun dan het goede voorbeeld door je eigen gedrag. — Vergelijk 1 Timotheüs 4:12.

Nog een manier waarop je tot het welzijn van het gezin kunt bijdragen, is door je ouders met huishoudelijke karweitjes te helpen. Bied aan te helpen bij het koken en schoonmaken, bij reparaties en het onderhoud van de tuin. Dat zal je het bevredigende gevoel geven iets te presteren.

Extra inkomsten

Sommige jongeren kunnen een rechtstreekse bijdrage tot het gezinsinkomen leveren doordat zij een deeltijdbaan hebben. De al genoemde Loyiso verkocht groenten; hij kweekte ze op een stukje land achter het huis. De verse produkten voorzagen ook voor een deel in het voedsel voor zijn familie. „Hij die zijn eigen land bebouwt, zal zijn genoegen aan brood hebben”, zegt Spreuken 28:19. Loyiso merkte dat deze woorden waar zijn.

Sommige jongeren hebben het initiatief genomen kleding, voedsel en brandhout te verkopen. Anderen verrichten eenvoudige huishoudelijke reparaties, doen boodschappen of gaan babysitten.

School en armoede

Volgens het 1989 Britannica Book of the Year zagen veel armere jongeren „er het nut niet zozeer van in op school te blijven”. De schoolgebouwen in veel landen zijn vaak te klein en er is nogal eens onvoldoende materiaal. En als jongeren de povere vooruitzichten op een baan afwegen tegen enkele van de snelle maar illegale manieren om geld te verdienen, vergaat sommigen de lust om naar school te gaan helemaal.

Een gebrekkige opleiding verstevigt de greep van de armoede echter alleen maar. Het vergt misschien zelfdiscipline, maar het is verstandiger op school te blijven! Neem de gemeente Howrah eens, een sloppenwijk in Calcutta (India). Daar leven 800.000 mensen in troosteloze armoede. De meeste van de kinderen doen overdag min werk; toch bezoeken velen van hen een avondschool om een opleiding te volgen. Geef het dus, zelfs als naar school gaan moeilijk is, niet op. De school kan je helpen je communicatie- en denkvermogen te ontwikkelen — vaardigheden die je op een dag wel eens zouden kunnen helpen een baan te krijgen.

Vooruitzien

„De rijke en de onbemiddelde hebben elkaar ontmoet. De Maker van hen allen is Jehovah” (Spreuken 22:2). Dat feit heeft duizenden jonge getuigen van Jehovah geholpen met succes het hoofd te bieden aan armoede. Zij beseffen dat geluk niet afhankelijk is van het bezitten van stoffelijke zaken, maar van vriendschap met Jehovah God, die iedereen welkom heet die hem wil dienen — rijk of arm. God biedt de hoop op leven in een toekomstige nieuwe wereld, die vrij zal zijn van schrijnende armoede. — 2 Petrus 3:13; Openbaring 21:3, 4.

Maak ondertussen een verstandig gebruik van de middelen die je hebt. Houd je ogen op de toekomst gericht. Vergaar geestelijke schatten (Mattheüs 6:19-21). Bezie armoede als een uitdaging — een uitdaging waaraan je met succes het hoofd kunt bieden.

[Voetnoot]

[Illustraties op blz. 26]

Van wensdromen wordt je situatie niet beter, van hard werken op school mogelijk wel